Ndrani nya 35 000 Dzifakazi dza Jehovha dzi vbanyago Alemanha ni omu gu nga ba va khala Vanazi, gu fude tanga nya 1500 Dzifakazi tepo nya Holocausto. Kha hi giti gighelo gi nga va gira va songwa. Kha nga olu gu simamwago gu gira wugevesisi nya mahungu yoyo, simbe silo si na tiviswa khu gu gimbiya nya tepo.

•  Va difa khu ndziya muni?

•  Khu ginani va nga wugedwa?

•  Va difa hayi?

•  Vambe va nga songwa

•   Gu songwa: Tanga nya 400 Dzifakazi dza Jehovha dzi songidwe Alemanha ni omu gu nga ba gu khala Vanazi. Nya vangi vakone va di lamudwa Tribhunali va bwe va konedwa gufa ni gu pidwa migolo. Vambe va di vbophoswa ni gu tswedziswa nya mba pheya khu gu lamudwa.

•   Womi nyo garadze pasoni ni mambe malanga: Gu vbindra 1000 Dzifakazi dzi fude umo nya mapaso ya Vanazi ni omu gu nga ba gu tshanisedwa umo vathu. Avo va di gurumedzwa gu thuma kala vafa. Nigu avo va difa khu kotani nya olu va nga ba va tshaniswa, ndzala, girame, madwali ni gu mba khataledwa. Khu kotani nya olu va nga ba va tshaniswa, vambe va fude hwane nya gu ba va tshudzisidwe, guvbeyani nya Nyimbi nya Wuvili nya Mafu yatshavbo.

•   Simbe sighelo: Dzimbe Dzifakazi dza Jehovha dzi fude hwane nya gu ba vadhokodheya va va payide dzivasina gasi gu lingedzeya gu khavo dzi ngu thuma mwendro ne.

 Dzifakazi dza Jehovha dzi di gu wugedwa khu kotani nya olu dzi nga ba dzi landrisa sihevbudzo nya Bhibhiliya. Tepo mufumo wa Vanazi wu nga ba wu ruma Dzifakazi dza Jehovha gu gira esi Bhibhiliya yi si himbedzeyago, idzo dzi di gu bomba. Avo va di hatha gu “engisa Nungungulu kha nga mufumeli, guvbindra vathu.” (Mithumo 5:29) Hongoleni hi wona siemo sivili va nga gira silo soso.

1.   Khu gu mba dzi bedzedzeya omu nya politika. Ni wevbini wulanga omu mafuni, Dzifakazi dza Jehovha dza muhuno mwendro dza dziteponi dza Vanazi kha dza dzi bedzedzeya omu nya politika. (Johane 18:36) Khu kharato kha va dzumeya gu:

   •   Dwana nyimbituno mwendro gu gira ni wevbini thumo wu seketeyago nyimbi. — Isaya 2:4; Matewu 26:52.

   •   Vhota mwendro gu seketeya hengeledzano nya Vanazi. — Johane 17:16.

   •   Khozeya pfhumu mwendro gu ganeya khavo “Heil Hitler!” — Matewu 23:10; 1 Vakorinto 10:14.

2.   Khu gu emeya gukhodwa gwawe. Ambari olu va nga ba va himbedzedwa gu emeya gukhodwa gwawe, Dzifakazi dza Jehovha dzi di gu:

   •   Tshangana gasi gu gombeya ni gu khozeya gumogo. — Vahebheru 10:24, 25.

   •   Tshumayela Mahungu nya Bhibhiliya ni gu ningeya mabhuku ma seketedwago omu nya Bhibhiliya. — Matewu 28:19, 20.

   •   Yeyedza wuwadi ga vambe gu pata ni Vajudha. — Marko 12:31.

   •   Emeya gukhodwa gwawe khu gu bomba gu sinari dzidhukumentu dzi ganeyago khu gu wugeya esi va si khodwago. — Marko 12:30.

 Muhevbudzi Robert Gerwarth a di khuye “Dzifakazi dza Jehovha khuwo tsawa wu nga wugedwa khu gu emeya gukhodwa gwawe, tigoni ga Terceiro Reich.” a Sibotshwa sikwathu ni vambe va nga ba va romo omu gu tshaniswago vathu va di gu hlamadziswa khu gutumbega ga Dzifakazi dza Jehovha. Gibotswa gimwegyo gi di va khedza gi bwe khigyo: “Avo kha va hongoli nyimbitunu, va gu dzi emiseya gu songwa guvbindra gu songa ni wevbini muthu.”

•   Umo gu tshaniswago vathu: Dzifakazi nya dzingi dza Jehovha dzi fede ga malanga gu tshaniswago vathu. Ava va di gu vegidwe ga malanga nya nga Auschwitz, Buchenwald, Dachau, Flossenbürg, Mauthausen, Neuengamme, Niederhagen, Ravensbrück, ni Sachsenhausen. Tengo wu nga manwa tigoni ga Sachsenhausen basi wu di gu dingana 200 Dzifakazi dza Jehovha dzi ngafa.

•   Mapasoni: Dzimbe Dzifakazi dza Jehovha dzi tshanisidwe kala dzifa mapasoni. Vambe va difa khu kotani nya sifuta va nga ba va si mana tepo va nga ba va girwa siwudziso.

•   Malanga gu nga songwago vathu: Dzifakazi dza Jehovha dzi songidwe ngudzu-ngudzu mapasoni ya Berlin-Plötzensee, Brandenburg ni Halle/Saale. Gu diga isoso, gu na ni 70 malanga omu Dzifakazi dza Jehovha dzi nga songedwa avbo.

•  Lina: Helene Gotthold

   Wulanga a nga songedwa avbo: Plötzensee (Berlim)

   Helene, mamayi nya dranga a gu na ni sanana sivili, a di gu khotedwe khu dzitepo nya dzingi. Khu 1937, a di tshaniswa ngudzu pasoni nyo bwe a hamuga mimba yaye. Khu 8 nya Dezembro nya 1944, va di mu piya ngolo khu makina ma ranwago pwani guilhotina pasoni ga Plötzensee, Berlim.

•  Lina: Gerhard Liebold

   Wulanga a nga songedwa avbo: Brandenburg

   Gerhard, a nga ba ari ni 20 myaga a di songwa khu 6 nya Maio nya 1943, hwane nya myaga mivili papayi waye na gu songidwe ga lipaso lalimwedo. Uye a di loveya lidangaliya nyo tshadzise ndranga yaye ni noivha yaye, khuye: “Nya mba phaswa khu Pfhumu, eni na nya sa si kodza gu dzega liendro leli.”

•  Lina: Rudolf Auschner

   Wulanga a nga songedwa avbo: Halle/Saale

   Rudolf, a diri ni 17 myaga tepo a nga songwa khu 22 nya Setembro nya 1944. Ga lidangaliya a nga loveya mamayi waye a di lova gu khuye: “Vandriyathu nya vangi va dzegide liedro leli, aneni nyi giride sasimweso.”