1-2. (a) Njiili nchenjezyo Jesu njaakapa basikwiiya bakwe? (b) Nkamboonzi basikwiiya bakwe nibakamukaka? (Langa zifanikisyo.)

 “KWAAMBA choonzyo, moyo ulayanda, pesi mubili tawukwe manguzu pe.” a (Mt. 26:41b) Mumajwi aaya, Jesu wakatondeezya kuti ulizi kuti tuli aachibi akuti tulapambanisya. Pesi majwi ngaakaamba Jesu aswaanizya nchenjezyo yakuti: Tatweelede kulisyoma zyiindilide katubonaanga chiindi choonse tunoosala kuchita zintu zilikabotu. Mubusiku mbuboobo, basikwiiya bakwe bakamubuzya kuti bakali kuzookakatila kulinguwe nikuba kuti zintu zyaba biyeni. (Mt. 26:35) Makanze aabo akali kabotu. Pesi teebakazi pe kuti, kuti baswaana zyiimo ziyumu balakonzya na kukkala kabachita zintu zilikabotu. Nkinkaako, Jesu wakabachenjezya kuti: “Amukkale kamulindide alubo amwiinkilile kunembo kukomba, kuchitila kuti mutanjili mumasunko.”—Mt. 26:41a.

² Zilawusisya kuti basikwiiya baJesu bakakachilwa kuti bakkale kabalindide. Chiindi Jesu naakasungwa, bakazundwa aasunko kwiinda mukuchija kutali kuti bakakatile kuli Jesu. Akaambo kakuti teebakakkala kabalindide pe, basikwiiya aaba bakachita zintu zyakasiyene anzibakasyomezya Jesu.—Mt. 26:56.

3. (a) Kuti tukkale katusyomeka kuli Jehova, nkamboonzi nituteelede kulisyoma zyiindilide? (b) Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?

³ Kulisyoma zyiindilide kutunjizya mumapenzi. Tukanzide kuti tutantamuke kufumbwa zintu zinyemya Jehova. Pesi tuli aachibi alubo nkuuba loko kuti tusunkwe kuti tuchite zintu zitali kabotu. (Rom. 5:12; 7:​21-23) Katulyiibide, tulakonzya kuba muzyiimo zikonzya  kupa kuti tubonaanga zintu zitali kabotu, zilikabotu. Kuti tukkale katusyomeka kuli Jehova aJesu, tweelede kuswiilila lulayo ndwaakaamba lwakuti tukkale katulindide kuchitila kuti tutanjili musunko lyakuchita chibi. Chiiyo eechi, chilatugwasya kuti tuchite oobo. Chakusaanguna, tulalanga-langa zyiimo mutukonzya kukkala katulindide. Chachibili, tulalanga-langa mbutukonzya kukkala katulindide kuchitila kuti tutanjili musunko. Chachitatu, tulabona mbutukonzya kukkala katulindide.

ZYIIMO MUTWEELEDE KUKKALA KATULINDIDE

4-5. Nkamboonzi nikuyandikana kuti tutantamuke zibi ziniini?

⁴ Zimwi zibi nziniini, pesi zilakonzya kupa kuti tutabi aabweenzuma bulikabotu aJehova. Alubo zilakonzya kupa kuti tuchite zibi zipati.

⁵ Toonse tulasunkwa kuti tuchite chibi. Pesi umwi awumwi wesu kuli mpatasimide pe alubo tulakonzya kusunkwa kuti tuchite chibi chipati, kuliswaanizya mumichito iitasalali naakuti kuba aamaboneno aabantu bakunyika. Muchikozyano, kulakonzeka kuti umwi ulaapenzi lyakuyanda kuchita bwaamu. Alubo umwi ulakonzya kuba aachiyandisyo chakuchita michito iitasalali iili mbuli bbonya-bbonya akweebela ponogilafu. Bamwi balakonzya kuba aapenzi lyakuyoowa bantu, kuliyeeya lwabo, kufwambaana kunyema naakuti kuchita zimwi zintu zitali kabotu. Mbuli mbaakaamba Jakkobo, “umwi awumwi ulasunkwa kwiinda mukukwelelezegwa amukoongelezegwa aachiyandisyo chakwe.”—Jak. 1:14.

