1. Kweendelana alugwalo lwa Mahebberu 12:1, niinzi nzitweelede kuchita kuti tuchijaane kusikila tukazunde mumuzundaano wabuumi?

 BBAYIBBILI likozyanisya buumi bwamaKkristu amuzundaano wakuchijaana. Basikuchijaana batakachijaane kusikila kumamanino, bayoojana buumi butamani. (2 Tim. 4:7, 8) Tweelede kuchita zyoonse nzitukonzya kuti twiinkilile kunembo katuchijaana, ikapati mazubaano nkaambo twaba aafwiifwi kuti tusike kumamanino. Mwaapostoli Pawulu wakachijaana kusikila kumamanino, wakaamba zintu zikonzya kutugwasya kuti tuwine mumuzundaano ooyu. Wakaamba kuti: “Atuzisowe zintu zyoonse zitulemena . . . alubo atuchijaane katulisimya mumuzundaano ngutubikkilidwe kunembo.”—Bala Mahebberu 12:1.

2. Chaambaanzi ‘kusowa zintu zyoonse zitulemena’?

² Chiindi Pawulu naakalemba kuti tweelede kusowa “zintu zyoonse zitulemena,” wakali kwaamba kuti taakwe zintu na muKkristu nzyayelede kunyampula? Teenzyaakali kwaamba pe. Pesi wakali kwaamba kuti tusowe zintu zitayandikani pe zitulemena. Zintu eezyo zilakonzya kutukachizya kuti tuchijaane naakuti kupa kuti tufwambaane kukatala. Kuti tulisimye, tweelede kufwambaana kuziziba zintu eezyo mpawo tuzisowe kuchitila kuti zitatulemeni. Nikuba oobo, kuli zintu nzituteelede kusowa pe nkaambo kuti twazisowa zintu eezyo, zilapa kuti tuteeleli pe kuchijaana mumuzundaano ooyu. (2 Tim. 2:5) Nziizili zintu nzitweelede kunyampula?

3. (a) Kweendelana alugwalo lwa Bagalatiya 6:5, niinzi nchitweelede kunyampula? (b) Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi alubo nkamboonzi?

³ Bala Bagalatiya 6:5. Pawulu wakaamba chimwi chintu nchitweelede kunyampula. Wakalemba kuti: “Umwi awumwi  uzoonyampula mukuli wakwe.” Muvesi eeyi, Pawulu wakali kwaamba mukuli ngutulangililwa aaLeza kuti tunyampule. Taakwe muntu uukonzya kutunyampwida pe mukuli ooyu. Muchiiyo eechi, tulalanga-langa kuti niinzi ziswaanizidwe ‘mumikuli yesu’ ambutukonzya kwiinyampula. Alubo tulabona zintu zitayandikani nzituteelede kunyampula ambutukonzya kuzisowa. Kunyampula mukuli wesu akusowa zintu zitayandikani zitugwasya kuti tuzwidilile mumuzundaano ooyu wabuumi.

4. Nkamboonzi kulipeda kwesu kuli Jehova nikutamizyi pe? (Langa chifanikisyo.)

⁴ Kulipeda kwesu kuli Jehova. Chiindi nitwakakomba kuli Jehova katulipeda kulinguwe, twakamusyomezya kuti tunookomba nguwe alikke akuti tunoochita kuyanda kwakwe. Tweelede kuchibamba chisyomezyo eechi. Kupona kweendelana akulipeda kwesu mulimu mupati loko pesi takumizyi pe nkaambo Jehova wakatulengela kuti tuchite kuyanda kwakwe. (Chi. 4:11) Jehova wakatulenga  munzila yakuti tube aachiyandisyo chakumuziba akumukomba alubo wakatulenga muchikozyano chakwe. Eezi zipa kuti tuswene aafwiifwi anguwe akuti tubotelwe akaambo kakuti tuchita kuyanda kwakwe. (Int. 40:8) Kuti twachita kuyanda kwaLeza akutobelezya Mwanaakwe, ‘tulalemununwa.’—Mt. 11:28-30.

5. Niinzi zikonzya kukugwasya kuti upone kweendelana akulipeda kwako? (1 Johane 5:3)

⁵ Kujana wawunyampula biyeni mukuli wako? Kuli zintu zibili zikonzya kukugwasya. Chakusaanguna, yinkilila kunembo kuyanda Jehova. Ulakonzya kuzichita eezi kwiinda mukuyeeyesesya atala azintu zibotu nzyaakakuchitila anzyaazookuchitila kunembo. Kuti wayungizya kuyanda Leza, kuyookuubila kuti umuswiilile. (Bala 1 Johane 5:3.) Chachibili, tobelezya Jesu. Jesu wakazwidilila kuchita kuyanda kwaLeza nkaambo wakali kukomba kulinguwe kakumbila kuti amugwasye alubo wakali kukkala kabikkila maanu kubulumbu mbwaakabikkilidwe kunembo. (Heb. 5:7; 12:2) Mbuli Jesu, komba kuli Jehova kuti akupe manguzu alubo ukkale kuyeeyesesya atala abulangilizi bwakuzoopona kukabe kutamani. Kuti wayungizya kuyanda Leza akutobelezya Mwanaakwe, uyoozwidilila kupona kweendelana akulipeda kwako.

