Skip to content

Skip to table of contents

Atujatane Mbuuli Jehova aJesu Mbubajisini

Atujatane Mbuuli Jehova aJesu Mbubajisini

‘Ndilabakombela . . . kuti boonse babe bamwi, mbuli nduwe Taata mboli mulindime, ambebo mulinduwe.’—JOH. 17:20, 21.

NYIMBO: 2499

1, 2. (a) Jesu wakakumbilaanzi chiindi naakali kukomba abaapostolo bakwe? (b) Nkamboonzi Jesu naakambuula atala ankani yakujatana?

CHIINDI Jesu naakali kulya chilalilo abaapostolo bakwe, wakalikataazikene atala akutajatana kwabo. Naakali kukomba ambabo, wakakumbila kuti basikwiiya bakwe bajatane mbuuli mbaakajisini aWisi. (Bala Johane 17:20, 21.) Kujatana kwabasikwiiya kwakali kuyooba chitondeezyo chakuti Jesu wakatumidwe aJehova kuti azoochite kuyanda kwaWisi anyika. Bantu bakali kuyoobona kuti mbaasikwiiya baJesu bachoonzyo kuti kabali aluyando alubo luyando lwakali kuyoobagwasya kuti bakkale kabajisini.—Joh. 13:34, 35.

2 Jesu wakaamba mbukuyandikana kujatana nkaambo wakabona kuti baapostolo bakwe teebakajisini pe chiindi naakali kulya aabo chilalilo chamamanino. Mbuuli mbubakachitide kumatalikilo, bakatalika kukazyania kuti, “Ino nguuli akati kesu uuyeeyegwa kuti ngomupati?” (Lk. 22:24-27; Mk. 9:33, 34) Aali chimwi chiindi, Jakkobo aJohane bakakumbila Jesu kuti akabape zyuuno zisumpukide muBwaami bwakwe.—Mk. 10:35-40.

3. Niinzi zyakali kupa kuti basikwiiya baJesu batajani alubo njiili mibuzyo njitutalange-lange?

3 Kuyanda bupati teenkuko akulikke kwakapede kuti basikwiiya baKristu batajatani. Bantu bamuchiindi eecho teebakali kumvwanana nkaambo bakali kusalulana. Basikwiiya baJesu bakeelede kuuzunda muuya ooyu. Muchiiyo eechi, tulalanga-langa mibuzyo iitobela: Jesu wakatondeezya biyeni kuti taakali kusaluula? Jesu wakabagwasya biyeni basikwiiya bakwe kuti batabi amuuya wakusalulana akuti bakkale kabajisini? Nzyaakabayiisya zitugwasya biyeni kuti tukkale katujisini?

BASIKWIIYA MBUBAKATONDEEZYA KUSALUULA KULI JESU

4. Niinzi chitondeezya kuti Jesu bakamusaluula?

4 Nikuba Jesu, bantu bakamusaluula. Filipi naakaambila Nataniyeli kuti wamujana Mesiya, Nataniyeli wakasandula kuti: “Sena kuli cintu cibotu icikonzya kuzwa mu-Nazareta?” (Joh. 1:46) Amwi Nataniyeli wakalibuzi businsimi buli muli Mika 5:2 pesi zilakonzeka kuti wakali kuyeeya kuti tazichiti pe kuti Mesiya abe muNazareta. Bantu bamuJudaya bamwi bakali kulemekwa, bakali kumulangilaansi Jesu nkaambo wakali kuzwa kuGalilaya. (Joh. 7:52) Bantu bakuJudaya bakali kubalangilaansi bantu bakuGalilaya. Alubo bamwi maJuda bakasampawula Jesu kwiinda mukumwaamba kuti muSamariya. (Joh. 8:48) MaSamariya bakali achisi chabo abukombi bwabo amaJuda bakali achisi chabo abukombi bwabo. Nkinkaako, bantu bakuJudaya abakuGalilaya teebakali kubalemeka pe maSamariya nikuba kuliswaanizya ambabo.—Joh. 4:9.

