1-2. Silo muni si pategago avba nya “thumo nya wadi” wu girwago khu madhota?

 WA GU ba uri muphasedzeyi nya libandla khu tepo nya gu laphe, u nga dzi garadza gasi gu haguleya makhalelo ma vbwetegago gasi gu thuma kha nga lidhota. Ina u ngu dogoreya gu gira “thumo nya wadi” wu girwago khu madhota? — 1 Thim. 3:1.

² Ginani gi pategago avba nya thumo wu girwago khu madhota? Avo va gu hi vegeya giyeyedzo nya gyadi thumoni nya gu tshumayele, gu thuma khu gu dzi garadza gasi gu hevbudza, gu khataleya vandriyathu, nigu khu gu hi phasa gu tiyisa gukhodwa gwathu ga Jehovha khesi va ganeyago ni gu gira. Bhibhiliya yi na ni sighelo nya sadi nya gu rane madhota kha nga “vama va gu na ni makodzelo” mwendro ‘siningwa.’ — Efes. 4:8.

3. Ndriyathu nya mwama a nga dinganedwa kharini gasi gu thuma kha nga lidhota? (1 Thimoti 3:1-7; Tito 1:5-9)

³ U nga dinganedwa kharini gasi u thuma kha nga lidhota? Gu dinganedwa gasi gu thuma kha nga lidhota, kha si fani ni gu dinganedwa gasi gu mana thumo nyo khaguri. Gasi gu mana thumo, u yede gu manega ni makodzelo mutholi a ma vbwetago. Wulangani nya isoso, wa gu ba u vbweta gu thuma kha nga lidhota, kha si eneyi basi gu khala mutshumayeli ni muhevbudzi nya wadi. U yede gu manega ni makhalelo ma khumbugwago umo ga 1 Thimoti 3:1-7 ni Tito 1:5-9 (Leri.), ma ganeyago khesi madhota ma yedego gu gira. Avba nya ndrima yeyi, hi na bhula khu makhalelo nyo khaguri ma vbwetegago avba ga madhota, nya nga: 1) gu wonwa khu ndziya nya yadi ndrani ni vbavbandze nya libandla, 2) gu vega giyeyedzo nya gyadi kha nga hungo nya ndranga, 3) ni gu dzi emiseya gu thumeya libandla na va tsakide.

 WONWA KHU NDZIYA NYA YADI KHU VAMBE

4. So thula ginani gu mba manega ni ‘gisolo?’

⁴ Gasi u dinganedwa khu gu thuma kha nga lidhota u yede ‘na ri muthu a gu mwalo gisolo,’ si thulago gu khiso u yede gu wonwa khu ndziya nya yadi libandlani, kholu a mwalo muthu a na gu singedzago khu silo nya mba sadi libandlani. Ni gu gambe, gu vbwetega ‘na wuri muthu a gu na ni ndruma nya yadi ga vathu va vbavbandze.’ Vathu va gu mba thumeya Jehovha, va nga gu singedza khu gu ba uri Mukristo, ganiolu a mwalo muthu a yedego gu gu singedza khu gu ba u si tumbege mwendro na wuri ni mavbanyelo nya mba yadi. (Dhan. 6:4, 5) Dzi wudzise gu khuwe: ‘Ina nyi ngu wonwa khu ndziya nya yadi ndrani ni vbavbandze nya libandla?’

5. U nga yeyedza kharini gu khuwe u ngu ‘gola wuwadi?’

⁵ Wa gu ‘gola wuwadi,’ u na vbwetedzeya silo nya sadi ga vambe u bwe u va zundza khu makhalelo yawe nya yadi. Uwe gambe u na tsaka khu gu gireya silo nya sadi vambe ambari va gu ba va si si vireyi gu u gira isoso. (1 Tes. 2:8) Khu ginani si gu na ni lisima gu lidhota li ‘gola wuwadi?’ Kholu avo va gu thumisa tepo yawe gasi gu khataleya vandriyawe ni mithumo libandlani. (1 Ped. 5:1-3) Ambari ulolo, litsako u li manago khu gu thumeya vambe likhongolo ngudzu guvbindra ni gevbini u dzi hiyago. — Mith. 20:35.

