Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 49

Kuli Chiindi Chakubeleka Achiindi Chakulyookezya

Kuli Chiindi Chakubeleka Achiindi Chakulyookezya

“Atweende tukkalile kubusena bunyina bantu mulyookezye aniini.”​—MK. 6:31.

LWIIMBO 143 Amuzumanane Kubeleka, Kulangila Akulindila

ZITAYIIGWE *

1. Bantu biingi bakubona biyeni kubeleka?

KUBUSENA nkukkala bantu biingi bakubona biyeni kubeleka? Muzisi zyiingi, bantu biingi balikubeleka zyiindilide alubo babeleka kwachiindi chilamfu. Akaambo kazeezi, nga babula chiindi chakulyookezya, chakubaamwi ampuli zyabo achakwiiya atala aLeza. (Muk. 2:23) Kuli lumwi lubazu, bamwi bantu tabakuyandi pe kubeleka alubo baamba twaambo tusiyene-siyene tupa kuti bachite oobo.​—Tus. 26:13, 14.

2-3. Chikozyano chaJehova aJesu chituyiisyaanzi atala ambutweelede kukubona kubeleka?

2 Twabona kuti bantu biingi bakubona biyeni kubeleka. Lino atulange-lange Jehova aJesu mbubakubona. Jesu wakatondeezya kuti Jehova ulakuyanda kubeleka naakaamba kuti: “Taata ulabeleka ambuli sunu, aboobo andime ndiluujisi kubeleka.” (Joh. 5:17) Yeeya atala amulimu mupati wakachitwa aLeza naakali kulenga bangelo batabaliki azintu zyoonse zili kujulu aanyika. Alubo zintu zibotu nzyaakalenga zili aanyika zitondeezya kuti ulakuyanda kubeleka. Sintembawuzyo wakati: “Eelo kaka minji kapati milimo yako, O Jehova! Yoonse buyo wakaicita cabusongo. Nyika izwide zintu nzyookalenga.”​—Int. 104:24.

3 Jesu ulakuyanda kubeleka mbuuli Wisi. Bbayibbele lyaamba kuti wakabelekaamwi aLeza “ciindi naakabamba julu.” Alubo wakali kumbali aaJehova kali “mubelesi uucibwene.” (Tus. 8:27-31) Mukuya kwachiindi naakali aanyika, Jesu wakabeleka changuzu. Wakaamba kuti kubeleka mulimu ngwaakatumidwe aWisi kwakali mbuuli chakulya kulinguwe alubo milimu njaakachita yakatondeezya kuti wakatumidwe aLeza.​—Joh. 4:34; 5:36; 14:10.

4. Chikozyano chaJehova aJesu chituyiisyaanzi atala akulyookezya?

4 Twabona kuti Jehova aJesu bakali kukuyanda kubeleka. Pesi eezi zyaamba kuti tatweelede kulyookezya na? Peepe. Jehova takatali pe nkinkaako tayandi kulyookezya. Pesi Bbayibbele lyaamba kuti Jehova naakamaninsya kulenga zintu zili kujulu aanyika “wakalyookezya akulikatalusya.” (Kul. 31:17) Majwi aaya aambaanzi? Aamba kuti Jehova wakayimikila kuchita mulimu wakulenga kuti abotelwe akaambo kazintu zibotu nzyaakalenga. Nikuba kuti Jesu wakali kubeleka changuzu pesi wakali kujana chiindi chakulyookezya akulyaamwi abeenzinyina.​—Mt. 14:13; Lk. 7:34.

5. Bantu biingi bayuminwa kuchitaanzi?

5 Bbayibbele lisungwaazya bakombi baLeza kuti bayande kubeleka. Alubo beelede kubeleka changuzu kutali kuba batolo. (Tus. 15:19) Amwi kuli mulimu ngubeleka kuchitila kuti usanine mpuli yako. Pesi basikwiiya baKristu bali awumwi mulimu ngubeelede kuchita, mulimu wakukambawuka makani mabotu. Nikuba boobo tweelede kulyookezya. Kulakuyumina na kuziba kuti weelede kubeleka kwachiindi chilamfu biyeni kumulimu wakunyika, wakukambawuka akujana chiindi chakulyookezya? Niinzi chinga chilatugwasya kuti tujane chiindi chakubeleka achakulyookezya?

