1-2. a) Guya khu Vaefeso 6:16, khu ginani hi vbwetago ‘gitshangu nya gukhodwa’? b) Siwudziso muni hi na ganeyago khiso?

INA u na ni ‘gitshangu nya gukhodwa’? (Leri Vaefeso 6:16.) Kha si kanakanisi gu khiso u nagyo. Kha nga olu gitshangu gi vhikeyago gipandre nya gikhongolo nya givili, gukhodwa gwago gu ngu gu vhikeya ga mavbanyelo nyo vivbe, maghilivindra ni silo satshavbo si gu mba gimbileyana ni milayo ya Nungungulu.

² Ambari ulolo, ha gu vbanya ‘matshiguni nya guhegise’ khu kharato gukhodwa gwathu gu na simama gu lingwa. (2 Thim. 3:1) U nga woneleya kharini gitshangu gyago nya gukhodwa gasi gi simama na gi tiyide? Nigu ginani u yedego gu gira gasi gu tiyisa gukhodwa gwago? Hi na ganeya khu mihlamulo nya siwudziso sesi.

3. Ginani egi masotshwa ma nga ba ma gira avba nya sitshangu sawo nigu khu ginani?

³ Dziteponi nya Bhibhiliya, masotshwa ma di gu thumisa sitshangu si nga ba siri ni lidowo nyo tiye (Couro). Masotshwa ma di gu todza mafura sitshangu sawo gasi gu lidowo lile li sayisega ni gu vhikeya simbi yakona gasi yi si furujari. Musotshwa a gu tshuka a tugula gu khuye gitshangu gyaye gi na ni gigaradzo a di gu dzi garadzeya gu gi lungisa gasi gi khala na gi sayisegide gasi gu gi thumisa ga nyimbi yi landreyago. Giyeyedzo gyogyo gyo thuma kharini avba nya gukhodwa?

4. Khu ginani u yedego gu sayisa gitshangu gyago nya gukhodwa, nigu khu ginani u yedego gu gira isoso?

⁴ Gufana ni masotshwa ya teponi ya gale, gu vbwetega gu tepo yatshavbo u sayisa gitshangu gyago nya gukhodwa gasi  gu tepo yatshavbo u khala na wu dongide gu dwana nyimbi. Kha nga maKristo, ethu ha gu dwana nyimbi ya liphuvboni nigu valala vathu va gu pata maphuvbo nya guvivbe. (Efes. 6:10-12) Khu na nga sayisedwa khu mumbe muthu gitshangu gyago nya gukhodwa. U nga dzi dongiseya kharini gasi gu gukhodwa gwago gu simama na gu tiyide tepo u lingwago? Nyo pheye: gu vbwetega u gombeya u lomba giphaso gya Nungungulu. Khavbovbo u thumisa Lito la Nungungulu gasi li gu phasa gu u dzi wona nga edzi Nungungulu a gu wonago khidzo. (Hebh. 4:12) Bhibhiliya yari khiyo: “Tumba [Jehovha, NM ] khu monyo wago watshavbo, u nga tumbi basi wugengeli wago!” (Mav. 3:5, 6) Olu dundrugeya khu silo nyo khaguri si gu dugeledego matshigwanaya womini gwago ni esi u giridego. Khu giyeyedzo, u di nga manega ni gigaradzo nyo hamuge dzitsapawu? Ina u dundrugede khu gitumbiso gya Jehovha gi gomogo omu ga Vahebheru 13:5 gi gu khigyo “eni gima kha nyi na mi diga,” tepo u nga ba u vbwetedzeya dzindziya nyo pale gigaradzo gyogyo? Ina gitumbiso gyogyo gi gu ningide gutumba nya gu khuwe Jehovha a na gu phasa? Abari kharato, isoso so yeyedza gu khiso u ngu sayisa gitshangu gyago nya gukhodwa.

5. Ginani egi adzina u na gi tugulago wa gu holeleya gwadi gukhodwa gwago?

⁵ Adzina u na hlamala khesi u na si tugulago wa gu holeleya gwadi gukhodwa gwago. Adzina u na tugula silo u nga ba u si siti ganiolu si gu girago u vbeledwa khu gukhodwa. Khu giyeyedzo, adzina u nga tugula gu khuwe gugaradzega nyo vbindre pimo, malipha ni gu vbeya tshivba si ngu songa gukhodwa gwago. Wo ba u tshuka u dugeledwa khu silo nya nga isoso u nga vhikeya kharini gukhodwa gwago gasi gu si vbeyi?

