1-2. Ginani hi yedego gu simama gu gira hwane nya gu ba hi bhabhatisidwe? Tshamuseya.

 INA UWE u ngu agisa nyumba yago tshigu ni tshigu? Adzina khu tepo nyo pheye u nga vbaha nyumba yago uwe u yi agiside gwadi. Ganiolu, ginani gi na giregago wa gu mba simama gu gira isoso tepo yatshavbo? Kha nga u dzitigo, nya mba hweya nyumbani gwago gu di hadzi gu tala khu puwera ni ndzilo. Ganiolu, gasi gu nyumba yago yi simama na yi agide uwe u yede gu yi agisa tshigu ni tshigu.

² Khu ndziya nyo fane, ethu hi yede gu simama gu vbindrugedza edzi hi pimisago khidzo ni mavbanyelo yathu. Khu lisine, na hi nga si bhabhatiswe ethu hi thumide khu gu dzigaradza gasi gu vbindrugedza esi si nga ba si vbwetega womini gwathu gasi hi “dzi handz[a] guvivba gwatshavbo nya givili ni liphuvbo.” (2 Kor. 7:1) Ganiolu, hi yede gu simama gu engisa wusingalagadzi wa Pawulo wu gu khuwo “dzi garadzeni khu gu vbindrugedza mavbanyelo mu khala vathu vaphya.” (Efes. 4:23) Khu ginani hi yedego gu simama gu vbindrugedza? Kholu mikutsedzelo nya litigo leli yi nga hi gira hi khala vathu va gu mba tsakedwa khu Jehovha. Khu kharato, gasi gu hi simama gu tsakedwa khu Jehovha, ethu hi yede gu gevesisa tepo yatshavbo ndziya eyi hi pimisago khiyo, mavbanyelo yathu ni gudogoreya gwathu.

3. Sa gu thula ginani gu “vbindrugedza mapimo yathu?” (Varoma 12:2)

³ Ginani hi yedego gu gira gasi gu vbindrugedza mapimo yathu mwendro mapimiselo yathu? (Leri Varoma 12:2.) Malito nya  Gigreki ma vbindrugedzidwego pwani “vbindrugedzani mapimo yanu” ma nga thula gu “vbindrugedza mapimiselo yathu.” Ethu kha hi yeli basi gu gira silo nya sadi. Ganiolu, hi yede gu dzi gevisisa edzi hi gu idzo khu ndrani ni gu gira gu vbindrugedza gu vbwetegago gasi gu hi engisa milayo ya Jehovha khavba hi si kodzago khavbo. Hi yede gu gira isoso nasiri gumogo basi, ganiolu tepo yatshavbo.

4. Hi nga potsa kharini gu mapimiselo yathu ma wumbwa khu mapimiselo nya litigo leli?

⁴ Tepo hi na khalago vathu nyo vbeleye, ethu tepo yatshavbo hi na si kodza gu tsakisa Jehovha khu satshavbo hi na girago. Ganiolu, na si nga si girege isoso, ethu hi yede gu simama gu thuma khu gu dzigaradza gasi hi si kodza gu tsakisa Jehovha. Umo ga Varoma 12:2, Pawulo o ganeya gu khuye hi yede gu vbindrugedza mapimiselo yathu gasi hi si kodza gu siti esi Jehovha a vbwetago gu khuye hi gira. Vbavbandze nya gu hi dzumeleya gu wumbwa khu silo nya litigo leli, ethu gu pheya hi yede gu dzi gevisisa hi bwe hi diga mapimiselo ya Nungungulu ma hi wumba nasiri gu dzumeleya mikutsedzelo nya litigo leli yi kuha esi hi hungago ni makungu yathu.

