1. Niinzi nzibeelede kuchita bakwesu bachiKkristu kuti bazwidilile mubuumi?

 MWAAMI Davida wakabuzya Solomoni kuti: “Weelede kuyuma akuba sicamba.” (1 Bam. 2:1-3) Kulayandikana kuti bakwesu bachiKkristu boonse mazubaano babelesye malayilile aaya. Kuti bazwidilile, beelede kuswiilila milawu yaLeza akubelesya malayilile aamuBbayibbili mubuumi bwabo. (Lk. 2:52) Nkamboonzi nikuyandikana kuti bakwesu bachiniini babe maKkristu basimide mubukombi?

2-3. Nkamboonzi nikuyandikana kuti mukwesu wachiniini akomene mubukombi?

² Mwaalumi wachiKkristu uli aamilimu iiyandikana mumpuli amumbungano. Kulakonzeka kuti nibakwesu bachiniini mwakayeeya atala amilimu njimukonzya kuzoochita muchiindi chilikunembo. Amwi mwakakanza kuzoonjila mumulimu wachiindi choonse, kuba mubelesi wambungano akuzooba mwaalu mumbungano. Amwi muyanda kuzookwata akuba aabana. (Ef. 6:4; 1 Tim. 3:1) Kuti mukonzye kuzwidilila kuchita zintu zyoonse eezi, kulayandikana kuti mukomene mubukombi. b

³ Niinzi zikonzya kumugwasya kuti mukomene mubukombi? Kuli zintu ziyandikana nzukonzya kuzoochita zitazookugwasye mubuumi. Niinzi nzukonzya kuchita lino kuti ulibambile akuti uzwidilile kumilimu njutazoochite muchiindi chilikunembo?

4. Nkuukuli nkukonzya kujana zikozyano zilikabotu? (Langa chifanikisyo.)

⁴ Sala zikozyano zilikabotu nzukonzya kutobelezya. Bbayibbili lili aazikozyano zibotu zyabaalumi bachiniini nzukonzya kutobelezya.  Baalumi aabo bakali kumuyanda Leza alubo bakali aamilimu iisiyene-siyene njibakali kuchita kuti bagwasye bakombi baLeza. Alubo ulakonzya kujana zikozyano zibotu zyabakwesu bakomena mubukombi mumpuli yanu naakuti mumbungano yanu. (Heb. 13:7) Alubo uli aachikozyano chimaninide chaJesu Kkristu nchukonzya kutobelezya. (1 Pet. 2:21) Chiindi nutanooyiye atala azikozyano eezi, langa buntu bubotu mbubakalaabo. (Heb. 12:1, 2) Kuzwa waawo, ubone mbukonzya kubatobelezya baalumi aaba.

5. Niinzi nzukonzya kuchita kuti uyeeye kabotu alubo nkamboonzi nikuyandikana kuchita oobo? (Intembauzyo 119:9)

⁵ Beleka changuzu alubo ‘kobambilila . . . kuyeeya kabotu.’ (Tus. 3:21) Mwaalumi uuyeeya kabotu usaanguna kuyeeya katanachita zintu nzyayanda kuchita. Nkinkaako, beleka changuzu kuti ukkale kuyeeya kabotu. Nkamboonzi? Nkaambo munyika eeyi muli bachikula biingi basala zyakuchita kweendelana anzibayeeya ambubalimvwa. (Tus. 7:7; 29:11) Zintu zizwa mumaTV, aa-intanenti amumamuvi zilakonzya kuchincha nzila njuyeeyaayo anjuchitaayo zintu. Pesi niinzi nzukonzya kuchita kuti ukonzye kuyeeya kabotu? Saanguna kwiiya malayilile aamuBbayibbili alubo uyeeye kuti nga alakugwasya biyeni. Belesya malayilile aayo kuchitila kuti usale zintu zibotezya Jehova. (Bala Intembauzyo 119:9.) Kuti wabeleka changuzu kuti ube muntu uuyeeya kabotu, nga wabweza ntaamu iiyandikana yakuti ube muKkristu uusimide mubukombi. (Tus. 2:11, 12; Heb. 5:14) Bona kuti kuyeeya kabotu kukugwasya biyeni muzyiimo zibili zitobela: (1) zintu nzuchita nuli aabachizi alubo (2) kusala nkuchita zyakuzwaata azimwi nzuchita kuti uboneke kabotu.