6. Khu gwevbi gugaradzega nyo khaguri gu gu gwadi?

⁶ Gugaradzega khu silo nyo khaguri khyadi. Khu giyeyedzo, gugaradzega khu gu vbweta gu tsakisa Jehovha ni Jesu khyadi. (1 Kor. 7:32) Ha gu tshuka hi gira gighoho nya gikhongolo, hi ngu garadzega khu gu vbweta gu wuyisa wupari wathu ni Nungungulu. (Ndzi. 38:18) Hi ngu garadzega gambe khu gu vbweta gu tsakisa pari yathu nya wugadzi ni gu sayisa sivbango nya ndranga yathu khu nyamani ni vandriyathu libandlani. — 1 Kor. 7:33; 2 Kor. 11:28.

7. Guya khu Mavingu 29:25, khu ginani hi gu mwalo gighelo nyo thave vathu?

⁷ Ganiolu gugaradzega nyo vbindre pimo gu nga songa gukhodwa gwathu. Khu giyeyedzo, hi nga khala na hi garadzegide khu gu khethu hi na hodza ginani nigu hi na ambala ginani. (Mat. 6:31, 32) Ha gu vega gupima gwathu avba nya gu mane dzithomba nya dzingi, hi na haguleya gugaradzega gogo. Si nga gira gu bwe hi haguleya gu gola dzitsapawu. Ha gu dzumeleya silo soso si hi dugeleya, hi na vbeledwa khu gukhodwa gwathu ga Jehovha nigu wupari wathu naye wu na vbeya. (Marko 4:19; 1 Thim. 6:10) Si nga gira hi garadzega ngudzu khu gu vbweta gu tsakedwa khu vathu. Mwendro hi thava gu hegwa mwendro gu tshaniswa khu vathu guvbindra gu thava Jehovha. Gasi gu hi dzi vhikeya ga mhango yoyo, gu vbwetega hi lomba Jehovha gasi a hi ninga gukhodwa ni gutiya-hwambo gu vbwetegago gasi hi si thavi vathu. — Leri Mavingu 29:25; Luka 17:5.

8. Ginani hi yedego gu gira va gu hi embeya malipha?

⁸ Sathane, “babe nya malipha,” a gu thumisa vathu vaye gasi gu phalalegiseya malipha maningano ni Jehovha ni vandriyathu. (Joh. 8:44)  Khu giyeyedzo, vawugeyi va gu phalalegiseya malipha maningano ni hengeledzano ya Jehovha omu nya interneti, dzitelevhizawu ni mambe malanga. Malipha yoyo mo gira gipandre nya “nilo wa Sathane.” (Efes. 6:16) Ginani hi nga girago ga gu tshuka muthu nyo khaguri a pheya gu hi embedzeya malipha nya nga yoyo? Kha hi yeli gu ma engiseya! Khu ginani? Kholu ethu hi ngu khodwa ga Jehovha nigu hi ngu tumba vandriyathu. Khu lisine, ethu ha gu potsa gu bhula ni vawugeyi. Ethu kha hi dzumeleyi muthu mwendro gilo gupata ni gukanakana, gu hi gira hi ganedzisana navo.

9. Guvbeya tshivba gu nga hi khuha kharini?

⁹ Gu vbeya tshivba gu nga songa gukhodwa gwathu. Dzimbe dzitepo hi nga dzipwa na hi vbede tshivba khu kotani nya sigaradzo sathu. Khu lisine kha hi yeli gu si veta khu magata. Ganiolu kha hi yeli gu khaleya gu dundrugeya khu sigaradzo sathu tepo yatshavbo. Kholu hi nga divala silo satshavbo esi Jehovha a hi tumbisidego. (Gutu. 21:3, 4) Gu vbeya tshivba gu nga hi gira hi rereka nyo bwe hi diga gu thumeya Jehovha. (Mav. 24:10) Ganiolu isoso kha si yeli gu hi dugeleya.