5. Siwudziso muni si nga hi phasago gu dundrugeya maningano khu litshigu la Jehovha li gomogo vbafuvbi? (Wona fotu.)

⁵ Dundrugeya khesi. Jehovha a gu vbweta gu khuye ethu hi “lirela guta nya Litshigu la Nungungulu.” (2 Ped. 3:12) Olu dzi wudzise esi: ‘Edzi nyi vbanyago khidzo ina si ngu yeyedza gu khiso eni nyi ngu khodwa gu kheni gu hegisa nya litigo leli gomo vbafuvbi? Makungu nyi hungago maningano ni sihevbulo nyo khugege mwendro thumo nyi wu hathago si ngu yeyedza gu khiso gu thumeya Jehovha gilo nya lisima ngudzu womini gwangu? Ina nyi ngu khodwa gu kheni Jehovha a ngu ninga eni ni ndranga yangu esi hi si vbwetago mwendro nyo dzigaradzeya gu vbweta dzithomba?’ Jehovha a ngu tsaka ngudzu tepo a hi wonago na hi gu zama gu gira gugola gwaye ga satshavbo hi si girago. — Mat. 6:25-27, 33; Filp. 4:12, 13.

6. Ginani hi yedego gu simama gu gira?

 ⁶ Ethu hi yede gu gevisisa mapimiselo yathu tshigu ni tshigu hi bwe hi vbindrugedza esi si vbwetegago. Pawulo embede Vakorinto gu khuye: “Nga dzi wudzisani mapimoni gwanu, mu wona mwendro mu ngari nago gukhodwa. Nga dzi khedzani wurumba wanu.” (2 Kor. 13:5) Gu manega ni “gukhodwa” so thula gu khiso ethu hi yede gu gira nya singi guvbindra gu hongola mitshanganoni nya Wukristo ni gu tshumayela tepo yatshavbo. Isoso gambe sa gu pata esi ethu hi pimisago, gu dogoreya hi gu nago, ni sighelo sathu. Khu kharato, ethu hi yede gu simama gu vbindrugedza mapimiselo yathu khu gu leri Lito la Nungungulu, hi pimisa khu ndziya eyi a pimisago khiyo hi bwe hi gira ni gevbini gi vbwetegago gasi gu tsakisa Jehovha. — 1 Kor. 2:14-16.

7. Guya khu va Vaefeso 4:31, 32, ginani gambe hi yedego gu gira nigu khu ginani adzina si nga garadzago?

⁷ Leri Vaefeso 4:31, 32. Vbavbandze nya gu hi vbindrugedza mapimiselo yathu, ethu hi yede gu “ambala mavbanyelo nya muthu muphya.” (Efes. 4:24) Ethu hi yede gu dzigaradza gasi gu gira isoso. Gimbe khu gu ethu gambe hi yede gu dzigaradza gasi gu diga makhalelo nya gu vivbe nya nga dzitshikwi, giviti ni likhulo. Khu ginani isoso adzina si nga garadzago? Kholu si nga garadza ngudzu gu vbindrugedza makhalelo nyo khaguri nyo vivbe. Khu giyeyedzo, Bhibhiliya ya gu ganeya gu khiyo vomo vathu nyo khaguri va gu na ni “gihafane” ni “pfilupfilu.” (Mav. 29:22) Vathu nyo khaguri va gu na ni makhalelo nya gu vivbe va yede gu dzigaradza gasi gu vbindrugedza ambari hwane nya gu ba va bhabhatisidwe. Isoso khiso hi na si wonago avba nya matshango ma landreyago.

8-9. Giyeyedzo gya Stephen gya gu yeyedza kharini gu khigyo hi yede gu simama gu diga makhalelo nya mba yadi?

⁸ Ndriyathu moyo nyo pwani khu Stephen si di gu mu garadzeya gu woneleya giviti gyaye. Uye wari khuye: “Ambari hwane nya gu ba nyi bhabhatisidwe, eni nyi di yede gu simama gu woneleya giviti gyangu. Khu giyeyedzo, ga tepo nyo khaguri nyi nga ba nyi tshumayela khu ndranga ni ndranga, eni nyi di landriseya mbafa nyo khaguri yi nga ba yi bide radhiyu movhani gwangu. Tepo nyi nga ba nyi yi hidzimeleya, iyo yi di dzudzuga radhiyu yi bwe yi tutuma. Tepo nyi nga embeya vambe edzi nyi nga yi mana khidzo radhiyu yangu, lidhota nyo khaguri li nga ba li gira gipandre nya tsawa wathu nya thumo nyo tshumayele li di nyi wudzisa gu khilo: ‘Stephen, ginani u nga hadzi gira nari khatshi u di yi manide mbafa yile?’ Giwudziso gegi gi nyi giride nyi pimisa gi bwe gi nyi kutsa gu simama gu dzi garadzeya gu khala muthu nya gu rule.” b

