Skip to content

Skip to table of contents

Nibachikula—Amuzumanane Kumukazya Dyabbulosi

Nibachikula—Amuzumanane Kumukazya Dyabbulosi

“Amusame zilwanyo zyoonse zya-Leza, kuti mukonzye kwiima mumeneeno aa-Diabolosi.”​EF. 6:11.

NYIMBO:79140

1, 2. (a) Niinzi chikonzya kugwasya bachikula kuti bazunde munkondo njibalwana amyuuya mibi? (Langa chifanikisyo chili kumatalikilo achiiyo.) (b) Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?

MWAAPOSTOLO Pawulu wakaamba kuti maKristu balikozyenie abasilumamba. Nkondo njitulwana teeyanyama pe njamuuya. Alubo basinkondoma mpubali choonzyo. Saatani amadimoni aakwe mbaasilumamba bali aluzibo. Tulakonzya kubonaanga tatukonzyi kubazunda. Alubo kulakonzya kubonekaanga maKristu bachikula tabakonzyi kubazunda. Niinzi chikonzya kubagwasya kuti bazunde myuuya eeyi mibi, iili amanguzu? Chibotezya nchakuti, bachikula balakonzya kuzunda alubo biingi balikuzunda. Nkamboonzi nibazunda? Nkaambo ‘mbayumu muMwaami amunguzu zyakwe.’ Balakonzya kuchita zyiingi kutali kugwasigwa amanguzu aLeza luzutu. Balilibambilide kulwana. Kuti bachikula bazunde, bazwaata “zilwanyo zyoonse zya-Leza” mbuuli basilumamba bayiisidwe kabotu.​—Bala BaEfeso 6:10-12.

2 Kulakonzeka kuti chiindi mwaapostolo Pawulu naakali kupandulula chikozyano eechi, wakali kuyeeya atala azilwanisyo zyabasilumamba bakuRoma. (Inc. 28:16) Atulange-lange kuti nkamboonzi chikozyano eechi nichiyandikana. Alubo tulamvwa nzibaamba bachikula atala abuyumu-yumu mbubaswaana ambubagwasigwa akuzwaata zilwanisyo zisiyene-siyene zizwa kuli Leza.

Ulizizweete Na Zilwanisyo Zyoonse Zyankondo?

‘BBANTI LYAKASIMPE’

3, 4. Kasimpe kazwa muJwi lyaLeza, kakozyenie biyeni abbanti lyasilumamba muRoma?

3 Bala BaEfeso 6:14. Bbanti lyasilumamba muRoma lyakapangidwe ansimbi zyakumukwabilila nali munkondo alubo lyakali kumugwasya kuti chikwabilizyo chakwe chitaloki. Alubo lyakali atunsimbi tusimide twakumugwasya kuti asekke panga. Silumamba wakali kukonzya kulwana munkondo kuti bbanti lyakwe kalyaangidwe kabotu.

4 Munzila iikozyenie, kasimpe nkitwiiya muJwi lyaLeza kalatukwabilila kuti tutanyonganisigwi anjiisyo zyabukombi bwakubeja. (Joh. 8:31, 32; 1 Joh. 4:1) Kuyanda kasimpe kazwa muBbayibbele kuyootugwasya kuti tulizwaatike “cikwabilizyo,” chaamba kupona kweendelana azyeelelo zyaLeza ziluleme. (Int. 111:7, 8; 1 Joh. 5:3) Alubo kuti twakamvwisisisya kasimpe kazwa muJwi lyaLeza, tulakonzya kukakwabilila kubantu bakakazya.​—1 Pet. 3:15.

5. Nkamboonzi nitweelede kwaamba masimpe?

5 Kumvwisisisya kasimpe kamuBbayibbele kuyootugwasya kuti tupone kweendelana ankako alubo tunoowambuula simpe chiindi choonse. Nkamboonzi nituteelede kubeja? Nkaambo kubeja njiimwi nzila Saatani njalikubelesya kweena bantu. Kubeja kulakonzya kunyongania sikwaamba asikuswiilila. (Joh. 8:44) Nkinkaako, tweelede kutantamuka kubeja nikuba kuti tatumaninide pe. (Ef. 4:25) Pesi kuchita oobo teekuuba pe. Abigail, uuli aminyaka iili 18 wakati: “Chimwi chiindi tulakonzya kuyeeya kuti kwaamba masimpe takuyandikani, kapati kuti kakubonekaanga kubeja kupa kuti tutanjili mumapenzi.” Pesi, nkamboonzi Abigail nayanda kwaamba masimpe? Wakati: “Nindaamba masimpe, ndilimvwa kandili amanjezeezya aasalala kuli Jehova. Alubo eezi zipa kuti bazyali bangu abeenzuma bandisyome.” Victoria, uuli aminyaka iili 23 wakati: “Kuti waamba masimpe akupandulula nzusyoma, ulakonzya kupenzegwa. Pesi kuchita oobo kupa kuti ujane zintu zyiingi ziswaanizya kutayoowa, kuswena afwiifwi aJehova akulemekwa abantu bakuyanda.” Nkinkaako, kulayandikana kuti tukkale ‘katulyaangide bbanti lyakasimpe kuzikungu’ chiindi choonse.

