CHIIYO 27
Nkamboonzi Nitweelede Kuyoowa Jehova?
“Ibalaacilongwe cini-cini a Jehova mbabaabo bamuyoowa.”—INT. 25:14.
LWIIMBO 8 Jehova Mayubilo Eesu
ZITAYIIGWE a
1-2. Kweendelana alugwalo lwa Intembauzyo 25:14, niinzi nzitweelede kuchita kuti katuyanda kuba aabweenzuma busimide aJehova?
MBUUBULI buntu mbubonaanga bupa kuti bantu bakkale kabamvwanana? Amwi ulakonzya kwaamba kuti bantu bamvwanana balayandana alubo balagwasyania. Kulakonzeka kuti tuziyeeyi pe kuti bantu bamvwanana beelede kuyoowana. Pesi lugwalo luzulwida chiiyo chesu, lwaamba kuti aabo bayanda kumvwanana aaJehova beelede ‘kumuyoowa.’—Bala Intembauzyo 25:14.
2 Nikuba kuti twaba aachiindi chilamfu biyeni katukomba Jehova, toonse tweelede kukkala katuyoowa Jehova. Chaambaanzi kuyoowa Leza? Niinzi nzitweelede kuchita tutondeezye kuti tulamuyoowa Jehova? Alubo niinzi nzitukonzya kwiiya atala akuyoowa Leza kuzwa kuli Obbadiya, Mupayizi Mupati Jehoyada aMwaami Jehoyashi?
CHAAMBAANZI KUYOOWA LEZA?
3. Pandulula kuti kuyoowa kutugwasya biyeni.
3 Tulayoowa kuti katuzi kuti kuli chimwi chintu chikonzya kutuchisa. Kuyoowa kulichisa kulatukwabilila alubo kupa kuti tusale munzila yabusongo. Kuyoowa kuwa kutugwasya kuti tuteendeli kujenga pe. Kuyoowa kulichisa kulakonzya kutugwasya kuti tutantamuke zintu zikonzya kutunjizya mupenzi. Kuyoowa kupambanisya beenzuma kupa kuti tutaambuuli naakuti kuchita zintu zikonzya kubachisa.
4. Saatani uyanda kuti tumubone biyeni Jehova?
4 Saatani uyanda kuti tumukankame biya Jehova. Uyanda kuti tube aamaboneno aali mbuli aa-Elifazi aakuti Jehova ukkala kanyemede, nchayanda nkutusubula kupela akuti taakwe zintu nzituchita pe zimubotezya. (Job. 4:18, 19) Saatani uyanda kuti tumukankame Jehova kuchitila kuti tuleke kumukomba. Kuti tutantamuke kakole aaka, tweelede kumulemeka Jehova akuyoowa kuchita zintu zikonzya kumunyemya.
5. Chaambaanzi kuyoowa Leza?
5 Muntu uulemeka Jehova uchita zintu zitondeezya kuti ulamuyanda alubo tachiti zintu zipambanisya bweenzinyina mbubalaabo. Jesu wakali “kuyoowa Leza” munzila eeyi. (Heb. 5:7) Jesu taakali kumukankama biya pe Jehova. (Is. 11:2, 3) Pesi wakali kumuyanda kazizwa aansi aamoyo alubo wakali kuyanda kumuswiilila. (Joh. 14:21, 31) Mbuli Jesu, tulamulemeka Jehova nkaambo ulaaluyando, musongo, uliluleme alubo ulaamanguzu. Alubo tulizi kuti Jehova ulatuyanda akuti ulaandaba anzituchita chiindi natuyiisya milawu yakwe. Nzituchita zilakonzya kumunyemya naakuti kumubotezya.—Int. 78:41; Tus. 27:11.
