Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 18

‘Amuchijaane Mumuzundaano Kusikila Kumamanino’

‘Amuchijaane Mumuzundaano Kusikila Kumamanino’

‘Ndachijaana mumuzundaano kusikila kumamanino.’—2 TIM. 4:7.

LWIIMBO 129 Tuyoozumanana Kuliyumya

ZITAYIIGWE *

1. Niinzi nchitweelede kuchita toonse?

WAYINOYANDA na kuchijaana mumuzundaano wamusinzo mulamfu, kapati kuti kuchiswa naakuti kukatede? Amwi teewayinoyanda pe. Pesi mwaapostolo Pawulu wakaamba kuti maKristu boonse bali mumuzundaano. (Heb. 12:1) Nikuba kuti tuli bapati naakuti tuli baniini, tulaanguzu naakuti tulikatede tweelede kuzumanana kuchijaana mumuzundaano ooyu kuti katuyanda kuti Jehova akatupe bulumbu.—Mt. 24:13.

2. Niinzi chakapa kuti Pawulu aambe majwi aali muli 2 Timoteyo 4:7, 8?

2 Taakwe chintu chakali kukonzya kukachizya Pawulu kuti aambuule atala ankani eeyi nkaambo ‘wakachijaana mumuzundaano kusikila kumamanino.’ (Bala 2 Timoteyo 4:7, 8.) Pesi muzundaano wakali kwaambwa aPawulu niinzi?

MUZUNDAANO WAKALI KWAAMBWA APAWULU NIINZI?

3. Muzundaano wakali kwaambwa aPawulu niinzi?

3 Chimwi chiindi Pawulu wakali kubelesya zintu zyakali kuchitwa mumisobano yakali kuchitwa kuGreece chiindi naakali kuyiisya. (1 Kor. 9:25-27; 2 Tim. 2:5) Kwaziindi zyiingi wakabelesya chikozyano chakuchijaana naakali kwaamba mbubeelede kupona maKristu. (1 Kor. 9:24; Gal. 2:2; Flp. 2:16) MuKristu unjila “mumuzundano” ooyu chiindi nalipeda kuli Jehova akubbabbatizigwa. (1 Pet. 3:21) Alubo umaninsya muzundaano ooyu chiindi Jehova namupa bulumbu bwabuumi butamani.—Mt. 25:31-34, 46; 2 Tim. 4:8.

4. Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?

4 Muzundaano wabuumi ngubachijaana maKristu ufanana biyeni amuzundaano wabasikuchijaana musinzo mulamfu? Ufanana munzila zyiingi. Atubone zimwi zitatu. Tweelede kutobela nzila iili njiyo, tweelede kulanga kunembo alubo tweelede kulisimya kubuyumu-yumu mbutukonzya kuswaana.

TOBELA NZILA IILI NJIYO

Toonse tweelede kutobela nzila njibeelede kuponaayo maKristu (Langa fuka 5-7) *

5. Njiili nzila njitweelede kutobela alubo nkamboonzi?

5 Kuti sikuchijaana akawine mumuzundaano, weelede kuchijaana munzila iilinjiyo naakuti kutobelezya layini yabikkwa. Mbukubede andiswe kuti tukajane buumi butamani tweelede kutobela nzila njibeelede kupona aayo maKristu. (Mil. 20:24; 1 Pet. 2:21) Pesi Saatani abantu balikubbazu lyakwe tabayandi pe kuti tutobele nzila eeyi, bayanda kuti ‘tuchijaane ambabo.’ (1 Pet. 4:4) Balatuseka akaambo kanzila njituponaayo alubo baamba kuti bapona munzila ibapa lwaangunuko pesi ooko nkubeja.—2 Pet. 2:19.