Bbanti lyakasimpe (Langa fuka 3-5)

“CILIKWABILIZYO CABULULAMI”

6, 7. Nkamboonzi bululami nibukozyanisigwa achilikwabilizyo?

6 Chimwi chilikwabilizyo chakali kuzwaatwa asilumamba muRoma mumwaanda wamunyaka wakusaanguna, chakapangidwe atunsimbi twiingide. Tunsimbi ootu twakapangidwe munzila iipa kuti silumamba naazwaata, akkwane alubo twakali kusungwa kakubelesegwa tutambo twachikumba. Mubili wasilumamba nkuuli kukaango wakakwabilidwe atunsimbi twakali kusungwa atutambo twachikumba. Chigogo eechi chakukwabilila chakali kukonzya kupa kuti chimwi chiindi silumamba ateendi kabotu, nkinkaako silumamba wakeelede kukkala kalilanga-langa kubona kuti usungide kabotu. Chigogo chakukwabilila chakali kumugwasya kuti atayaswi amoyo naakuti amwi mpakonzya kufwa chakufwambaana.

7 Chikozyano eechi chileendelana azyeelelo zyaJehova ziluleme zikwabilila moyo wesu wakukozyanisya! (Tus. 4:23) Mbuuli mbuzyakatali kuchita kuti silumamba ayande chigogo chakukwabilila chitali chansimbi, andiswe tatweelede kuchita nzituyanda kutali kutobela zyeelelo zyaJehova. Tatukonzyi kuzwidilila nkaambo tatumaninide pe. (Tus. 3:5, 6) Chiindi choonse tweelede kubona kuti ‘tunsimbi’ Jehova ntwatupede tuliikwabilide myoyo yesu.

8. Nkamboonzi nikugwasya kutobelezya zyeelelo zyaJehova?

8 Zyeelelo zyaJehova zipa kuti ulimvwe kuti uladyaamininwa na, naakuti uyeeye kuti tukwe lwaangunuko? Daniel, uuli aminyaka iili 20 wakati: “Bayiisi abamwi mbindiiyaabo balandiseka nkaambo ndipona kweendelana zyeelelo zizwa muBbayibbele. Eezi zyakapa kuti nditalisyomi akuti ndikataazikane.” Niinzi chakamugwasya? Wakati: “Ndakayeeya mbukugwasya kupona kweendelana azyeelelo zyaJehova. Bamwi bakali kuchitaanga ‘mbeenzuma,’ bakatalika kubelesya ma-drugs akuzwa chikolo. Maponeno aabo akapa kuti banjile mumapenzi. Jehova ulatukwabilila.” Muchizi Madison, uuli aminyaka iili 15, wakati: “Kulandiyumina kupona kweendelana azyeelelo zyaJehova akutatobelezya zichitwa abasela lyangu nzibabonaanga zilikabotu.” Niinzi chigwasya muchizi ooyu? Wakati: “Chiindi choonse ngandayeeya kuti ndili Kamboni waJehova akubona kuti masunko ngindiswaana, ninzila yaSaatani yakundilwana. Kuti ndazunda sunko, ngandabotelwa.”

Chilikwabilizyo chabululami (Langa fuka 6-8)

“ZITUTA ZYANU ZIBAMBWE KUKUSAMIKWA A-MAKANI MABOTU AALUUMUNO”

9-11. (a) Nsangu zyakukozyanisya nzibazwaata maKristu niinzi? (b) Niinzi chiyootugwasya kuti kutuubile kukambawuka makani mabotu?

9 Bala BaEfeso 6:15. Silumamba wakatali kuzwaata nsangu taakali kweelela kwiinka kunkondo. Nsangu zyakwe zyakali mbuuli nyatela alubo zyakapangidwe achikumba chiilikidwe tutatu, zyakali kupa kuti akonzye kweenda kabotu. Mbuzyakapangidwe nsangu eezi, zyakali kupa kuti zikkale kwachiindi chilamfu akuti kazizwaatika.

