1. Nkamboonzi nitukonzya kwaamba kuti Abbrahamu wakali aachoonzyo chakuti wakali kuzooba aamwana?

 JEHOVA wakasyomezya mweenzinyina Abbrahamu kuti zisi zyoonse zili aanyika zyakali kuyoolongezegwa kwiinda mumwanaakwe. (Matl. 15:5; 22:18) Akaambo kakuti Abbrahamu wakali aalusyomo lusimide muli Leza, wakali aachoonzyo chakuti chisyomezyo chaLeza chakali kuyoozuzikizigwa. Nikuba oobo, Abbrahamu naakaba aaminyaka iili 100 mpawo mwanakazi wakwe naakali aaminyaka iili 90, taakwe nibakaba aamwana pe. (Matl. 21:1-7) Pesi Bbayibbili lyaamba kuti: “Akaambo kabulangilizi, wakali aalusyomo lwakuti uzooba wisi wazisi zyiingi mbuli mbukwakaambwa.” (Rom. 4:18) Zintu nzyaakali kulangilila Abbrahamu zyakazoozuzikizigwa. Wakaba aamwana ngwaakali kulangilila kwachiindi chilamfu uutegwa Izakka. Niinzi chakapa kuti Abbrahamu abe aachoonzyo chakuti Jehova wakali kuzoochizuzikizya chisyomezyo chakwe?

2. Nkamboonzi Abbrahamu naakali aachoonzyo chakuti chisyomezyo chaJehova chakali kuzoozuzikizigwa?

² Akaambo kakuti Abbrahamu wakali aabweenzinyina busimide aJehova, “wakali aachoonzyo chimaninide chakuti, eezyo Leza nzyaakasyomezya, wakali kuzoozichita.” (Rom. 4:21) Jehova wakamuyanda Abbrahamu alubo wakamwaamba kuti uliluleme akaambo kalusyomo lwakwe. (Jak. 2:23) Mbuli mbukulembedwe muli Baroma 4:18, Abbrahamu wakali aalusyomo abulangilizi. Lino atulange-lange nzyaakamba mwaapostoli Pawulu atala abulangilizi mbuli mbukulembedwe muli Baroma chaandaano 5.

3. Niinzi Pawulu nzyakaamba atala abulangilizi?

 ³ Pawulu wakaamba kaambo kapa kuti tube aachoonzyo chakuti “bulangilizi tabupi kuti tumane manguzu.” (Rom. 5:5) Alubo wakatugwasya kubona bulangilizi bwesu mbubukonzya kusima. Chiindi nitwanoolanga-langa nzyaakaamba Pawulu muli Baroma 5:1-5, yeeya atala azyakachitika mubuumi bwako. Kuchita oobo, kulakugwasya kubona kuti chiindi choonse chayinda, bulangilizi bwako bwali kuyabusima. Alubo nzitutalange-lange zilakugwasya kubona nzukonzya kuchita kuti usimye bulangilizi bwako kwiinda mbububede lino. Lino atulange-lange bulangilizi bubotu mbwaakaamba Pawulu kuti tabupi kuti tumane manguzu.

4. Niinzi zyaambidwe muli Baroma 5:1, 2?

⁴ Bala Baroma 5:1, 2. Pawulu wakalembela mbungano yakuRoma majwi aaya. MaKkristu aaba bakali bayiya atala aJehova aJesu, bakaba aalusyomo mpawo bakaba maKkristu. Eezi zyakapa kuti Leza ‘abaambe kuti mbalulami akaambo kalusyomo,’ alubo wakabananika amuuya uusalala. MaKkristu aaba bakaba aabulangilizi bubotu loko alubo buyandikana.

5. Mbuubuli bulangilizi mbubalaabo maKkristu bananikidwe?

⁵ Pawulu wakazoolembela maKkristu baku-Efeso atala abulangilizi mbubakayitilwa. Bulangilizi oobu bwakali kuswaanizya “lukono” Leza ndwaakali “kuzoopa basalali.” (Ef. 1:18) Alubo Pawulu wakabuzya maKkristu bakuKkolose nkubakali kuzoojana bulumbu bwabo. Wakaamba kuti bulangilizi bwabo ‘bubambilidwe kujulu.’ (Kol. 1:4, 5) Bulangilizi mbubalaabo maKkristu bananikidwe mbwakuti balabusigwa kuti bakapone kukabe kutamani kabali kujulu, ooko nkubatakeendelezyaamwi aKkristu.​—1 Tes. 4:13-17; Chi. 20:6.