6. Chikozyano chaBrian chituyiisyaanzi?

6 Kuti muntu wasala kutobela nzila njibaponaayo bantu bali munyika yaSaatani uyoobona kuti tayipi lwaangunuko pe pesi iipa kuti muntu abe muzike. (Rom. 6:16) Atubone chikozyano chaBrian. Kachili muniini bazyali bakwe bakamuyiisya kuti apone mbuli mbubeelede kupona maKristu. Pesi naakakomena-komena wakasaanguna kubonaanga nzyakayiisigwa abazyali bakwe tazipi kuti abotelwe pe. Brian wakasala kutobela nzila njibaponaayo bantu bali munyika. Wakati: “Teendakazi pe kuti ndubaamba kuti ndwaangunuko munyika lwakali kuyoopa kuti ndikkale kandikoledwe.” Alubo wakati: “Kakutanayinda chiindi ndakali kukkala kandikoledwe bukande amadrugs alubo ndakali kuchita bwaamu. Kwaminyaka myiingi yakatobela ndakali kubelesya madrug alaangoozi alubo ndakaba muzike wawo. . . . Kuti ndijane mali ndakali kuuzya madrugs.” Mukuya kwachiindi Brian wakasaanguna kupona kweendelana amalayilile aJehova. Wakachincha nzila njaakali kuponaayo alubo wakabbabbatizigwa mu2001. Lino ulabotelwa nkaambo ulikupona munzila njibeelede kuponaayo maKristu. *

7. Amba nzila zibili zyaambwa mulugwalo lwa Matayo 7:13, 14.

7 Kulayandikana kapati kuti tusale kutobela nzila iilikabotu. Saatani uyanda kuti tuleke kuchijaana munzila niini “iitola kubuumi.” Alubo uyanda kuti tuzubukile munzila mpati mubabede bantu biingi bali munyika. Nzila eeyi iyandwa abantu biingi alubo tayikataazyi pe kweendela. Pesi “itola kulunyonyooko.” (Bala Matayo 7:13, 14.) Tweelede kusyoma Jehova akumuswiilila kuti tuzumanane kutobela nzila iilikabotu akuti tutapambuki pe.

LANGA KUNEMBO ALUBO NANZELELA KUTI UTAWI

Tweelede kuzumanana kulanga kubulumbu akunanzelela kuti tutalebyi bamwi (Langa fuka 8-12) *

8. Niinzi nchachita sikuchijaana kuti wawa?

8 Basikuchijaana mumuzundaano wamusinzo mulamfu balazumanana kulanga kunembo kuchitila kuti bananzelele kuti batawi. Nikuba boobo, chimwi chiindi balakonzya kulebwa abamwi basikuchijaana naakuti kulebwa achimwi chintu. Kuti sikuchijaana wawa ulabuka akuzumanana kuchijaana. Tabikkili maanu kuchintu chamulebya pesi ubikkila maanu kuti akamaninsye muzundaano mpawo awine.

9. Niinzi nzitweelede kuchita kuti twawa?

9 Mumuzundaano wesu tulakonzya kuwa kwaziindi zyiingi nkaambo tulapambanisya muzintu nzitwaambuula anzituchita. Alubo bamwi mbituchijanaabo balakonzya kutupambanisya. Tatweelede kugamba kuti zyachitika eezi. Toonse tulaachibi alubo tuchijaanaamwi munzila niini iitola kubuumi. Nkinkaako tulakonzya “kubbuvulana.” Pawulu wakaamba kuti chimwi chiindi tulakonzya kupa kuti bamwi ‘batongooke.’ (Kol. 3:13) Tatweelede kubikkila maanu kuzintu zyatupambanisya pesi tweelede kubikkila maanu kubulumbu. Kuti twawa, tweelede kubuka akuzumanana kuchijaana. Kuti twakkala katunyemede akutakata kukomba Jehova tatukamaninsyi pe muzundaano alubo tatukajani bulumbu. Kuyungizya waawo, tulakonzya kulebya bamwi bali kuchijaana munzila eeyi niini.

