1. Niinzi nzwaakayiya atala aMulengi wesu?

KUTI kuli wakakomezegwa aaBakamboni baJehova, kweelede kuti wakayiya atala aJehova kuzwa kuchili muniini. Wakayiisigwa kuti Jehova nguMulengi, ulaabuntu bubotu akuti uyanda kuti nyika izoobe paradayizi.—Matl. 1:1; Mil. 17:24-27.

2. Bamwi bantu bababona biyeni bantu basyoma kuti kuli Mulengi?

² Bantu biingi tabasyomi pe kuti Leza mpaali akuti nguwe wakalenga zintu zyoonse. Basyoma kuti zintu zyakalichitikila azilikke mpawo zyakazoosaanguna kusanduka kuzwa kuchintu chimwi chipona kusikila zyaba aamisyobo iisiyene-siyene. Bamwi bantu basyoma zintu eezi bayiiyide loko. Balakonzya kwaamba kuti sayensi yakatondeezya kuti nzilyaamba Bbayibbele nzyakubeja akuti bantu basyoma kuti kuli Mulengi mbantu batayiiyide pe alubo mbafuba-fuba.

3. Nkamboonzi nikuyandikana kuti usimye lusyomo lwako?

³ Zilachita na kuti maboneno ngibalaawo bamwi bantu bayiiyide loko ape kuti tuleke kusyoma kuti Jehova nguMulengi wesu? Nsandulo yamubuzyo ooyu iyeeme aakuti nkamboonzi nitusyoma kuti Jehova nguMulengi. Tusyoma kuti Jehova nguMulengi akaambo kakuti twakabuzigwa kuti tusyome njiisyo eeyi na naakuti twakalipa chiindi chakuti tuliyandwiide bumboni? (1 Kor. 3:12-15) Toonse tweelede kuzumanana kusimya lusyomo lwesu kazitakwe ndaba kuti twaba aachiindi chilamfu na katuli mukasimpe naakuti pe. Kuchita oobo kuyootugwasya kuti tuteenwi ‘aabusongo bwabantu’ baamba kuti nzilyaamba Jwi lyaLeza nzyakubeja. (Kol. 2:8; Heb. 11:6) Kuti tukonzye kusimya lusyomo lwesu, muchiiyo eechi tulasandula mibuzyo iitobela: (1) Nkamboonzi bantu biingi nibatasyomi kuti kuli Mulengi? (2) Nga ulachita biyeni kuti usimye lusyomo lwako muli Jehova, Mulengi wako? (3) Nga ulachita biyeni kuti uzumanane kuba aalusyomo lusimide?

4. Kweendelana alugwalo lwa Bahebrayo 11:1, lusyomo niinzi?

⁴ Bamwi bantu bayeeya kuti kuba aalusyomo chaamba kusyoma muli chimwi chintu chitakwe bumboni. Pesi kweendelana anzilyaamba Bbayibbele, oolu teelusyomo pe. (Bala Bahebrayo 11:1) Bbayibbele lyaamba kuti lusyomo luyeeme aabumboni. Nikuba kuti Jehova, Bwaami bwakujulu aJesu tatunababona pe pesi tuli aabumboni bwakuti mpubali. (Heb. 11:3) Umwi wazyasayensi wakazooba Kamboni waJehova wakaamba kuti: “Zintu nzitusyoma mbuli Bakamboni baJehova zili aabumboni alubo tatukazyani aamakani aachoonzyo ngibaamba basayensi.”

5. Nkamboonzi bantu biingi nibaamba kuti Leza teenguwe pe wakalenga zintu zyoonse?

⁵ Tulakonzya kulibuzya kuti: ‘Kuti kakuli bumboni butondeezya kuti kuli Mulengi, nkamboonzi bantu biingi nibaamba kuti Leza teenguwe pe wakalenga zintu zyoonse?’ Bamwi taakwe nibakalipa chiindi chakuti baliyandwiide bumboni. Robert wakazooba umwi waBakamboni baJehova wakaamba kuti: “Ndakali kubonaanga taakwe Mulengi nkaambo kuchikolo taakwe nitwakayiisigwa atala akulengwa kwazintu. Ndakali kusyoma njiisyo eeyi kusikila nindakazooswaanana aaBakamboni baJehova chiindi nindakali aaminyaka iili 22. Bakandiyiisya kuti Bbayibbele lili aabumboni butondeezya kuti Leza nguwe wakalenga zintu zyoonse.” *—Langa kabbokesi kati “ Makani Aayandikana Kubazyali.”

