Bamwi bakabona kuti, kuti bana bamaninsya chiindi chiingi kabali aa-intaneti . . .

• ngabazoonjilwa muganzi amafooni aabo, ngatabachiyandi pe kusiyanaawo.

• ngabazoosendelana mameseji aatali kabotu abamwi.

• ngabazoochinka kabeebela ponogilafu nikuba kuti balayanda naakuti tabayandi.

KUNJILWA MUGANZI AMAFOONI

Zintu zijanika aa-intaneti zili mbuli magemu azimwi, zipangidwe munzila yakuti zimuyumine muntu kuti asiyane aazyo. Limwi bbuku lyakaamba kuti: “Ma-application aajanika mumafooni eesu, akapangwa munzila yakuti ape kuti tumaninsye chiindi chiingi katuli aamafooni. Basibbizinesi bajana mali chiindi nitulanga zintu zyabo nzibawuzya aa-intaneti. Nkinkaako, kuti twamaninsya chiindi chiingi katuli kulanga mapulogilamu aaya aali aazintu nzibawuzya, ngatulikupa kuti bajane mali nyingi.

NZWEELEDE KUYEEYA: Bana bako babonekaanga bakanjilwa muganzi na amafooni? Nga ulabagwasya biyeni kuti bachibelesye kabotu chiindi chabo?​—BAEFESO 5:15, 16.

KWAAMBUULA MAJWI AATALI KABOTU

Bamwi bantu batondeezya buntu butali kabotu chiindi nibabelesya nzila zyakwaambuuzyania. Eezi ngazyapa kuti bazoomaninsye kabalemba majwi aatukila aanzila zyakwaambuuzyania.

Zintu zipa kuti bamwi bantu batondeezye buntu butali kabotu nibali kubelesya nzila zyakwaambuuzyania nkuti ngabayanda kuti bamwi batobelezye zintu nzibachita. Alubo umwi kuti wazoobona aa-intaneti kuti beenzinyina teebakamutamba pe chiindi nibakayinkide kuli bumwi busena kuti bakalikondelezye, zilamuchisa alubo ngawabonaanga beenzinyina bakamuchitila lunya.

NZWEELEDE KUYEEYA: Bana bako batondeezya buntu bulibiyeni kuti kabali aa-intaneti? (Baefeso 4:31) Zilabachisa na kuti baziba kuti beenzinyina bakachitide chimwi chintu kabatababuzizye pe?

KWEEBELA PONOGILAFU

Nkuuba loko kubona mapikicha amavidiyo aasumpula bwaamu aa-intaneti. Bazyali balakonzya kuseta mafooni aabana babo kuchitila kuti batakonzyi kubona zintu zitali kabotu pesi chimwi chiindi eezi tazibeleki pe nkaambo bana ngabachizibona zintu eezyo.

Kusendelana mapikicha aatondeezya bantu batazweete takuzumizigwi pe amulawu. Kuli zimwi ndawu, kweendelana amilawu yankuko, kuti mwana wasendela bamwi ponogilafu naakuti kwiiyebela ulabetekwa kweendelana aminyaka njalaayo.

NZWEELEDE KUYEEYA: Nga ulabagwasya biyeni bana bako kuti batantamuke sunko lyakubona mapikicha aabantu batazweete aa-intaneti naakuti kusendelana aabamwi mapikicha aayo?​—BAEFESO 5:3, 4.

YIISYA BANA BAKO

Nikuba kuti kulabawubila bana kubelesya tekkinoloji pesi bayanda kugwasigwa. Limwi bbuku lyakaamba kuti, kupa mwana fooni katanaba aaluzibo lwakwiibelesya kabotu “kulikozyenie akuzumizya mwana kuti adubwe katakonzyi pe kuyamba.”

Aazintu zilembedwe munsi, sala zintu nzuyanda kuzoobelesya naakuti ulembe zimwi nzubonaanga zilakonzya kuzookugwasya.

• Ndeelede kubuzya mwanaangu kuti tayelede kutondeezya buntu butali kabotu nali aa-intaneti

• Ndeelede kugwasya mwanaangu kuti azibe zintu nzyayelede kuchita kuti bamwi teebamuswaanizya muzintu nzibachita

• Ndeelede kuchita zyoonse nzindikonzya kuti ndikwabilile mwanaangu kuti ataboni zintu zibi zijanika aa-intaneti

• Ndeelede kukkala kandilanga fooni yamwanaangu

• Ndeelede kumubikkila chiindi nchayelede kubelesya fooni

• Ndeelede kuba aachoonzyo chakuti mwanaangu talikubelesya fooni pe chiindi nchayelede kuti awone

• Ndeelede kubona kuti chiindi nitulikulya taakwe ulikubelesya fooni pe