1. So thula ginani gu hi pimisa khu ndziya nya yadi? (2 Thimoti 4:5)

 TEPO gi giregago gilo gi hi kuhago, gutumba hi gu nago khu Jehovha ni hengeledzano yaye gu nga lingwa. Hi nga pala kharini sigaradzo soso? Hi yede gu simama gu pimisa khu ndziya nya yadi, hi simama na hi khendzugide hi bwe hi tiya gukhodwani. (Leri 2 Thimoti 4:5.) Ethu ha gu pimisa khu ndziya nya yadi khu gu hi simama na hi rude ni gu zama gu wona silo khu ndziya eyi Jehovha a si wonago khiyo. Tepo hi girago isoso, mapimo yathu kha ma na nga kuhwa khedzi hi dzipwago khidzo.

2. Ginani hi na bhulago khigyo avba nya ndrima yeyi?

² Avba nya ndrima yi vbindridego, hi bhude khu sigaradzo siraru hi nga tshanganago naso vbavbandze nya libandla. Ganiolu, avba nya ndrima yeyi hi na bhula khu sigaradzo siraru adzina hi nga tshanganago naso ndrani nya libandla si na lingago gutumbega gwathu ga Jehovha. 1) Tepo hi dzipwago na hi gu giredwe silo nyo vivbe khu ndriyathu nyo khaguri, 2) tepo hi kawukwago khu Jehovha ni 3) tepo hi dzi garadzeyago gu dzi pwananisa ni gu vbindrugedza nyo khaguri gu giridwego khu hengeledzano. Hi nga simama kharini gu pimisa khu ndziya nya yadi hi bwe hi simama na hi tumbegide ga Jehovha ni hengeledzano yaye tepo hi tshanganago ni sigaradzo sesi?

3. Hi nga dzipwa kharini a gu tshuka ndriyathu nyo khaguri a hi gireya gilo nyo vivbe?

³ U di nga dzipwa na wu giredwe gilo nyo vivbe khu ndriyathu nyo khaguri adzina a thangeyago? Khu lisine ayoyo ma di siri makungo yaye. (Rom. 3:23; Jak. 3:2) Ambari ulolo, esi a giredego si  gu khunguvanyiside nyo bwe u hamuga ligovbe khu gu pimisa khiso tepo yatshavbo. Adzina u nga dzi wudzisa gu khuwe: ‘Abari gu ndriyathu a di gira silo khu ndziya yeyi, ina hengeledzano yeyi kha Nungungulu kamo?’ Khu lisine, Sathane o vbweta gu khuye hi pimisa kharato. (2 Kor. 2:11) Mapimiselo yaya nyo vivbe ma nga hi gira hi dzi hambanisa ni Jehovha ni hengeledzano yaye. Khu kharato, ha gu khunguvanyiswa khu ndriyathu nyo khaguri hi nga potsa kharini gu pimisa khu ndziya eyi Sathane a vbwetago gu khuye hi pimisa khiyo?

4. Ginani egi Josefa a giredego tepo a nga giredwa silo nyo vivbe, nigu hi nga hevbula ginani khu giyeyedzo gyaye? (Genesi 50:19-21)

