1. Khu mevbi makungo ya Nungungulu khu vathu?

NUNGUNGULU na ni makungo nyo tsakise ngudzu khu vathu. Vangide mwama ni nyamayi nyo pheye, Adhamu ni Evha, gasi va vbanya thembweni nyo mbure ngudzu. Makungo yaye khavo gu diri gu va velega sanana, va gira mafu yatshavbo ma khala paradhesi, va bwe va sayisa sirengo. — Genesi 1:28; 2:8, 9, 15; wona Tshamuselo 6.

2. a) Ho dziti kharini gu khethu Nungungulu a na tadzisa makungo yaye? b) Ginani yi ganeyago Bhibhiliya khu guvbanya nya gupindruge?

² Khu mawonelo yago, ina hi na thuga hi vbanya paradhesini kamo? Jehovha o hi embeya khuye: “Nyi si hungide, gambe si na girega.” (Isaya 46:9-11; 55:11) Khu lisine, a na gira esi a si tumbisidego, gi mwalo gi na mu tandregisago. Jehovha wari khuye vangide mafu khu gighelo nyo khaguri. Kha ma vangeya gu khala “liphanga.” (Isaya 45:18) O vbweta gu khuye mafuni gwatshavbo gu vbanya vathu. Vathu nya makhalelo muni a vbwetago gu khuye va vbanya mafuni momu, nigu kala lini? Bhibhiliya yari khiyo: “Va nya gululama [mwendro, va nyo engise] va na fumela litigo, va na vbanya umo kala gupindruga.” — Dzindzimo 37:29; Gutuledwa 21:3, 4.

3. Olu vathu va dwalago va bwe vafa, ginani egi uwe u gi wudzisago?

³ Ganiolu muhuno vathu va ngu dwala va bwe vafa. Va ngu dwana ni gu songana khu gyawe malangani nya mangi. Khu lisine, isoso khandriso si gu makungo ya Nungungulu. Ina ka, ginani gi nga dugeleya, nigu khu ginani? I Bhibhiliya basi yi kodzago gu si tshamuseya.

4, 5. a) Khu mani a ganedego ni Evha thembweni ga Edheni khu gu thumisa nyoga? b) Si nga kodzega kharini gu muthu nyo tumbege a vbindrugedza a khala mbafa?

⁴ Bhibhiliya yo hi embeya gu khiyo Nungungulu na ni  nala a “ranwago pwani . . . Sathane” ni Dhiyabhulosi. Sathane ganede ni Evha khu gu thumisa nyoga thembweni ga Edheni. (Gutuledwa 12:9; Genesi 3:1) Uye mu giride a wona khatshi nyoga yi nga ba yi ganeya. — Wona Tshamuselo 7.

⁵ Khu mawonelo yago, ina khu Nungungulu a vangidego Sathane Dhiyabhulosi? Ne! Mweyo nya dzingilozi dzi nga ba dziri ndzadzini yi dzi vbindrugedzide yi khala Dhiyabhulosi tepo Nungungulu a dongisedego mafu gasi Adhamu ni Evha va khala umo. (Joba 38:4, 7) Si kodzegide kharini isoso? Gasi so kodzega kharini gu muthu nyo tumbege a vbindrugedza a khala mbafa? Kha velegwa nari mbafa. Ganiolu o dogoreya, mwendro gu vbweta gilo gi si mu lumbigo. A simama gu gi dundrugeya, kala gudogoreya gwaye nyo vivbe gu dandra. Khavbovbo, o tulegedwa khu ndziya, o giba. Dzi vbindrugedzide abune a khala mbafa. — Leri Jakobe 1:13-15; wona Tshamuselo 8.

6. Ngilozi nyo khaguri yi khade kharini nala wa Nungungulu?

⁶ Khiso kamo isoso si dugeledego ngilozi yile. Hwane nyo ba Nungungulu a vangide Adhamu ni Evha, va leletede gu velega sanana va “tadza litigo.” (Genesi 1:27, 28) Si nga gira ngilozi yoyo na yi pimiside gu khiyo, ‘Wulangani nyo khozeye Jehovha, vathu vatshavbo vava va di hadzi khozeya eni!’ Tepo yi nga ba yi simama gu dundrugeya isoso, gudogoreya gwayo esi si lumbago Jehovha gu di simama gu dandra. Ngilozi yile yi vbwetide gu khiyo vathu va khozeya iyo. Khu kharato, yi di lipheya Evha yi bwe yi mu kanganyisa. (Leri Genesi 3:1-5.) Khu magirelo yoyo, yi di khala Sathane Dhiyabhulosi, nala wa Nungungulu.

