Skip to content

Skip to table of contents

“Ndilizi Kuti Uyoobuka”

“Ndilizi Kuti Uyoobuka”

“Mulongweesu Lazaro uloona, pele ndainka mebo nkamusinsimune.”​—JOH. 11:11.

NYIMBO: 142, 129

1. Mbuubuli bulangilizi Marta mbwaakali aabo? (Langa chifanikisyo chili kumatalikilo achiiyo.)

MARTA mweenzinyina waJesu wakali kulila. Munyandumaakwe Lazaro, wakali wafwa. Pesi kuli chintu chakali kukonzya kumuumbulizya. Jesu wakamusyomezya kuti: “Mwanaakwanu ulabuka.” Nikuba kuti eezi teezyakabumaninsya pe buumba, pesi Marta wakali kwaasyoma majwi ngakaamba Jesu. Marta wakati: “Ndilizi kuti uyoobuka mubuzuba bwakubuka bwakumamanino.” (Joh. 11:20-24) Wakali kulangilila kuti Lazaro uyoobuka kuchiindi chili kunembo. Nikuba boobo, Jesu wakachita chigambyo. Wakabusya Lazaro mubuzuba mbuboobo.

2. Nkamboonzi nitweelede kuba abulangilizi buli mbuli mbwaakali aabo Marta?

2 Mazubaano, tatulangilili kuti Jehova aJesu batuchitile chigambyo chili boobo. Pesi uli abulangilizi na bwakuti zibbululu zyako ziyoobusigwa chachoonzyo, mbuli mbaakabede Marta? Amwi wakafwidwa amuntu nguwakakwetenaawe, bamaako, ndendaako, banenaako, syanenaako naa mwanaako. Ulangilila kuzoobakumbata, kwaambuulaabo, naa kubotelwa kamuli amwi. Ulakonzya kwaamba mbuli mbakaamba Marta kuti: ‘Ndilizi kuti zibbululu zyangu ziyoobusigwa.’ Nikuba boobo, kulayandikana kulanga-langa makani aaya, kuchitila kuti bulangilizi oobu bube bwachoonzyo.

3, 4. Zyakachitwa aaJesu zyakalusimya biyeni lusyomo lwaMarta?

3 Mbukunga Marta wakali kukkala kuJerusalemu, nkinkaako taakaliwo pe chiindi Jesu naakabusya mwana mulombe wamukamufu wakuNayini, kuGalilaya. Pesi kulakonzeka kuti wakamvwa atala amakani aaya. Alubo kulakonzeka kuti wakamvwa kuti Jesu wakabusya mwana musimbi waJayiro. Bantu boonse bakaliwo ‘bakalizi kuti musimbi wafwa.’ Pesi Jesu wakamujata kuboko mpawo wakati: “Omusimbi, buka.” Mpawo wakabuka. (Lk. 7:11-17; 8:41, 42, 49-55) Marta amwanikaakwe Mariya, bakalizi kuti Jesu ulakonzya kuponia bachiswa. Nkinkaako, bakayeeya kuti kaansinga Jesu wakaliwo, nikuli Lazaro taakafwa pe. Mbukunga Lazaro wakali wafwa kale, bakali kulangililaanzi? Marta wakaamba kuti Lazaro uyoobuka “mubuzuba . . . bwakumamanino.Nkamboonzi naakali achoonzyo chakuti eezi ziyoochitika? Alubo niinzi chikupa kuti ube achoonzyo chakuti zibbululu zyako zyakafwa ziyoobusigwa?

4 Kuli zintu zyiingi zikonzya kupa kuti tube achoonzyo chakuti bafwide bayoobuka. Twanolanga-langa makani aaya, ulakonzya kubona kuti muBbayibbele, muli zimwi zintu nzutayeeyeli, zikonzya kukugwasya kuti ube achoonzyo chakuti zibbululu zyako ziyoobusigwa.

ZINTU ZIPA BULANGILIZI!

5. Niinzi chakagwasya Marta kuti abe achoonzyo chakuti Lazaro uyoobuka?

5 Marta naakabona Jesu taakati ‘Ndili abulangilizi kuti munyandumaangu uyoobuka.’ Pesi wakati: “Ndilizi kuti uyoobuka.” Eezi zitondeezya kuti Marta wakali achoonzyo chakuti kuyooba bubuke nkaambo wakamvwa atala amalele akachitwa chiindi, Jesu katanasaanguna mulimu wakwe wakukambawuka. Wakayiya atala amakani aaya kachili muniini kung’anda akuchikombelo. Amwi wakayeeya zikozyano zitatu zili muBbayibbele zyabantu bakabusigwa.