⁹ Giyeyedzo gya Stephen gya gu yeyedza gu khigyo ethu hi nga yeyedza makhalelo nya mba yadi nya mba si vireya, ambari na hi gu pimisa gu khethu hi ngu si kodza gu ma woneleya. Sa gu tshuka isoso si gu dugeleya u nga vbeyi tshivba mwendro gu pimisa gu khuwe u Mukristo nya mba wadi. Ambari mupostoli Pawulo a ganede gu khuye: “Nya guvbweta gu gira nya sadi, nya gu gira guvivba.” (Rom. 7:21-23) Yatshavbo Makristo nya mba vbeleya ma ngu emisana ni makhalelo nya mba yadi ma fanago ni puwera mwendro ndzilo yi tshengeledzago nyumbani gwathu. Khu kharato, ethu hi yede gu simama gu dzi agisa. Hi nga gira kharini isoso?

10. Hi nga dwana kharini ni makhalelo hi gumba ma vbweta? (1 Johane 5:14, 15)

¹⁰ Gombeya ga Jehovha maningano ni esi si gu garadzeyago gu vbindrugedza na wu gu tumba gu khuwe uye a na gupwa ni gu gu phasa. (Leri 1 Johane 5:14, 15.) Ambari olu Jehovha a gu mba dusa gigaradzo khu gilewugiso, uye a nga hi phasa gu pala ni gu mba yeyedza likhalelo lolo. (1 Ped. 5:10) Khu kharato, gira esi u si lombago  umo nya milombelo yago khu gu u si giri silo si na gu girago u manega ni muthu wa gale. Khu giyeyedzo, dzi woneye ni dzifilimi u sixitirigo, milongoloko u yi wonago umo nya televhisawu, matimo u lerigo ma zundzago livbanyelo u zamago gu li pala. Nigu u nga dzumeleye mapimo yago ma woneledwa khu gu dogoreya nya mba gwadi. — Filp. 4:8; Kol. 3:2.

11. Ginani hi nga girago gasi gu hi simama gu ambala muthu muphya?

¹¹ Ambari na hi gu tshude muthu wa gale, si na ni lisima gu hi ambala muthu muphya. Hi nga gira kharini isoso? Dzi vegeye misuwo nya gu pimedzeye Jehovha khu gu hevbula makhalelo yaye. (Efes. 5:1, 2) Khu giyeyedzo, tepo u lerigo matimo nya Bhibhiliya matshingisago edzi Jehovha a divaledego khidzo vambe dzi wudzise esi: ‘Ina eni nyi ngu divaleya vambe?’ Tepo u lerigo maningano ni gu laphisa monyo, pweya wusiwana wa Jehovha a gu yeyedzidego ga vambe tepo va nga ba va tshangana ni sigaradzo, dzi wudzise esi: ‘Khu ndziya nya gu fane ina eni nyi ngu phasa vandriyangu khu gu va ninga esi va si vbwetago ni gu yeyedza isoso khu sigiro?’ Simama gu dundrugeya gu ambala muthu muphya u bwe u dzi laphiseya monyo tepo u girago isoso.

12. Matshango ya Stephen ma gu yeyedza kharini gu khayo Bhibhiliya yi na ni tshivba nya gu vbindrugedze womi nya vathu?

¹² Stephen, a khumbugidwego gupheyani a tugude gu khuye a nga si kodza vbadugwana-vbadugwana gu ambala muthu muphya. Uye wari khuye: “Gukhugeya nyi bhabhatiswa, eni nyi tshanganide ni siemo nyo garadze nyi nga ba nyi yede gu woneleya giviti gyangu. Eni nyi hevbulede gu mba gimbiya ni vathu va nga ba va zama gu nyi khuthedzeya ni gu mba dzumeleya giemo gi engedzeya guvivba. Vathu nya vangi gu pata ni mwangadzi wangu, va nyi zundzide khu kotani nya edzi nyi simamidego khidzo na nyi rude ga siemo sesi. Eni nyi hlamade khesi nyi leridego! Eni kha nyi yeli gu zundzwa khu gu ba nyi vbindrugedzide mavbanyelo yangu. Kholu eni nyi ngu khodwa gu kheni Bhibhiliya yi na ni tshivba nya gu vbindrugedze womi nya vathu.”