10. Niinzi chinga chilatugwasya kuti tutabi “cilebyo” kuli bamwi?

10 Imwi nzila mbutukonzya kutantamuka kuba “cilebyo” kuli bamwi nkwiinda mukuleka bamwi kuti bachite zintu munzila njibayanda kutali kuti bachite nzituyanda chiindi choonse. (Rom. 14:13, 19-21; 1 Kor. 8:9, 13) Umwi awumwi sikuchijaana mumuzundaano uyanda kuba kunembo kuchitila kuti akajane bulumbu. Sikuchijaana umwi awumwi ubikka nzyayanda mubusena bwakusaanguna. Nkinkaako ulakonzya kutonta naakuti kusukuma bamwi kuchitila kuti abe kunembo. Pesi muzundaano wamaKristu usiyene kule amuzundaano wabasikuchijaana aaba nkaambo maKristu tabayandi kuba kunembo kwiinda bamwi. (Gal. 5:26; 6:4) Makanze eesu ngakugwasya boonse bali mumuzundaano kuti bakamaninsye muzundaano kuchitila kuti bakajane bulumbu. Nkinkaako tuleezya kutobela malayilile aaPawulu aakuti: “Mutabikkili buyo maano kuzintu nzyomuyanda nywebo zilikke, pele akuzintu nzyobayanda bamwi.”—Flp. 2:4.

11. Niinzi nchibabikkila maanu basikuchijaana alubo nkamboonzi?

11 Basikuchijaana babikkila maanu kuti bakamaninsye muzundaano kutali kulanga kunembo luzutu. Nikuba kuti tababoni pe kuti muzundaano wabo ujinkila kuli pesi ngabalibona kabali bamaninsya alubo kabali babujana kale bulumbu. Kuyeeya atala abulumbu kubagwasya kuti bazumanane kuchijaana.

12. Jehova utusyomezyaanzi?

12 Jehova wakatubuzya kale kuti basikuchijaana mumuzundaano wabuumi bayoojanaanzi kuti bamaninsya muzundaano. Ubasyomezya buumi butamani kujulu naakuti muparadayizi aanyika. Magwalo alatupandulwida mbubunoobede bulumbu oobu. Eezi zilatugwasya kuti tuyeeyele mbubuyooba. Kukkala katuyeeyesesya atala abulangilizi mbutulaabo kulakonzya kutugwasya kuti tutazumizyi kufumbwa chintu kuti chitulebye.

ZUMANANA KUCHIJAANA KUSIKILA KUMAMANINO

Tuyanda kuzumanana kuchijaana mumuzundaano wabuumi nikuba kuti tuswaanana abuyumu-yumu (Langa fuka 13-20) *

13. Tusiyene biyeni abasikuchijaana mumuzundaano wamaGrikki?

13 Basikuchijaana mumizundaano yamaGrikki bakeelede kulisimya kuti bakatala naakuti bamvwa kuchisa. Bakeelede kujana chiindi chakuchijaana muzundaano kawutanasika alubo takwe kumbi nkubakali kukonzya kujana manguzu. Andiswe tulafanana abasikuchijaana aaba nkaambo nga twayiisigwa mbutweelede kuchijaana mumuzundaano wabuumi. Pesi kuli mputusiyene abasikuchijaana aaba. Jehova ulakonzya kutugwasya nkaambo ulaamanguzu miingi. Jehova utusyomezya kutuyiisya akutupa manguzu kuti twamusyoma.—1 Pet. 5:10.

14. Lugwalo lwa 2 Bakorinto 12:9, 10 lutugwasya biyeni kuti tulisimye kubuyumu-yumu?

14 Pawulu wakaswaanana abuyumu-yumu bwiingi. Bamwi bakali kumupenzya alubo bamwi bakali kumutukila. Kuyungizya waawo chimwi chiindi wakali kumana manguzu alubo wakali kulisimya kuchintu nchakaamba kuti “mumvwa mumubili.” (2 Kor. 12:7) Taakazumizya buyumu-yumu oobu kuti bumukachizye kubelekela Jehova pesi wakabona kuti kumusyoma kulayandikana. (Bala 2 Bakorinto 12:9, 10.) Akaambo kakuti Pawulu wakali amaboneno aali boobo Jehova wakamugwasya kuti alisimye.