6. Kuyeeya kabotu kumugwasya biyeni mukwesu wachiniini kuti alemeke bachizi?

⁶ Kuyeeya kabotu kulakugwasya kuti ulemeke bachizi. Taakwe chibi pe kuti mukwesu wachiniini wasala kumuziba kabotu umwi muchizi wachiKkristu. Nikuba oobo, kuti mukwesu wachiniini kayeeya kabotu, tayelede kwaamba, kulemba naakuti kuchita kufumbwa zintu zitondeezya kuti ulamuyanda muchizi ooyo kunze kwakuti mukwesu ooyo kali aamakanze aakumukwata. (1 Tim. 5:1, 2) Kuti mukwesu kali  kuyandana aamuchizi, weelede kuba aachoonzyo chakuti wakwabilila mpuwo yamuchizi ooyo kwiinda mukutaba aabalikke kunze kwakuti bali aamuntu uubasindikila.​—1 Kor. 6:18.

7. Kuyeeya kabotu kumugwasya biyeni mukwesu wachiniini chiindi nasala zigogo zyakuzwaata anzila njagelaayo masusu?

⁷ Imwi nzila mukwesu wachiniini mwakonzya kutondeezya kuti ubeleka changuzu kuti ayeeye kabotu nkwiinda mukusala kabotu zigogo zyakuzwaata anzila njagelaayo masusu. Chiindi chiingi, mafashoni aazigogo apangwa aabantu batamulemeki pe Jehova naakuti bataponi kweendelana amilawu yakwe yakulijata. Mizeezo yabo ilaboneka muzigogo zijata nzibasuma naakuti zipa kuti baalumi babonekaanga mbanakazi. Chiindi nasala kuula zigogo, mukwesu wachiniini uulikukomena mubukombi uzulwidwa aamalayilile aamuBbayibbili azikozyano zibotu zyabamwi mumbungano. Ulakonzya kulibuzya kuti: ‘Zintu nzindisala zilatondeezya na kuti ndiyeeya kabotu akuti ndilabayeeya bamwi? Nzila njindizwaataayo ipa kuti kubawubile na bamwi kusyoma kuti ndakalipeda kubelekela Leza?’ (1 Kor. 10:31-33; Tit. 2:6) Mukwesu wachiniini uuyeeya kabotu upa kuti bakwesu abachizi bamulemeke kuswaanizya aTaateesu wakujulu.

8. Niinzi nzyakonzya kuchita mukwesu wachiniini kuti ape kuti bamwi bamusyome?

⁸ Chita zintu zipa kuti bamwi bakusyome. Mukwesu wachiniini upa kuti bamwi bamusyome kwiinda mukubeleka changuzu kuti achite milimu yakwe yoonse. (Lk. 16:10) Yeeya atala achikozyano chimaninide chaJesu. Jesu takali mukandu pe naakuti kuchita zintu katayeeyede pe kuti zizoomweendela biyeni kunembo. Pesi wakachita milimu yakwe njaakapegwa aaJehova nikuba nikwakali kuyumu kuchita oobo. Wakali kubayanda bantu ikapati basikwiiya bakwe alubo wakalipeda kupa buumi bakwe akaambo kambabo. (Joh. 13:1) Chiindi nutobelezya Jesu, beleka changuzu kuti uchite milimu yoonse njupegwa. Kuti kutakwe luzibo atala awumwi mulimu, libombye alubo ukumbile bakwesu bakomena kuti bakugwasye. Utabi mukandu kwiinda mukusiila mulimu wako munzila. (Rom. 12:11) Pesi maninsya mulimu wako, uchite oobo mbuli kuti ‘ubelekela Jehova kutali bantu.’ (Kol. 3:23) Nisimpe kuti anduwe ulaachibi, nkinkaako, libombye alubo uzumine kuti wapambanisya.​—Tus. 11:2.

9. Nkamboonzi nikuyandikana kuti mukwesu wachiniini achite zintu zikonzya kuzoomugwasya mubuumi?

⁹ Kuti ube muKkristu uusimide mubukombi, kulayandikana kuti uchite zintu zikonzya kuzookugwasya mubuumi. Zintu eezi zilakugwasya kuti uzwidilile kuchita milimu yako mumbungano, ujane mulimu ukugwasya kuti ujane zintu zyakuponaazyo abamumpuli yako akuti umvwanane aabamwi. Atubone zintu ziche ziyandikana nzukonzya kuchita.

10-11. Mukwesu wachiniini ugwasigwa biyeni kuti wayiya kubala akulemba alubo mbungano igwasigwa biyeni kuti wachita oobo? (Intembauzyo 1:1-3) (Langa chifanikisyo.)

¹⁰ Yiya kulemba akubala. Bbayibbili lyaamba  kuti mwaalumi uubotelwa alubo uuzwidilila ubelesya chiindi chakwe kubala Jwi lyaLeza buzuba abuzuba akuyeeyesesya atala anzyaabala. (Bala Intembauzyo 1:1-3.) Kubala Bbayibbili buzuba abuzuba kumugwasya kuti ayizibe kabotu mizeezo yaJehova, eezi zilakonzya kumugwasya kuti ayeeye kabotu akuti abelesye Magwalo. (Tus. 1:3, 4) Baalumi bali oobu balayandikana mumbungano. Nkamboonzi?