7. a) Khu ginani Adhamu ni Evha va fudego? b) Khu ginani ethu hi gumbago hi bwe hifa?

⁷ Adhamu ni Evha va digide gu engisa Nungungulu khu gu hodza handro. (Genesi 2:17; 3:6) Va ghohede Jehovha, nigu khu gugimbiya nya tepo va fude, kha nga edzi Jehovha a nga ba a ganede. (Genesi 3:17-19) Sanana sa  Adhamu ni Evha si khade sighohi, khu kharato si fude. (Leri Varoma 5:12.) Gasi gu hi phasa gu pwisisa egi gi girago sanana sa Adhamu ni Evha niso si manega na siri sighohi, pimisa khu giyeyedzo gegi. Dzi dundrugeye na u vawula pawu khu litindzalo nyo khowonege. Pawu yoyo yi na duga na yi khowonegide niyo kha nga litindzalo lakona. Adhamu khade gighohi khu gu ba a digide gu engisa Nungungulu. Kha nga hi gu sanana sa Adhamu, hatshavbo hi “khowonegide” kha nga uye, nigu khu kharato anethu hi sighohi. Nigu olu hi gu sighohi, hi ngu gumba hi bwe hifa. — Varoma 3:23; wona Tshamuselo 9.

8, 9. a) Ginani egi Sathane a nga ba a vbwetide gu khuye Adhamu ni Evha va gi khodwa? b) Khu ginani Jehovha a nga ne gu dzegeya gu songa vapandrugi?

⁸ Sathane phede wupandrugi nyo wugeye Jehovha tepo a kutsedzedego Adhamu ni Evha gu diga gu engisa Nungungulu. Uye vbwetide gu khuye Adhamu ni Evha va khodwa gu khavo Jehovha muliphi, khandri mufumeli nya wadi nigu kha nga ba a va vbweteya silo nya sadi. Khu magirelo yoyo Sathane a di gu khuye vathu kha va vbweti Nungungulu gasi gu va embeya esi va yelago gu gira nigu Adhamu ni Evha va di yede gu dzi hatheya khu vabune esi si gu sadi ni esi nyo vivbe. Khu kharato, ginani egi Jehovha a nga hadzi gu gira? Na a songide vapandrugi a vbedza litunga. Ganiolu, ina isoso kamo na si yeyedzide gu khiso Sathane a diri muliphi? Ahihi, na sa sa yeyedza.

⁹ Khu gu dundrugeya isoso, Jehovha kha dzegeya gu songa vapandrugi. Wulangani nya iso, ningide tepo vathu gasi gu dzi fuma khu vabune. Isoso si di hadzi gu yeyedza guagani gu khiso Sathane muliphi nigu Jehovha a ngu siti esi si gu sadi ga vathu. Hi na hevbula simbe khu mahungu yaya omu nya Gipimo 11. Ganiolu ginani u gi pimisago khesi Adhamu ni Evha va si hungidego? Ina va giride gwadi khu gu khodwa Sathane, va pfhurareya Nungungulu?  Jehovha khuye a nga ba a ningide Adhamu ni Evha satshavbo va nga ba vari naso. A di va ningide womi nyo vbeleye, wulanga nyo mbure gasi va vbanya umo ni thumo wu nga ba wu va tsakisa. Ganiolu gimwalo gilo nya gyadi egi Sathane a nga ba a va girede. Nari khatshi u diri iyoyo, ginani u nga hadzi gira?

10. Guhatha muni nya lisima ogu moyo ni moyo wathu a gu nago?

 ¹⁰ Khu gufana, moyo ni moyo wathu muhuno na ni guhatha, nigu guvbanya gwathu gu dzi seketede guhathani gogo. Hi nga hatha gu engisa Jehovha kha nga Pfhumu yathu hi bwe hi phasa gu yeyedza gu khethu Sathane muliphi. Ambari gu hatha Sathane kha nga pfhumu yathu. (Dzindzimo 73:28; leri Mavingu 27:11.) Vadugwana ngudzu vathu mafuni momu va engisago Nungungulu. Khu lisine, uye khandruye a fumeyago mafu yaya. Ganiolu go ba gu siri Nungungulu, khu mani?

11, 12. a) Ginani hi gi hevbulago khesi Sathane a nga tumbisa Jesu? b) Milowo muni yi yeyedzago gu khiyo Sathane khuye mufumeli nya mafu yaya?