10. Ginani u gi hevbulago ga lidangaliya li lovidwego khu ndriyathu moyo?

¹⁰ Nga wona edzi ndriyathu nya nyamayi wa Estados Unidos a simamago khidzo ni gukhodwa nyo tiye ambari olu a khathaleyago mwama waye a dwalago ngudzu. Ga lidangaliya a lovedego tshindza gwathu, a di khuye: “Dzimbe dzitepo hi ngu garadzega ni gu vbeya tshivba khu kotani nya giemo gyathu, ambari ulolo gutumba gwathu gu ngo tiyide. Nyi ngu bonga ngudzu khu satshavbo esi Jehovha a hi ningago gasi gu tiyisa gukhodwa gwathu ni gu hi ninga tshivba. Gasi gu ganeya lisine hi ngu si vbweta ngudzu gutiyiswa ni gu ningwa wusingalagadzi. Isoso si ngu hi phasa gu simama gu thumeya Jehovha hi bwe hi timiseya silingo hi resedwago khu Sathane.” Malito ya ndriyathu yoyo mo hi hevbudza gu khayo hi nga si kodza gu pala silingo si hi vbedzago tshivba. Khu ndziya muni? Dundruga gu khuwe Sathane khuye a gu reseyago sigaradzo gasi gu gu linga. Ganiolu dziti gu khuwe Jehovha khuye gifefe nya gu thaveleye. Nigu, bonga khu guhodza ga liphuvboni ogu a gu ningago.

11. Siwudziso muni hi yedego gu dzi gira gasi hi tugula gu khethu gukhodwa gwathu gu tiyide mwendro ne?

 ¹¹ Ina u ngu wona gilo nyo khaguri gi vbwetago gu tshukwadziswa avba nya gukhodwa gwago? Ga migimana yi vbindridego, u di nga kodza gu pala gugaradzega nyo vbindre pimo? U kodzide gu bomba gu engiseya malipha ma phalalegisedwago khu vawugeyi? U di nga kodza gu pala guvbeya tshivba? Wo ba u si kodzide, gukhodwa gwago gu tiyide. Ganiolu gu vbwetega hi khala na hi gengede kholu Sathane a na ni mambe matshari a zamago gu ma thumisa gasi gu hi wugeya. Hongoleni hi ganeya khu limwedo lakona.

12. Ginani gi na giregago ha gu garadzega ngudzu khu dzitsapawu?

¹² Dzithomba dzi nga gira gu gukhodwa gwathu gu vbunguga khavbovbo hi si thumeyi gwadi Jehovha. Mupostoli Pawulo a di khuye: “Oyu a hongolago litungatunu aya dwana mwalo mahungu ni gu khedza silo nya guvbanye gwaye, a gu vega mapimo yaye ga muphari nya litunga, gasi a mu tsakisa.” (2 Thim. 2:4) Khu lisine, masotshwa kha ma nga ba ma dzumeledwa gu gira wumbe thumo. Ginani gi nga ba gi dugeleya a gu tshuka musotshwa a si landri gileletelo gyogyo?

13. Khu ginani lisotshwa li nga ba li himbedzedwa gu dzi bedzedzeya omu nya dzinogosi?

¹³ Nga dundrugeya khesi. Tsawa nya masotshwa wu vbedzide dzimindru dzatshavbo na wu gu trenari nyimbi ganiolu limwedo nya masotshwa li mwalo. Ilo lomo dhoropani li rengisa guhodza. Ni wutshigwana wakona, masotshwa yale ma khedzisisa matshari yawe ni gu ma lodza. Ganiolu lisotswa lile li gu na ni gitolo, ga wutshigu wowo lo dongiseya guhodza gasi gu rengisa mindru gakona. Ga dzimindru dzi nga landreya, gu beya valala. Khu levbi lisotshwa li na gu girago thumo nya wadi li bwe li tsakedwa khu muthangeyi nya masotshwa? Nari khatshi anuwe u womo nyimbini yoyo, khu lisine u di hadzi vbweta gu manega vbafuvbi ni masotshwa yale ma dzi dongisedego gwadi.

14. Kha nga masotshwa ya Kristo, ginani hi gi ningago lisima?

¹⁴ Ethu hi ngu fana ni masotshwa yoyo. Gilo nya lisima ngudzu gwathu, gu tsakisa vathangeyi vathu, Jehovha ni Kristo. Gu gira isoso  gu na ni lisima ngudzu guvbindra satshavbo hi nga si manago mafuni momu ga Sathane. Hi ngu dzi garadzeya gu mana tepo ni tshivba yi vbwetegago gasi gu thumeya Jehovha ni gu sayisa gwadi gitshangu gyathu nya gukhodwa ni mambe matshari hi ningwago khu Nungungulu.