6. Nchiichili chigambyo nchaakachita Eliya alubo eezi zyakamugwasya biyeni Marta?

6 Chigambyo chakusaanguna chakubusigwa kwamuntu chakachitwa aEliya. Naakasika kuZarefati, dolopo lili kuFonike, wakasika kung’anda yamukamufu muchete mpawo wakamutambula. Leza wakapa kuti fulawa amafuta aamukamufu zitamani pe kuchitila kuti mukamufu ajane chakulya amwanaakwe. (1 Bam. 17:8-16) Nikwakaba chiindi, mwanaakwe wakachiswa mpawo wakafwa. Eliya wakamugwasya. Wakajata mutunta wamulombe mpawo wakakomba kuli Jehova kati: “Leza wangu, muuya wamwana oyu uboole mumubili wakwe.” Leza wakasandula nkombyo yaEliya mpawo mwana wakabuka. Eechi nchigambyo chakusaanguna chakubusigwa kwamuntu chilembedwe muBbayibbele. (Bala 1 Bami 17:17-24.) Kweelede kuti Marta wakamvwa atala achigambyo eechi.

7, 8. (a) Amba nzyaakachita Elisha kuti awumbulizye mukayintu wakafwidwa amwana. (b) Chigambyo nchaakachita Elisha chitondeezyaanzi atala aJehova?

7 Chigambyo chabili chakubusigwa kwamuntu chilembedwe muBbayibbele, chakachitwa aElisha. Elisha naakasika kuSunemu wakatambulwa amukayintu muIsrayeli, wakali ampuwo. Leza wakabelesya musinsimi Elisha kuti mukayintu ooyo abe amwana nikuba kuti mulumaakwe wakali wachembaala. Nikwakayinda minyaka, mwana ooyo wakafwa. Eezi zyakabachisa loko banyina. Mpawo mukayintu ooyu wakakumbila kumulumaakwe kuti ayinke kwakabede Elisha kuchilundu chakuKkarimeli, musinzo wamakkilomita aali 30. Musinsimi Elisha wakatuma mubelesi wakwe Gehazi kuti ayinke kuSunemu kuti akabusye mwana, banyina kabatanasika pe. Pesi Gehazi wakakachilwa kumubusya kusikila banyina aamwana ooyo aElisha nibakasika.​—2 Bam. 4:8-31.

8 Nibakasika kuSunemu, Elisha wakanjila mung’anda mwakali mutunta wamwana mpawo wakakomba. Mwana wakabuka, mpawo banyina bakabotelwa loko! (Bala 2 Bami 4:32-37.) Amwi eezi zyakapa kuti banyina bayeeye nkombyo yaHana chiindi naakatola Samiyele kutempele. Wakati: “Jehova . . . Nguwe uunjizya mukabanda akugwisya mumo.” (1 Sam. 2:6) Zili antanganana kuti Jehova uli amanguzu akubusya bantu nkaambo wakabusya mwana wamukayintu wakuSunemu.

9. Pandulula chigambyo chatatu chili muBbayibbele chitondeezya Elisha mbaakapa kuti muntu abusigwe.

9 Nikuba boobo, eechi teechakali chigambyo chamamanino nchaakachita Elisha. Naakaba aminyaka yiinda ku50 kali musinsimi, Elisha wakachiswa “bulwazi bwakwe bwankwelelela,” bwakapa kuti afwe. Nikwakiinda chiindi, mutunta waElisha kawuli wasyaala zifuwa luzutu, kwakasika basinkondonyina bamaIsrayeli kuti bazoobweze nyika. MaIsrayeli bakali kuyanda kuzikka umwi muntu. Nibakabona basinkondonyina kabali kuza, bakawaala mutunta ooyo mukabanda kaElisha mpawo bakachija. Bbayibbele liti: “Eelyo mutunta ugume biyo zifuwa zyaElisha, muntu wakaputuzya, waima amaulu aakwe.” (2 Bam. 13:14, 20, 21) Zikozyano eezi zyabantu bakabusigwa zyakapa kuti Marta abe achoonzyo chakuti bantu bafwide bayoobuka. Eezi zitondeezya kuti Leza uli amanguzu akubusya bantu bafwide. Alubo zikozyano eezi zilakonzya kutugwasya. Zitondeezya kuti Leza uli amanguzu miingi.