¹¹ Jesu a di gu muti oyu khu lisine a fumeyago mafu. Litshigu nyo khaguri Sathane mu yeyedzide “mifumo yatshavbo nya mafu ni dzithomba dzakone.” Khavbovbo Sathane a di tumbisa Jesu khuye: “Nyi na gu ninga satshavbo sesi, wa gu khidzima u nyi khozela.” (Matewu 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Nga dzi wudzisa, ‘A bari gu yatshavbo mifumo nya mafu yaya kha ya nga ba yi lumba Sathane, ina na si kodzide gu yi ningeya ga Jesu?’ Ahihi. Mifumo yatshavbo yo lumba Sathane.

¹² Si nga girega nu gu samala: ‘Si nga kodzega kharini gu Sathane ari uye mufumeli nya mafu yaya? Gasi khandri Jehovha Nungungulu nya Tshivba Yatshavbo a vangidego ndzadzi ni mafu?’ (Gutuledwa 4:11) Ina, khuye kamo, ganiolu Jesu ranide Sathane khuye “mufumeli nya litigo leli.” (Johane 12:31; 14:30; 16:11) Mupostoli Pawulo ranide Sathane Dhiyabhulosi khuye ‘nungungulu nya mafu yaya.’ (2 Vakorinto 4:3, 4) Mupostoli Johane nuye lovide khuye “litigo latshavbo lomo vbavbatshi nya tshivba ya Sathane.” — 1 Johane 5:19.

13. Khu ginani hi vbwetago mafu nya maphya?

¹³ Mafu yaya ma guya ma engedzeya gu khala wulanga nya mhango. Ho wona dzinyimbi, wukanganyisi, wupfhadzi, ni wughevenga wu hi randredego. Ambari vo zama khu dzindziya muni, vathu gima kha va kodzi gu dzi tshula ga sigaradzo soso satshavbo. Ganiolu nugunugu Nungungulu a na fuvisa makhalelo yaya nyo vivbe nyimbini yaye ya Harimagedhoni bwe khavbo a ma tshikedza khu makhalelo nya maphya nyo lulame. — Gutuledwa 16:14-16; wona Tshamuselo 10.

14. Khu mani oyu Nungungulu a mu hathidego gasi gu khala Pfhumu nya Mufumo Waye? Ginani egi Bhibhiliya yi gi profetidego khu Jesu?

¹⁴ Jehovha hathide Jesu Kristo gasi a khala Pfhumu nya Mufumo Waye wa ndzadzini. Mazana myaga hwane, Bhibhiliya yi profetide gu khiyo Jesu a na fuma kha nga “Pfhumu nya Gurule” yi bwe khiyo gufuma gwaye gima kha gu na nga fuva. (Isaya 9:6, 7) Jesu hevbudzide valandreli vaye gu gombeya khu mufumo wowu tepo a nga khuye: “Mufumo wago wu nate; gudzina gwago gu na girege mafuni kha nga Ndzadzini.” (Matewu 6:10) Omu nya Gipimo 8, hi na hevbula khedzi Nungungulu a na fuvisago khidzo mifumo ya tigoni. (Leri Dhaniyeli 2:44.) Mufumo wa Nungungulu wu na vbindrugedza mafu ma khala paradhesi nyo mbure. — Wona Tshamuselo 11.

15. Ginani “mafu maphya”?

¹⁵ Bhibhiliya yi ngu tumbisa gu khiyo yomo “ndzadzi yiphya ni mafu maphya, umo gu guromo gululama.” (2 Pedro 3:13; Isaya 65:17) Dzimbe dzitepo Bhibhiliya yo ganeya khu “mafu,” yo ganeya khu vathu va vbanyago mafuni. (Genesi 11:1, NM) Khu kharato “mafu maphya” nyo lulame go thudwa vathu vatshavbo va engisago Nungungulu va bwe va kategiswa khuye.

16. Khu gyevbi giningwa nyo tsakise egi Nungungulu a na ningago ava va na vbanyago mafuni yaye nya maphya, nigu ginani gi vbwetegago gu hi gi gira gasi gu hakha giningwa gyogyo?

 ¹⁶ Jesu tumbiside gu khuye ava na vbanyago mafuni maphya ya Nungungulu va na ningwa “guvbanya nya gupindruge.” (Marko 10:30) Ginani gi vbwetegago gu hi gira gasi gu hakha giningwa gyogyo? Gira wuhindzi u leri Johane 3:16 ni 17:3 gasi u mana phindrulo wakona. Hongoleni hi wona esi Bhibhiliya yi ganeyago khedzi womi wu no ba wu khade khidzo Paradhesini mafuni.