MBUTUKONZYA KUYOOWA LEZA
6. Njiili imwi nzila iikonzya kutugwasya kuti tuyoowe Leza? (Intembauzyo 34:11)
6 Tatuzyalwi katuyoowa Jehova pe pesi tweelede kukubelekela biya. (Bala Intembauzyo 34:11.) Imwi nzila mbutukonzya kuzichita nkwiinda mukulanga-langa zintu zyakalengwa. Chiindi nitubona busongo bwaLeza, manguzu ngalaawo ambatuyanda kwiinda muzintu “nzyaakalenga,” zipa kuti tumulemeke loko akumuyanda. (Rom. 1:20) Muchizi uutegwa Adrienne wakaamba kuti, “Busongo bwaJehova mbundibona muzintu zyakalengwa bulandigambya alubo bundigwasya kubona kuti ulizizi zintu nzindiyanda.” Kuyeeyesesya atala azintu zyakalengwa kupa kuti muchizi ooyu aambe kuti, “Taakwe chintu nchindeelede kuchita pe chikonzya kupa kuti nditamvwanani aaJehova, Kasensa kabuumi bwangu.” Zilachita na kuti mumviki iino uyeeyesesye atala achintu chakalengwa? Kuchita oobo kulakonzya kukugwasya kuti uyungizye kumulemeka Jehova akumuyanda.—Int. 111:2, 3.
7. Nkombyo zitugwasya biyeni kuti tuyoowe Jehova?
7 Imwi nzila iikonzya kutugwasya kuti tuyoowe Leza nkukkala katukomba. Kuti twakkala katukomba zitugwasya kuti tumuzibe kabotu Jehova. Chiindi choonse nitumukumbila kuti atupe manguzu aakuti tulisimye kumasunko ngituswaana, zitugwasya kubona manguzu ngalaawo. Chiindi nitumulumba akaambo kachipo chaMwanaakwe, zituyeezya atala ambatuyanda Jehova. Alubo chiindi nitumukombelezya kuti atugwasye kumapenzi ngituswaana, zituyeezya atala abusongo mbwalaabo. Nkombyo zili boobu, zitugwasya kuti tumulemeke loko Jehova. Alubo zitugwasya kuti tutantamuke kufumbwa chintu chikonzya kupambanisya bweenzuma mbutulaabo anguwe.
8. Niinzi nzitweelede kuchita kuti tukkale katuyoowa Leza?
8 Tulakonzya kukkala katuyoowa Leza kwiinda mukubala Bbayibbili akuyanduulisisya katuli aamakanze aakujana zyiiyo kuzwa kuzikozyano zyabantu bakachita zintu zilikabotu azikozyano zibi. Lino atulange-lange zikozyano zibili zyabakombi baJehova basyomeka baswaanizya Obbadiya ooyo wakali kubeleka mung’anda yaMwaami Ahabbu aMupayizi Mupati Jehoyada. Kuzwa waawo, tulalanga-langa nzitukonzya kwiiya kuzwa kuMwaami Jehoyashi waJuda, wakasaanguna kachita zibotu mumeso aaJehova pesi kumamanino wakazoochita zibi.
BAACHIBINDI MBULI OBBADIYA
9. Kuyoowa Jehova kwakamugwasya biyeni Obbadiya? (1 Bami 18:3, 12)
9 Bbayibbili lisaanguna kwaambuula atala a-Obbadiya b kaliti: “Obadiya wakali kumuyoowa kapati Jehova.” (Bala 1 Bami 18:3, 12.) Kuyoowa Leza kwakamugwasya biyeni Obbadiya? Chakusaanguna, kwakapa kuti asyomeke alubo eezi zyakapa kuti mwaami amupe chuuno chakulangania bamung’anda yakwe. (Kozyanisya aNehemiya 7:2.) Kuyoowa Jehova kwakapa kuti Obbadiya abe aachibindi alubo buntu oobu bwakali kuyandikana loko kuti abe aabo. Alubo wakapona muchiindi nikwakali kweendelezya Mwaami mubi Ahabbu. Ahabbu “wakabisya mumeso aa Jehova kwiinda boonse ibakamusaangunina.” (1 Bam. 16:30) Alubo Jezebbeli mwanakazi wa-Ahabbu, wakali kukomba leza wakubeja Bbaala. Jezebbeli wakali kumuzonda Jehova zyakuti wakali kuyanda kuti bukombi bwakasimpe bulobe mubwaami bwamisyobo iili 10 yama-Israyeli. Alubo Jezebbeli wakajaya bapolofita baLeza biingi. (1 Bam. 18:4) Eezi zilaantanganana kuti Obbadiya wakakomba Jehova muchiindi chiyumu.