ZYAKACHITIKA MUMWAANDA WAMUNYAKA WAKUSAANGUNA

10. Niinzi nchaakachita Petro chiindi umwi muchizi muKristu naakafwa?

10 Mumagwalo aachiKristu aachiGirikki, kuli zikozyano zitondeezya kuti bayiminini baJehova bakali kukonzya kubusya bantu bakafwide. Eezi ziswaanizya chigambyo Jesu nchaakachita aanze amuunzi waNayini akung’anda yaJayiro. Chimwi chakachitwa amwaapostolo Petro naakabusya muchizi muKristu uutegwa Dokkasi naa kuti Tabita. Petro wakanjila mung’anda mwakali mutunta chiindi nibakali kuyanda kumuzikka. Naakasika afwiifwi amutunta ooyo, Petro wakakomba. Mpawo wakati: “Tabita, buka.” Wakabuka mpawo-mpawo, kuzwa waawo Petro wakamutola kubakombinyina alubo “wakamubika kumbele lyabo muumi.” Eezi zyakabagambya bantu zyakuti “banji banji bakasyoma ku-Mwami,” alubo bakabona kuti Jehova uli amanguzu akubusya bafwide.​—Inc. 9:36-42.

11. Niinzi nchakaamba dokotela Lukka atala azyakachitika kumulombe utegwa Utikko alimwi bantu bakaliwo bakamvwa biyeni?

11 Kuli bamwi bakalibonena bantu kabalikubusigwa. Chimwi chiindi, mwaapostolo Pawulu wakali kukambawuka kali kung’anda yamujulu kuTrowa lino ijanika kubbazu lyakunyika kuTurkey. Pawulu wakakambawuka kusika akati kabo. Umwi mulombe uutegwa Utikko wakalikuswiilila kakkede aawindo. Wakasaanguna kuguna mpawo wakawida aansi kazwa aang’anda yatatu yamujulu. Amwi Lukka nguwe wakasaanguna kuza kuli Utikko kuzoomulanga-langa mbukunga wakali dokotela. Naakamubona wakati Utikko wafwa. Pawulu wakaseluka kaza mung’anda yaansi, wakakumbatila mutunta, mpawo wakoompolola kati: “Muuya wakwe mpuucili.” Eezi zyakabagambya loko bantu bakaliwo! Nibakabona kuti mulombe ooyu wabusigwa, “bakabotelwa kapati.”​—Inc. 20:7-12.

BULANGILIZI BWACHOONZYO

12, 13. Kuzwa kuzikozyano nzitwayiya, njiili mibuzyo njitukonzya kulibuzya?

12 Zikozyano nzitwalanga-langa zipa kuti tube achoonzyo mbuli Marta, chakuti Leza Sikupa Buumi uli amanguzu aakubusya bantu bafwide. Nikuba boobo, zilabotezya kuti Jehova wakabelesya babelesi bakwe basyomeka baswaanizya, Eliya, Jesu aPetro kuti bachite malele aakubusya bantu. Pesi mbuubuli bulangilizi mbubakali aabo bantu bakapona Leza katanasaanguna kuchita malele? Bakombi bakwe basyomeka bakapona kuchiindi nchicheecho, bakali abulangilizi na bwakuti Leza uyoobusya bafwide kuchiindi chili kunembo? Bakali kukonzya kuba achoonzyo na mbuli Marta wakati: “Ndilizi kuti [munyandumaangu] uyoobuka mubuzuba bwakubuka bwakumamanino”? Pesi niinzi chakali kupa kuti Marta abe achoonzyo chili boobu alubo niinzi chikonzya kupa kuti tube achoonzyo chakuti eezi ziyoochitika?

13 Kuli magwalo miingi aajanika muBbayibbele atondeezya kuti bakombi baLeza basyomeka bachiindi, bakalizi kuti bafwide bayoobusigwa muchiindi chili kunembo. Atulange-lange amwi magwalo atondeezya oobo.

14. Nkani yaAbrahamu ituyiisyaanzi?

14 Yeeya chiindi Jehova naakabuzya Abrahamu kuti apayizye mwanaakwe Izaka, wakali sikukona lubono. Jehova wakati: “Tola mwanaako simuzyalwaalike ngoyandisya, nkokuti Izaka, . . . akumutuula mbuli cipaizyo.” (Matl. 22:2) Zili antanganana kuti teekwakali kuuba pe kuswiilila mulawu ooyu. Jehova wakasyomezezye Abrahamu kuti kwiinda mulunyungu lwakwe zisi zyoonse zyakali kuyoolongezegwa. (Matl. 13:14-16; 18:18; Rom. 4:17, 18) Alubo Jehova wakaambide kuti bantu bakali kuyoolongezegwa kwiinda “muli-Izaka.” (Matl. 21:12) Chisyomezyo eecho chakali kuyoozuzikizigwa biyeni ikuti Abrahamu wajaya mwanaakwe? Kasololelwa amuuya uusalala, Pawulu wakaamba kuti Abrahamu wakali achoonzyo chakuti Leza ulakonzya kumubusya Izaka. (Bala BaHebrayo 11:17-19.) MuBbayibbele taakwe makani atondeezya kuti Abrahamu wakali kuyeeyela kuti Izaka wakali kuyoobusigwa chakufwambaana. Taakazi pe kuti wakali kuyoobusigwa lili mwanaakwe. Pesi wakali achoonzyo chakuti Jehova uyoomubusya Izaka.