15. Kuti twatobelezya chikozyano chaPawulu tuyoobonaanzi?

15 Andiswe tulakonzya kutukilwa naakuti kupenzegwa akaambo kalusyomo lwesu. Alubo tulakonzya kuchiswa naakuti kumana manguzu. Pesi kuti twatobelezya chikozyano chaPawulu, mapenzi aayo tuyoowabona kali mweenya wakubona kuboko kwaJehova mubuumi bwesu.

16. Niinzi nchukonzya kuchita nikuba kuti ulachiswa?

16 Ulikuchiswa zyakuti ulibbizya kulede na naakuti ubelesya wheelchair? Meso aako tachiboni kabotu na naakuti tuchikwe manguzu pe? Kuti kakuli boobo, ubonaanga zilachita na kuti uchijaane mumuzundaano amaKristu bachili baniini alubo basimide? Iiyi zilachita! MaKristu biingi bakomena abachiswa balikuchijaana mumuzundaano ooyu wabuumi. Pesi kuti bakonzye kuchita oobu bagwasigwa aJehova kwiinda mukuswiilila miswaangano yakalekkoodwa. Alubo bachita bantu kuti babe basikwiiya kwiinda mukukambawukila madokotela, manesi ababbululu babo.

17. Jehova ubabona biyeni bakombi bakwe batachikonzyi kuchita zyiingi?

17 Utazumizyi kumana manguzu naakuti kuchiswa kuti kupe kuti ubonaanga tuchikonzyi pe kuchijaana mumuzundaano wabuumi. Jehova ulakuyanda akaambo kakuti ulamusyoma akuti ulalisimya. Lino uyanda kugwasigwa kapati anguwe kwiinda chiindi alubo takakulekelezyi pe. (Int. 9:10) Pesi Jehova uyooswena aafwiifwi loko anduwe. Umwi muchizi ulaabulwazi bumukataazya wakati: “Bulwazi bwangu nibwakali kuyabukomena, teendakachili kukonzya pe kujana chiindi chiingi chakukambawukila bantu. Pesi kuziba kuti nzindichita mumulimu waJehova zilayandikana kulinguwe nikuba kuti teezyiingi kulanduumbulizya.” Kuti wamana manguzu naakuti kukataazikene utalubi kuti Jehova ulakonzya kukugwasya. Mwaapostolo Pawulu wakatusiila chikozyano chibotu. Wakati: “Ndilabotelwa eelyo nonditajisi nguzu, . . . nkaambo eelyo nonditajisi nguzu, ndendilyo nondijisi nguzu kapati.”—2 Kor. 12:10.

18. Ngaali mapenzi asiyene aamwi bamwi bakombi baLeza ngibaswaana?

18 Bamwi mbituchijaanaabo mumuzundaano ooyu wabuumi kuli bumwi buyumu-yumu mbubaswaana. Balaamapenzi ngitutakonzyi kubona naakuti kumvwisisisya. Muchikozyano, bamwi balaabulwazi bwadepression naakuti balaazintu zibakataazya. Nkamboonzi mapenzi aaya nasiyene aamwi mapenzi? Nkaambo kuti muntu watyoka kuboko naakuti keenda awheelchair bantu balakonzya kubona penzi ndyalaalyo akumugwasya. Pesi penzi lyamuntu ulaazintu zimukataazya mumoyo amumizeezo taliboneki pe nkaambo nga zilimukati. Nikuba boobo, simpe ndyakuti penzi ndibaswaana bantu aaba lilafanana andyaswaana muntu wakatyoka nkinkaako ambabo bayanda kugwasigwa.

19. Twiiyaanzi kuchikozyano chaMefibboseti?

19 Kuti kutachikonzyi kuchita zyiingi mumulimu waJehova naakuti kubonaanga bamwi tabachimvwisisisyi pe chiimo chako ulakonzya kuumbulizigwa achikozyano chaMefibboseti. (2 Sam. 4:4) Wakali mulema alubo aali chimwi chiindi Mwaami Davida wakamujata munzila iitali kabotu. Mefibboseti teenguwe pe wakapa kuti abe amapenzi ngakalaawo. Alubo taakaba amaboneno mabi pesi wakalumba akaambo kazintu nzyakalaazyo. Wakalumba Davida akaambo kazintu zibotu nzyakamuchitila chiindi. (2 Sam. 9:6-10) Nkinkaako chiindi Davida naakamujata munzila iitali kabotu, Mefibboseti takamunyemena pe. Alubo takasola Jehova kuti nkamboonzi nazizumizya pesi wakazumanana kuba kulubazu lwaDavida, Mwaami wakasalwa aJehova. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Jehova wakapa kuti chikozyano chaMefibboseti chilembwe muBbayibbele kuchitila kuti chitugwasye.—Rom. 15:4.