6. Niinzi nzyaakaamba mukwesu uunanikidwe atala abulangilizi mbwalaabo?

⁶ MaKkristu bananikidwe babubona kabuyandikana bulangilizi bwabo. Umwi wabo, Mukwesu Frederick Franz wakaamba majwi aatobela kaziswa aansi aamoyo wakwe, wakati: “Bulangilizi bwesu mbwachoonzyo. Toonse nituli mukabunga kaniini kamaKkristu  bananikidwe bali 144 000, tuzoojana zintu zyoonse Leza nzyaakatusyomezya. Bulumbu bwesu buyandikana loko kwiinda zintu zyoonse nzitulaazyo.” Naakabelekela Leza kasyomeka kwaminyaka myiingi, mu1991 Mukwesu Franz wakazoowamba kuti: “Tuchibubona kabuyandikana loko bulangilizi mbutulaabo. . . . Chiindi choonse nitulindila zintu nzitulangilila kuti zisike, tulayungizya kuzibona kaziyandikana. Bulangilizi bwesu buyandikana loko, tulalipeda kulindila nikuba kuti zyatola mamiliyoni aaminyaka. Ndibubona kabuyandikana loko bulangilizi mbundilaabo kwiinda chiindi.”

7-8. Bakombi baJehova biingi bali aabulangilizi buli? (Baroma 8:20, 21)

⁷ MaKkristu biingi mazubaano bali aabulangilizi busiyene ambubalaabo maKkristu bananikidwe. Bali aabulangilizi mbwaakalaabo Abbrahamu bwakupona kukabe kutamani aanyika kabali aansi aaBwaami bwaLeza. (Heb. 11:8-10, 13) Pawulu wakalemba atala azintu zibotu nzibali kulindila aabo bali aabulangilizi oobu. (Bala Baroma 8:20, 21.) Chiindi nwaakasaanguna kwiiya atala azisyomezyo zyamuBbayibbili zili atala abuumi bwakunembo, niinzi nzwaakasaanguna kulangilila? Wakasaanguna kulangilila kuti limwi zuba uzooba muntu uumaninide na, kutachikwe chibi pe? Naakuti wakabotelwa kuziba kuti babbululu bako bafwide bazoopona lubo aanyika muparadayizi? Kweelede kuti nzwaakayiya zyakapa kuti ulangilile zintu eezi “akaambo kabulangilizi.”

⁸ Toonse tuli aabulangilizi bubotu loko bupa kuti tubotelwe kazitakwe ndaba kuti tuzoopona katuli kujulu naakuti aanyika. Alubo bulangilizi bwesu bulakonzya kuyungizya kusima. Nzyaakazoolemba Pawulu kunembo zitondeezya mbuzikonzya kuchitika eezi. Atulange-lange nzyaakalemba Pawulu atala abulangilizi. Kuchita oobo, kulatugwasya kuba aachoonzyo chakuti bulangilizi bwesu bulayungizya kusima akuti tabuzoopi kuti tumane manguzu.

9-10. Mbuli mbutwabona muchikozyano chaPawulu, maKkristu boonse balangilila kuswaanaanzi? (Baroma 5:3) (Langa zifanikisyo.)

⁹ Bala Baroma 5:3. Mapenzi atugwasya kuti tube aabulangilizi busimide. Eezi zilakonzya  kutugambya. Batobeli baKkristu boonse balangilila kuswaanana aamapenzi. Yeeya atala achikozyano chaPawulu. Wakalembela maKkristu bakuTesalonikka kuti: “Nitwakachili aandinywe, twakali kukkala katumubuzya kuti tuzooswaana mapenzi, alubo mbuli mbumuzi, eezi nzizyo zyachitika.” (1 Tes. 3:4) Alubo wakalembela maKkristu bakuKkorinte kuti: “Bakombima, tuyanda kuti muzibe mapenzi ngitwakaswaana . . . Teetwakachili aachoonzyo chakuti nga tulapona.”​—2 Kor. 1:8; 11:23-27.

¹⁰ MaKkristu ambabo mazubaano balangilila kuswaana mapenzi aasiyene-siyene. (2 Tim. 3:12) Kuli mapenzi ngwaakaswaana na akaambo kakuti wakasaanguna kusyoma muli Jesu akumutobela? Kulakonzeka kuti wakafubaazigwa aababbululu bako abeenzinyokwe. Amwi bakakuchitila lunya. Kusyomeka muzintu zyoonse nwaakali kumulimu kwakapa kuti uswaane mapenzi na? (Heb. 13:18) Kuli nwaakakazigwa aamfulumende na akaambo kakuti wakakambawukila bamwi atala abulangilizi mbulaabo? Kazitakwe ndaba amapenzi ngitukonzya kuswaana, Pawulu wakaamba kuti tweelede kubotelwa. Nkamboonzi?