MBUTUKONZYA KUJANA CHIINDI CHAKUBELEKA ACHAKUPUMUNA

6. Lugwalo lwa Marko 6:30-34 lutondeezya biyeni kuti Jesu wakalikukubona kakuyandikana kubeleka akulyookezya?

6 Nisimpe kuti tweelede kubeleka pesi kulyookezya kulayandikana. Mwaami Solomoni wakazulwidwa amuuya uusalala kuti alembe kuti: “Zintu zyoonse zilijisi ciindi canzizyo.” Mpawo wakaamba kuti kuli chiindi chakubyala, chakuyaka, chakulila, chakuseka, chakuzyana azimwi. (Muk. 3:1-8) Kuli zintu zibili ziyandikana mubuumi, kubeleka akupumuna. Nikuba kuti Jesu wakali kukuyanda kubeleka pesi wakalizi kuti kupumuna kulayandikana. Aali chimwi chiindi baapostolo bakwe nibakali kuzwa kuyookambawuka bakalijisikini zyakuti “bakabula aciindi cakupumuna kuti balye.” Jesu wakababuzya kuti: “Atweende tukkalile kubusena bunyina bantu mulyookezye aniini.” (Bala Marko 6:30-34.) Nikuba kuti chimwi chiindi kwakali kubayumina kujana chiindi chakupumuna mbuuli mbubakali kuyanda pesi Jesu wakalizi kuti bakeelede kupumuna.

7. Kulanga-langa mabambe aabuzuba bwaSabata kutugwasya biyeni?

7 Chimwi chiindi kupumuna naakuti kuchincha mabelekelo eesu kulayandikana. Tulakonzya kubona kuti kubeleka akulyookezya kulayandikana kwiinda mukulanga-langa mabambe aabuzuba bwaSabata Leza ngaakapede maIsrayeli. Nikuba kuti tatuchili aansi aaMulawu waMozesi pesi kuli zyiiyo nzitujana mumulawu wakubamba Sabata. Alubo eezi zilakonzya kutugwasya kuti tube amaboneno aali kabotu atala akubeleka akulyookezya.

BUZUBA BWASABATA BWAKALI BUZUBA BWAKUPUMUNA ABWAKUKOMBA

8. Kweendelana alugwalo lwa Kulonga 31:12-15, buzuba bwaSabata bwakali kupa bantu mweenya wakuchitaanzi?

8 Jwi lyaLeza litubuzya kuti Leza wakabeleka ‘kwamazuba’ aali 6 kali kulenga zintu mpawo wakapumuna kumilimu yakwe yakulenga. (Matl. 2:2) Jehova ulakuyanda kubeleka alubo “ulabeleka ambuli sunu.” (Joh. 5:17) Mbuuli Jehova, maIsrayeli bakeelede kubeleka kwamazuba aali 6 mpawo bapumune mubuzuba bwachi 7. Leza wakati kubamba buzuba bwaSabata chakali chitondeezyo aakati kakwe amaIsrayeli. Bwakali buzuba “bwakulyookezya cakumaninina . . . , busalala kuli Jehova.” (Bala Kulonga 31:12-15.) Mubuzuba oobo muntu woonse taakeelede kubeleka kuswaanizya bana, bazike nikuba banyama bavubidwe. (Kul. 20:10) Eezi zyakali kupa bantu mweenya wakuti babikkile maanu kuzintu zyabukombi.

9. Ngaali maboneno aatali kabotu atala abuzuba bwaSabata ngibakali aawo beendelezi bazikombelo chiindi Jesu naakali aanyika?

9 Buzuba bwaSabata bwakali kugwasya bakombi baLeza pesi chiindi Jesu naakali aanyika, beendelezi bazikombelo bakali kubikka milawu miyumu atala akubamba buzuba oobo. Teebakali kuzumizya pe kupulula mayila kuti balye naakuti kuponia muntu uuchiswa mubuzuba bwaSabata. (Mk. 2:23-27; 3:2-5) Eezi teenzinzyo pe Leza nzyaakali kuyanda alubo Jesu wakazibikka aantanganana kuti nzibakali kuchita teenzizyo pe.