6. Nkamboonzi bamwi bantu nibabonaanga taakwe Mulengi?

⁶ Bamwi tabasyomi pe kuti kuli Mulengi  akaambo kakuti basyoma zintu nzibabona luzutu. Pesi balazisyoma zimwi zintu zitaboneki mbuli luuwo akaambo kakuti bali aabumboni. Bbayibbele litondeezya kuti lusyomo mbumboni bwazintu “zini-zini zitanabonwa.” (Heb. 11:1) Ziyanda kuti tubeleke changuzu kuti tubale alubo tuyanduulisisye atala abumboni butondeezya kuti kuli Mulengi. Pesi bantu biingi tabakwe chiyandisyo pe chakuchita oobo. Kuti muntu waleka kuyanduulisisya atala ankani eeyi, ulakonzya kubonaanga taakwe Leza pe.

7. Mbantu boonse na bayiiyide batasyomi kuti Leza nguwe wakalenga zintu zyoonse? Pandulula.

⁷ Nibakayanduula bumboni, bamwi bazyasayensi bakazooba aachoonzyo chakuti Leza nguwe wakalenga zintu zyoonse. * Mbuli Robert waambwa aajulu, bamwi bakali kubonaanga taakwe  Mulengi pe akaambo kakuti teebakazyiiya pe kuyunivesiti. Pesi bamwi bazyasayensi bakazoomuziba Jehova alubo balamuyanda. Mbuli bazyasayensi aaba, toonse tweelede kusimya lusyomo lwesu muli Leza kazitakwe ndaba pe kuti tuliyiide na naakuti pe. Ooyu mulimu wawumwi awumwi wesu.

8-9. (a) Nguuli mubuzyo ngututasandule? (b) Kwiiya atala azintu zyakalengwa kuyookugwasya biyeni?

⁸ Niinzi nzukonzya kuchita kuti usyome kuti kuli Mulengi? Atulange-lange zintu zili 4.

⁹ Yiya atala azintu zyakalengwa. Zimwi zikonzya kukugwasya kuti usyome kuti kuli Mulengi nkulangisisya zintu zili mbuli banyama, misamu anyenyeezi. (Int. 19:1; Is. 40:26) Kuti wajana chiindi chakwiiya atala azintu zili boobu ulaba aachoonzyo chakuti Jehova nguMulengi. Mabbuku eesu nga agwisya zyiiyo zili atala aazintu zisiyene-siyene zyakalengwa. Utaleki pe kuzibala nikuba kuti kulakuyumina kuzimvwisisisya. Beleka changuzu kuti uzimvwisisisye. Alubo utalubi kweebela mavidiyo aajanika aawebbusayiti yesu yajw.org aambuula atala azintu zyakalengwa akagwisigwa kumiswaangano yabbooma yakachitwa minyaka miche yayinda.

10. Amba chikozyano chitondeezya kuti zintu zyakalengwa zitondeezya kuti kuli Mulengi. (Baroma 1:20)

¹⁰ Chiindi nwiiya atala azintu zyakalengwa, bona kuti zikuyiisyaanzi atala aMulengi. (Bala Baroma 1:20.) Muchikozyano, zuba litugwasya kuti tukasalilwe pesi imwi mitungazuba ilakonzya kutujeya. Pesi tulikwabilidwe kumitungazuba eeyi. Biyeni? Mumulenga-lenga muli ozone layer iitukwabilila kumitungazuba eeyi iikonzya kutujeya. Kuti mitungazuba iikonzya kutujeya yavulisya, anjiyo ozone layer ilayungizya. Eezi tazipi kuti ube aachoonzyo na chakuti kuli umwi muntu wakapa kuti zintu eezi zibewo akuti muntu ooyo ulaaluyando alubo Mulengi ulaabusongo?

11. Nga tulaajana kuli makani aakonzya kupa kuti tusyome kuti zintu zyakalengwa biya? (Langa kabbokesi kati “ Zintu Zikonzya Kusimya Lusyomo Lwako.”)

¹¹ Ulakonzya kujana zimwi zyiingi zikonzya kusimya lusyomo lwako atala akuti zintu zyakalengwa kuti walanga muWatch Tower Publications Index alubo kuti wayanduulisisya aajw.org. Ulakonzya kusaanguna kubala zyiiyo zifwiifwi akweebela tuvidiyo tufwiifwi tuli aamakani aanoneezya atala abanyama azimwi zintu zyakalengwa tujanika aachipanzi chitii “Sena Cakalengwa Buya?” Alubo muzyiiyo eezi amutuvidiyo ootu muli zimwi zintu bazyasayensi nzibakapanga kabatobelezya zintu zyakalengwa.