6. Khu dzevbini dzindziya hi nga dzi thumisago gasi gu ‘hakha gwadi vapfhumba?’ (Vahebheru 13:2, 16: wona fotu.)

⁶ Wa gu yeyedza gu khuwe u ngu ‘hakha vapfhumba’ tepo u gireyago silo nya sadi vambe, gu pata ni vale va sirigo dzipari dzago dza vbafuvbi. (1 Pedro 4:9) Dhisiyonariyu nyo khaguri nya Bhibhiliya yi ganede gu khiyo: “Mwama a hakhago gwadi vapfhumba, a gu yeyedza wuwadi vathu a gu mba vati nigu a ngu tsaka khu gu va rana gasi gu hongola gaya gwaye.” Dzi wudzise gu khuwe: ‘Ina nyi ngu tidwa nga muthu a yeyedzago wuwadi vapfhumba va tago libandlani gwathu?’ (Leri Vahebheru 13:2, 16.) Mwama a hakhago gwadi vapfhumba, a ngu yeyedza wuwadi vatshavbo vapfhumba. Khu giyeyedzo, vale va gu sisiwana, vandriyathu vatago vata vega dziganelo ni vale va dzi garadzago gasi gu tiyisa vandriyathu, nya nga vawoneleyi nya sirkwitu. — Gen. 18:2-8; Mav. 3:27; Luka 14:13, 14; Mith. 16:15; Rom. 12:13.

7. Lidhota la gu yeyedza kharini gu khilo kha li ‘goli dzitsapawu?’

⁷ ‘Kha yeli gu gola dzitsapawu.’ Kha yeli gu vega gupima avba nya dzitsapawu mwendro  dzithomba. Gani u ghanyide mwendro u gisiwana, u yede gu thangisa Mufumo wa Nungungulu womini gwago. (Mat. 6:33) Uwe u ngu thumisa tepo yago, tshivba ni satshavbo u gu naso gasi gu khozeya Jehovha, gu khataleya ndranga yago nigu thumeya libandla. (Mat. 6:24; 1 Joh. 2:15-17) Dzi wudzise gu khuwe: ‘Nya gu dzi wona kharini dzitsapawu? Ina nyi ngu eneledwa khesi nyi gu naso? Mwendro nya gu dzigaradza gasi gu vbwetedzeya dzitsapawu ni dzithomba?’ — 1 Thim. 6:6, 17-19.

8. U nga yeyedza gu khuwe u ngu ‘dinganiseya’ ni gu “dzi phara” khu dzindziya muni?

⁸ Wa gu ba ‘u dinganiseya’ ni gu ‘dzi phara.’ Isoso sa gu thula gu khiso u ngu gira silo khu gu dinganiseya womini gwago. Isoso sa gu pata gu hodza ni gu seya ngudzu, sombo u ambalago, edzi u piyago khidzo ndzudzu ni sivbungadzo u hathago. Kha hi yeli gu pimedzeya edzi vathu va gu mba thumeya Jehovha va vbanyago khidzo. (Luka 21:34; Jak. 4:4) Uwe u ngu simama gu rula, ambari vambe va gu gu khutedzeya. Kha wu yeli gu tidwa na wuri ‘gidhakwa,’ ambari gu tidwa nga muthu a seyago ngudzu. Dzi wudzise gu khuwe: ‘Ina ndziya nyi vbanyago khiyo ya gu yeyedza gu khiyo nyi ngu gira silo khu gu dinganiseya, nigu nyi ngu dzi phara?’

