Skip to content

Skip to table of contents

Kusangalizya Beenzu Kulayandikana!

Kusangalizya Beenzu Kulayandikana!

“Amukasamausyanye, mutatongaukani.”​—1 PET. 4:9.

NYIMBO: 100, 87

1. Ngaali masunko ngibakaswaana maKristu bamumwaanda wamunyaka wakusaanguna?

KUYEEYELWA kuti mumunyaka wachi62 kusika mu64 C.E., mwaapostolo Petro wakalembela bakombinyina ‘bakamwayikide koonse ku-Ponto aku-Galatiya aku-Kapadokiya aku-Asiya aku-Bituniya.’ (1 Pet. 1:1) MaKristu aaba bakali kuzwa mumbungano zisiyene-siyene zyakuAsia Minor, bakeelede kugwasigwa akusungwaazigwa. Bakali kupenzegwa akwaambilwa majwi aatali kabotu. Bakaswaana masunko “aayaka mbuli mulilo” abuyumu-yumu busiyene-siyene. Nikuba boobo, mwaapostolo Petro wakaamba kuti “mamanino aazintu zyoonse ali afwaafwi.” Bweendelezi bwamaJuda bwakali kweendelezya chalunya, bwakali bwaba aafwiifwi kunyonyoonwa. Niinzi chakagwasya maKristu boonse aaba kuti balisimye muzyiimo zili boobo?​—1 Pet. 4:4, 7, 12.

2, 3. Nkamboonzi Petro naakasungwaazya maKristunyina kuti kabasangalizyania? (Langa chifanikisyo chili kumatalikilo achiiyo.)

2 Petro wakasungwaazya bakombinyina kuti: “Amukasamausyanye.” (1 Pet. 4:9) Bbala lyachiGirikki lyakuti “amukasamausyanye,” lyaamba “kutondeezya luyando kubeenzu naakuti kubafwida luzyalo.” Petro wakasungwaazya maKristunyina kuti ‘basamawusyanie’ aakati kabo. Kusangalizya beenzu kwakali kuyoobagwasya biyeni?

3 Kwakali kuyoopa kuti bajatane. Ulakonzya kuyeeya zyakachitika kuli nduwe. Kuli nwakatambidwe awumwi na kung’anda yakwe? Teezyakakubotezya na? Kutamba bamwi bamumbungano teekwakapa kuti mube abweenzinyokwe busimide na? Kutamba bakombima kupa kuti tuzibane kabotu ambabo. MaKristu bakapona kuchiindi chakapona Petro, bakeelede kujatana nkaambo zintu zyakali kuyabwiindilila kubija. Nikuba ‘kumazubaano aakumamanino,’ maKristu beelede kusangalizyania.​—2 Tim. 3:1.

4. Njiili mibuzyo njitutalange-lange muchiiyo eechi?

4 Kujana twatondeezya biyeni kuti ‘tulasamawusyania’ aakati kesu? Kujana twazizunda biyeni zintu zikonzya kupa kuti tutasangalizyi beenzu? Niinzi chikonzya kupa kuti tube beenzu balikabotu?

NZILA ZISIYENE-SIYENE ZYAKUSANGALIZYA BEENZU

5. Kujana twabasangalizya biyeni beenzu kumiswaangano yambungano?

5 Kumiswaangano yachiKristu: Tweelede kutambula bantu boonse basika kumiswaangano yachiKristu. Jehova ambunga yakwe mbabo batutamba. (Rom. 15:7) Nkinkaako, tweelede kubatambula munzila iilikabotu beenzu basika kumiswaangano yachiKristu. Atubelekele kubatambula kabotu bantu basika kumiswaangano, kufumbwa mbubazweete. (Jak. 2:1-4) Kuti wabona mweenzu kakkede aalikke, ulakonzya kukkalaawe. Eezi ziyoopa kuti umutondeezye mbilikweenda miswaangano akumugwasya kujula magwalo. Eeyi ninzila mbotu ‘yakusamawusya beenzu.’​—Rom. 12:13.