11. Nkamboonzi nitweelede kukanza kulisimya kumasunko woonse ngituswaana?

¹¹ Tulakonzya kubotelwa chiindi nituli mumapenzi akaambo kakuti ngatwaba aabuntu buyandikana. Baroma 5:3 yaamba kuti: “Mapenzi apa kuti tulisimye.” MaKkristu boonse baswaanana aamapenzi, nkinkaako, maKkristu boonse beelede kulisimya. Tweelede kukanza kuti tulisimye kufumbwa mapenzi ngitwaswaana. Kuti twachita oobo, tuzoobona zintu nzitulangilila kazili kuzuzikizigwa. Tatuyandi pe kuti tube mbuli aabo bakaambwa aaJesu mbaakakozyanisya aambuto yakawida aandawu yakali aamabwe. Bantu bali oobu kumasaangunino, batambula jwi kababotelwa “pesi nikwasika mapenzi akupenzegwa,” balalebwa. (Mt. 13:5, 6, 20, 21) Kwaamba choonzyo, kukazigwa naakuti kuswaana masunko teekuuba pe alubo takubotezyi pe, pesi kulisimya kulatugwasya. Kutugwasya biyeni?

12. Kulisimya kutugwasya biyeni?

¹² Sikwiiya Jakkobo wakaamba mbutugwasigwa kuti twalisimya kumasunko ngituswaana. Wakalemba kuti: “Amulekele kulisimya kuti kumaninsye mulimu wako, kuchitila kuti mumaninine akuti muchite kabotu muzintu zyoonse, kakutakwe nchimubula pe.” (Jak. 1:2-4) Jakkobo wakaamba kuti kulisimya kuli aamulimu ngukuchita. Nguuli mulimu ooyo? Kulisimya kutugwasya kuti tube aabuntu buyandikana loko buli mbuli moyo mulamfu, lusyomo akulangila kuli Leza. Pesi kuli iimwi nzila iikonzya kutugwasya kuti twalisimya.

13-14. Kulisimya kupa tube aanzi alubo eezi zipa kuti tube aachoonzyo chanzi atala anzitulangilila? (Baroma 5:4)

¹³ Bala Baroma 5:4. Pawulu wakaamba kuti kulisimya kupa kuti “tuyandwe aaLeza.” Kulisimya kupa kuti tubotezye Jehova. Eezi tazyaambi kuti Jehova ulabotelwa kuti waswaana masunko naakuti mapenzi. Pesi ulabotelwa akaambo kakuti ulikulisimya kusyomeka. Zilatuumbulizya kuziba kuti kulisimya nkutuchita kupa kuti tuyandwe aaLeza.​—Int. 5:12.

¹⁴ Tutalubi kuti Abbrahamu wakali kulisimya kumasunko ngaakaswaana alubo wakabotezya Jehova. Jehova wakamubona mbuli mweenzinyina alubo wakamwaamba kuti uliluleme. (Matl. 15:6; Rom. 4:13, 22) Eezi zilakonzya kuchitika akulindiswe. Leza ulatuyanda akaambo kakuti tulikulisimya katusyomeka kutali akaambo kakuti tuli aamulimu mwiingi ngutumuchitila naakuti tuli aazilongezyo zyiingi. Kazitakwe ndaba aminyaka, zyiimo naakuti zintu nzitukonzya kuchita, toonse tulakonzya kulisimya. Kuli mapenzi nguli kulisimya na lino? Kuti kakuli oobo, ziba kuti ulikubotezya Jehova. Kuziba kuti tulikubotezya Jehova kutugwasya kuti tusimye bulangilizi bwesu.

15. Niinzi nzyaakaamba Pawulu muli Baroma 5:4 alubo niinzi zikonzya kuchitika?

¹⁵ Mbuli mbaakaamba Pawulu, tubotezya Jehova kuti twazwidilila kulisimya kumasunko ngituswaana. Bona zimwi nzyaakazoolemba Pawulu atala ankani eeyi, wakati: “Kuyandwa aaLeza kupa kuti tube aabulangilizi, alubo bulangilizi tabupi kuti tumane manguzu.” (Rom. 5:4, 5) Majwi aaya alakonzya kupa kuti bamwi bakachilwe kuziba zilinzizyo. Nkamboonzi? Nkaambo kumasaangunino, muli Baroma 5:2 Pawulu wakaamba kuti maKkristu bakuRoma bakali aabulangilizi kale, ‘bulangilizi bwabulemu bwaLeza.’ Eezi zilakonzya kupa kuti umwi alibuzye kuti: ‘Kuti maKkristu aabo kabali bakali aabulangilizi kale, ani nkamboonzi Pawulu naakazooyindulula kubwaamba lubo bulangilizi mumavesi aali kunembo?’