12. Niinzi nzitweelede kubikkila maanu chiindi nitubala Bbayibbele akuyanduulisisya?

¹² Bala Bbayibbele akuyanduulisisya. Wazyasayensi waambwa mupalagilafu 4, kumasaangunino taakali kusyoma pe kuti kuli Mulengi. Pesi mukuya kwachiindi, wakazoosaanguna kusyoma kuti kuli Mulengi. Wakaamba kuti: “Nikuba kuti zintu nzindakayiya kusayensi zyakandigwasya kuti ndisyome kuti kuli Mulengi pesi chimwi chintu chakandigwasya loko nzintu nzindakayiya muBbayibbele.” Amwi webo uzizi kale njiisyo zyamuBbayibbele. Pesi kuti uzumanane kusyoma kuti zintu zyakalengwa, weelede kukkala kubala Bbayibbele akuyanduulisisya. (Jos. 1:8; Int. 119:97) Chiindi nubala Bbayibbele akuyanduulisisya, bona mbulyaamba makani aachoonzyo atala azintu zyakachitika chiindi. Bona bupolofita bwamuBbayibbele mbubwakazuzikizigwa abalembi baBbayibbele mbubakalemba zintu zyeendelana. Kuti wachita oobo, ziyookugwasya kuti usyome kuti Mulengi wesu uuli aaluyando alubo uuli aabusongo nguwe wakatulenga akuti nguwe wakalemba Bbayibbele. *—2 Tim. 3:14; 2 Pet. 1:21.

13. Ngaali amwi malayilile aamuBbayibbele agwasya?

 ¹³ Chiindi nubala Jwi lyaLeza akuyanduulisisya, bona malayilile aali muBbayibbele mbaakugwasya. Muchikozyano, Bbayibbele lyakatuchenjezya kuti kuyandisya mali kulakonzya kutunjizya mumapenzi akuti kweeta ‘macise manji.’ (1 Tim. 6:9, 10; Tus. 28:20; Mt. 6:24) Achibeleka na malayilile aaya mazubaano? Limwi bbuku lyaambuula atala azintu zichitwa aabantu bamazubaano lyakaamba kuti: “Bantu bayandisya mali tababotelwi pe mubuumi alubo bali aazintu zyiingi zibakataazya. Nikuba abantu balombozya kuba aamali nyingi tababotelwi pe alubo ngababa aamalwazi miingi.” Zilaantanganana kuti malayilile aamuBbayibbele aali atala akuti tutayandisyi mali alagwasya. Kuli amwi na malayilile aamuBbayibbele akakugwasya mubuumi bwako? Kuti twabona mbaagwasya malayilile aamuBbayibbele tuyoobona kuti Mulengi wesu siluyando ulizizi nzituyanda mpawo tunoolangila kulinguwe chiindi nituyanda lugwasyo. (Jak. 1:5) Alubo tuyoobotelwa mubuumi.—Is. 48:17, 18.

14. Kubala Bbayibbele akuyanduulisisya kuyookugwasya biyeni?

¹⁴ Chiindi nubala Bbayibbele akuyanduulisisya weelede kuba aamakanze aakuziba Jehova. (Joh. 17:3) Kubala akuyanduulisisya kuyookugwasya kuti uzibe buntu bwaJehova alubo uyoobona kuti buntu oobo mbubo mbwaakabona chiindi nwaakayiya atala azintu zyakalengwa. Buntu bwaJehova mbutwiiya muBbayibbele butondeezya aantanganana kuti mpaali choonzyo, teewakuyeeyela pe. (Kul. 34:6, 7;Int. 145:8, 9) Chiindi nuyungizya luzibo lwako atala aJehova, uyoomuyanda amoyo wako woonse, bweenzinyina mbulaabo anguwe buyoosima alubo lusyomo lwako luyoosima.

15. Kubuzya bamwi nzusyoma kuyookugwasya biyeni?

¹⁵ Buzya bamwi nzusyoma atala aLeza. Kuti wachita oobo, lusyomo lwako luyoosima. Atuteedi waswaanana aawumwi muntu mumulimu wakukambawuka uutasyomi kuti Leza mpali pesi tuzi pe kuti nga ulamusandula biyeni, kujana wachita biyeni aali boobo? Yezya kuyanduula nsandulo iizwa muMagwalo mumabbuku eesu mpawo ukaambuuzyanaawe. (1 Pet. 3:15) Alubo ulakonzya kukumbila umwi sikupupulula uuli aaluzibo kuti akakugwasye. Nikuba kuti muntu ooyo wazuminana aansandulo eeyo naakuti pe pesi kuyanduulisisya nkwaakachita kuyoosimya lusyomo lwako. Eezi ziyookugwasya kuti utasyomi njiisyo yakubeja yakuti taakwe Mulengi iiyiisigwa aabantu balyaamba kuti bali aabusongo naakuti baliyiiyide.