6. Mbaani mbitweelede kusaanguna kutamba?

6 Kubatamba kuti tuzoolye aamwi: Chiindi, kusangalizya beenzu kwakali kuswaanizya kutamba muntu kung’anda kuti muzoolye aamwi. (Matl. 18:1-8; Bab. 13:15; Lk. 24:28-30) Kutamba muntu kuti muzoolyaamwi kwakali kupa kuti bantu bamvwanane. Mbaani mbitweelede kusaanguna kutamba? Mbakwesu abachizi bamumbungano. Kuti bamwi baba mumapenzi, tweelede kubagwasya. Tweelede kumvwanana abakombima. Mu2011, bamuKabunga Keendelezya bakachita mabambe aakuti kuBbeteli yakuUnited States, chiiyo chaNgaziyakulinda chakali kusaanguna a6:45 goko, chisaangune a6:15 goko. Nkamboonzi nikwakaba kuchincha ooku? Chizibisyo chakati mabambe aaya akali kuyoopa kuti bantu babelekela kuBbeteli bajane chiindi chakutambana kumaanda aabo nkaambo bakali kuyoofwambaana kuchayisya. Bakuliimwi mitabi abalabo bakachita oobo. Eezi zyakapa kuti bakwesu babelekela kuBbeteli bazibane kabotu.

7, 8. Kujana twabasangalizya biyeni bakwesu baswaya kumbungano zyesu?

7 Tulabotelwa chiindi bamwi bakwesu nibatuswaya kumbungano yesu kuzoopa nkani, naakuti nituswayigwa abalangizi bamabazu abiiminini bazwa kumutabi. Eezi zipa kuti tujane mweenya wakubasangalizya. (Bala 3 Johane 5-8.) Alubo tulakonzya kubatamba kumaanda eesu kuti tuzoolyaamwi.

8 Umwi muchizi wakuUnited States wakati: “Kuzwa chiindi, ime amulumaangu twakali kutamba bakwesu abakayintu babo basika kuzoopa nkani kumbungano yesu. Chiindi choonse nituchita oobo, ngatwabotelwa akugwasigwa kuti tusime mubukombi. Tatulisoli pe akuchita oobu.”

9, 10. (a) Mbaabali beenzu bakkala kwachiindi chilamfu mbitukonzya kutamba? (b) Zilachita na kuti bantu batakwe zintu zyiingi kabatamba bamwi? Wamba chikozyano.

9 Beenzu bakkala chiindi chilamfu: Chiindi, kusangalizya beenzu kwakali kuswaanizya kubapa aakukkala. (Job. 31:32; Flm. 22) Eezi zichiyandika nikuba mazubaano. Balangizi bamabazu bajana aakukkala mumbungano mubaswaya. Bantu banjila zikolo zyambunga, abasikulipeda kuyaka, chimwi chiindi bayanda aakukkala. Mapenzi aalichitikila apa kuti bakwesu babule aakukkala, nkinkaako, tweelede kubagwasya kusikila zyiimo nizyabota. Tatweelede kuyeeya kuti bakwesu bali amaanda mapati mbabo beelede kugwasilizya luzutu, nkaambo ziindi zyiingi mbabo bagwasilizya. Tweelede kubapa aakukkala bamwi nikuba katutakwe ng’anda mpati.

10 Umwi mukwesu wakuSouth Korea uchiyeeyede naakali kutamba bakwesu bakali kunjila zikolo zyambunga. Wakati: “Kumasaangunino ndakali kuyoowa nkaambo ndakali achiindi chifwiifwi kandikwete alubo twakali kukkala mukaanda kaniini. Pesi kubapa aakukkala basichikolo kwakali kutubotezya. Eezi zyakatugwasya kubona kuti tulakonzya kuba mpuli iibotelwa akuzuzikizya zipeekezyo zyamubukombi nikuba kuti twakali achiindi chifwiifwi katukwetene.”

11. Nkamboonzi bantu bapya mumbungano zyesu nibayanda kusangalizigwa?

11 Bapya mumbungano: Bamwi bakwesu balakonzya kulongela mumbungano yanu. Bamwi balakonzya kubelekela kubusena buyanda basikugwasilizya. Mapayona balakonzya kuzoobelekela mumbungano yanu. Zintu zyiingi zilakonzya kuba zipya kubakwesu aaba, zili mbuuli kukkala kubusena bupya, bantu bamumbungano akwiiya mulaka mupya. Kubatamba kuti tuzoolyaamwi naakuti kwinkaabo kuli bumwi busena kulakonzya kupa kuti bazibile akuti tuzibane kabotu ambabo.

12. Nchiichili chikozyano chitondeezya kuti kusangalizya beenzu takuyandikani zintu zyiingi?

12 Takuyandikani zintu zyiingi kuti tutambe bamwi. (Bala Luka 10:41, 42.) Naakali kwaambuula zyakachitika naakatalika mulimu wabumishinali, umwi mukwesu wakati: “Twakali baniini, katutakwe luzibo lwiingi alubo twakali kuyeeya kulindiswe. Limwi zuba goko, mukayintu wangu wakali kuyeeya kumuunzi pesi ndakakachilwa kumuumbulizya. Mpawo kuma 7:30 goko, kuli muntu wakakonkomona amulyango. Wakali muntu ngutwakali kwiiyaawe Bbayibbele wakatweetela ma-orenji aatatu. Wakazide kuzootuswaya. Twakati anjile mung’anda mpawo twakamupa maanzi akunywa. Kuzwa waawo, twakamupa tii achokkoleti. Teetwakali kuchikonzya chiSwahili alakwe Chikuwa chakali kumukataazya. Nikuba boobo, kutuswaya nkwaakachita kwakapa kuti tube beenzuma bamvwanana loko.”