6. Nkamboonzi nikuyandikana kuti bantu banyampule mikuli yabo mumpuli? (Langa chifanikisyo.)

⁶ Mikuli njitulaayo mumpuli. Mumuzundaano wabuumi ngutulaawo, tweelede kuyanda Jehova aJesu kwiinda mbutuyanda babbululu besu. (Mt. 10:37) Eezi tazyaambi kuti tweelede kuubaansya mikuli njitulaayo mumpuli nkaambo kuti tutambulike kuli Leza aKkristu, tweelede kunyampula mikuli yesu mumpuli. (1 Tim. 5:4, 8) Kuti twachita oobo, tulabotelwa. Jehova ulizi kuti, kuti mpuli zibotelwe, mwaalumi amwanakazi beelede kuyandana akulemekana, bazyali beelede kuyanda bana babo akubayiisya alubo bana beelede kuswiilila bazyali babo.—Ef. 5:33; 6:1, 4.

7. Niinzi nzukonzya kuchita kuti unyampule mukuli ngulaawo mumpuli?

⁷ Kujana wawunyampula biyeni mukuli wako? Kufumbwa mukuli ngulaawo mumpuli, belesya busongo bujanika muBbayibbili kutali kuti uchite kweendelana amaboneno aako, utobelezye zintu zizibikene nkukkala naakuti zyaambwa aabasyabusongo. (Tus. 24:3, 4) Bala mabbuku eesu aapandulula Bbayibbili. Mabbuku aaya alaamakani aatugwasya kubona mbutweelede kubelesya malayilile aamuBbayibbili. Muchikozyano, muchipanzi chitii, “Lugwasyo Kumukwasyi” muli zyiiyo zigwasya bakwetene, bazyali abachikula kuti bazunde mapenzi ngibaswaana. b Kanza kubelesya zintu zyaambwa aaBbayibbili nikuba kuti bamwi mumpuli tabali kuzibelesya pe. Kuti wachita oobo, bamumpuli yanu bayoobotelwa alubo Jehova uyookulongezya.—1 Pet. 3:1, 2.

8. Nziizili mpindu nzitujana akaambo kakusala nkutuchita?

⁸ Mukuli ngutulaawo wakusala nkutuchita. Jehova uyanda kuti tubotelwe achipo chakulisalila nchaakatupa alubo uyanda kuti tubotelwe ampindu nzitujana akaambo kakusala kulikabotu. Pesi tatukwabilili pe kumpindu nzitujana akaambo kakutasala kabotu.  (Gal. 6:7, 8) Eezi zyaamba kuti tujana mpindu akaambo kakutasala kabotu, kwaambuula katutayeeyede pe akuchita zintu zitali kabotu. Kufumbwa chintu nchitunga twachita chitali kabotu, moyo wesu ulatupa mulandu. Kuziba kuti tujana mpindu akaambo kakusala kwesu kulakonzya kutugwasya kuti tulyaambilile zibi zyesu, tubambulule mputupambanisya akuti tutachiindululi lubo pe chintu nchitwapambanisya. Kubweza ntaamu zili boobu kutugwasya kuti tukkale katuli mumuzundaano wabuumi.

9. Niinzi nzukonzya kuchita kuti kuli wakasala munzila iitali kabotu? (Langa chifanikisyo.)

⁹ Kujana wawunyampula biyeni mukuli wako? Niinzi nzukonzya kuchita kuti kutakonzyi kubambulula zintu nzwaakapambanisya? Chitambule chiimo chako alubo utalubi kuti maanzi aatika taayoleki pe. Utamaninsyi chiindi amanguzu kuli kuyanda kulisalazya, kulisola naakuti kusola bamwi akaambo kakusala kutali kabotu nkwaakachita. Pesi zumina kulubizya nkwaakachita akuti ubambulule kuchitila kuti muchiindi chitobela uzoosale kabotu. Kuti moyo wako kuli kukupa mulandu, libombye kuli Jehova kwiinda mukukomba kulinguwe, umubuzye kuti wakabisya alubo umukumbile kuti akulekelele. (Int. 25:11; 51:3, 4) Kumbila lulekelelo kuli baabo mbwaakabisizya alubo kuti kakuyandikana kumbila baalu kuti bakugwasye. (Jak. 5:14, 15) Yiya kuzwa kukulubizya kwako alubo utazooyindululi lubo pe. Kuti wachita oobo, baachoonzyo chakuti Jehova uyookufwida luzyalo akuti uyookugwasya.—Int. 103:8-13.