10. Obbadiya wakatondeezya biyeni kuti ulaachibindi?
10 Obbadiya wakatondeezya biyeni kuti wakali aachibindi? Chiindi Jezebbeli naakali kuvwima bapolofita baLeza kayanda kubajaya, Obbadiya wakabweza bali 100 mpawo wakabasisa “kabali 50 mumpangala imwi aimwi alimwi [wakabatolela] cakulya amaanzi.” (1 Bam. 18:13, 14) Kaansinga Jezebbeli wakaziziba eezi, Obbadiya wakali kunoojayigwa. Mbukunga Obbadiya wakali mbuli ndiswe, wakali kukuyoowa kufwa. Obbadiya wakali kuyanda Jehova abakombi bakwe kwiinda mbaakali kuliyanda, eezi nzizyo zyakapa kuti abikke buumi bwakwe mumapenzi.
11. Bakombi baJehova bamazubaano bachitobelezya biyeni chikozyano cha-Obbadiya? (Langa chifanikisyo.)
11 Mazubaano bakombi baJehova biingi bakkala munyika ooko mulimu wesu nkuukasigwa. Balabalemeka balupati-pati bamfulumende alubo batobelezya chikozyano cha-Obbadiya kwiinda mukwiinkilila kunembo kabakomba Jehova nikuba kabakasigwa. (Mt. 22:21) Batondeezya kuti balamuyoowa Leza kwiinda mukumuswiilila kwiinda kuswiilila bantu. (Mil. 5:29) Bachita oobo, kwiinda mukwiinkilila kunembo kukambawuka makani mabotu akunjila miswaangano chakusisikizya. (Mt. 10:16, 28) Bali aachooonzyo chakuti bakwesu abachizi bajana chakulya chamubukombi. Atulange chikozyano chaHenri uukkala kuliimwi nyika yamu-Africa mulimu wesu nkuwakakasidwe. Chiindi mulimu wesu nwaakakasidwe, Henri wakalipeda kuti atolele bakwesu abachizi chakulya chamubukombi. Wakalemba kuti: “Ndizyedwe kandili aabweeme. Ndakabona kuti kulemeka Jehova kwakandigwasya kuti ndibe aachibindi chakugwasya bakombima.” Ulaacho na chibindi chili mbuli chaHenri? Ulakonzya kubaacho kuti wayoowa Leza.
SYOMEKA MBULI MUPAYIZI MUPATI JEHOYADA
12. Mupayizi Mupati Jehoyada amwanakazaakwe bakatondeezya biyeni kuti bakali kusyomeka kuli Jehova?
12 Mupayizi Mupati Jehoyada wakali kuyoowa Jehova alubo kuyoowa ooko kwakamugwasya kuti asyomeke akuti asumpule bukombi bwakasimpe. Wakazitondeezya eezi chiindi mwana waJezebbeli uutegwa Ataliya naakalibikka kuba mwaami wachanakazi muJuda zitali mumulawu. Bantu bakali aatwaambo twiingi twakali kupa kuti bamuyoowe Ataliya. Ataliya wakali aalunya, alubo taakali kuyanda pe kuti kube umwi uuli mumulawu kuti ayendelezye, nkinkaako wakeezya kujaya bazukulu bakwe boonse bakali mubbanti lyabwaami. (2 Mak. 22:10, 11) Umwi muzukulu wakwe uutegwa Jehoyashi wakafutuka akaambo kakuti mwanakazi waJehoyada uutegwa Jehoshabbeti wakamufutula. Jehoshabbeti amulumaakwe Jehoyada bakasisa Jehoyashi alubo bakali kumulangania. Nzyaakachita Jehoyada aJehoshabbeti zyakakwabilila bbanti lyabaami lizwida kuli Davida. Jehoyada wakali kusyomeka kuli Jehova alubo taakali kumuyoowa pe Ataliya.—Tus. 29:25.