KUZUNDA ZINTU ZIKONZYA KUPA KUTI TUTASANGALIZYI BEENZU

13. Nziizili zilongezyo nzitukonzya kujana kuti twasangalizya beenzu?

13 Kulakuyumina na kusangalizya beenzu? Kuti kakuli boobo, wiindwa achilongezyo chipa kuti ubotelwe akuti ube abeenzinyokwe mbutazoomvwanane aabo lyoonse. Kusangalizya beenzu kupa kuti utalendelelwi. Chimwi chiindi ulakonzya kukataazikana kuti, ‘Nkamboonzi bantu biingi nibatasangalizyi beenzu?’ Kuli zintu zyiingi zipa kuti bantu bachite oobo.

14. Kujana twachita biyeni kuti katutakwe chiindi chakuti tusangalizye beenzu?

14 Manguzu eesu achiindi: Bakamboni baJehova bali azintu zyiingi zyakuchita. Bamwi balakonzya kuyeeya kuti tabakonzyi kujana chiindi chakusangalizya beenzu akaambo kakujatikana. Kuti kuli amuzeezo ooyu, weelede kulilanga-langa kuti uchinche zintu nzuchita. Ulakonzya kuchincha pulogilamu yako kuti ube achiindi chakusangalizya beenzu. Magwalo asungwaazya maKristu kuti basangalizye beenzu. (Heb. 13:2) Kutamba beenzu kulatugwasya alubo nchintu nchitweelede kuchita. Kuti tukonzye kuchita oobo, tweelede kuleka kuchita zintu zitayandikani loko.

15. Niinzi chipa kuti bamwi batatambi beenzu?

15 Nzila njulimvwaayo: Nga wakachilwa na kusangalizya beenzu akaambo kakuti uli azintu ziche? Bamwi bali abweeme alubo bayeeya kuti tabakonzyi kwaambuula munzila iikonzya kunoneezya beenzu. Alubo bamwi bayeeya kuti bali amali nche akuti tabakonzyi kutamba beenzu mbuuli mbubachita bamwi mumbungano. Mutalubi kuti kubota kwamuunzi takwaambi kuti tube bantu banotede, pesi weelede kuboneka kabotu alubo bantu bakkala mpawo kabasangalizya.

16, 17. Niinzi chikonzya kutugwasya kuti tutambule beenzu?

16 Kuti kakukukataazya kusangalizya beenzu, tuli awulikke pe. Umwi mwaalu wakuBritain wakati: “Chimwi chiindi kutambula beenzu kulayoosya. Pesi mbuuli zintu zyoonse nzituchita mubukombi, zilongezyo nzitujana kuti twatamba bamwi, nzyiingi kwiinda kukataazikana nkutukonzya kubaako. Ndilakubotelelwa kwaambuuzyania abeenzu katunywa tii.” Mutalubi kuti kubatondeezya luyando beenzu kulagwasya. (Flp. 2:4) Bantu biingi balakubotelelwa kwaamba zyakabachitikila mubuumi. Kusangalizya beenzu kutupa mweenya wakuziba zyakabachitikila mubuumi. Umwi mwaalu wakati: “Kutamba bakwesu bamumbungano kwakandigwasya kuti ndibazibe kabotu akuziba mbubakakajana kasimpe.” Kubatondeezya luyando bamwi kulakonzya kupa kuti tubotelwe.

17 Umwi muchizi payona wakali kutambula beenzu bakali kutambwa kuzoonjila zikolo zyambunga wakati: “Kumatalikilo ndakali kukataazikana kutambula beenzu nkaambo ndakali azintu ziche alubo zyiingi zyakali zyakupegwa. Mukayintu wawumwi mukwesu wakali kuyiisya kuzikolo zyambunga, wakanduumbulizya. Muchizi ooyo wakati nibali mumulimu wakweendeenda amulumaakwe balabotelwa kuti bajana muntu uubikkila maanu kuzintu zyamubukombi mbuuli mbabo, nikuba katakwe zintu zyiingi. Eezi zyakandiyeezya majwi ngibakali kutubuzya baama katuchili baniini aakuti: ‘Bulilu bwazisyu buli antoomwe aluyando mbubotu.’” (Tus. 15:17) Luyando lweelede kupa kuti katusangalizya beenzu alubo tatweelede kukataazikana.