5. Niinzi chitondeezya kuti basikwiiya baJesu bakali kusaluulwa?

5 Beendelezi bachikombelo chamaJuda teebakali kubalemeka pe basikwiiya baJesu. BaFarisi bakaamba kuti basikwiiya baJesu “mbantu basinganizyidwe.” (Joh. 7:47-49, NW) Alubo baFarisi bakali kubona bantu bakatayinka kuzikolo zyaburabbi abakatali kutobelezya ziyanza zyabo kuti tabayiide pe. (Inc. 4:13) Jesu abaapostolo bakwe bakasaluulwa nkaambo bantu bakali kulisumpula akaambo kabukombi, maponeno amusyobo. Nikuba basikwiiya bakali kusaluulwa. Nkinkaako kuti bajatane, bakeelede kuchincha mizeezo yabo.

6. Pa zikozyano zitondeezya kusaluula mbukukonzya kutunyongania.

6 Mazubaano munyika muvulide bantu bali amuuya wakusalulana. Bantu balakonzya kutusaluula naakuti tulakonzya kuba amuuya wakusaluula. Umwi muchizi ulikupayona lino, uukkala kuAustralia wakati: “Ndakatalisya kubazonda makuwa chiindi nindakabona mbubakali kubajata ambubabajata bantu mbibakajana muAustralia. Ndakayindilila kubazonda bamwi nibakandijata munzila iitali kabotu.” Mukwesu wakuCanada wakaamba kusaluula nkwaakali aako atala amilaka. Wakati: “Ndakali kubalangila ajulu bantu bachiFrench. Pesi teendakali kwaayanda pe makuwa.”

7. Jesu wakatondeezya biyeni kuti taakali kusaluula pe?

7 Muuya wakusalulana ulakonzya kutukomenena mbuuli bantu bamuchiindi chaJesu. Jesu wakachita biyeni? Chakusaanguna, taakali kusaluula pe. Wakali kukambawukila bantu banotede, bafwaba, baFarisi, maSamariya kuswaanizya abasimutelo abasizibi. Chabili, Jesu wakayiisya basikwiiya bakwe kwiinda muchikozyano chakwe kuti teebakeelede kuyeeyela bamwi zibi naakuti kubabikkilila.

LUYANDO AKULIBOMBYA ZIPA KUTI TUZUNDE KUSALUULA

8. Ngaali malayilile aakagwasya maKristu kuti bakkale kabajisini? Pandulula.

8 Jesu wakayiisya basikwiiya bakwe malayilile aatugwasya kuti tukkale katujisini. Wakati: “Inywe nyoonse muli babunyina.” (Bala Matayo 23:8, 9.) Kamwi kaambo kapa kuti tube “babunyina” nkakuti tuli bana baAdamu. (Inc. 17:26) Alubo Jesu wakapandulula kuti basikwiiya bakwe mbabunyina nkaambo Wisi uulikujulu Jehova ngumwi. (Mt. 12:50) Alubo bakali mpuli iimwi iijisini mubukombi nkaambo bakali aluyando alusyomo. Nkinkaako, mumagwalo ngibakalemba baapostolo, chiindi chiingi bakombinyina bakali kubaamba kuti ‘bakwesu abachizi.’—Rom. 1:13; 1 Pet. 2:17; 1 Joh. 3:13. *

9, 10. (a) Nkamboonzi maJuda nibakateelede kulisumpula akaambo kamusyobo? (b) Jesu wakabayiisya biyeni kuti babone mbukutali kabotu kulisumpula akaambo kamusyobo? (Langa chifanikisyo chili kumatalikilo achiiyo.)

9 Naakamaninsya kubuzya basikwiiya bakwe kuti bamwi beelede kubabona kuti mbabunyina, Jesu wakatondeezya mbukuyandikana kulibombya. (Bala Matayo 23:11, 12.) Mbuuli mbutwayiya, kulisumpula kwakapa kuti bamwi baapostolo batajatani. Alubo kulisumpula akaambo kamusyobo kwakali kupa kuti batajatani. MaJuda bakeelede kulisumpula na akaambo kakuti bakali lunyungu lwaAbrahamu? Kuyeeya oobo kwakapa kuti maJuda biingi balisumpule. Pesi Johane Mubbabbatizi wakabaambila kuti: “Leza ulakonzya kubusizya Abrahamu bana kumabwe aya.”—Lk. 3:8.