6. Niinzi nzitweelede kukkala katuzi?

⁶ Ulaazi na mputasimide aakonzya kupa kuti unjile mumasunko? Tazigwasyi pe kulyeena kuti taakwe mputasimide pe naakuti kulibuzya kuti ulisimide zyakuti taakwe sunko pe likonzya kukuzunda. (1 Joh. 1:8) Pawulu wakaamba kuti nibaba aabo bali “aazyeelelo zyamuuya” balakonzya kunjila musunko kuti teebakkala kabalindide. (Gal. 6:1) Tweelede kuzumina kuti kuli mpututasimide pe.—2 Kor. 13:5.

7. Niinzi nzitweelede kuchenjelela loko? Amba chikozyano.

⁷ Kuti twaziziba zyiimo zipa kuti tunjile musunko, niinzi nzitweelede kuchita? Tweelede kubeleka changuzu kuti tutantamuke zyiimo eezyo. Muchikozyano, muchiindi chakalembwa Bbayibbili, basinkondonyina babantu bamumuunzi bakali kuyandisya kunjilila kumageedi nkaambo nkuko nkubakazi kuti nga takusimide pe. Nkinkaako, balindi biingi bakali kubikkwa kumageedi. Munzila iikozyenie, tweelede kuzichenjelela loko zintu nzituzi kuti zilakonzya kupa kuti tuchite chibi.—1 Kor. 9:27.

 MBUTUKONZYA KUTANTAMUKA KUCHITA CHIBI

8-9. Mwaalumi waambidwe muli Tusimpi 7, niinzi nzyaakeelede kuchita kuti atantamuke kuchita chibi chipati? (Tusimpi 7:​8, 9, 13, 14, 21)

⁸ Niinzi nzitweelede kuchita kuti tutantamuke kuchita chibi? Atubone nzitwiiya kuzwa kumwaalumi wachiniini waambidwe muli Tusimpi chaandaano 7. Wakachita bwaamu amwanakazi uutalijati. Vesi 22 itondeezya kuti mwaalumi ooyu wakamutobela mwanakazi ooyu “ndilyonya.” Pesi mavesi aali musule atondeezya kuti mwaalumi ooyu kuli zintu nzyaakali kuchita mbichaani-mbichaani zyakazoopa kuti achite chibi.

⁹ Niinzi zyakapa kuti mwaalumi ooyu achite chibi chipati? Chakusaanguna, goko “wakainda munzila afwaafwi ampoziswaanganina nzila munsi-munsi ankwakkala mukaintu uutalilemeki.” Mpawo wakeenda kagamide kung’anda yamwanakazi ooyo. (Bala Tusimpi 7:​8, 9.) Chachibili, chiindi naakabona mwanakazi ooyu, taakwe naakalanga kumbali pe. Pesi wakazumina kumyontwa aamwanakazi ooyu mpawo wakaswiilila chiindi mwanakazi ooyu naakamubuzya kuti wakali wapa zipayizyo zyalumvwanano. Amwi mwanakazi ooyu wakaamba majwi aaya kayanda kuti amoongelezye mwaalumi ooyu kuti abone kuti taakali mubi pe. (Bala Tusimpi 7:​13, 14, 21.) Kaansinga mwaalumi ooyu wakatantamuka zintu zyakali kukonzya kupa kuti achite chibi, nikuli taakasunkwa pe kuti achite zintu zitali kabotu alubo nikuli taakabisya pe.