¹¹ Bakwesu abachizi balangilila kugwasigwa aabakwesu bakonzya kuyiisya akubelesya malayilile aamuBbayibbili. (Tit. 1:9) Kuti kukonzya kubala akulemba, nkuuba kuti ulibambile nkani ansandulo ziyiisya alubo zisimya lusyomo. Alubo nkuuba kuti uzilembaansi nzuyandisya chiindi nulikubala akuyanduulisisya achiindi nulikuswiilizya nkani kumiswaangano yambungano, yamabazu ayabbooma. Zintu nzulembaansi zikugwasya kuti usimye lusyomo lwako akuti usungwaazye bamwi.

12. Niinzi zikonzya kukugwasya kuti ukonzye kwaambuula kabotu abamwi?

¹² Yiya kwaambuula kabotu abamwi. Mukwesu uusimide mubukombi weelede kwiiya mbakonzya kwaambuula kabotu abamwi. Eezi zyaamba kuti weelede kubaswiilila akumvwisisisya mbubalimvwa. (Tus. 20:5) Mukwesu wachiniini ulakonzya kubona mbalimvwa muntu kuti walanga nzila njaambuulaayo muntu ooyo anzyaachita mubili chiindi nalikwaambuula. Tukonzyi pe kuzichita eezi kuti kutajani chiindi chakubaamwi abamwi. Kuti kwaambuula aabamwi kubelesya fooni chiindi choonse mbuli kubasendela mameseji, tukonzyi pe kuziba mbukonzya kwaambuula kabotu abamwi kamubwenene. Nkinkaako, yanduula myeenya yakuti waambuule aabamwi kamubwenene.​—2 Joh. 12.

13. Niinzi zimwi nzyaayelede kwiiya mukwesu wachiniini? (1 Timoti 5:8) (Langa chifanikisyo.)

¹³ Yiya kulibelekela. Mukwesu wachiKkristu uusimide mubukombi weelede kubeleka kuti ajane zintu zyakuponaazyo amumpuli yakwe. (Bala 1 Timoti 5:8.) Muli zimwi nyika, bakwesu bachiniini bayiisigwa aamawisi naakuti ababbululu babo milimu yamaboko. Alubo kuli zimwi nyika, mukwesu wachiniini nga wayiya milimu yamaboko kachili kusekkondali. Kufumbwa nkubakonzya kujana lwiiyo oolo, zilikabotu chiindi choonse kuti bayiye mulimu uukonzya kuzoobagwasya kuti bajane mulimu. (Mil. 18:2, 3; 20:34; Ef. 4:28) Ba aampuwo yakubeleka changuzu akuchita mulimu kusikila wamana. Kuti wachita oobo, nkuuba kuti ujane mulimu alubo nkuche kuti ukumanine. Buntu mbweelede kubaabo azintu nzukonzya kuchita nzitwalanga-langa muchiiyo eechi, ziyandikana loko kumukwesu wachiniini kuti azookonzye kuchita iimwi milimu muchiindi chilikunembo. Atulange-lange iimwi milimu njakonzya kuzoochita.

14. Niinzi nzyakonzya kuchita mukwesu wachiniini kuti alibambile kuzoonjila mumulimu wachiindi choonse?

¹⁴ Kunjila mumulimu wachiindi choonse. Bakwesu biingi basimide mubukombi bakanjila mumulimu wachiindi choonse kabachili baniini. Kupayona kugwasya bakwesu bachiniini kuti bakonzye kubeleka aabantu basiyene-siyene. Alubo kubagwasya kuti babe aabbajeti. (Flp. 4:11-13) Kubweza bupayona bwakugwasilizya nintaamu iilikabotu yakuti banjile mumulimu wachiindi choonse. Biingi bakasaanguna kubweza bupayona bwakugwasilizya, eezi zyakabagwasya kuti balibambile kubweza bupayona bwachiindi choonse. Kupayona kwakabajulila myeenya myiingi yakuti babeleke milimu iisiyene-siyene yamulimu wachiindi choonse mbuli kubeleka kuli kuyakwa mayake aambunga akuBbeteli.

15-16. Niinzi nzyakonzya kuchita mukwesu wachiniini kuti ayelele kuba aamukuli mumbungano?

¹⁵ Kuba mubelesi wambungano naakuti mwaalu. Bakwesu bachiKkristu beelede kubeleka changuzu kuti beelele kuba baalu bambungano kuchitila kuti bagwasye bakwesu abachizi. Bbayibbili lyaamba kuti bakwesu bayanda kuchita mulimu ooyu ‘bayanda mulimu mubotu.’ (1 Tim. 3:1) Katanaba mwaalu, mukwesu usaanguna kubeleka kali mubelesi wambungano. Babelesi bambungano bagwasya baalu munzila zisiyene-siyene. Baalu ababelesi bambungano batondeezya kuti balalibombya kwiinda mukugwasya bakwesu abachizi akuba basungu mumulimu wakukambawuka. Bakwesu bachiniini balakonzya kweelela kuba babelesi bambungano nikuba kabali aaminyaka iili aakati ka17 a19. Alubo mubelesi wambungano uuli aaminyaka iili 20, uuli aachikozyano chibotu ulakonzya kusalwa kuba mwaalu.