17, 18. Ho dziti kharini gu khethu gu na ba guri ni gurula nyo pindruge mafuni ni gu khethu hi na dzipwa na hi sayisegide?

¹⁷ Sigaradzo, nyimbi, ni wughevenga si na fuva. Kha gu na nga tshala ni muthu moyo nyo vivbe mafuni. (Dzindzimo 37:10, 11) Nungungulu a na “vbedza mayunga [dzinyimbi, NM] kala mahegiso nya litigo.” (Dzindzimo 46:9; Isaya 2:4) Mafu ma na tala khu vathu va haladzago Nungungulu na va gu mu engisa. Gu na ba guri ni gurula kala gupindruga. — Dzindzimo 72:7.

¹⁸ Vathu va Jehovha va na dzipwa na va sayisegide. Tepo yi nga lowa khiyo Bhibhiliya, vaIsrayeli va di gu dzipwa na va sayisegide vo engisa Nungungulu kholu uye a di gu va vhikeya. (Levhi 25:18, 19) Paradhesini, kha hi na nga thava gilo mwendro muthu. Tepo yatshavbo hi na dzipwa na hi sayisegide! — Leri Isaya 32:18; Mikeya 4:4.

19. Khu ginani hi tiyisegago gu khethu gu na ba guri ni guhodza nya gungi mafuni maphya ya Nungungulu?

¹⁹ Gu na ba guri ni guhodza nya gungi ngudzu. ‘Tigoni gu na fumwa dzimbewu, dzi fenengedza kala vbatshani nya sigomo.’ (Dzindzimo 72:16) Jehovha, ‘Nungungulu wathu, a na hi kategisa,’ nigu ‘mafu ma na velega mihandro yayo.’ — Dzindzimo 67:6.

20. Ho dziti kharini gu khethu mafu ma na khala paradhesi?

²⁰ Mafu yatshavbo ma na khala paradhesi. Vathu va na ba vari ni dzinyumba ni mathembwe nyo mbure.  (Leri Isaya 65:21-24; Gutuledwa 11:18.) Mafu yatshavbo ma na mbura gufana ni edzi gu nga ba gu romo khidzo thembweni ga Edheni. Tepo yatshavbo Jehovha a na hi ninga satshavbo hi si vbwetago. Bhibhiliya yo ganeya esi khuye: “U ngu thawuludza mandza yago nya wuhindzi, u khurisa sivangwa satshavbo nya guvbanye.” — Dzindzimo 145:16.

21. Ho dziti kharini gu khethu vathu va na pwanana ni sirengo?

²¹ Vathu va na pwanana ni sirengo. Sirengo kha si na nga bayisa gambe vathu. Sanana nya sidugwana si na dzipwa na si sayisegide, ambari vbakari nya sirengo esi muhuno si levago. — Leri Isaya 11:6-9; 65:25.

22. Ginani egi Jesu a na gireyago ava va dwalago?

²² Mwalo muthu a na dwalago. Tepo a nga ba a romo mafuni, Jesu vbanyiside vathu nya vangi. (Matewu 9:35; Marko 1:40-42; Johane 5:5-9) Ganiolu kha nga Pfhumu nya Mufumo wa Nungungulu, Jesu a na vbanyisa vathu vatshavbo. Mwalo ni moyo a na ganeyago gu khuye: “Nyi ngu dwala.” — Isaya 33:24; 35:5, 6.

23. Ginani egi Nungungulu a na gireyago ava va fudego?

²³ Ava va fudego va na wuga va vbanya gambe. Nungungulu a ngu tumbisa gu khuye a na wusa dzimiliyoni nya vathu va fudego. “Gomo guwuga ga vale va fudego, va nya gululama ni va nya sighoho.” — Leri Johane 5:28, 29; Mithumo 24:15.

24. Wo dzipwa kharini wo dundrugeya gu vbanya Paradhesini?

²⁴ Hatshavbo hi ngu kodza gu dzi hatheya. Hi nga hatha gu hevbula khu Jehovha hi bwe hi mu thumeya, mwendro gu gira esi hi si vbwetago basi. Ho hatha gu thumeya Jehovha, hi na mana wumindru wu tsakisago. Tepo mwama nyo khaguri a lombidego Jesu gu mu dundruga hwane nyo ba a fude, Jesu a di mu tumbisa gu khuye: ‘U na ba uri ni eni Paradhesini.’ (Luka 23:43, NM) Hongoleni hi hevbule gambe khu Jesu Kristo ni edzi a na tadzisago khidzo situmbiso nya sadi sa Nungungulu.