10. Niinzi zikonzya kupa kuti muKkristu achite chibi chipati mbuli mwaalumi wachiniini uuli muli Tusimpi?

¹⁰ Zintu nzyaakalemba Solomoni mubbuku lyaTusimpi chaandaano 7, zitondeezya zintu zikonzya kuchitikila mukombi waJehova. Ulakonzya kuchita chibi chipati mpawo mukuya kwachiindi azoobonaanga zintu zyoonse zyakachitika “ndilyonya.” Naakuti ulakonzya kwaamba kuti, “kakandileya biya katabi.” Kuti wayeeyesesya atala ambuzyakachitika, ulakonzya kuzoobona kuti kuli zimwi zintu zitali kabotu nzyaakali kuchita mbichaani-mbichaani zyakazoopa kuti achite chibi. Zintu eezyo zilakonzya kuswaanizya kumvwanana aabantu batali kabotu, kulikondelezya aazintu zitali kabotu naakuti kwiinka kundawu zikonzya kupa kuti achite chibi, kulakonzeka kuti amwi wakali kwiinka kabelesya intaneti naakuti kwiinka lwakwe. Amwi wakali waleka kukomba, kubala Bbayibbili, kunjila miswaangano naakuti kutola lubazu mumulimu wakukambawuka. Mbuli zyakachitika kumwaalumi wachiniini waambidwe mubbuku lyaTusimpi, anguwe muKkristu unooli wasaanguna kuchita zintu zitali kabotu mbichaani-mbichaani mpawo wazoojinka kachita chibi chipati.

11. Niinzi nzitweelede kutantamuka kuti tutachiti chibi?

¹¹ Twiiyaanzi? Tatweelede kutantamuka chibi kupela pesi tweelede kutantamuka nikuba zintu zikonzya kupa kuti tuchite chibi. Solomoni wakakaamba kaambo aaka mubbuku lyaTusimpi naakali kwaambuula atala amwaalumi wachiniini amwanakazi uutalijati. Naakali kwaamba atala amwanakazi ooyo, wakaamba kuti: “Utaleyeli munzila zyakwe.” (Tus. 7:25) Alubo wakayungizya kuti: “Komutantamuka mukaintu ooyo; utasweni afwaafwi amulyango waŋanda yakwe.” (Tus. 5:​3, 8) Kuti tutachiti chibi, tweelede kutantamuka zyiimo zikonzya kupa kuti tuchite chibi. b Eezi ziswaanizya kutantamuka ndawu naakuti zintu zitakasigwi pe kumaKkristu pesi zikonzya kutusunka kuti tuchite chibi.—Mt. 5:​29, 30.

12. Jobu wakasala kuchitaanzi alubo kuchita oobo kwakamugwasya biyeni kuti atanjili musunko? (Jobu 31:1)

¹² Kuti tukonzye kutantamuka zyiimo zikonzya kupa kuti tuchite zibi, tweelede kukakatila kuzintu zilikabotu nzitwasala kuchita. Eezi  nzizyo nzyaakachita Jobu. Jobu ‘wakapangide cizuminano ameso aakwe’ chakuti atameneni banakazi bambi mate. (Bala Jobu 31:1.) Kukakatila kuzintu zibotu nzyaakali wasala, kwakamugwasya kuti atachiti bumambe. Andiswe kuti twakakatila kuzintu zibotu nzitwakasala, zilatugwasya kuti tukonzye kutantamuka kufumbwa chintu chikonzya kutusunka kuti tuchite chibi.

13. Nkamboonzi nitweelede kuchenjelela zintu nzituyeeya? (Langa zifanikisyo.)

¹³ Alubo tweelede kuchenjelela zintu nzituyeeya. (Kul. 20:17) Bamwi babonaanga teekubisya pe kukkala kabayeeya zintu zitali kabotu kuti kabatazichiti zintu eezyo. Pesi maboneno aayo taali kabotu pe. Muntu uukkala kayeeya zintu zitali kabotu, nga ulikubusya chiyandisyo chakuchita zintu zitali kabotu. Mulaamwi majwi, nga ulikujula myeenya yakuti anjile musunko. Alubo masunko aayo nga azoomukachila kwaazunda. Akaambo kachibi nchitulaacho, chimwi chiindi ngatwaba aamizeezo iitali kabotu pe. Pesi chintu chiyandikana loko, nkufwambaana kugwisya mizeezo eeyo akusaanguna kuyeeya zintu zilikabotu. Kuti twachita oobo, nga tulikupa kuti mizeezo iitali kabotu itasimpi miyanda pe mulindiswe kuti itunjizye musunko lyakuti tuzoochite chibi chipati.—Flp. 4:8; Kol. 3:2; Jak. 1:​13-15.