15. Sikale Jobu wakali abulangilizi bwaanzi?

15 Sikale Jobu wakali abulangilizi bwakuti bantu bafwide bakali kuyoobusigwa. Wakabona kuti munsamu wagonkwa ulakonzya kusyuuka lubo pesi bantu tabasyuuki pe. (Job. 14:7-12; 19:25-27) Ikuti muntu wafwa takonzyi pe kulibusya. (2 Sam. 12:23; Int. 89:48) Pesi eezi tazyaambi kuti Leza takonzyi kubabusya bantu bakafwa. Nikuba boobo, Jobu wakali achoonzyo chakuti Jehova wakali uyoomubusya kuchiindi cheelede. (Bala Jobu 14:13-15.) Pesi taakazi pe kuti zyakali kuyoochitika lili eezyo. Nikuba boobo, wakali achoonzyo chakuti Jehova uyoomubusya akaambo kakuti Mulengi.

16. Mungelo wakamusimya biyeni Daniyele?

16 Mumagwalo aachiKristu aachiHebrayo kwaambuulwa atala amubelesi waJehova wakali kusyomeka uutegwa Daniyele. Wakakomba Jehova kwabuumi bwakwe boonse alubo Jehova wakali kumugwasya. Mungelo wakasimya Daniyele, “muntu uuyandwa loko” naakati “koba aluumuno, koyuma akuba mukozu.”​—Dan. 9:22, 23; 10:11, 18, 19.

17, 18. Daniyele wakasyomezegwaanzi?

17 Daniyele wakali aafwiifwi kuti asisye minyaka iili 100. Amwi wakali kuyeeya atala abuumi bwakwe bulikunembo. Daniyele uyoobusigwa na? Nisimpe, uyoobusigwa. Kumamanino aabbuku lyaDaniyele, Jehova wakasyomezya Daniyele kuti: “Webo koya buyo mane mamanino asike; uuyootanguna kulyokezya.” (Dan. 12:13) Nikuba kuti wakali wachembaala, Daniyele wakalizi kuti bafwide balilyookezezye akuti “taakwe milimo niiba miyeeyo neluba luzibo nebuba busongo mukabanda.” Kwakasyeede chiindi chifwiifwi kuti afwe. (Muk. 9:10) Nikuba boobo, wakali abulangilizi bwakuti uyoobusigwa.

18 Alubo Jehova wakabuzya Daniyele kuti: “Uyooima kubusena mbobambilidwe kumamanino aaciindi.” Jehova taakamba pe kuti eezi zyakali kuyoochitika lili. Daniyele wakali kuyoofwa akulyookezya. Majwi aakuti “uyooima kubusena mbobambilidwe” atondeezya kuti wakali kuyoobusigwa kakuli kwiinda minyaka myiingi kafwide. Eezi zyaamba kuti “kumamanino aaciindi.” Kalipandulula chisyomezyo nchaakasyomezegwa Daniyele, Bbayibbele lyaNew World Translation lyaChitonga liti: “Uyakwiimikila kutegwa ukabweze caabilo cako kumamanino aamazuba.”

Mbuli Marta, andiswe tulakonzya kuba achoonzyo chakuti bafwide bayoobuka (Langa fuka 19, 20)

19, 20. (a) Nzitwayiya zyeendelana biyeni amajwi Marta ngakaamba kuli Jesu? (b) Tuyoolanga-langaanzi muchiiyo chitobela?

19 Marta wakali achoonzyo chakuti munyandumaakwe Lazaro, wakali kuyoobusigwa “mubuzuba bwakubuka bwakumamanino.” Nkinkaako, chisyomezyo nchaakasyomezegwa Daniyele ansandulo yaMarta kuli Jesu zyeelede kugwasya maKristu kuti babe aachoonzyo chakuti bafwide bayoobusigwa.

20 Twayiya kuti zyakachitika chiindi zitondeezya kuti bantu bafwide bayoobusigwa chachoonzyo. Alubo twabona kuti bakombi baJehova bachiindi bakali achoonzyo chakuti bafwide bayoobusigwa. Kuli zintu na zyakali kutondeezya kuti chisyomezyo chakubusigwa kwabantu chakali kuyoozuzikigwa kunembo? Ikuti kakuli boobo, zintu eezyo ziyootugwasya kuti tulangilile kuchiindi chisyomezyo eechi nichiyoozuzikizigwa mbuli mbaakachita Marta. Pesi, eezi ziyoochitika lili? Tuyoolanga-langa makani aaya muchiiyo chitobela.