10 Jesu wakayiisya bantu kuti kulisumpula akaambo kamusyobo takuli kabotu pe. Eezi wakazitondeezya chiindi umwi mulembi naakamubuzya kuti: ‘Ino simayakilane ngwani?’ Kuti asandule mubuzyo ooyu, Jesu wakabelesya chikozyano chamuSamariya wakatondeezya luzyalo kumuJuda wakali mulweendo, wakawumwa azigwebenga. MaJuda bakali kwiinda bakamusiya pesi muSamariya nguwe wakamufwida luzyalo. Jesu wakamaninsya chikozyano eechi kwiinda mukwaambila mulembi ooyo kuti akachite mbuuli muSamariya wamuchikozyano eechi. (Lk. 10:25-37) Jesu wakatondeezya kuti maSamariya bakali kukonzya kuyiisya maJuda mbubeelede kutondeezya luyando.

11. Nkamboonzi basikwiiya baKristu nibakateelede kusaluula bantu bazwa muli zimwi zisi alubo Jesu wakabagwasya biyeni?

11 Basikwiiya baJesu bakeelede kuzunda muuya wakulisumpula akusalulana kuti bakonzye kuzuzikizya mulimu wabo. Katanabweeda kujulu, wakabaambila kuti bape bumboni ‘muJudaya moonse, amuSamariya, mane kusikila kumamanino aanyika.’ (Inc. 1:8) Kuti bakonzye kukambawukila bantu bamuzisi zyoonse, Jesu wakaamba bubotu mbubakali aabo bantu bazwa muli zimwi zisi. Wakalumbayizya mupati wabasilumamba akaambo kalusyomo ndwaakali aalo. (Mt. 8:5-10) Naakali kulimbabo kuNazareta, Jesu wakaamba Jehova mbaakali kubayanda bantu bakatali maIsrayeli mbuuli mukamufu muFonikke wakuZarefati aNaamani sichipele wakuSiriya. (Lk. 4:25-27) Jesu taakakambawukila mukayintu muSamariya luzutu pesi wakakkala muSamariya kwamazuba aabili nkaambo bantu bakali kuyanda kuswiilila mulumbe wakwe.—Joh. 4:21-24, 40.

KUZUNDA KUSALULANA MUMWAANDA WAMUNYAKA WAKUSAANGUNA

12, 13. (a) Baapostolo bakachita biyeni nibakajana Jesu kali kukambawukila mwanakazi muSamariya? (Langa chifanikisyo chili kumatalikilo achiiyo.) (b) Niinzi chitondeezya kuti Jakkobo aJohane teebakazimvwisisisya pe nzyaakabayiisya Jesu?

12 Teechakali chuuba kubaapostolo kutantamuka muuya wakusalulana. Bakagamba nibakabona Jesu kali kuyiisya mwanakazi muSamariya. (Joh. 4:9, 27) Beendelezi bachikombelo chamaJuda teebakali kwaambuula abantu bachanakazi antanganana alubo bakali kuzibona kaziteeleli kwaambuula amukayintu muSamariya wakali ampuwo yakuchita zintu zibi. Baapostolo bakakombelezya Jesu kuti alye. Pesi nsandulo yaJesu yakatondeezya kuti wakali kuyandisya zintu zyabukombi, zyakuti taakachili kwiimvwa pe nzala. Leza wakali kuyanda kuti Jesu akambawuke makani mabotu akuchita kuyanda kwaWisi alubo kukambawukila mwanakazi muSamariya kwakali mbuuli chakulya kulinguwe.—Joh. 4:31-34.

