Skip to content

Skip to table of contents

“Kamumvwa Kulaigwa Kutegwa Mube Basongo”

“Kamumvwa Kulaigwa Kutegwa Mube Basongo”

“Nobana bangu, . . . kamumvwa kulaigwa kutegwa mube basongo.”—TUS. 8:32, 33, NW.

NYIMBO: 56, 89

1. Kujana twabujana biyeni busongo alubo butugwasya biyeni?

JEHOVA Nkasensa kabusongo alubo ulabagwasya bamwi kuti babe abusongo. Lugwalo lwaJakobo 1:5 luti: “Pele na nkwali akati kanu uubula busongo, akumbile kuli-Leza, uubabila boonse cabuuya acakutatongauka, nkabela ulapegwa.” Kuti tujane busongo, tweelede kutambula lulayo. Busongo oobu, bulakonzya kutugwasya kuti tulijate kabotu akuti tutanyonganisigwi mubukombi. (Tus. 2:10-12) Eezi zipa kuti ‘tuliyobole muluyando lwaLeza . . . lutola kubuumi butamani.’​—Jud. 21.

2. Niinzi chikonzya kutugwasya kuti tutambule lulayo luzwa kuli Leza?

2 Nikuba boobo, chimwi chiindi kutamaninina, mbutwakakomezegwa azimwi zintu zilakonzya kupa kuti kutuyumine kutambula lulayo naakuti kulubona munzila iilikabotu. Kuziba kuti lulayo lutondeezya kuti Leza ulatuyanda kuyoopa kuti tulutambule. Lugwalo lwaTusimpi 3:11, 12 lwaamba kuti: ‘Mwanaangu, utasampawuli lulayo lwaJehova, . . . nkaambo kufumbwa muntu ngwayanda ulamulaya.’ Nisimpe, Jehova uyanda kuti tubotelwe chiindi choonse. (Bala BaHebrayo 12:5-11, NW.) Jehova utupa lulayo lweelede nkaambo ulituzi mbutubede. Atulange-lange nzila zine Jehova nzyabelesya kutupa lulayo: (1) kulinyona, (2) lulayo luzwa kubazyali, (3) lulayo ndutujana mumbungano alubo (4) mpindu nzitujana akaambo kakukaka lulayo.

KULINYONA KUTONDEEZYA BUSONGO

3. Niinzi chikonzya kugwasya mwana kuti alinyone? Pa chikozyano.

3 Kulinyona kuswaanizya kulikasya kuchita zimwi zintu kuti tube abube bulikabotu amiyeeyo iilikabotu. Tatuzyalwi katuli abube bwakulinyona nkinkaako, tweelede kububelekela. Muchikozyano, mwana nayiya kweenzya nchinga, muzyali wakwe ulamujatila nchinga kuti atawi. Mukuya kwachiindi, muzyali ulamulekela kuti ayenzye nchinga kali alikke. Kuti muzyali wabona kuti mwana wakonzya kweenzya alikke, ngatachimugwasilizyi pe. Chiindi bazyali nibayiisya bana babo “mulwiiyo lwa-Mwami amumilazyo yakwe,” babagwasya kuti bakonzye kulinyona akuti babe abusongo.​—Ef. 6:4.

4, 5. (a) Nkamboonzi kulinyona nikuyandikana kuti tuzwaate “buntu bupya”? (b) Nkamboonzi nituteelede kulengwaana nikuba kuti ‘twawa ziindi zili musanu azibili’?

4 Malayilile aaya alabeleka nikuba kubantu bakiiya kasimpe kabali bakomena. Chimwi chiindi, balakonzya kuti bakali bayiya kuti beelede kulinyona. Nikuba boobo, basikwiiya bapya ngabachili bana muzintu zyabukombi. Pesi kuti bazumanana kulisamika “buntu bupya” batondeezya kuti balikukomena muzintu zyabukombi. (Ef. 4:23, 24) Kulinyona kutondeezya kukomena muzintu zyabukombi. Kuchita oobo kutugwasya ‘kukazya kasampu-sampu azisusi zibi zyaansi aano, akukkala chakulibatamika achakululama achakulemeka Leza muchiindi eechino chasunu.’​—Tit. 2:12.