13. Ginani gi na hi phasago gu haguleya gudogoreya nya gwadi? (Vagalatiya 5:16)

¹³ Leri Vagalatiya 5:16. Gasi gu hi phasa gu dugeleya avbo nya nyimbi nya gu giri silo nya sadi, Jehovha khu wuwadi a ngu hi ninga liphuvbo laye nya guage. Tepo hi hevbulago Lito la Nungungulu, ethu ha gu dzumeleya liphuvbo la Nungungulu li hi kutsa. Ethu gambe, hi ngu hakha liphuvbo la Nungungulu tepo hi hongolago mitshanganoni. Mitshanganoni momo ethu hi ngu vbedza tepo ni vandriyathu ava gu fana ni ethu va zamago gu dwana gasi gu gira esi nya sadi, nigu isoso si ngu hi tiyisa. (Hebh. 10:24, 25; 13:7) Nigu tepo hi hidzimeyago ga Jehovha khu nombelo hi mu lomba giphaso gasi hi si vbeyi tshivba, uye a na hi ninga liphuvbo laye nya guage gasi li hi ninga tshivba nya gu hi simama gu dwana. Gu gira silo sesi kha si thuli gu khiso kha hi na nga manega ni gudogoreya nyo vivbe, ganiolu si na hi phasa gu simama gu manega ni gudogoreya gogo. Kha nga a ganeyago Vagalatiya 5:16, vale va gimbidziswago khu liphuvbo va “nga dzi digi [va] gu ndrindwa khu gudogoreya nya tumbunugo nya wuthu.”

14. Khu ginani si gu na ni lisima gu simama gu haguleya gudogoreya nya gwadi?

¹⁴ Tepo ethu hi pheyago gu gira silo si hi phasago gu manega ni wupari nya wadi ni Jehovha, khyadi gu simama gu gira silo soso hi bwe hi simama gu haguleya gudogoreya nya gwadi. Khu ginani? Kholu valala vathu gima kha va lali. Nala yoyo khuye a hi kutsedzeyago gu gira silo nyo vivbe. Ambari hwane nya gu ba hi bhabhatisidwe adzina hi nga manega ni gudogoreya nyo gire silo nyo vivbe si patago dzijoghu nya wu dambani, wudhakwa mwendro gu sixitiri pornografia. (Efes. 5:3, 4) Muphya moyo nya Mukristo a gu  ganeya gu khuye: “Gimwegyo nya silo gi nyi garadzedego ngudzu gu dwana ni gu wegeleya nya gu dogoreye vathu nya sivbango nya wuvelegi nyo fane. Eni nyi di gu pimisa gu kheni gudogoreya gogo gu di hadzi vbindra, ganiolu ugo gu nga gu nyi garadza.” Ginani gi na gu phasago ambari gudogoreya nyo vivbe wa gu ba guri gukhongolo ngudzu?

15. Khu ginani hi tiyiswago khu gu dziti gu khethu gudogoreya gwatshavbo nya gu vivbe gu ngu “padwa khu muthu”? (Wona fotu.)

¹⁵ Tepo u dwanago ni gudogoreya nya gu vivbe tiyisega gu khuwe u mwalo wenga. Bhibhiliya yari khiyo: “Sigaradzo mu si wonago khiso si pimedwego gu padwa khu muthu.” (1 Kor. 10:13a) Wumbe wu vbindrugedzeyi nya livhesi leli wo ganeya esi: “Satshavbo sigaradzo esi vathu va tshanganago naso si olovelegide.” Malito yaya ma di gu embedwa vanyamayi ni vama nya Makristo ma nga ba ma vbanya Korinto. Vambe gale va diri sibhayi, vama va dzi girago vanyamayi ni dzibewudzi. (1 Kor. 6:9-11) Ina wo pimisa gu khuwe hwane nya gu ba va bhabhatisidwe avo gima kha va nga manega ni gudogoreya nya gu vivbe? Khu lisine ne. Avo vatshavbo va diri Makristo nya gu todzwe, ganiolu kha va nga ba va vbelede. Vbavbandze nya gu kanakane avo va dwanide ni gudogoreya nya gu vivbe tepo yatshavbo. Isoso khu lisine si ngu hi tiyisa. Khu ginani? Kholu isoso sa gu yeyedza gu khiso ni gwevbini gudogoreya nya gu vivbe hi dwanago nago ni wevbini muthu a nga gu pala. Khu kharato, simamani gu “tiya gukhodwani gwanu, kholu enu mu ngu dziti nya gu khenu vandriyathu va phalalegidego . . . va ngu saniseka navo khu sigaradzo nya nga esi mu si manago.” — 1 Ped. 5:9.