13. Jehoyashi naakaba aaminyaka iili 7, Jehoyada wakatondeezya biyeni kuti ulasyomeka?
13 Jehoyashi naakaba aaminyaka iili 7, Jehoyada wakatondeezya lubo kuti ulasyomeka kuli Jehova. Wakayeeya imwi pulani. Pulani eeyo niyakali kuzoozwidilila, Jehoyashi wakali kuzooba mwaami, simulyazina waDavida waamulawu. Kaansinga pulani eeyo teeyakazwidilila, Jehoyada wakali kunoojayigwa. Pesi kwiinda mukugwasigwa aaJehova, pulani eeyo yakazwidilila. Jehoyada kagwasigwa abasilutwe amaLevi, bakabikka Jehoyashi kuti abe mwaami alubo Ataliya wakajayigwa. (2 Mak. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Jehoyada “wakapanga cizuminano akati ka Jehova amwami alimwi abantu, ikuti bayoozumanana kuba bantu ba Jehova.” (2 Bam. 11:17) Jehoyada “wakabikka balindizi mumilyango yaŋanda ya Jehova kutegwa kutanjili muntu naba omwe uusofweede munzila iili yoonse.”—2 Mak. 23:19.
14. Jehova wakamulemeka biyeni Jehoyada?
14 Jehova wakaambide kuti: “Aabo bandilemeka ndiyoobalemeka.” Jehova wakaazuzikizya majwi aayo kwiinda mukulongezya Jehoyada. (1 Sam. 2:30) Muchikozyano, wakapa kuti makani awambuula atala amupayizi mupati Jehoyada alembwe kuchitila kuti tujane zyiiyo. (Rom. 15:4) Alubo chiindi Jehoyada naakafwa, Jehova wakamulemeka kwiinda mukupa kuti azikkilwe “mu Munzi wa Davida antoomwe abami akaambo kazintu zibotu nzyaakacita mu Israyeli alimwi akujatikizya Leza mwini-mwini aŋanda ya Leza.”—2 Mak. 24:15, 16.
15. Twiiyaanzi kunkani iili atala aJehoyada? (Langa chifanikisyo.)
15 Nkani yaambuula atala aJehoyada ilakonzya kutugwasya toonse kuti tuyoowe Leza. Bazulwida mumbunga balakonzya kutobelezya chikozyano chaJehoyada kwiinda mukuyanduula nzila zyakukwabilila butanga bwaLeza. (Mil. 20:28) Bachembeede balakonzya kujana chiiyo kuti bayoowa Jehova akukkala kabasyomeka, Jehova ulakonzya kubabelesya kuti azuzikizye makanze aakwe. Jehova ulabayanda. Bachikula balakonzya kwiiya kuzwa kunzila Jehova njaakamujataayo Jehoyada akutobelezya Jehova munzila njabajataayo bakomena akubalemeka, kapati aabo baba aachiindi chilamfu kabakomba Jehova chakusyomeka. (Tus. 16:31) Toonse tulakonzya kujana zyiiyo kuzwa kuli basilutwe amaLevi bakagwasya Jehoyada. Toonse atugwasilizye “aabo balikuzulwida” aakati kesu, kwiinda mukubaswiilila.—Heb. 13:17.
UTABI MBULI MWAAMI JEHOYASHI
16. Mwaami Jehoyashi wakatondeezya biyeni kuti talumbi pe?
16 Jehoyada wakamugwasya loko Mwaami Jehoyashi kuti abe muntu uulikabotu. (2 Bam. 12:2) Eezi zyakapa kuti mwaami ooyu wakachili muniini, achite zintu zibotezya Jehova. Pesi Jehoyada naakafwa, Jehoyashi wakasaanguna kuswiilila basilutwe basiluleyo. Nziizili mpindu zyakaba? Jehoyashi abaabo mbaakali kweendelezya bakatalika “kukomba misemu yazisamu yakukomba alimwi amituni.” (2 Mak. 24:4, 17, 18) Nikuba kuti zyakamuchisa Jehova, pesi “wakazumanana kubatumina basinsimi kutegwa babapilusye kuli Jehova. . . , pele bakakaka kuswiilila.” Teebakamuswiilila pe mwana waJehoyada, Zekkariya. Zekkariya wakali mupolofita waJehova, wakali mupayizi alubo wakali bbululu waJehoyashi. Mwaami Jehoyashi wakatondeezya kuti taakalumba pe kufutulwa nkwaakachitwa aaJehoyada amwanakazaakwe nkaambo wakalayilila kuti mwanaabo, Zekkariya, ajayigwe.