5 Toonse tulabisya. (Muk. 7:20) Pesi kubisya takwaambi kuti tatuchilinyoni pe. Lugwalo lwaTusimpi 24:16 lwaamba kuti: “Uululeme, nekuba kuti ulawa ziindi zili musanu azibili, ulabuka.” Niinzi chimugwasya kuti abuke? Ugwasigwa amuuya uusalala uuzwa kuli Leza kutali manguzu aakwe. (Bala BaFilipi 4:13.) Kulinyona muchelo wamuuya uusalala.

6. Niinzi chikonzya kutugwasya kuti tukuyande kubala Bbayibbele? (Langa chifanikisyo chili kumatalikilo achiiyo.)

6 Zimwi zikonzya kutugwasya kuti tulinyone nkukomba, kubala Bbayibbele akuyeeyesesya atala anzitubala. Amwi kulakuyumina kubala. Pesi niinzi chikonzya kukugwasya kuti kubala Bbayibbele kakukuyumina? Jehova uyookugwasya kuti wamukumbila. Alubo uyookugwasya kuti ube ‘achiyandisyo’ chakubala Bbayibbele. (1 Pet. 2:2) Chakusaanguna, komba kuli Jehova kukumbila kuti akugwasye kuti umvwisisisye nzubala muBbayibbele. Kuzwa waawo, chita kweendelana ankombyo zyako mpawo ulakonzya kubala kwachiindi chifwiifwi. Mukuya kwachiindi, kubala kuzookunoneezya. Eezi ziyoopa kuti ubotelwe chiindi nulikubala atala amalayilile aaJehova.​—1 Tim. 4:15.

7. Kulinyona kutugwasya biyeni kuti tuzuzikizye zipeekezyo zyesu zyamubukombi?

7 Kulinyona kutugwasya kuti tuzuzikizye zipeekezyo zyamubukombi. Atulange-lange chikozyano chawumwi mwaalumi wakatali kuchita kabotu muzintu zyabukombi. Eezi zyakali kumukataazya nkinkaako wakalibikkila chipeekezyo chakuba payona wachiindi choonse alubo wakabala mamagazini akapupululwa aambunga akali kupandulula nkani eeyi. Kubala mamagazini aaya akukomba kwakamugwasya kuti asime mubukombi. Alubo wakayanduula myeezi njaakali kukonzya kuba payona uugwasilizya. Kwakaba mpinduunzi? Nikuba kuti wakali kuswaana buyumu-yumu pesi wakazooba payona wachiindi choonse.

AMUKOMEZYE BANA MULWIIYO LWAJEHOVA

Bana bazyalwa kabatakonzyi kusiyanisya chibotu achibi, nkinkaako beelede kuyiisigwa (Langa fuka 8)

8-10. Niinzi chikonzya kugwasya bazyali kuti bazwidilile kuyiisya bana babo kuti bakombe Jehova? Pa chikozyano.

8 Bazyali bapedwe mukuli uuyandikana wakukomezya bana “mulwiiyo lwa-Mwami amumilazyo yakwe.” (Ef. 6:4) Mukuli ooyu muyumu nkaambo tulikupona kumazuba aakumamanino. (2 Tim. 3:1-5) Bana bazyalwa kabatakonzyi kusiyanisya chibotu achibi. Nikuba boobo, bazyalwa kabali amanjezeezya pesi kuti baabelesye kabotu ayelede kuyiisigwa. (Rom. 2:14, 15) Limwi bbuku lipandulula makani aamuBbayibbele lyakaamba kuti bbala lyachiGirikki lisandulwidwe kuti “kulaya” lilakonzya kwaamba kuti “kukomezya mwana.”