15. Gigengedzo muni egi Pawulo a hi ningidego nigu khu ginani?

¹⁵ Gu vbwetega hi khala na hi gengede! Khu ginani? Mupostoli Pawulo hi gengedzide khuye, “ava va vbwetago gughanya” va na ‘diga gukhodwa.’ (1 Thim. 6:9, 10) Lito gu ‘diga’ lo yeyedza gu khilo si nga gira hi vega gupima gwathu avba nya gu vbwete silo si gu mba vbwetega khu lisine. Khavbovbo adzina hi haguleya monyo nyo vbwete “silo nya singi nyambana giphaso.” Ganiolu, gu vbwetega hi dundruga gu khethu Sathane a gu thumisa gudogoreya gogo kha nga matshari gasi gu vbedza tshivba gukhodwa gwathu.

16. Matimo ma gomogo omu ga Marko 10:17-22, ma yede gu hi kutsa gu dzi gira siwudziso muni?

¹⁶ Ahati ho ba hiri ni dzitsapawu nyo eneye gasi gu renga ni gevbini hi gi vbwetago. Ina si vivbide gu renga esi hi si vbwetago ambari na si si vbwetegi khu lisine? Khandri kharato. Ganiolu nga dundrugeya khu siwudziso sesi: Ambari ha gu ba hiri ni makodzelo nyo renge gilo nyo khaguri, ina hi na ni tepo ni tshivba  nya gu gi thumise ni gu gi sayisa? Nigu, ina khandri ho pheya gu gola ngudzu dzithomba dzathu? Ina lihaladzo lathu khu dzithomba li ngu hi gira hi fana ni lidzaha lile li bombidego gu landreya Jesu gasi gu engedzeya thumo walo ga Nungungulu? (Leri Marko 10:17-22.) Si ngu tsakisa gu vbevbugisa womi wathu gasi gu thumisa tepo yathu ni tshivba yathu gasi gu gira gugola ga Nungungulu!

17. Ginani egi gima hi si yeligo gu gi divala?

¹⁷ Gima kha hi yeli gu divala gu khethu hi womo nyimbini nigu gu vbwetega hi khala na hi dongide gu dwana tshigu ni tshigu. (Gutu. 12:17) Vandriyathu kha va na nga hi rwaleya gitshangu gyathu nya gukhodwa. Gu vbwetega hi tiyisa habune gukhodwa gwathu.

18. Khu ginani masothswa ya dziteponi dza gale ma nga ba ma phara gitshangu gi tiya gwadi?

¹⁸ Dziteponi dza gale, lisotshwa li di gu mana wuzundzo la gu manega ni gutiya-hwambo nyimbituno. Ganiolu dzi diri dzitshoni nya dzikhongolo ngudzu la gu tshuka li bweleya gaya nya mba na gitshangu gyalo. Mulovi nya matimo nya muRoma nya pwani khu Tacitus lovide esi: “Gu diri dzitshoni nya dzikhongolo ngudzu a gu tshuka musotshwa a tutuma a diga gitshangu gyaye.” Khu kharato, masotshwa ma di gu dzi garadzeya gu phara gitshangu gi tiya gwadi.

19. Hi nga phara kharini gitshangu gyathu nya gukhodwa gi tiya?

¹⁹ Hi nga phara gitshangu gyathu nya gukhodwa gi tiya gwadi khu gu manega mitshanganoni nya wuKristo tepo yatshavbo ni gu bhuleya vambe lina la Jehovha ni Mufumo waye. (Hebh. 10:23-25) Gu leri Lito la Nungungulu tshigu ni tshigu hi bwe gombeya ga Jehovha gasi a hi phasa gu vbanya khesi hi si hevbudego. (2 Thim. 3:16, 17) Khavbovbo li mwalo ni litshari limwedo eli Sathane a na hi rinyeyago li na kodzago gu hi gireya guvbivba kala gupindruga. (Isa. 54:17) ‘Gitshangu gyathu nya gukhodwa’ gi na hi vhikeya. Hi na thuma ni vandriyathu na hi tiyide. Hi na pala nyimbi hi yi dwanago tshigu ni tshigu gasi gu gukhodwa gwathu gu simama na gu tiyide. Nigu nya lisima ga satshavbo, hi na tsaka kholu hi na ba hi ema ni Jesu tepo a na palago Sathane ni valandreyi vaye avba nya nyimbi yaye. — Gutu. 17:14; 20:10.