13 Jakkobo aJohane teebakachimvwisisisya pe chiiyo eechi. Baapostolo nibakali kwiinda muSamariya kabali aJesu, bakayanduula busena bwakoona mumuunzi ooyu. Bantu bamuSamariya nibakabakakila, Jakkobo aJohane bakaamba kuti bakumbile mulilo uuzwa kujulu kuti utente muunzi woonse. Pesi Jesu wakabakalalila. (Lk. 9:51-56) Amwi Jakkobo aJohane teebakali kunoonyema pe kaansinga bantu bakakaka kubatambula bakali bakulimbabo kuGalilaya. Amwi kuba amuuya wakusalulana nkuko kwakapa kuti banyeme. Kulakonzeka kuti mwaapostolo Johane wakaba abweeme atala anzyaakachitide kumatalikilo, naakazootumwa kuyookambawukila bantu bakuSamariya.—Inc. 8:14, 25.

14. Kutamvwanana akaambo kamilaka kwakabambululwa biyeni?

14 Kakwiindide chiindi chifwiifwi Pentekkoste lya 33 C.E., kalyiindide, kwakaba kutamvwanana mumbungano. Chiindi bamukabafu bafwaba nibakali kupegwa chakulya, bamukabafu bachiGrikki teebakali kupegwa chakulya. (Inc. 6:1) Kulakonzeka kuti bakali kusalulana akaambo kamilaka. Baapostolo bakabambulula nkani eeyi kwiinda mukusala baalumi beelela kuti baabanisye chakulya munzila yeelede. Baalumi aaba bakasimide mubukombi, bakali amazina aachiGrikki. Kweelede kuti eezi zyakabagwasya bamukabafu bakatali kujatwa kabotu.

15. Petro wakatondeezya biyeni kutasaluula kubantu boonse? (Langa chifanikisyo chili kumatalikilo achiiyo.)

15 Mumunyaka wa36 C.E., basikwiiya baJesu bakatalika kukambawukila bantu bazwa kuzisi zisiyene-siyene. Mwaapostolo Petro wakali kuliswaanizya amaJuda luzutu. Pesi Leza naakatondeezya antanganana kuti maKristu tabeelede kusaluula, Petro wakakambawukila Kkorneliyo silumamba muRoma. (Bala Incito 10:28, 34, 35.) Kuzwa waawo, Petro wakasaanguna kuliswaanizya abakombinyina bakatali maJuda. Nikwakiinda minyaka miche, Petro wakaleka lubo kuliswaanizya amaKristu bakatali maJuda, bakali kukkala mumuunzi wakuAntiyokkiya. (Gal. 2:11-14) Kuchiindi eecho, Pawulu wakalulamika Petro kwiinda mukumupa lulayo lusimide alubo Petro wakalutambula. Chiindi Petro naakalemba lugwalo lwakusaanguna kumaJuda akumaKristu bakatali maJuda bakuAsiya Mayina, wakaambuula atala abuzyalwanyina bwamunyika yoonse.—1 Pet. 1:1; 2:17.

16. Mbuubuli bube mbubakali kutondeezyania maKristu bakusaanguna?

16 Eezi zitondeezya kuti baapostolo bakachitobelezya chikozyano chaJesu chakuyanda “bantu boonse.” (Joh. 12:32; 1 Tim. 4:10) Bakachincha maboneno aabo nikuba kuti zyakabatolela chiindi chilamfu. Bantu biingi bakaziba kuti maKristu bakusaanguna bakali kutondeezyania luyando. Mulembi wamumwaanda wamunyaka wachibili uutegwa Tertullian wakaamba majwi aatondeezya bantu mbubakali kubabona maKristu. Wakati: “Balayandana . . . Balilisungwide nikuba kufwida beenzinyina.” Akaambo kakuzwaata “buntu bupya,” maKristu bakusaanguna bakaba amaboneno aali mbuuli aaLeza atala abantu.—Kol. 3:10, 11.