18, 19. Kusangalizya beenzu kutugwasya biyeni kuti tube amaboneno aalikabotu atala abamwi?

18 Mbubabona bamwi: Kuli umwi na mumbungano yanu ngutamvwananaawe? Ulakonzya kuba amaboneno aatali kabotu atala anguwe alubo zilakonzya kutola chiindi chilamfu kuti teemwabambulula. Kuba amaboneno aasiyene kulakonzya kupa kuti utasangalizyi bamwi. Zilakonzeka kuti umwi wakakubisizya pesi ulikukachilwa kumulekelela.

19 Bbayibbele litondeezya kuti kusangalizyi basinkondoma kupa kuti tumvwananaabo. (Bala Tusimpi 25:21, 22.) Kutamba muntu kung’anda kulakonzya kupa kuti tumvwanane. Kulakonzya kupa kuti tubone bube bubotu mbwali aabo, bwakapa kuti Jehova amukwelele mukasimpe. (Joh. 6:44) Luyando luyoopa kuti tutambe bamwi kabatayeeyeli pe akupa kuti tumvwanane. Kujana twatondeezya biyeni kuti luyando ndulo lupa kuti tubatambe? Imwi nzila nkutobelezya malayilile ali mulugwalo lwaBaFilipi 2:3 aati: “Umwi aumwi akati kanu alibombye mumoyo, akuyeeya kuti mweenzuma mubotu kwiinda ndime.” Kuziba kuti bakombima mbabotu kwiinda ndiswe akuti bali abube buli mbuuli lusyomo, kulisimya, kutayoowa naakuti bumwi bube bulikabotu, kuyoopa kuti tubayande akuti tubatambe.

MBUTUKONZYA KUBA BEENZU BALIKABOTU

Basikutamba bababambila kabotu beenzu (Langa fuka 20)

20. Nkamboonzi nitweelede kulemeka kutambwa?

20 Sintembawuzyo Davida wakabuzya kuti: “O Jehova, ngwani uukonzya kusekelezegwa mucilao cako?” (Int. 15:1) Wakasandula mubuzyo ooyo kwiinda mukwaamba bube bulikabotu Leza mbwayanda kuti beenzu babe aabo. Bumwi bube mbwakuti: “Tatamauki, nekuba kuti wakonkezya cakulibisizya.” (Int. 15:4) Kuti bamwi batutamba, tatweelede kuleka kwiinka kakutakwe kaambo kayandikana. Zilakonzya kutamujata kabotu muntu watutamba kuti teetwayinka nkaambo unooli wabeleka changuzu kulibambila. (Mt. 5:37) Bamwi balakonzya kutayinka nkubatambwa akuzumina kutambwa kumbi nkubabonaanga kuli kabotu. Eezi tazitondeezyi luyando akulemeka pe. Nkinkaako, tweelede kwiinka nkutwatamba kufumbwa mbukubede. (Lk. 10:7) Pesi kuti kwaba kaambo kapati katukachizya kwiinka, tweelede kufwambaana kubabuzya batutamba.

21. Kulemeka ziyanza zichitwa kumasena asiyene-siyene kutugwasya biyeni kuti tube beenzu balikabotu?

21 Tweelede kulemeka ziyanza zichitwa kumasena asiyene-siyene. Kuli amwi masena, mweenzu uusika kataambide ulatambulwa, pesi kuli amwi masena tatambulwi pe. Kuli amwi masena mweenzu upegwa zibotu kwiinda bamumpuli pesi kuli aamwi masena upegwa nzibalya bamwi amuunzi. Kuli amwi masena mweenzu weelede kugwasilizya azimwi, pesi kuli amwi masena tayelede kugwasilizya. Kuli amwi masena, mweenzu weelede kukaka kutambwa tubili pesi kuli amwi masena, kukaka kutondeezya kutalumba. Nkinkaako, tweelede kuchita zintu zikonzya kupa kuti batutamba babotelwe.

22. Nkamboonzi nitweelede ‘kusamawusyania’?

22 Tweelede kuziba kuti “mamanino aazintu zyoonse ali afwaafwi.” (1 Pet. 4:7) Tulikuswaana mapenzi atanachitika pe munyika. Mbuziyabuyuma zintu, tweelede kuba aluyando abakombima. Majwi akaambwa amwaapostolo Petro aakuti: “Amukasamausyanye,” achibeleka nikuba mazubaano alubo tunoosangalizyania mane kukabe kutamani.—1 Pet. 4:9.