¹⁶ Niinzi nzukonzya kuchita kuti weelele kuchita milimu eeyi? Nkubelekela kuba aabuntu bubotu bwaambidwe muBbayibbili. Nikuba oobo, buntu oobo boonse bunooyeeme muBbayibbili akuyanda Jehova, mpuli yako ambungano. (1 Tim. 3:1-13; Tit. 1:6-9; 1 Pet. 5:2, 3) Yezya kumvwisisisya buntu bumwi abumwi bupa kuti weelele. Komba kuli Jehova kuti akugwasye kuba aabuntu oobo. c

17. Niinzi nzyakonzya kuchita mukwesu wachiniini kuti alibambile kuba mutwe wampuli? (Langa chifanikisyo.)

¹⁷ Kuba mutwe wampuli. Mbuli mbaakaamba Jesu, bamwi bakwesu bakomena mubukombi balakonzya kusala kuti bakkale kabatakwete. (Mt. 19:12) Pesi kuti wasala kukwata, ngawaba aawumwi mukuli wakuba mutwe wampuli. (1 Kor. 11:3) Jehova uyanda kuti baalumi bayande banakazi babo akubagwasya muzintu  zyakumubili, balimvwe kabali beenzinyina akuti baswene aafwiifwi aJehova. (Ef. 5:28, 29) Buntu mbweelede kubaabo azintu nzukonzya kuchita zitazookugwasye kunembo nzitwalanga-langa kumasaangunino aachiiyo eechi mbuli kuyeeya kabotu, kulemeka bantu bachanakazi akuchita zintu zipa kuti bamwi bakusyome, zilakugwasya kuti uzoobe mwaalumi uulikabotu mulukwatano. Nga walibambila kunyampula mukuli wakuba mutwe wampuli.

18. Niinzi nzyakonzya kuchita mukwesu wachiniini kuti alibambile kuba wisi aabana?

¹⁸ Kuba wisi aabana. Kuti wakwata, ulakonzya kuba wisi aabana. Niinzi nzukonzya kwiiya kuzwa kuli Jehova atala akuba ndeende uulikabotu? Kuli zyiingi nzukonzya kwiiya. (Ef. 6:4) Jehova wakabuzya Mwanaakwe aantanganana kuti ulamuyanda akuti ulabotelwa anguwe. (Mt. 3:17) Kuti waba aabana, babuzye chiindi choonse kuti ulabayanda. Balumbayizye chiindi choonse nibachita zintu zilikabotu. Kuti baalumi bali aabana batobelezya chikozyano chaJehova, ngabali kugwasya bana babo kuti ambabo bakomene mubukombi. Ulakonzya kulibambila mulimu ooyu kwiinda mukutondeezya kuti ulaandaba abamumpuli yako abamumbungano akwiiya mbukonzya kubatondeezya luyando akubalumba. (Joh. 15:9) Kuchita oobu kulakonzya kuzookugwasya kuti ube wisi aabana uulikabotu muchiindi chilikunembo. Pesi kwalino, zipa kuti uyandikane loko kuli Jehova, mumpuli yanu amumbungano.

19-20. Niinzi zikonzya kugwasya bakwesu bachiniini kuti babe bakwesu basimide mubukombi? (Langa chifanikisyo chili aachivumbyo.)

¹⁹ Nibakwesu bachiniini, tazilichitikili pe kuti mube bakwesu basimide mubukombi. Mweelede kusala zikozyano zibotu zyakutobelezya, muyeeye kabotu, muchite zintu zipa kuti bamwi bamusyome, mwiiye milimu yamaboko alubo mulibambile milimu njimutazoochite kunembo.

²⁰ Chimwi chiindi, mulakonzya kuyoowa kuti mwayeeya milimu iimulindide kunembo. Pesi mulakonzya kuzwidilila. Mutalubi kuti Jehova uli aachiyandisyo chakumugwasya. (Is. 41:10, 13) Bakwesu abachizi bamumbungano ambabo balamugwasya. Kuti mwabeleka changuzu kuti mube bakwesu basimide mubukombi, munoobotelwa mubuumi alubo munookkutisikana. Tulamuyanda nibakwesu bachiniini. Jehova amulongezye akaambo kakubeleka changuzu nkumulikuchita lino kuti mube bakwesu basimide mubukombi.​—Tus. 22:4.