17. Kujana twawuzunda biyeni muuya wakusalulana uukonzya kuba mumyoyo yesu? Pa zikozyano.

17 Nikuba mazubaano, tweelede kuzunda muuya wakusalulana uukonzya kuba mumyoyo yesu. Muchizi uukkala kuFrance wakaamba penzi ndyali aalyo naakati: “Jehova wakandiyiisya kuba aluyando mbukubede, kupa bamwi akuyanda bantu boonse nzikwaamba. Pesi ndichilwana penzi lyakuba amuuya wakusalulana alubo teekuuba pe kuchita oobo chiindi choonse. Nkinkaako ndikkala kandikomba chiindi choonse.” Awumwi muchizi uukkala kuSpain uuli apenzi eeli wakati: “Chimwi chiindi ndilwana apenzi lyakutayanda umwi musyobo pesi chiindi chiingi, ngandazunda. Pesi ndeelede kuzumanana kulilwana penzi eeli. Ndilamulumba Jehova nkaambo ndili akati kampuli iijisini.” Toonse tweelede kulilanga-langa kuti tatukwe muuya wakusalulana na. Tuli apenzi lyakusalulana na mbuuli bachizi aaba babili?

LUYANDO LUPA KUTI TUTASALULANI

18, 19. (a) Nkamboonzi nituteelede kusaluula bamwi? (b) Kujana twazitondeezya biyeni eezi?

18 Tweelede kuyeeya kuti andiswe twakali “bazwakule” nkaambo teetwakali beenzinyina baLeza. (Ef. 2:12) Pesi Jehova wakatukwelela kuli nguwe kabelesya ‘ntambo zyaluyando.’ (Hos. 11:4; Joh. 6:44) Alubo Kristu wakatutambula. Wakapa kuti chikonzeke kuli ndiswe kuti tube mumpuli yaLeza. (Bala BaRoma 15:7.) Nikuba kuti tatumaninide pesi Jesu wakatutambula nkinkaako, tatweelede kusaluula bamwi pe!

Bakombi baJehova bajana busongo buzwa kujulu bupa kuti babe aluyando (Langa fuka 19)

19 Kwaanzana, kusalulana akutaba aluyando kulikuvula mbukunga mamanino aanyika eeyi aba afwiifwi. (Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:13) Alubo mbutuli bakombi baJehova, tujana busongo buzwa kujulu bupa kuti tube aluumuno akutasalulana. (Jak. 3:17, 18) Tulabotelwa kuba abeenzuma bazwa kuli zimwi zisi, kwiiya ziyanza zyabo amilaka yabo. Kuchita oobo kupa kuti luumuno ndutulaalo lube mbuuli maanzi aamumulonga abululami bwesu mbuuli mayuwe aamulwizi.—Is. 48:17, 18.

20. Niinzi chichitika kuti luyando lwachincha mbutuyeeya ambulimvwa?

20 Muchizi wakuAustralia waambwa musule, wakati, “milyango yaluzibo lwakasimpe yakajulika kulindime.” Wakayeeya mbukwakamugwasya kwiiya Bbayibbele naakati: “Ndakatalika kuba amoyo mupya amizeezo mipya. Kuzwa aawo kusaluula akutayanda bantu zyakali kuyabumana.” Mukwesu wakuCanada wakaamba kuti, “kutaziba zyiingi atala amusyobo wabamwi bantu nkuko kupa kuti bantu basalulane alubo bube mbubali aabo bantu tabubi akaambo kakubusena nkubazwa.” Mukwesu ooyu wakazookwata muchizi mukuwa! Zikozyano eezi zitondeezya kuti, luyando lwachiKristu lupa kuti tuzunde muuya wakusalulana akuti tujatane.—Kol. 3:14.

^ par 8 Bbala lyakuti “babunyina,” lilaswaanizya abachizi bamumbungano. Mulugwalo Pawulu ndwaakalembela maKristu bakuRoma wakabaamba kuti, ‘mbabunyina.’ Babunyina aaba bakali kuswaanizya abachizi mbakaamba mazina. (Rom. 16:3, 6, 12) Kuzwa chiindi, Ngaziyakulinda yaamba kuti bakombima ‘mbakwesu abachizi.’