9. So pata ginani gu khala muthu ‘a pimisago gwadi’ ni ‘gu gira silo khu nayo?’

⁹ Wa gu ba u ‘pimisa gwadi,’ u na dundrugeya esi Bhibhiliya yi ganeyago maningano ni siemo esi u tshanganago naso womini gwago. Uwe u dundrugede gwadi khu matshina yaya ni gu ayo ma gu ningide guti gasi gu hunga makungo nya yadi. Uwe kha wu hungi makungo nya mba siti satshavbo si pategago. Vbavbandze nya isoso, u yede gu siti satshavbo si pategago gasi gu hunga makungo yoyo. (Mav. 18:13) Kha nga handro wakona, uwe wa gu hunga makungo nya yadi, ma yeyedzago edzi Jehovha a pimisago khidzo. Wa gu ba uri muthu ‘a girago silo khu nayo,’ u ngu sasamedza satshavbo ni gu gira silo khu tepo. U ngu tidwa nga muthu a tumbegago ni gu landrisa sileletelo. Makhalelo yaya, ma nga gu phasa gu tidwa kha nga muthu a girago silo nya sadi. Olu hi na wona esi lidhota li yedego gu gira gasi gu khala giyeyedzo nya gyadi nga hungo nya ndranga?

VEGA GIYEYEDZO NYA GYADI KHA NGA HUNGO NYA NDRANGA

10. Hungo nya ndranga a nga yeyedza kharini gu khuye a ngu ‘thangeya gwadi ndranga yaye?’

¹⁰ Wa gu ba uri hungo nya ndranga nigu na wu vbweta gu dinganedwa gasi gu thuma kha nga lidhota, ndranga yago yi yede gu khala giyeyedzo nya gyadi ga vambe. Khu kharato, u yede gu ‘thangeya gwadi ndranga [yago].’ Isoso thula gu khiso, u yede gu khataleya gwadi ndranga yago khu lihaladzo ni gu hungeya makungo nya yadi ndranga yago. Isoso so pata gu gimbidzisa wukhozeyi nya ndranga, gu tiyisega gu khuwe ndranga yago yi ngu hongola mitshanganoni nya libandla ni gu va phasa gu gira esi va si kodzago thumoni nya gu tshumayele. Khu ginani isoso si gu na ni lisima? Mupostoli Pawulo a di ganeya gu khuye: “O gara muthu a si si kodzi gu thangeya gwadi ndranga yaye, a na si kodza kharini gu sayisa libandla la Nungungulu?” — 1 Thim. 3:5.

11-12. Khu ginani mavbanyelo nya sivbango nya ndranga ma gu na ni lisima ga oyu a vbwetago gu thuma kha nga lidhota? (Wona fotu.)

¹¹ Wa gu ba uri papayi, ‘sanana sago si yede gu gu ninga githawo nya gikhongolo.’ U yede gu si hevbudza ni gu si trenari khu lihaladzo. Lisine gu gufana ni satshavbo sanana, aniso si ngu dzina gu tsaka ni gu hagana. Ganiolu, u yede gu hevbudza sanana sago gu gu engisa, gu ninga githawo vambe ni gu manega ni wuthu. Nigu gambe, u yede gu gira satshavbo u si kodzago gasi gu phasa sanana sago gu haguleya wupari nya gu tiye ni Jehovha, gu vbanya khu matshina nya milayo nya Bhibhiliya, nigu si dzi vegeya misuwo nya gu bhabhatiswe.

¹² Gu manega ni ‘sanana si khodwago si gu mwalo mavbanyelo nya guvivbe mwendro gu mba  engisa.’ Gya gu tshuka gyanana nyo khaguri gi gu Fakazi ya Jehovha gi gira gighoho nya gikhongolo, isoso si di hadzi gu kuha kharini papayi wagyo? Abari gu papayi yoyo kha trenari ni gu hevbudza gyanana gyogyo, uye kha dinganedwi khu gu thuma kha nga lidhota. — Wona Mukhedziseyi nya 15 nya Outubro nya 1996, paj. 21, dzipar. 6-7.