14. Niinzi chimwi chikonzya kutugwasya kuti tutantamuke sunko?

¹⁴ Niinzi zimwi zikonzya kutugwasya kuti tutantamuke masunko? Tweelede kuba aachoonzyo chakuti kuswiilila milawu yaJehova kulatugwasya chiindi choonse. Chimwi chiindi, kulakonzya kutuyumina kuti zintu nzituyeeya anzituyanda kuchita zyeendelane aakuyanda kwaLeza, pesi nitweezya amanguzu eesu woonse kuti zyeendelane aakuyanda kwaLeza, tujana kubotelwa kwachoonzyo.

15. Kuchita zintu zilikabotu kutugwasya biyeni kuti tutanjili mumasunko?

¹⁵ Tweelede kukanza kuchita zintu zilikabotu. Kuti twayiya ‘kusulaika bubi, akuyanda bubotu,’ zilatupa manguzu aakuti tuchite zintu zilikabotu akuti tutantamuke zyiimo zikonzya kupa kuti tuchite chibi. (Am. 5:15) Kuti katukanza kuchita zintu zilikabotu, kulakonzya kutuubila kuti tutantamuke masunko chiindi nitwalijana katuli muchiimo chikonzya kutunjizya mumasunko.

16. Kuchita zintu zyamubukombi kutugwasya biyeni kuti tutanjili mumasunko? (Langa zifanikisyo.)

 ¹⁶ Niinzi chikonzya kutugwasya kuti tuchite zintu zilikabotu? Tweelede kujana chiindi chiingi chakuchita zintu zyamubukombi. Chiindi nituli kumiswaangano yambungano naakuti nituli kukukambawuka tatusunkwi kuti tuchite zintu zitali kabotu pe. Pesi ngatulikuchita zintu zibotezya Jehova. (Mt. 28:​19, 20; Heb. 10:​24, 25) Kubala Jwi lyaLeza akuyeeyesesya atala anzitwabala, kupa kuti tuyande zintu zibotu akuzonda zintu zibi. (Jos. 1:8; Int. 1:​2, 3; 119:​97, 101) Tutalubi majwi Jesu ngaakabuzya basikwiiya bakwe aakuti: “Amwiinkilile kunembo kukomba, kuchitila kuti mutanjili mumasunko.” (Mt. 26:41) Chiindi nitukomba kuli Taateesu wakujulu, nga tulikumupa mweenya wakuti atugwasye akuti tukanze kuchita zintu zimubotezya.—Jak. 4:8.

KKALA KUTANTAMUKA ZYIIMO ZIKONZYA KUKUNJIZYA MUMASUNKO

17. Ndiilili penzi lyakali kumukataazya Petro?

¹⁷ Kulakonzeka kuti kuli zimwi nzitupambanisya nzitwakazunda chakumaninina. Pesi zimwi tweelede kuzibambulula kwabuumi bwesu boonse. Atubone chikozyano chamwaapostoli Petro. Petro wakayoowa bantu chiindi naakakaka Jesu kwazyiindi zitatu. (Mt. 26:​69-75) Kwakali kubonekaanga Petro wakali walizunda penzi eeli chiindi naakaba aachibindi chakukambawuka muNkuta Mpati yamaJuda. (Mil. 5:​27-29) Nikuba oobo, muminyaka yakazootobela, “akaambo kakuyoowa kabunga kabantu bakapalwidwe,” wakaleka kulya aamaKkristu bakatali maJuda. (Gal. 2:​11, 12) Penzi lyakuyoowa bantu lyakali lyamuboolela lubo Petro. Kulakonzeka kuti taakalizunda chakumaninina pe penzi eeli.