16. Bulangilizi busima biyeni mumuntu? (Langa zifanikisyo.)

¹⁶ Tulakonzya kumvwisisisya nzyaakali kwaamba Pawulu kuti twabona bulangilizi mbuli chintu chikonzya kusima. Muchikozyano, uchiyeeyede na nwaakasaanguna kumvwa atala abulangilizi bubotu buli muJwi lyaLeza? Amwi aachiindi eecho, wakali kubonaanga tazichitiki pe kuti uzoopone kukabe kutamani muparadayizi aanyika. Pesi nwaakali kuyabuziba zyiingi atala aJehova azisyomezyo zyamuBbayibbili, wakaba aachoonzyo chakuti bulangilizi oobo mbwachoonzyo.

17. Bulangilizi bwako buyungizya biyeni kusima kuzwa aachiindi nulipeda akubbabbatizigwa?

¹⁷ Kuzwa aachiindi nwaakalipeda akubbabbatizigwa, bulangilizi bwako bwakayungizya kusima chiindi nwakayiya zyiingi atala aJehova anwakasima mubukombi. (Heb. 5:13–6:1) Amwi zintu zili muli Baroma 5:2-4 zyakakuchitikila. Amwi wakaswaana mapenzi aasiyene-siyene pesi wakalisimya alubo wakabona kuti wakabotezya Jehova. Akaambo kakuti uli aachoonzyo chakuti Leza ulakuyanda, lino uli akaambo kapati kapa kuti uzilangilile aameso aasalala zintu nzyaakakusyomezya. Bulangilizi bwako bwasima loko kwiinda mbwakaalaabo kumasaangunino.  Ulikububona kabuli bwachoonzyo akuti buli kukugwasya munzila zisiyene-siyene mubuumi bwako, bulikukugwasya kuti uchinche nzila njubajataayo bamumpuli yako, usale munzila iilikabotu akuti uchibelesye kabotu chiindi chako.

18. Jehova utusyomezyaanzi?

¹⁸ Mwaapostoli Pawulu wakayungizya kaambo kayandikana loko atala abulangilizi mbubaabo chiindi nubotezya Leza. Jehova ukusyomezya kuti zintu nzulangilila zizoozuzikizigwa. Nkamboonzi nituli aachoonzyo chakuti zisyomezyo eezyo zizoozuzikizigwa? Pawulu wakazulwidwa kulemba atala achisyomezyo eechi kumaKkristu, wakati: “Bulangilizi tabupi kuti tumane manguzu, nkaambo luyando lwaLeza lwakatilwa mumyoyo yesu kwiinda mumuuya uusalala ngutwakapegwa.” (Rom. 5:5) Nichoonzyo, uli akaambo kapa kuti ube aabulangilizi bwachoonzyo.

19. Ulakonzya kuba aachoonzyo chanzi atala abulangilizi mbulaabo?

¹⁹ Yeeyesesya atala achisyomezyo chaJehova nchaakabuzya Abbrahamu, mbaakamuyanda ambaakamubona kuti mweenzinyina. Abbrahamu wakali kulangilila zintu ziliwo. Bbayibbili lyaamba kuti: “Abbrahamu naakatondeezya moyo mulamfu, wakajana chisyomezyo eechi.” (Heb. 6:15; 11:9, 18; Rom. 4:20-22) Bulangilizi bwakwe teebwakapa kuti amane manguzu. Anduwe ulakonzya kuba aachoonzyo chakuti zintu nzulangilila uzoozijana kuti wakkala kusyomeka. Bulangilizi mbulaabo mbwachoonzyo, bupa kuti ubotelwe kutali kuti umane manguzu. (Rom. 12:12) Pawulu wakalemba kuti: “Leza ooyo uupa bulangilizi, amuzuzye aakukondwa koonse aluumuno kwiinda mukumusyoma, kuchitila kuti muzuzigwe aabulangilizi kwiinda mumanguzu aamuuya uusalala.”​—Rom. 15:13.