⁴ U nga vegi likhulo. Tepo Josefa a nga ba a ri muphya, vandriyaye va di gu mu gireya silo nyo vivbe. Avo va di gu mu nyenya ni gu vambe vakone va di gu vbweta gu mu songa. (Gen. 37:4, 18-22) Khu gu hegisa, avo va di mu rengisa kha nga gumbi. Kha nga handro wakone, Josefa tshanganide ni sigaradzo nya singi ndrani nya 13 myaga. Josefa adzina a dzi wudziside gu khuye ina kamo Jehovha a ngu mu haladza khu lisine. Ni gu a garadzegide khu gu khuye Jehovha a mu nigide tepo a nga ba a vbweta giphaso gyaye. Josefa kha vega likhulo. Wulagani nya isoso, uye a di simama gu pimisa khu ndziya nya yadi khu gu simama na rude. Tepo a nga mana lithomo nya gu dzi phodzeye khesi a nga ba a giridwe khu vandriyaye, uye kha gira isoso, uye a di va yeyedza lihaladzo a bwe a va divaleya. (Gen. 45:4, 5) Josefa a si kodzide gu gira silo sesi kholu uye a di gu pimisa khu ndziya nya yadi. Uye kha nga ba a pimisa khu sigaradzo saye, ganiolu uye a di gu simama gu dundrugeya khesi Jehovha a si vbwetago. (Leri Genesi 50:19-21.) Ginani hi gi hevbulago? Wa gu ba u giredwa silo nyo vivbe, u nga vegeyi likhulo Jehovha mwendro gu pimisa gu khuwe uye a gu digide. Wulangani nya isoso, dundrugeya khedzi uye a gu phasidego khidzo gu timiseya sigaradzo sago. Ni gu gambe tepo vambe va gu gireyago silo nya gu vivbe, zama gu va yeyedza lihaladzo u si vege gupima avbo nya sihoso sawe. — 1 Ped. 4:8.

5. Miqueas pimiside kharini khu ndziya nya yadi tepo a nga dzipwa na gu giredwe silo nyo vivbe?

⁵ Wona giyeyedzo gya matshigoni yathu gya lidhota nyo pwani khu Miqueas b a vbanyago América do Sul. Uye a gu dundruga tepo a nga dzipwa na gu giredwe silo nya gu vivbe khu vandriyathu nyo khaguri va thangeyago. Uye a gu ganeya gu khuye: “Eni gima nyi di nga si dzipwi khu ndziya yeyi. Eni nyi di gu thava. Ga wutshigu wule, kha nya si kodza gu lala nigu nyi di gu liya kholu nyi di si giti gilo nyo gire.” Ambari ulolo, Miqueas simamide gu pimisa khu ndziya nya yadi ni gu gira satshavbo gasi gu dzi phara. Uye a di gu gombeya tepo yatshavbo, a lomba Jehovha gasi a mu ninga liphuvbo nya guage ni gu mu ninga tshivba gasi gu timiseya. Uye gambe a di vbwetedzeya mahungu omu nya mabhuku yathu ma nga hadzi gu mu phasa. Ginani hi gi hevbulago? Abari gu wa gu dzipwa na wu giredwe gilo nyo vivbe khu ndriyathu nyo khaguri, simama nu rude u bwe u zama gu woneleya ni gwevbini gu dzipwa nya mba gwadi adzina u nga manegago nago. Uwe adzina kha wu giti egi gi nga gira muthu yoyo a ganeya mwendro gu gira silo khu ndziya yoyo. Khu kharato, ganeya ni Jehovha khu nombelo u bwe u mu lomba gasi a gu phasa gu wona silo khu ndziya eyi uye a si wonago khidzo. Isoso si na gu phasa gu pimisa gu khuwe ndriyago kha gira silo soso khu gu dzina ni gu u bwe u mu divaleya. (Mav. 19:11) Dundruga gu khuwe Jehovha a ngu giti giemo gyago nigu a na gu ninga tshivba u yi vbwetago gasi gu timiseya.— 2 Dzik. 16:9; Muh. 5:8.