9 Bana balayigwa munzila iilikabotu balikwabilidwe. Bakayiisigwa kuti lwaangunuko lwabo kuli mpulugolela akuti nzibasala ambubalijata zilakonzya kupa kuti bazwidilile naakuti banjile mumapenzi. Eezi zitondeezya kuti bazyali beelede kukumbila kugwasigwa aJehova. Kuli nzila zisiyene-siyene zikonzya kubelesegwa kukulaya bana kweendelana ankutukkala achiindi. Bazyali balakonzya kuzwidilila kuti babelesya malayilile aazwa kuli Leza chiindi nibalaya bana babo kutali kubelesya nzibayeeya.

10 Kuti tumvwisisisye makani aaya, atulange-lange chikozyano chaNowa. Nowa taakeelede kubelesya maanu aakwe pe chiindi Jehova naakamubuzya kuti ayake bwaato. Taakwe naakali wayaka bwaato pe mubuumi bwakwe. Nkinkaako, wakeelede kuswiilila malayilile aaJehova. “Wakacita obo” mbuuli mbaakamulayililide Jehova. (Matl. 6:22) Kwakaba mpinduunzi? Nowa wakazwidilila kuyaka bwaato. Alubo Nowa wakiizulwida kabotu mpuli yakwe nkaambo wakali kubelesya malayilile aazwa kuli Leza. Nowa wakayiisya bana bakwe akuba chikozyano chilikabotu kulimbabo nikuba kuti wakali kukkala abantu bakali kuchita zintu zibi Zambangulwe kalitanachitika.​—Matl. 6:5.

11. Kuba chikozyano chilikabotu, kubagwasya biyeni bazyali kuyiisya bana babo?

11 Nibazyali kujana ‘mwachita oobo’ biyeni mbuuli mbaakachita Nowa? Mweelede kuswiilila Jehova. Mulakonzya kuyiisya bana banu kwiinda mukubelesya Bbayibbele amalayilile ngimujana mumbunga yaJehova. Kuti mwachita oobo, bana banu bazoomulumba nibazookomena. Umwi mukwesu wakalemba kuti: “Ndilabalumba bazyali bangu akaambo kanzila njibakandikomezyaayo. Bakabeleka changuzu kuti bandiyiisye zintu zimvwisisika. Ndilabalumba nkaambo bakapa kuti ndizwidilile muzintu zyabukombi.” Chuusisya nchakuti nikuba kuti bazyali babeleka changuzu, chimwi chiindi bamwi bana ngabazooleka kukomba Jehova. Pesi bazyali bakabeleka changuzu kuyiisya bana babo kasimpe manjezeezya aabo tabakataazyi pe. Balakonzya kuba abulangilizi bwakuti mwanaabo wakasiya kasimpe ulakonzya kuzoboola lubo “mumbunga” yaJehova.

12, 13. (a) Kujana bazyali batondeezya biyeni kuti balamuswiilila Leza chiindi mwanaabo naagwisigwa mumbungano? (b) Imwi mpuli yakagwasigwa biyeni kwiinda mukuswiilila malayilile aazwa kuli Jehova?

12 Chimwi chintu chikonzya kusunka bazyali nkuyanda kwaambuula amwanaabo wakagwisigwa mumbungano. Atulange-lange chikozyano chawumwi mukayintu wakali amwana wakagwisigwa mumbungano mpawo wakali wazwa aang’anda. Mukayintu ooyu wakati: “Ndakali kuyanduula zilitamizyo mumabbuku eesu zyakuti ndikonzye kwaambuula amwanaangu amuzukulu wangu.” Wakayungizya kuti: “Mulumaangu wakandigwasya kubona kuti mwaneesu taakachili mumaboko eesu pe akuti tetwakeelede kwaambuulaawe pe.”