17. Zintu zyakazoomweendela biyeni Jehoyashi?
17 Jehoyashi taakakkala kayoowa Jehova pe alubo zintu teezyakamweendela kabotu pe. Jehova wakaambide kuti: “Aabo bandisampaula ndiyoobasampaula.” (1 Sam. 2:30) Mukuya kwachiindi, masoja mache aakuSiriya akazunda “mpi yabasikalumamba mpati” yaJehoyashi alubo “bakamucisa kapati.” Masoja bakuSiriya nibakeenda, Jehoyashi wakajayigwa ababelesi bakwe akaambo kakuti wakajaya Zekkariya. Bantu bakabona kuti mwaami ooyu wakali mubi loko, nkinkaako bakasala kuti “atazikkilwi mumasena aazikkilwa bami.”—2 Mak. 24:23-25.
18. Kweendelana alugwalo lwa Jeremiya 17:7, 8, niinzi nzitweelede kuchita kuti tutabi mbuli Jehoyashi?
18 Twiiyaanzi kuzwa kuli Jehoyashi? Jehoyashi wakali mbuli musamu ulaamiyanda iitanikide pe uujekedwe aachisamu. Chiindi Jehoyada ooyo wakamujekede naakafwa, Jehoyashi wakasaanguna kuswiilila makani aabasiluleyo, eezi zyakapa kuti ataswiilili Jehova. Chikozyano eechi chitondeezya kuti tatweelede kuyoowa Leza akaambo kakuti tulikukkopa zichitwa aabakombima abamumpuli. Kuti tukkale katusimide mubukombi, tweelede kutondeezya kuti tulamuyanda Jehova akumulemeka kwiinda mukukkala katubala Bbayibbili, kuyanduulisisya, kuyeeyesesya akukomba.—Bala Jeremiya 17:7, 8; Kol. 2:6, 7.
19. Jehova uyanda kuti tuchiteenzi?
19 Jehova tatubuzyi kuti tuchite zintu nzitutakonzyi pe. Nzyayanda kuti tuchite zifwiinsidwe muli Mukambausi 12:13, yaamba kuti: “Koyoowa Leza mwini-mwini akutobela milawo yakwe, nkaambo ooyu ngomukuli woonse ngwapedwe muntu.” Kuti twayoowa Leza, tuyookkala katusyomeka chiindi nituyooswaana masunko muchiindi chilikunembo mbuli mbaakachita Obbadiya aJehoyada. Taakwe chintu chikonzya kumaninsya bweenzuma mbutulaabo aJehova.
LWIIMBO 3 Leza Ninguzu Zyesu, Mbulangizi Bwesu, Ngotusyoma
a MuBbayibbili, bbala lyakuti “kuyoowa” lyaamba zyiingi. Kweendelana ampulibelesedwe, lilakonzya kwaamba kukankama naakuti kulemeka. Chiiyo eechi chilatutondeezya kuyoowa nkutweelede kubaako kuchitila kuti tube aachibindi akuti tubelekele Taateesu wakujulu chakusyomeka.
b Obbadiya ulikwaambwa aawa teemupolofita Obbadiya pe wakalemba bbuku lyamuBbayibbili lyiitwa aazina lyakwe.
c BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Muchifanikisyo eechi, mukwesu ulikutola chakulya chamubukombi nikuba kuti kulimbabo mulimu wesu ulikasidwe.
d BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Muchizi uuchikula, ulikwiiya mbakonzya kukambawuka kabelesya fooni kuzwa kumuchizi wakomena; mukwesu wakomena ulikutondeezya kuti ulaachibindi kwiinda mukuchita bukambawusi bwaantanganana; mukwesu ulaaluzibo ulikuyiisya bamwi mbubakonzya kubambulula Ng’anda yaBwaami.