THUMEYA LIBANDLA

13. U nga yeyedza kharini gu khuwe kha wu goli ‘mayunga’ nigu ‘kha wu vbiredzi gu goroga?’

¹³ Vandriyathu va gu na ni makhalelo nya yadi nya Wukristo va na ni lisima libandlani. Ndriyathu nya mwama kha yeli gu ‘bangeleya avba nya mawonelo yaye,’ a yede gu dzi garadza gasi gu andrisa gurula. Nigu gambe mwama a gu mba bangeleya avba nya mawonelo yaye, a ngu engiseya vambe ni gu zama gu pwisisa edzi vambe va pimisago khidzo. Khu giyeyedzo, ma gu tshuka madhota ma dzumeleyana ni makungo nyo khaguri, ma gimbileyanago ni matshina nya milayo nya Bhibhiliya, ina u dzi emisede gu seketeya makungo yoyo ambari na wuri ni mambe mawonelo? Kha wu yeli gambe ‘gu banga hungo,’ si thulago gu khiso kha wu yeli gu kutsedzeya vambe gu gira silo khu ndziya eyi u yi vbwetago. Si na ni lisima guti ni gu engisa mawonelo ya vambe. (Gen. 13:8, 9; Mav. 15:22) Uwe kha wu yeli na wuri ‘muthu nya mayunga’ ambari ‘gu vbiredza gu goroga,’ isoso so thula gu khiso u ngu ninga githawo vambe ni gu u ngu va yeyedza wuwadi. Kha nga muthu nya gurule, u yede gu pheya khuwe gu andrisa gurula ga siemo nyo garadze. (Jak. 3:17, 18) Uwe wa gu ganeya khu ndziya nya yadi ni vambe ni gu va phasa gu rula, ambari vale va gu mba dzumeleyana ni esi hi si khodwago. — Val. 8:1-3; Mav. 20:3; 25:15; Mat. 5:23, 24.

14. So thula ginani nari u ‘muphya gukhodwani’ ni muthu ‘a tumbegidego?’

¹⁴ Ndriyathu a vbwetago gu dinganedwa gasi gu thuma kha nga lidhota, kha yeli nari ‘muphya gukhodwani.’ Kha si vbwetegi na bhabhatisidwe khu myaga nya yingi, ganiolu a yede nari ni tepo nya gu eneye gasi gu khala Mukristo a vidzidwego. Gu fana ni Jesu, u yede gu dzinogisa ni gu tsaka khu gu thumeya Jehovha ni ga wevbini thumo. Laphisa monyo u bwe u vireya  Jehovha gasi a gu engedzeya mithumo libandlani. (Mat. 20:23; Filp. 2:5-8) U nga yeyedza gu khuwe u muthu a ‘tumbegidego’ khu gu bangeleya ga Jehovha ni gu landrisa matshina ni milayo yaye. Ni gu gambe khu gu engisa sileletelo u ningwago khu Jehovha ni hengeledzano yaye.— 1 Thim. 4:15.

15. Ina lidhota nyo khaguri li yede gu khala muvegi nya wadi nya dziganelo? Tshamuseya.

¹⁵ Milowo yi vegide guagani gu khiyo, ava va thangeyago va yede gu ‘kodza gu hevbudza.’ Ina so thula gu khiso lidhota li yede gu vega dziganelo nya dzadi? Ahihi. Khandri yatshavbo madhota ma si kodzago gu vega gwadi dziganelo. Ganiolu, ayo ma ngu hevbudza gwadi thumoni nya gu tshumayele ni gu gira gwadi maendro nya wu havise. (1 Thim. 3:2; fananisa ni 1 Kor. 12:28, 29 ni Efes. 4:11.) Ambari olu u gu siri muvegi nya wadi nya dziganelo, u yede gu dzigaradza gasi gu khala muhevbudzi nya wadi. U nga gira kharini isoso?