16. Nkamboonzi nitweelede kuzumanana kuba aalusyomo lusimide?

¹⁶ Toonse tweelede kuzumanana kuba aalusyomo lusimide kazitakwe ndaba kuti twaba achiindi chilamfu biyeni katubelekela Jehova. Nkamboonzi? Nkaambo kuti teetwachenjelela, lusyomo lwesu lulacheya. Mbuli mbutwayiya, lusyomo mbumboni bwazintu zyachoonzyo zitanabonwa. Zintu nzitutakonzyi kubona tulakonzya kufwambaana kuziluba. Pawulu wakaamba kuti kubula lusyomo nchibi “cifwambaana kutuzambaila.” (Heb. 12:1) Nga tulachita biyeni kuti lusyomo lwesu lukkale kalusimide?—2 Tes. 1:3.

17. Niinzi chikonzya kutugwasya kuti tukkale katuli aalusyomo lusimide?

¹⁷ Chakusaanguna, kkala kukumbila Jehova kuti akupe muuya wakwe uusalala. Nkamboonzi? Nkaambo lusyomo muchelo wamuuya. (Gal. 5:22, 23) Tatukonzyi pe kukkala katuli aalusyomo lusimide kuti teetwagwasigwa aamuuya uusalala. Kuti twazumanana kumukumbila Jehova, uyootupa muuya wakwe uusalala. (Lk. 11:13) Tulakonzya kumukumbila Jehova katuti: “Kotuyungizyila lusyomo.”—Lk. 17:5.

18. Kweendelana alugwalo lwa Intembauzyo 1:2, 3, tuli aachilongezyo chanzi?

¹⁸ Chachibili, bala Jwi lyaLeza akuyanduulisisya  chiindi choonse. (Bala Intembauzyo 1:2, 3.) Chiindi lugwalo lwa Intembauzyo 1:2, 3 nilwakalembwa, maIsrayeli biingi teebakalikwe bbuku lyaMulawu likkwene. Pesi baami abapayizi bakali kukonzya kulijana. Alubo nikwakali kwiinda minyaka iili 7, kwakali kuchitwa mabambe aakuti “baalumi, bamakaintu, bana” abeenzu babungane aamwi kuchitila kuti baswiilile kubalwa kwaMulawu waLeza. (Dt. 31:10-12) Muchiindi chaJesu, bantu biingi teebakalikwe mabbuku aakupeta aaMagwalo alubo mabbuku aaya akali kujanika mumasinagogu luzutu. Pesi mazubaano, bantu biingi balaalyo Bbayibbele. Eechi nchilongezyo chipati loko. Kujana twatondeezya biyeni kuti tulachilumba chilongezyo eechi?

19. Niinzi nzitweelede kuchita kuti tukkale katuli aalusyomo lusimide?

¹⁹ Tulakonzya kutondeezya kuti tulachilumba chilongezyo eechi chakuba aaBbayibbele kwiinda mukulibala chiindi choonse. Tweelede kuba aapulogilamu yakubala Bbayibbele kutali kulibuzya kuti tulabala nitwajana chiindi. Kuti watobelezya pulogilamu yako yakubala Bbayibbele uyookkala kuli aalusyomo lusimide.

20. Tweelede kuzumanana kuchitaanzi?

²⁰ Kusiyana abantu ‘basongo abacenjede’ bali munyika eeyi, tuli aalusyomo lusimide luyeeme muJwi lyaLeza. (Mt. 11:25, 26) Bbayibbele litugwasya kuziba kuti nkamboonzi zintu nizili kwiindilila kubija aanyika akuti Jehova uyoochitaanzi. Nkinkaako, atuzumanane kusimya lusyomo lwesu alubo tugwasye bantu biingi kuti babe aalusyomo lwakuti kuli Mulengi. (1 Tim. 2:3, 4) Atuzumanane kulangila chiindi bantu boonse banooli aanyika nibayoowamba majwi aali muli Ciyubunuzyo 4:11 aakuti: “Uleelela, Jehova, O Leza wesu, ikutambula bulemu . . . nkaambo nduwe wakalenga zintu zyoonse.”