Bamumpuli yaJesu bakali kuchita zintu zyabukombi mubuzuba bwaSabata (Langa fuka 10) *

10. Lugwalo lwa Matayo 12:9-12 lutondeezya kuti Jesu wakali kububona biyeni buzuba bwaSabata?

10 Jesu abatobeli bakwe maJuda bakali kubamba buzuba bwaSabata nkaambo bakali aansi aMulawu waMozesi. * Kwiinda mumichito anzyaakali kwaamba, Jesu wakatondeezya kuti kugwasya bamwi kwakali kuzumizigwa mubuzuba bwaSabata. Wakati: “Cilizumizyidwe kucita cintu cibotu mu Sabata.” (Bala Matayo 12:9-12.) Jesu taakali kukubona kakuli kubisya pe kuchita zintu zibotu mubuzuba bwaSabata. Zintu nzyaakachita zyakatondeezya kuti wakalizi kuti Sabata yaambaanzi. Kulyookezya kumilimu yabo kwakali kupa maIsrayeli mweenya wakuchita zintu zyabukombi. Kweelede kuti bamumpuli yaJesu bakali kuchita zintu zyabukombi mubuzuba bwaSabata. Bbayibbele lyaamba kuti chiindi Jesu naakali kulimbabo kuNazareta “kweelana acilengwa cakwe mubuzuba bwaSabata, [Jesu] wakanjila mucikombelo mpoonya wakanyamuka kutegwa abale.”​—Lk. 4:15-19.

UKUBONA BIYENI KUBELEKA?

11. Josefa wakasiila Jesu chikozyano chili biyeni atala akubeleka?

11 Chiindi Josefa naakali kuyiisya Jesu mulimu wakubeza naakuti wakufwala, wakamugwasya kuti azibe maboneno aaJehova atala akubeleka. (Mt. 13:55, 56) Alubo Josefa wakasiila Jesu chikozyano chili kabotu kwiinda mukubeleka changuzu kuti asanine mpuli yakwe. Mukuya kwachiindi, Jesu wakabuzya basikwiiya bakwe kuti: “Similimo weelede kupegwa bulumbu bwakwe.” (Lk. 10:7) Zili antanganana kuti Jesu wakali kubeleka changuzu.

12. Ngaali Magwalo atondeezya kuti tweelede kubeleka changuzu?

12 Mwaapostolo Pawulu alakwe wakali kubeleka changuzu. Nikuba kuti wakali kubikka mulimu wakukambawuka mubusena bwakusaanguna, wakali kubeleka kuchitila kuti ajane mali yakulisanina. MaKristu bakuTesalonikka bakalizi kuti Pawulu wakali ‘koonda mulimo’ “syikati amasiku” kuchitila kuti ‘atapi muntu naba omwe akati kabo mukuli uuminya.’ (2 Tes. 3:8; Mil. 20:34, 35) Kweelede kuti Pawulu wakali kwaamba mulimu wakupanga matente ngwaakachita chiindi naakali kuKkorinto kali kukkala aAkula aPurisila “nkaambo mulimo wabo wakali wakupanga matente.” Majwi aakuti Pawulu wakali kubeleka “syikati amasiku” taawambi kuti taakali kupumuna pe. Mubuzuba bwaSabata taakali kuuchita pe mulimu wakupanga matente pesi wakali kujana mweenya wakukambawukila maJuda nkaambo teebakali kubeleka pe mubuzuba oobo.​—Mil. 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4.

13. Chikozyano chaPawulu chituyiisyaanzi?

13 Mwaapostolo Pawulu wakatusiila chikozyano chibotu. Nikuba kuti wakali kubeleka mulimu upa kuti akonzye kulisanina, wakali kubikka “mulimo uusalala wamakani mabotu aa Leza” mubusena bwakusaanguna. (Rom. 15:16; 2 Kor. 11:23) Alubo wakasungwaazya bamwi kuti batobelezye nguwe. Akula aPurisila bakali ‘basimilimonyina muli Kristo Jesu.’ (Rom. 12:11; 16:3) Alubo Pawulu wakasungwaazya maKristu bakuKkorinto kuti babe “azintu zinji zyakucita mumulimo wa Mwami.” (1 Kor. 15:58; 2 Kor. 9:8) Alubo Jehova wakazulwida mwaapostolo Pawulu kulemba kuti: “Ikuti naa umwi muntu katayandi kubeleka, akulya atalyi pe.”​—2 Tes. 3:10.

14. Majwi aaJesu aali muli Johane 14:12 aambaanzi?

14 Mulimu uuyandikana loko ngutweelede kuchita mazubaano aakumamanino ngwakukambawuka akuchita bantu kuti babe basikwiiya. Jesu wakaamba kuti basikwiiya bakwe bakali kuyoochita mulimu mupati kwiinda nguwe. (Bala Johane 14:12.) Jesu taakali kwaamba kuti bakali kuyoochita zigambyo mbuuli nguwe. Pesi wakali kwaamba kuti bakali kuyookambawuka mumasena miingi, kubantu biingi alubo kwachiindi chilamfu kwiinda nguwe.