6. Khu ginani si gu na ni lisima gu wona gu kawuka ga Jehovha kha nga giyeyedzo nya lihaladzo? (Vahebheru 12:5, 6, 11)

⁶ Tepo hi kawukwago khu Jehovha, adzina isoso si nga hi gira hi goroga. Ganiolu, ha gu pimisa basi khu gu vbisa hi gupwago kholu hi nga kawukwa, hi na pheya gu pimisa gu khethu kha nga ba hi yede gu kawukwa nigu kha gu hi faneyi. Kha nga handro wakone, hi na luza gilo nya lisima ngudzu,  a gu gu wona gu kawukwa ga Jehovha kha nga giyeyedzo nya lihaladzo. (Leri Vahebheru 12:5, 6, 11.) Nigu ha gu vega gupima avba nya guvbise hi gupwago kholu hi nga kawukwa, si na vbevbuga gu beledwa khu Sathane. Uye a gu vbweta gu khuye hi bomba gu kawukwa ni gu gambe o vbweta gu khuye hi diga Jehovha ni gu duga khu libandlani. Abari gu u kawukidwe u nga simama kharini gu pimisa khu ndziya nya yadi?

7. a) Kha nga si yeyedzago avba nya fotu, Pedro thumisidwe kharini khu Jehovha hwane nyo ba a dzumede gu kawukwa? b) Wa gu hevbula ginani khu giyeyedzo gya Pedro?

⁷ Dzumeya gu kawukwa ni gu tshukwadzisa esi si vbwetegago. Jesu kawukide Pedro vbakari ga vambe vapostoli dzitepo nya dzingi. (Marko 8:33; Luka 22:31-34) Khu lisine, isoso si thede dzitshoni Pedro. Ambari ulolo, Pedro simamide na tumbegide ga Jesu. Uye a dzumede gu kawukwa a bwe a hevbula khu sihoso saye. Khu lisine, Jehovha tshatshadzede gutumbega ga Pedro nigu a mu ningide mithumo nya lisima libandlani. (Joh. 21:15-17; Mith. 10:24-33; 1 Ped. 1:1) Ginani hi gi hevbulago khu giyeyedzo gya Pedro? Ethu gumogo ni vambe hi nga phasega tepo hi gu mba vega gupima avba nya edzi hi dzipwago khidzo tepo hi kawukwago. Ha gu dzumeya gu kawukwa hi bwe hi tshukwadzisa esi si vbwetegago, ethu hi na thumiswa ngudzu khu Jehovha ni vandriyathu.

8-9. Hwane nyo ba a kawukidwe, gupheyani Bernardo a dzipwide kharini, ganiolu ginani gi mu phasidego gu vbindrugedza mapimiselo yaye?

⁸ Wona esi si dugeledego ndriyathu moyo nyo pwani khu Bernardo a vbanyago Moçambique. Uye a di dusedwa dzifanelo dzaye kha nga lidhota. Bernardo a dzipwide kharini gupheyani? Uye a gu ganeya gu khuye: “Eni nyi di vegide likhulo kholu kha nya tsakiswa khu gu kawukwa.” Uye a di gu garadzega khedzi vambe va nga hadzi gu mu wona khidzo libandlani. Uye a gu ganeya gu khuye: “Nyi vbedzide migima nyo khaguri gasi gu wona tsayiso nyi ningidwego khu ndziya nya yadi ni gu bweleya gambe nyi tumba Jehovha ni hengeledzano yaye.” Ginani gi phasidego Bernardo gu vbindrugedza esi a nga ba a si pimisa?

⁹ Bernardo vbindrugedzide mapimiselo yaye. Uye a gu tshamuseya gu khuye: “Tepo nyi nga ba nyi thuma kha nga lidhota nyi thumiside libhuku la Vahebheru 12:7 gasi gu phasa vambe gu wona gu kawuka ga Jehovha khu ndziya nya yadi. Olu eni nya gu dzi wudzisa gu kheni, ‘khu mani a yedego gu thumisa lowo wowu?’ Satshavbo sithumi sa Jehovha gupata ni eni.” Khavbovbo, Bernardo a di vbindrugedza silo nyo khaguri gasi gu pheledza gu tumba Jehovha ni hengeledzano yaye. Uye a di leri ngudzu Bhibhiliya a bwe a vbedza tepo nya yingi na gu dundrugeya gwadi khesi a si  hevbudego. Ambari olu a nga ba garadzega khedzi vandriyaye va nga ba va mu wona khidzo, uye tshumayede ni gu patega mitshaganoni navo. Khu gu gimbeya nya tepo Bernardo a di mana malungelo nya thume gambe kha nga lidhota. Gufana ni Bernardo abari gu u kawukidwe, zama gu mba vega gupima avba nya edzi wu dzipwago khidzo kholu u nga kawukwa. Ganiolu, dzumeya wusingalagadzi u bwe u vbindrugedza esi si vbwetegago. c (Mav. 8:33; 22:4) Wa gu gira isoso, u nga tiyisega gu khuwe Jehovha a na gu tshatshadzeya khu gu tumbega gwawe ni hengeledzano yaye.