13 Nikwakayinda chiindi, mwanaabo wakazoobwedezegwa mumbungano. Banyina bakati: “Lino ulandifoonena naakuti kundilembela meseji chiindi choonse. Mwaneesu ulatulemeka nkaambo twakatobela malayilile aLeza. Tulabotelwa alubo tulamvwanana.” Kuti kamuli amwana wakagwisigwa mumbungano, mweelede ‘kusyoma Jehova amoyo woonse kutali kulifunkizya kumaanu eenu.’ (Tus. 3:5, 6) Malayilile aazwa kuli Jehova apa kuti tube basongo akuti tubone kuti ulatuyanda. Mutalubi kuti wakatupa Mwanaakwe kuti atununune toonse kuswaanizya mwaneenu. Leza tayandi pe kuti bantu bakanyonyoonwe. (Bala 2 Petro 3:9.) Nkinkaako, tweelede kwaasyoma malayilile aazwa kuli Jehova ambatuzulwida. Nibazyali, mweelede kuswiilila malayilile aazwa kuli Jehova nikuba kakuli kuyumu kuchita oobo. Mweelede kuchita kweendelana alulayo lwaJehova kutali kukazyania andulo.

MUMBUNGANO

14. Malayilile Jehova ngatupa kabelesya “mubanzi uusyomekede” atugwasya biyeni?

14 Jehova wakasyomezya kuti wakali kuyoolangania, kukwabilila akupa malayilile kumbungano yachiKristu. Uchita oobo kabelesya nzila zisiyene-siyene. Muchikozyano, wakapa Mwanaakwe kuti ayendelezye mbungano alubo Jesu wakasala “mubanzi uusyomekede” kuti atupe chakulya chitugwasya muzintu zyabukombi muchiindi cheelede. (Lk. 12:42) Chakulya eechi tuchijana munzila zisiyene-siyene alubo chili amalayilile atugwasya. Chimwi chiindi, ulakonzya kuti imwi nkani naakuti chiiyo chimwi chijanika mumabbuku azwa mweezi amweezi chakakugwasya kuti uchinche maboneno aako naakuti nzila njulijataayo. Kuti wakabona zintu nzweelede kubambulula, weelede kubotelwa. Ulikuzumizya Jehova kuti akubumbe kuti ube muntu ulikabotu.​—Tus. 2:1-5.

15, 16. (a) Baalu batugwasya biyeni mumbungano? (b) Kujana twachita biyeni kuti baalu bachite mulimu wabo kababotelwa?

15 Alubo Kristu wakapa baalu mukuli wakweembela mbelele zyaLeza. Bbayibbele libaamba kuti ‘nzipego kubantu.’ (Ef. 4:8, 11-13) Baalu batugwasya biyeni? Balatugwasya kwiinda mukuba zikozyano zilikabotu zyakutondeezya lusyomo. Alubo tulakonzya kugwasigwa kuti twaswiilila lulayo ndubatupa kababelesya malayilile amuBbayibbele. (Bala BaHebrayo 13:7, 17.) Baalu balatuyanda alubo bayanda kuti tusime muzintu zyabukombi. Muchikozyano, kuti babona kuti tatuchinjili pe miswaangano imwi, balafwambaana kubweza ntaamu yakutugwasya. Balatuswiilila chiindi nitulikwaambuula alubo balatusungwaazya kababelesya malayilile aazwa muBbayibbele. Lulayo ndubatupa baalu, tulubona kayili nzila iitondeezya kuti Jehova ulatuyanda na?