10. Nkamboonzi kulibikkila zintu nzitutakonzyi nuuli mukuli mulemu loko? (Bagalatiya 6:4)

¹⁰ Kulibikkila zintu nzitutakonzyi kuchita. Tulakonzya kulimizya kuchita zintu nzitutakonzyi pe kuchita kuti twalyeezyanisya aabamwi. (Bala Bagalatiya 6:4.) Kuti katukkala katulyeezyanisya aabamwi, tulakonzya kuba aabbivwe akuba aamuuya wakuzundaana. (Gal. 5:26) Kuti twanjilwa aamuuya wakuti chachitwa aawumwi andiswe twayanda kuchichita, tulakonzya kusunkwa kuti tuchite zintu nzituzi kuti tatuzikonzyi pe. Bbayibbili lyaamba kuti: “Bulangizi butafwambi kuzuzikizigwa bulacisya moyo.” Kuti kakuli oobo, moyo wesu uchisa loko kuti tweezya kuchita zintu nzitutakonzyi pe. (Tus. 13:12, The Bible in Tonga (Zambia)) Kuchita oobo kutumana manguzu alubo kupa kuti tukatale nituyoobuchijaana mumuzundaano wabuumi.—Tus. 24:10.

11. Niinzi zikonzya kutugwasya kuti tutalibikkili zintu nzitutakonzyi pe kuchita?

¹¹ Kujana wawusowa biyeni mukuli ooyu? Utalibikkili zintu zyiingi zyiinda zintu nzulangililwa aaJehova. Jehova talangilili kuti upe zintu nzutakwaazyo pe. (2 Kor. 8:12) Baachoonzyo chakuti Jehova tayezyanisyi nzuchita anzibachita bamwi. (Mt. 25:20-23) Ulakuyanda akaambo kakuti ulamubelekela amoyo woonse, ulasyomeka akuti ulalisimya. Libombye, kwiinda mukuzumina kuti tukonzyi pe kuchita zimwi zintu akaambo kaminyaka njulaayo, kusima kwamubili naakuti akaambo kazimwi zyiimo. Mbuli Bbazilayi, ulakonzya kutazumina zimwi zilongezyo kuti zyiimo zyako kazitakuzumizyi. (2 Sam. 19:35, 36) Mbuli Mozesi, zumina kugwasigwa aabamwi alubo upe bamwi milimu kuti kakweelela. (Kul. 18:21, 22) Kuti twalibombya munzila eeyi, tatukalibikkili zintu nzitutakonzyi pe kuchita zikonzya kutukachizya kuti twiinkilile kunembo katuyobuchijaana mumuzundaano wabuumi.

12. Tweelede kulipa mulandu na akaambo kakutasala kabotu nkubachita bamwi? Pandulula.

 ¹² Kulipa mulandu akaambo kakutasala kabotu kuchitwa aabamwi. Tatukonzyi pe kusalila bamwi zyakuchita alubo tatukonzyi pe kukwabilila bamwi kumpindu nzibajana akaambo kakutasala kabotu. Muchikozyano, mwana ulakonzya kusala kuleka kukomba Jehova. Kusala ooko kulakonzya kubachisa loko bazyali bakwe. Pesi kuti bazyali balipa mulandu akaambo kakutasala kabotu nkwachita mwanaabo, ngabali kunyampula mukuli uumizya loko. Teenguwo pe mukuli ngwalangilila Jehova kuti banyampule.—Rom. 14:12.

13. Niinzi nzyakonzya kuchita muzyali kuti mwanaakwe taasala munzila iilikabotu?

¹³ Kujana wawusowa biyeni mukuli ooyu? Atuzibe kuti Jehova wakapa bantu boonse lwaangunuko lwakulisalila. Uyanda kuti umwi awumwi alisalile. Eezi ziswaanizya kusala kumukomba naakuti kuleka. Jehova ulizi kuti uli muzyali uutamaninide pe alubo uyanda kuti ubeleke kusikila mpugolela kuti ugwasye bana bako. Kusala nkwachita mwana mukuli wakwe, teewanu pe nibazyali. (Tus. 20:11) Kulakonzeka kuti chimwi chiindi nibazyali mulakataazikana akaambo kazintu nzimwakalubizya. Kuti kakuli boobo, amumubuzye Jehova mbumulimvwa mpawo mukumbile kuti amulekelele. Jehova ulizi kuti tamukonzyi pe kuchincha zintu zyakachitika kale. Alubo Jehova talangilili kuti mukwabilile mwanaanu kuti atatebuli mpindu nzyajana aakaambo kakutasala kabotu. Mutalubi kuti, kuti mwanaanu wabeleka changuzu kuti aboole kuli Jehova, Jehova uli aachiyandisyo chakumutambula lubo.—Lk. 15:18-20.