16. Mhango muni hi yedego gu yi potsa, nigu khu ginani?

¹⁶ Potsa mhango nya gu pimisi gu khuwe a mwalo muthu a nga pwisisago giraradzo u tshanganago nagyo. Gu pimisa khu ndziya yeyi si na gu gira u pimisa gu khuwe gimwalo u nga girago ga giemo u gomogo ga igyo, nigu khuwe u mwalo tshivba nya gu pale gudogoreya nya gu vivbe. Bhibhiliya yo ganeya silo nyo hambane. Iyo yo  ganeya gu khiyo: “Nungungulu tumbegide, kha na nga dzumedzisa gukhuye mu mane silingo nya guvbindre tshivba yanu. A gu mi rumela gilingo, a na mi tulela gambe dzindzila nya gu gi pale.” (1 Kor. 10:13b) Khu kharato, ambari tepo gudogoreya nyo khaguri nyo vivbe go ba guri gukhongolo, ethu hi nga simama na hi tumbegide ga Jehovha. Khu gu phaswa khu Jehovha, ethu hi nga simama gu potsa gu gira silo nyo vivbe.

17. Ambari olu hi gu mba si kodza gu potsa gu manega ni gudogoreya nya gu vivbe, ginani hi nga girago gasi gu woneleya gudogoreya gogo?

¹⁷ Khu kotani nya olu hi nga mba vbeleya, ethu kha hi na nga si kodza gu potsa gu manega ni gudogoreya nyo vivbe. Ganiolu, tepo hi manegago ni gudogoreya nyo vivbe, ethu hi yede gu dzegeya gu gu potsa, gu fana ni Josefa a nga bomba ngandza Potifari a bwe a tutuma. (Gen. 39:12) Kha si vbwetegi gu uwe u gira silo guya khu gudogoreya nya gu vivbe.

18-19. Khu sevbini siwudziso hi yedego gu dzi gira tepo hi dzi garadzago gu vbindrugedza mapimo yathu?

¹⁸ Avba nya ndrima yeyi, hi hevbude gu khethu hi yede gu vbindrugedza mapimiselo yathu iso si tulago gu khiso hi yede gu simama gu tiyisega gu khethu edzi hi pimisago khidzo ni sigiro sathu si ngu yelana ni gugola ga Jehovha. Khu kharato, ethu tshigu ni tshigu hi yede gu dzi gevisisa khu gu hi dzi wudzisa esi: ‘Ina ndziya nyi girago khiyo silo yo yeyedza gu khiyo eni nyi ngu dziti gu kheni ha gu vbanya ga dzitepo nya gu hegise? Ina nyi ngu simama gu ambala muthu muphya? Ina nyi ngu dzumeleya gu kheni liphuvbo la Jehovha li gimbidzisa womi wangu gasi nyi si kodza gu timiseya gu gira silo guya khu gu dogoreya nya givili?’

¹⁹ Tepo u dzi gevisisago u nga vireyi gu khala muthu nyo vbeleye, ganiolu tsaka khu gu vbindrugedza u gu giridego. Wa gu wona gu khuwe u yede gu tshukwadzisa gilo nyo khaguri u nga vbeye tshivba. Wulangani nya isoso, landreya wusingalagadzi wa Vafilipi 3:16 wu gu khuwo: “Ni ga mevbini magirelo, hongoleni hi simame gulandra khu ndzila yeyi hi tago na hi gu yi landra khu gale.” Tepo u girago isoso, tiyisega gu khuwe Jehovha a na kategisa gu dzigaradza gwago nya gu vbindrugedze mapimo yago.