16. U nga khala kharini muhevbudzi nya wadi? (Wona fotu.)

¹⁶ ‘A phareleyago gwadi avba nya lito nya gutumbege.’ Gasi gu khala muhevbudzi nya wadi, tiyisega gu khuwe esi u ganeyago tepo u hevbudzago ni wusingalagadzi u ningago vandriyago, wu ngu seketedwa umo nya Bhibhiliya. Gasi gu gira isoso, u yede gu hevbula Bhibhiliya ni mabhuku yathu. (Mav. 15:28; 16:23; Tit. 1:9) Vega gupima ga edzi mabhuku yathu ma tshamuseyago khidzo mavhesi nya Bhibhiliya, khu kharato u na ma thumisa khu ndziya nya yadi. Tepo u hevbudzago, zama gu phasa vathu gu engedzeya gu haladza Jehovha ni gu va kutsa gu thumisa esi va si hevbulago. U nga tshukwadzisa mahevbudzelo yago khu gu lomba ni gu thumisa wusingalagadzi u na ningwago khu madhota ma vidzidwego. (1 Thim. 5:17) Lidhota gu vbwetega nari muthu ‘a kodzago gu tiyisa’ vandriyaye. Ganiolu, dzimbe dzitepo madhota gu vbwetega ma ninga wusingalagadzi mwendro ‘gu kawuka’ vandriyawe. Ni ga gevbini giemo, madhota dzitepo dzatshavbo va yede gu yeyedza wuwadi. Wa gu yeyedza wuwadi ni gu seketeya satshavbo u si hevbudzago umo nya Bhibhiliya, u na khala muhevbudzi nya wadi nigu u na ba u pimedzeya giyeyedzo gya Muhevbudzi nya Khongolo Jesu. — Mat. 11:28-30; 2 Thim. 2:24.

 SIMAMA GU DZI GARADZA

17. a) Ginani egi vaphasedzeyi nya libandla va yedego gu gira gasi va dinganedwa khu gu thuma kha nga madhota? b) Ginani esi madhota ma yedego gu si dundrugeya tepo khiyo va vbwetago gu hatha ndriyathu gasi a thuma kha nga lidhota? (Wona kwadru yi gu khiyo: “ U nga vireyi gu khuwe vambe va vbeleya.”)

¹⁷ Adzina saye vaphasedzeyi nyo khaguri nya libandla, va nga dzipwa na va si dinganedwi gasi gu thuma kha nga madhota, kholu va nga pimisa gu khavo va yede gu tshukwadzisa makhalelo nya mangi. Dundruga gu khuwe Jehovha ni hengeledzano yaye, kha va vireyi gu khuwe u yeyedza makhalelo yaya khu gu vbeleya. (1 Ped. 2:21) Ni gu tshivba ya Jehovha a gu liphuvbo nya guage, yi hi phasago gu tshukwadzisa makhalelo yoyo. (Filp. 2:13) Ina lomo likhalelo nyo khaguri eli u tsakeyago gu li tshukwadzisa? Gombeya ga Jehovha maningano khu mahungu yoyo ni gu gevisisa mahungu yoyo u bwe u wudzisa lidhota nyo khaguri umo u yedego gu tshukwadzisa.

18. Ginani egi vatshavbo vaphasedzeyi nya libandla va yedego gu gira?

¹⁸ Hatshavbo, gupata madhota, hi yede gu simama gu haguleya makhalelo ma khumbugidwego avba nya ndrima yeyi. (Filp. 3:16) Ina uwe u muphasedzeyi nya libandla? Simama gu dzigaradza. Lomba Jehovha gasi a gu trenari a bwe a gu phasa gasi u thumiswa khu libandla. (Isa. 64:8) Khu lisine, Jehovha a na kategisa gudzigaradza u gu girago gasi u dinganedwa khu gu thuma kha nga lidhota.