16 Tweelede kuziba kuti chimwi chiindi baalu kulakonzya kubayumina kutupa lulayo. Yeeya mbukwakali kuyumu kumusinsimi Natani kwaambuula aMwaami Davida chiindi mwaami naakali kuyanda kusisa chibi chakwe. (2 Sam. 12:1-14) Mwaapostolo Pawulu taakayoowa kululamika Petro umwi wabaapostolo bali 12, chiindi Petro naakatondeezya kuti wakali kusalula bantu bakatali maJuda. (Gal. 2:11-14) Kujana twachita biyeni kuti mikuli njibalaayo baalu mumbungano ibawubile? Tweelede kuba bantu balibombya, banjilika alubo balumba. Tweelede kubona kuti nzila zyoonse nzibabesya kuti batugwasye, zitondeezya kuti Leza ulatuyanda. Eezi tazigwasyi ndiswe luzutu pesi zipa kuti bachite mulimu wabo kababotelwa.

17. Umwi muchizi wakagwasigwa biyeni abaalu bamumbungano?

17 Umwi muchizi wakalimvwaanga tachitambuliki pe kuli Jehova akaambo kachibi nchakachitide chiindi. Wakaamba kuti: “Nindakali kuyeeya chibi nchindakachita ndakali kulimvwa kanditagwasyi pe alubo ndakakumbila lugwasyo kubaalu. Teebakandaambila majwi mabi pesi bakandisungwaazya akundisimya. Nitwakali kumaninsya miswaangano yambungano bakali achoonzyo chakuti umwi wabo wakali kusika kuzoomvwa kuti zyakali kundeendela biyeni nikuba kuti bakali azintu zyiingi zyakuchita. Nikuba boobo, teendakali kusyoma pe kuti Jehova wakachili kundiyanda akaambo kachibi nchindakachitide. Pesi Jehova wakatondeezya kuti ulandiyanda kwiinda mukubelesya bakwesu bamumbungano abaalu. Chiindi choonse ndikombela kuti ndikkale afwiifwi anguwe.”

MPINDU ZIBOOLA AKAAMBO KAKUKAKA LULAYO

18, 19. Nziizili mpindu ziboola akaambo kakukaka lulayo? Pa chikozyano.

18 Nikuba kuti lulayo lulachisa, pesi mpindu nzitujana kuti twalukaka, zichisa loko. (Heb. 12:11, NW) Atulange-lange chikozyano chaKkayini achaMwaami Zedekkiya. Kkayini naakakanza kujaya Abbelo, Leza wakamubuzya kuti: “Ino wakalalilanzi? Nkaambonzi busyu bwako bulisyulungene? Na wacita kabotu, sa tokooyoonyampuzigwa na? Pele na tociti kabotu, zibi zilakubutilila kumulyango. Lino uyoosukama nduwe, nkabela uyoomweendelezya.” (Matl. 4:6, 7) Kkayini taakwe naakaswiilila pe. Eezi zyakapa kuti abisye. Kkayini wakalyeetela mapenzi achisa loko. (Matl. 4:11, 12) Kaansinga wakaluswiilila lulayo luzwa kuli Jehova, taakali kuyoolinjizya mumapenzi.

19 Mwaami Zedekkiya wakali mweendelezi mubi, wakeendelezya chiindi muunzi waJerusalemu niwakali mumanyongwe. Musinsimi Jeremiya wakabuzya mwaami Zedekkiya kwaziindi zyiingi kuti aleke michito yakwe mibi pesi wakakaka kutambula lulayo. Eezi zyakapa kuti anjile mumapenzi. (Jer. 52:8-11) Jehova tayandi pe kuti tunjile mumapenzi!​—Bala Isaya 48:17, 18.

20. Niinzi chiyoochitika kubantu batambula lulayo akubantu batalutambuli?

20 Mazubaano, bantu babona kuti lulayo akulinyona tazigwasyi pe. Pesi eezi ziyoopa kuti bakanyonyoonwe lino-lino. (Tus. 1:24-31) Nkinkaako, tweelede ‘kumvwa kulayigwa kutegwa tube basongo.’ Alubo tweelede kuswiilila malayilile aali mulugwalo lwaTusimpi 4:13 lwaamba kuti: “Jatisya lulayo, utaluleki, kakatila kulindulo, nkaambo mbobuumi bwako.”