10. Gu vbindrugedza muni gu giridwego khu hengeledzano adzina gu lingidego gutumbega ga vama nyo khaguri nya Vaisrayeli?

¹⁰ Guvbindrugedza gu giregago hengeledzanoni gu nga linga gutumbega gwathu. Ha gu mba dzi woneya hi nga dzumeleya isoso si hi hambanisa ni Jehovha. Khu giyeyedzo, dundrugeya khedzi Vaisrayeli nyo khaguri va nga kuhwa khidzo tepo hengeledzano yi nga ba yi thangedwa khu Nayo wa Mosi yi nga gira gu vbindrugedza nyo khaguri. Na wu si emiswe Nayo, mihungo nya dzindranga yi di gu gira silo si nga ba si girwa khu vaprista. Avo va di gu gira suluvelo va bwe va gira miphaso ga Jehovha khu malina nya dzindranga dzawe. (Gen. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Joba 1:5) Ganiolu, tepo Nayo wu nga emiswa mihungo nya dzindranga kha yi nga ba yi yede gu gira gambe isoso. Jehovha a di emisa va ndrangani ga Aroni kha nga vaprista gasi gu ningeya miphaso. Khu hwane nya gu vbindrugedza gogo, a gu tshuka hungo nya ndranga a gu siri gitugulwana mwendro gyanana gya Aroni a pheya gu gira mithumo yi girwago khu vaprista a di yede gu songwa. d (Levhi 17:3-6, 8, 9) Ina khugo guvbindrugedza gogo gu nga gira Kore, Dhatani, Abhiramo ni 250 vama va wugeya Mosi ni Aroni? (Mite. 16:1-3) Ethu kha hi ganeyi na hi tiyisegide. Ganiolu, ethu hi ngu dziti gu khethu Kore ni vambe vama va nga ba vari naye kha va simama na va tumbegide ga Jehovha. Gwa gu tshuka guvbindrugedza nyo khaguri gu giridwego khu hengeledzano gu linga gutumbega gwago, ginani u nga girago?

11. Ginani hi gi hevbulago khu giyeyedzo gya Vakowati nyo khaguri?

¹¹ Seketeya ni wevbini guvbindrugedza gu girwago khu hengeledzano. Ndrani nya maendro yawe, Vakowati va di gu khathaleya thumo nya lisima ngudzu. Tepo yatshavbo Vaisrayeli va nga ba va yede gu rwala sisawe va fuluga, Vakowati va di yede gu pheya khavo gu rwala ngasa nya gidzumeledzwano vathu na va si gu khugi. (Mite. 3:29, 31; 10:33; Jos. 3:2-4) Ilolo lithomo nya likhongolo ngudzu! Ambari ulolo, silo si di vbindrugedza tepo Vaisrayeli va nga beya Tigoni nya Gitumbiso. Kha nga ba si vbwetega gambe gu khaleya gu fulugisa Ngasa. Khu kharato, tepo Solomoni a nga khala pfhumu, Vakowati nyo khaguri va di ningwa thumo nya gu embeleye ndzindzimo, vambe va thuma vbamwanyatuno ni gu vambe va thuma omu nya dziarimazem. (1 Dzik. 6:31-33; 26:1, 24) Gimwalo gi yeyedzago gu khigyo Vakowati va ngurangurede mwendro gu lomba thumo wa vbatshani khu kotani nya olu gale va nga ba va giride thumo nya lisima ngudzu. Ginani hi nga gi hevbulago? Uwe u yede gu seketeya khu monyo wago watshavbo guvbindrugedza gu girwago khu hengeledzano ya Jehovha gupata ni gwevbini guvbindrugedza gu kuhago thumo u ningidwego. Tsaka khu yatshavbo mithumo u ningwago. Dundruga gu khuwe mithumo u girago khandri iyo yi gu girago wuri ni lisima ga Jehovha. Jehovha  a gu ninga lisima gu engisa gwago guvbindra ni wevbini thumo. — 1 Sam. 15:22.