18. Nkamboonzi nitweelede kuchenjelela michito njitubonaanga twakayizunda kale?

¹⁸ Zyakachitikila Petro zilakonzya kutuchitikila andiswe. Biyeni? Muchito uutali kabotu ngutwakali kubonaanga twawuzunda ulakonzya kutuboolela lubo. Muchikozyano, umwi mukwesu wakaamba kuti: “Ndakaleka kweebela ponogilafu kwaminyaka ili 10 alubo ndakalibuzya kuti penzi eeli lyakali lyamana. Pesi chiindi nindakali kuba muzyiimo zindisunka, penzi eeli lyakali kundiboolela lubo.” Zibotezya nzyakuti mukwesu ooyu taakateya mulenga pe. Wakabona kuti wakeelede kubeleka changuzu kuti alwane aapenzi eeli. Kulakonzeka kuti unoochita oobo kwabuumi  bwakwe boonse kufumbwa kachipona munyika eeyi mbi. Kwiinda mukugwasigwa aamwanakazaakwe abaalu, wakabeleka changuzu kuti atantamuke ponogilafu.

19. Niinzi nzitukonzya kuchita kuti tuzunde sunko lyaba aachiindi chilamfu kalitukataazya?

¹⁹ Niinzi nzitukonzya kuchita kuti tuzunde muchito uutali kabotu wabaachiindi chilamfu? Nkwiinda mukuswiilila majwi aanchenjezyo akaambwa aaJesu aali atala amasunko aakuti: “Amukkale kamulindide.” Nikuba chiindi nitumvwide kuti tulakonzya kulizunda sunko eelyo, tweelede kwiinkilila kunembo kutantamuka zyiimo zikonzya kutusunka kuti tuchite chibi. (1 Kor. 10:12) Yinkilila kunembo kuchita zintu zyakapa kuti uzwidilile kuzunda sunko eelyo muchiindi chayinda. Tusimpi 28:14 yaamba kuti: “Ulikkomene muntu uupakamene ciindi coonse.”—2 Pet. 3:14.

BUBOTU BUBA KUTI TWAKKALA KATUTANTAMUKA MASUNKO

20-21. (a) Mbuubuli bubotu mbutujana kuti twabeleka changuzu kuti tuzunde masunko? (b) Kuti twachita lubazu lwesu, niinzi Jehova nzyazootuchitila? (2 Bakkorinte 4:7)

²⁰ Tulakonzya kuba aachoonzyo chakuti kubeleka changuzu nkutuchita kuti tutantamuke masunko kugwasya ndiswe. Kuchita chibi kupa kuti muntu abotelwe “kwachiindi chifwiifwi,” pesi kupona kweendelana azyeelelo zyaJehova kupa kuti tukkale katubotelwa. (Heb. 11:25; Int. 19:8) Zili oobo akaambo kakuti twakalengwa munzila yakuti tupone kweendelana akuyanda kwaLeza. (Matl. 1:27) Eezi zipa kuti tube aamoyo uutatupi mulandu akuti tuzookonzye kupona mane kukabe kutamani.—1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Jud. 20, 21.

²¹ Nichoonzyo kuti “mubili tawukwe manguzu pe.” Pesi eezi tazyaambi kuti tatugwasyi pe. Jehova ulilibambilide kutupa manguzu ngituyandikana. (Bala 2 Bakkorinte 4:7.) Alubo Leza utupa manguzu aayinda manguzu eesu. Pesi iswebo tweelede kubeleka changuzu buzuba abuzuba kuti tuzunde masunko ngituswaana. Kuti twachita lubazu lwesu, tunooli aachoonzyo chakuti Jehova uzoozisandula nkombyo zyesu kwiinda mukutupa manguzu aayandikana kuti tuzunde masunko. (1 Kor. 10:13) Kwiinda mukugwasigwa aaJehova, tulakonzya kuzunda masunko.