10 Nsangu zyabasilumamba bakuRoma bakali kuzizwaata kabaya kunkondo pesi nsangu zyakukozyanisya zizwaatwa amaKristu, zibagwasya kuti baambilizye mulumbe waluumuno. (Is. 52:7; Rom. 10:15) Pesi kwaambilizya mulumbe waluumuno takuyandiki kuti katuyoowa. Mukwesu Bo, uuli aminyaka iili 20 wakati: “Ndakali kuyoowa kukambawukila mbindiiyaabo nkaambo ndakali abweeme. Kuti ndayeeya mbundakabede chiindi, tandizi pe kuti nkamboonzi nindakali oobiya. Pesi lino ndakaangunuka kukambawukila mbindiiyaabo.”

11 Bachikula biingi baamba kuti kulibambila kuti baambilizye makani mabotu kubagwasya kuti kubawubile kukambawuka. Niinzi chiyookugwasya kuti ukkale kulibambilide? Muchizi Julia, uuli aminyaka iili 16 wakati: “Ngandabikka mabbuku mukakwama kakuchikolo, mpawo ngandaswiilizya nzibaamba mbindiiyaabo atala anzibasyoma. Kuchita oobo kundigwasya kuti ndizibe mbundikonzya kubagwasya. Kulibambila kupa kuti ndibaambile zintu zikonzya kubagwasya.” Muchizi Makenzie, uuli aminyaka iili 23 wakati: “Kuba aluzyalo akuswiilila, zipa kuti umvwisisisye zintu zikataazya basela lyako. Ndileezya kubala makani oonse aakabambilwa kugwasya bachikula. Kuchita oobo kupa kuti ndikonzye kugwasya bamwi kandibelesya Bbayibbele naakuti Webbusayiti yesu.” Mbuuli mbutwamvwa kuzwa kuli bamwi, kulibambila kukambawuka kupa kuti ‘nsangu zyesu’ zikkale kazisungidwe kabotu.

Zituta zibambidwe kabotu (Langa fuka 9-11)

“INTOBO YALUSYOMO”

12, 13. Njiili imwi ‘mimvwi iipya’ Saatani njabelesya?

12 Bala BaEfeso 6:16. “Intobo” yakali kubelesegwa abasilumamba bakuRoma, yakali ndamfu zyakuti yakali kubavumba kuzwa kumakuko kusika kumazwi. Alubo yakali kubakwabilila kuti batayaswi amasumu atunta.

13 Imwi ‘mimvwi iipya’ Saatani njakonzya kubelesya, nkwaamba makani aakubeja atala aJehova kuti tatubikkili maanu akuti tatuyandi. Muchizi Ida, uuli aminyaka iili 19 wakali kulimvwa kuti nzyachita tazigwasyi pe. Wakati, “Ndakali kumvwa mbuuli kuti Jehova uli kule andime akuti tayandi pe kuti ndibe Mweenzinyina.” Ida wakalizunda biyeni penzi eeli? Wakayungizya kuti, “Kunjila miswaangano kusimya lusyomo lwangu. Teendakali kusandula pe kumiswaangano nkaambo ndakali kuyeeya kuti taakwe uuyanda kumvwa nzindiyanda kwaamba. Pesi lino, ndilalibambila miswaangano alubo ndileezya kusandula tubili naakuti tutatu. Kulandiyumina kuchita oobo, pesi kupa kuti ndibotelwe. Alubo bakombima balandisungwaazya. Niyamana miswaangano, ngandalimvwa kuti Jehova ulandiyanda.”

14. Zyakachitikila Ida zituyiisyaanzi?

14 Zyakachitikila Ida zituyiisya kasimpe kayandikana: Ntobo zyabasilumamba zyakali ampuzigolela mubupati, pesi lusyomo lwesu lulakonzya kucheya naakuti kusima. Ndiswe tulisalila kuti lucheye naakuti lusime. (Mt. 14:31; 2 Tes. 1:3) Nisimpe, kulayandikana kuti tusimye lusyomo lwesu!

Ntobo yalusyomo (Langa fuka 12-14)

“INGOANI YALUFUTUKO”

15, 16. Bulangilizi bukozyenie biyeni angowani?

15 Bala BaEfeso 6:17. Ngowani yakali kuzwaatwa abasilumamba bakali kweenda amawulu, yakapangilidwe kuti batayaswi kumutwe, munsingo akumeso. Zimwi ngowani zyakali amujatisyo kuti silumamba akonzye kwiijatila mumaboko.