12. Zaina a dzipwide kharini tepo thumo waye wu nga vbeya Bheteli?

¹² Wona giyeyedzo gya ndriyathu moyo nyo pwani khu Zaina a vbanyago Oriente Médio. Uye a di ningwa wumbe thumo, a luza owu a nga ba a wu gola ngudzu. Uye a di rumedwa gasi guya thuma kha nga piyonero nyo hathege hwane nya gu ba a thumide Bheteli guvbindra 23 myaga. Uye wari khuye: “Guvbindrugedza nya thumo wangu si nyi kuhide ngudzu. Eni nyi di gu dzipwa na nyi si phase gilo nigu nyi di gu dzi wudzisa gu kheni: ‘Ginani nyi ghohidego?’” Igyo gi gu mba tsakisa khu gu vandriyathu libandlani va di engedzeya gu mu gira a vbisega khu gu mu embeya gu khavo: “Nari khatshi u diri muthu nya wadi, hengeledzano na yi gu digide u simama Bheteli.” Khu tepo nyo khaguri, Zaina a dzipwide na gu vbede tshivba ni gu khaleya gu liya matshigu yatshavbo wutshigu. Ganiolu, uye wari khuye: “Gima kha nya kanakaneya hengeledzano ni lihaladzo la Jehovha.” Zaina a si kodzide kharini gu simama gu pimisa khu ndziya nya yadi?

13. Ginani egi Zaina a giredego gasi gu pala gudzipwa gwaye nya mba gwadi?

¹³ Zaina a si kodzide gu pala gu dzipwa gwaye nya mba gwadi. Khu ndziya muni? Uye a di leri dzindrima dzi gomogo omu nya mabhuku yathu dzi nga ba dzi ganeya khu vathu va nga tshangana ni silo sasimweso a tshanganago naso, nigu si mu phaside gu timiseya. Uye a phasidwe ngudzu khu ndrima yi gu khiyo: “Você pode vencer o desânimo!” omu nya Mukhedziseyi nya 1 nya Fevereiro nya 2001, khu Giputukezi. Ndrima yeyi, ya gu tshamuseya edzi Mulovi nya Bhibhiliya Marko a dwanidego khidzo ni gudzipwa nyo fane tepo thumo waye wu nga vbindrugedza. Zaina a gu ganeya gu khuye: “Giyeyedzo gya Marko gi diri igyo nyi nga ba nyi gi vbweta gasi gu ema gu dzipwa na nyi gu vbede tshivba.” Zaina gambe simamide vbafuvbi ga dzipari dzaye. Uye kha dzi hambanisa ni vambe nigu simamide gu tshumayela ni vandriyaye, khu kotani nya isoso uye kha dzipwa na romo enga. Uye a ganede gu khuye liphuvbo nya guage khilo li thangeyago esi si hungwago khu hengeledzano ya Jehovha ni gu khuye vandriyaye va di gu khathade khuye. Uye tugude gambe gu khuye hengeledzano ya Jehovha yi yede gu gira satshavbo hi si kodzago gasi gu gira gwadi thumo wa Jehovha.