20. Bamwi balimvwa biyeni akaambo kabuyumu-yumu mbubaswaana pesi balakonzya kuba choonzyo chaanzi?

20 Bamwi bakwesu tabaangunukide pe alubo balayoowa kuliswaanizya abantu akaambo kakuti ngabalikataazikene. Nikuba kuti kulabayumina kuba aakati kabantu biingi, balasika kumiswaangano yambungano, yamabazu ayabbooma. Bamwi kulabayumina kwaambuula abantu mbibatazi pesi tabaleki pe kuzwa mumulimu wakukambawuka. Kuti kuli muchiimo chili boobo utabonaanga nduwe awulikke. Mbiingi bakwesu balikulwana apenzi eeli. Alubo utalubi kuti Jehova ulakubona kubeleka changuzu nkuchita. Kuzumanana kumubelekela nkuchita kutondeezya kuti Jehova ulikukulongezya akuti ulikukugwasya. * (Flp. 4:6, 7; 1 Pet. 5:7) Kuti kuli kuzumanana kubelekela Jehova nikuba kuti ulachiswa naakuti ulikataazikene ulakonzya kuba choonzyo chakuti Jehova ulabotelwa anzuchita.

21. Niinzi nchituyoochita kuti twagwasigwa aJehova?

21 Kulawumbulizya kuziba kuti muzundaano wabasikuchijaana ulisiyene amuzundaano wabuumi wakaambwa aPawulu. Mumuzundaano wabasikuchijaana muntu umwi luzutu wakali kuwina. Pesi mumuzundaano wabuumi toonse tulakonzya kujana bulumbu bwabuumi butamani kuti twalisimya kusikila kumamanino. (Joh. 3:16) Alubo basikuchijaana mumuzundaano beelede kuba bantu basimide nkaambo kuti kabachiswa teebakali kukonzya kuwina. Pesi mumuzundaano wabuumi tulakonzya kuchijaana nikuba katulikuchiswa, chipati nkulisimya. (2 Kor. 4:16) Tuyoochijaana kusikila kumamanino kuti twagwasigwa aJehova!

LWIIMBO 144 Amubikkile Maano Kubulumbu!

^ par 5 Mazubaano bakombi baJehova biingi bachembaala alubo bamwi balikuchiswa. Alubo chimwi chiindi toonse tulakatala. Nkinkaako tulakonzya kubonaanga tazichiti pe kuti tuchijaane mumuzundaano. Muchiiyo eechi tulayiya mbutukonzya kuzumanana kuchijaana mumuzundaano wabuumi wakaambwa amwaapostolo Pawulu kusikila tukajane bulumbu.

^ par 6 Langa chiiyo chiti “IBbaibbele Lilakonzya Kubacinca Bantu” muNgazi Yamulindizi yamuJanuary 1, 2013.

^ par 20 Kuti uzibe mbukonzya kulwana apenzi lyakukataazikana akubona bamwi mbubakalilwana, yebela JW Broadcasting® yaMay 2019 ijanika aajw.org® Langa aalembedwe LIBRARY > JW BROADCASTING®.

^ par 63 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Kubeleka changuzu mumulimu wakukambawuka kwagwasya mukwesu wakomena kuti azumanane kuchijaana mumuzundaano wabuumi.

^ par 65 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Tulakonzya kulebya bamwi kuti twayanda kuti banywe bukande bwiingi naakuti iswe twabunywa munzila yiindilide.

^ par 67 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Mukwesu ulikukambawukila manesi nikuba kuti ulikuchiswa kuchibbadela.