15. Njiili mibuzyo njitweelede kulibuzya alubo nkamboonzi?

15 Kuti kubeleka mulimu wakunyika, weelede kulibuzya mibuzyo iitobela: ‘Bantu bandibona kandili muntu uubeleka changuzu na? Ndimaninsya mulimu achiindi nchindipedwe na alubo ndichita zyoonse nzindikonzya na kumulimu?’ Kuti wasandula mibuzyo eeyi kuti iiyi zyaamba kuti bbosi wako uyookusyoma. Alubo nzuchita zilapa kuti bamwi batambule mulumbe waBwaami. Alubo weelede kulibuzya mibuzyo iitobela atala amulimu wakukambawuka awakuyiisya: ‘Ndizibikene mbuuli muntu musungu na mumulimu wakukambawuka? Ndilalibambila na kukambawuka munzila iinywisya maanzi? Ndilabweeda na kubantu bakatondeezya chiyandisyo? Alubo ndibelesya nzila zyakukambawuka zisiyene-siyene na?’ Kuti wasandula kuti iiyi kweelede kuti ulikubotelwa amulimu ooyu.

UKUBONA BIYENI KULYOOKEZYA?

16. Maboneno ngaakalaawo Jesu abaapostolo bakwe atala akulyookezya asiyene biyeni aabantu biingi?

16 Jesu wakalizi kuti chimwi chiindi kulyookezya kulayandikana. Nikuba boobo, bantu biingi bachiindi abamazubaano bali mbuuli mwaalumi unotede wakaambwa aJesu muchikozyano chakwe. Mwaalumi ooyo wakalibuzya kuti: “Koliiba, kolya, konywa, alimwi kosekelela.” (Lk. 12:19; 2 Tim. 3:4) Mwaalumi ooyu wakali kubonaanga chiyandikana mubuumi nkulyookezya akulikondelezya luzutu. Pesi Jesu abaapostolo bakwe taakwe nibakabikka kulikondelezya mubusena bwakusaanguna mubuumi bwabo.

Kuba aamaboneno aalikabotu atala akubeleka alubo akulyookezya kuyootugwasya kuti tubikkile maanu kumilimu mibotu iipa kuti tukkutisikane (Langa fuka 17) *

17. Tuchibelesya biyeni chiindi chesu nitupumwide kumilimu njitubeleka?

17 Mazubaano tulakonzya kutobelezya chikozyano chaJesu kwiinda mukutalyookezya kumilimu yabukombi kuti twabweza mazuba aakupumuna kumulimu. Tubeleka changuzu kuti tukambawuke akunjila miswaangano chiindi choonse nkaambo milimu eeyi iisalala twiibona kayiyandikana loko. (Heb. 10:24, 25) Nikuba chiindi nituvakachide tatuleki pe kuchita milimu yesu yabukombi iiswaanizya kunjila miswaangano akukambawuka.​—2 Tim. 4:2.

18. Mwaami wesu Kristu Jesu uyanda kuti tuchiteenzi?

18 Kulawumbulizya kuziba kuti Mwaami wesu Kristu Jesu talangilili kuti tuchite zintu nzitutakonzyi akuti ulatugwasya kuti tubone kubeleka akupumuna munzila iili kabotu. (Heb. 4:15) Uyanda kuti tujane chiindi chakupumuna. Alubo uyanda kuti tubeleke changuzu mumilimu njitubeleka kuti tukonzye kulisanina amumulimu uupa kukkutisikana wakuchita bantu kuti babe basikwiiya. Muchiiyo chitobela tuyoobona mulimu Jesu ngwalaawo wakutwaangununa mubuzike.

LWIIMBO 38 Uyoomuyumya

^ par 5 Magwalo atuyiisya kuti tweelede kuba aachiindi chakubeleka achakulyookezya. Chiiyo eechi chilabelesya chikozyano chabuzuba bwaSabata kuti chitugwasye kubona mbukuyandikana kubeleka akulyookezya.

^ par 10 Chiindi Jesu naakafwa, basikwiiya bakwe teebakamuzikka pe mubuzuba bwaSabata nkaambo bakali kuulemeka mulawu waSabata.​—Lk. 23:55, 56.

^ par 55 BUPANDULUZI BWACHIFANIKISYO: Josefa ampuli yakwe balikuya kusinagogu mubuzuba bwaSabata.

^ par 57 BUPANDULUZI BWACHIFANIKISYO: Mwaalumi ulikuchita milimu yabukombi chiindi naakumbide mazuba akulyookezya kumulimu anibavakachide ampuli yakwe.