14. Vlado a dzi garadzede gu dzi pwananisa ni gu vbindrugedza muni nya libandla, nigu ginani gi mu phasidego?

¹⁴ Lidhota limwedo nyo pwani khu Vlado li gu na ni 73 myaga li garadzegide tepo Salawu nya Mufumo a nga ba a beya umo mitshangano yi nga segwa, li bwe libandla laye li ya patana ni limbe.  Uye wari khuye: “Eni kha nya pwisisa gukheni khu ginani Salawu yile nyo mbure yi nga segwa. Eni nyi di vbisega kholu yi di ngari gu vbahedzwa. Eni nyi muvati, nigu nyi di gu giride silo nya siphya gasi si thumisedwa Salawuni nya Mufumo. Si di gu vbwetega gu tshukwadzisa silo nya singi khu kotani nya guvbindrugedza gogo, nigu isoso kha si nga ba si vbevbugeya vandriyathu va dandridego khu tanga nya nga eni.” Ginani gi phasidego Vlado gu seketeya gileletelo gegi? Uye a gu tshamuseya gu khuye: “Gu dzi pwananisa ni guvbindrugedza gu girwago khu hengeledzano ya Jehovha, tepo yatshavbo si ngu resa makategwa. Isoso sa gu hi dongiseya gasi hi ta dzi pwananisa ni guvbindrugedza nya wukhongolo gu na giregago mindru watshigu.” Ina wa gu garadzega khu gu vbindrugedza nyo khaguri gu giregidego nya nga gu patana nya mabandla mwendro guvbindrugedza nya thumo nyo khaguri? Tiyisega gu khuwe Jehovha a ngu pwisisa gudzipwa gwago. Tepo u seketeyago guvbindrugedza nyo khaguri gu giridwego u bwe u tumbega ga Jehovha ni hengeledzano a yi thumisago, u nga tiyisega gu khuwe u na kategiswa. — Ndzi. 18:25.

15. Hi nga simama kharini gu pimisa khu ndziya nya yadi tepo hi tshanganago ni sigaradzo sitago khu ndrani nya libandla?

¹⁵ Kha nga olu gu hidzimeyago mahegiso nya mafu yaya nyo vivbe, ethu hi nga vireya gu khethu sigaradzo sita khu ndrani nya libandla. Sigaradzo soso, adzina si nga linga gutumbega gwathu ga Jehovha. Khu kharato, hi yede gu simama gu pimisa khu ndziya nya yadi. Wa gu ba u dzipwa na wu giredwe guvivba khu ndriyathu nyo khaguri, u nga vegi likhulo. Wa gu kawukwa, u nga vege gupima avba nya edzi u dzipwago khidzo khu gu ba u kawukidwe, ganiolu dzumeya wusingalagadzi u bwe u tshukwadizsa esi si vbwetegago. Nigu tepo hengeledzano ya Jehovha yi girago guvbindrugedza nyo khaguri gu gu kuhago wu dzumeye khu monyo wago watshavbo u bwe u engisa gileletelo.

16. U nga simama kharini gutumba Jehovha ni hengeledzano yaye?

¹⁶ U nga simama gutumba Jehovha ni hengeledzano yaye tepo gutumbega gwago gu lingwago. Ganiolu, gasi gu gira isoso u yede gu pimisa khu ndziya nya yadi, iso si thulago gu simama nu rude u bwe u wona silo khu ndziya eyi Jehovha a si wonago khidzo. Dzi emiseye gu hevbula khu vathu va omu nya Bhibhiliya va tshanganidego ni sigaradzo nya nga esi u tshanganago naso u bwe u dundrugeya khu siyeyedzo sawe. Gombeya ga Jehovha u mu lomba giphaso. Nigu gima u nga dzi hambanisi ni libandla. Khavbovbo, ni gevbini gilo gi na giregago Sathane kha na nga si kodza gu gu hambanisa ni Jehovha ni hengeledzano yaye. — Jak. 4:7.