14. Nkamboonzi kulipa mulandu zyiindilide nuuli mukuli ngutweelede kusowa?

¹⁴ Kulipa mulandu zyiindilide. Kuti twabisya, teekubi pe kulipa mulandu. Pesi kulipa mulandu zyiindilide mukuli uulema ngututeelede kunyampula. Tweelede kuusowa mukuli ooyo. Nga tulaziba biyeni kuti lino twasaanguna  kulipa mulandu zyiindilide? Kuti katuli twakalyaambilila chibi chesu, twasanduka akubweza ntaamu kuti tutayindululi lubo chibi eecho, tulakonzya kusyoma kuti Jehova wakatulekelela. (Mil. 3:19) Kuti katuli twakabweza ntaamu eezi, Jehova tayandi pe kuti twiinkilile kunembo katulipa mulandu. Ulizi kuti kulipa mulandu zyiindilide kulakonzya kutweetela mapenzi. (Int. 31:10) Kuti twakkala katulipa mulandu, tulakonzya kukachilwa kuzumanana kuchijaana mumuzundaano wabuumi.—2 Kor. 2:7.

15. Niinzi zikonzya kukugwasya kuti utalipi mulandu zyiindilide? (1 Johane 3:19, 20) (Langa chifanikisyo.)

¹⁵ Kujana wawusowa biyeni mukuli ooyu? Kuti kuli kulipa mulandu zyiindilide, yeeyesesya atala aJehova nkaambo “ulalekelela ncobeni.” (Int. 130:4) Kuti Jehova walekelela aabo basanduka chachoonzyo, ubasyomezya kuti: “Cibi cabo tandikaciyeeyi limbi pe.” (Jer. 31:34) Eezi zyaamba kuti Jehova tazookkali kayeeya atala azibi nzwaakachita chiindi. Nkinkaako, kuti wajana mpindu akaambo kazibi nzwaakachita, tazyaambi kuti Jehova taakakulekelela pe. Alubo toyelede kulipa mulandu pe kuti kakuli wakasweekelwa aazimwi zilongezyo akaambo kakubisya nkwaakachita. Jehova takkali kayeeya atala azibi nzwaakachita, anduwe toyelede kukkala kuziyeeya.—Bala 1 Johane 3:19, 20.

16. Mbuli basikuchijaana, niinzi nzitweelede kuziba?

¹⁶ Chiindi nituchijaana mumuzundaano wabuumi, tweelede ‘kuchijaana munzila yakuti tukajane bulumbu.’ (1 Kor. 9:24) Tulakonzya kuchita oobo kuti twaziba mukuli ngutweelede kunyampula amukuli ngutweelede kusowa. Muchiiyo eechi, twaambuula atala azintu ziche nzitweelede kunyampula anzitweelede kusowa. Pesi kuli zyiingi. Jesu wakaamba kuti tulakonzya ‘kulemenwa akaambo kakulya zyiindilide, akunywa zyiindilide, amakataazyo aabuumi.’ (Lk. 21:34) Magwalo aaya, alakonzya kukugwasya kuti ubambulule chiindi nuchijaana mumuzundaano wabuumi.

17. Nkamboonzi nituli aachoonzyo chakuti tuyoowina mumuzundaano wabuumi?

¹⁷ Tulakonzya kuba aachoonzyo chakuti tulawina mumuzundaano wabuumi nkaambo Jehova ulatupa manguzu ngituyandikana. (Is. 40:29-31) Nkinkaako, utabweedi musule pe. Tobelezya mwaapostoli Pawulu, nkaambo wakabelekela kuti akajane bulumbu mbwaakabikkilidwe kunembo. (Flp. 3:13, 14) Taakwe muntu pe uukonzya kutuchijaanina mumuzundaano ooyu. Kuti wagwasigwa aaJehova, ulakonzya kuzwidilila. Jehova ulakonzya kukugwasya kuti unyampule mikuli yako akuti usowe mikuli iitayandikani. (Int. 68:19) Kwiinda mukugwasigwa aaJehova, ulakonzya kulisimya chiindi nuchijaana mumuzundaano wabuumi alubo uyoowina.