16 Mbuuli ngowani yasilumamba mbiimukwabilila boongo, “lufutuko ndotulangila” lukwabilila mizeezo yesu ambutuyeeya. (1 Tes. 5:8; Tus. 3:21) Kuba abulangilizi kupa kuti tulangilile kuzisyomezyo zyaLeza alubo kupa kuti twaabone munzila iilikabotu mapenzi ngituswaana. (Int. 27:1, 14; Inc. 24:15) Kuti katuyanda kuti ‘ngowani’ yesu ibeleke kabotu, tweelede kwiizwaata kumutwe kutali kwiijatila mumaboko.

17, 18. (a) Saatani utweena biyeni kuti tukkulule ngowani yesu? (b) Niinzi chikonzya kutugwasya kuti tuteenwi ameeneno aaSaatani?

17 Saatani utweena biyeni kuti tukkulule ngowani yesu? Atulange-lange mbaakachita kuli Jesu. Saatani wakalizi kuti Jesu uzooyendelezya bantu. Pesi Jesu wakeelede kulindila kusikila kuchiindi chaJehova chibikkidwe. Kazitanachitika zintu eezi, Jesu wakeelede kupenzegwa akujayigwa. Nkinkaako, Saatani wakali kuyanda kuti Jesu abe mwaami chiindi kachitanasika. Alubo Saatani wakati ulakonzya kupa Jesu zyoonse mpawaawo kuti wamufugamina. (Lk. 4:5-7) Saatani ulizi kuti Jehova uyootupa zintu zibotu munyika mpya. Pesi kazitanazuzikizigwa zisyomezyo eezi, tweelede kulindila akuswaana mapenzi. Nkinkaako, Saatani ulatweena kwiinda mukutusunka kuti tujane zintu zibotu. Uyanda kuti tubikkile maanu muzintu zyakunyama akuti tube azintu zyiingi lino. Alubo Saatani uyanda kuti tubikke Bwaami mubusena bwachibili.​—Mt. 6:31-33.

18 Kiana, uuli aminyaka iili 20 taakazumina pe kweenwa ameeneno aaya alubo wakachita mbuuli zilikuchitwa amaKristu bachikula. Muchizi ooyu wakati, “Chintu chikonzya kumaninsya mapenzi oonse Mbwaami bwaLeza.” Bulangilizi oobu bupa kuti Kiana alimvwe biyeni? Wakayungizya kuti, “Kuyeeyesesya atala aParadayizi kundipa kuti ndibe amaboneno aali kabotu atala amulimu wakunyama. Tandiyandi kubelesya zipo zyangu kuti ndibe amali nyingi akuti ndibe ampuwo munyika. Pesi ndiyanda kubelesya chiindi changu amanguzu kubeleka milimu yabukombi.”

Ngowani yalufutuko (Langa fuka 15-18)

‘PANGA LYAMUUYA,’ NKUKUTI IJWI LYALEZA

19, 20. Kujana twachita biyeni kuti tulibelesye kabotu Jwi lyaLeza?

19 Chiindi Pawulu naakalemba lugwalo oolu, basilumamba bakuRoma beenda amawulu bakali kubelesya panga lyakali kulampa masentimita aali 50 alubo lyakapangilidwe kulwana bantu kabalangene. Chimwi chakali kugwasya basilumamba aaba kuti bazwidilile, nkupulakitizya buzuba abuzuba kababelesya zilwanisyo eezi.

20 Pawulu wakakozyanisya Jwi lyaLeza apanga ndyatupede Jehova. Pesi tweelede kulibelesya kabotu chiindi nitupandulwida bamwi nzitusyoma anitulibelesya mubuumi. (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) Kujana wachita biyeni kuti ulibelesye kabotu? Mukwesu Sebastian, uuli aminyaka iili 21 wakati: “Nindibala Bbayibbele ngandalemba vesi yomwe muchaandaano chimwi achimwi. Nindajana vesi yandinoneezya ndilayilembaansi. Eezi zipa kuti ndibe amaboneno aali mbuuli aJehova.” Daniel, waambwa ajulu wakati: “Nindibala Bbayibbele, ngandalemba mavesi ngindibona kuti alakonzya kugwasya bantu mbindikambawukila. Alubo ndakabona kuti bantu balaswiilila kuti babona kuti ulaliyanda Bbayibbele akuti ulikubeleka changuzu kuti ubagwasye.”

Panga lyamuuya (Langa fuka 19-20)

21. Nkamboonzi nituteelede kumuyoowa Saatani amadimoni aakwe?

21 Mbuuli mbutwabona bachikula baambwa muchiiyo eechi, tatweelede kuyoowa Saatani amadimoni aakwe. Tulakonzya kubazunda nikuba kuti balayoosya akuti bali amanguzu. Bayoonyonyoonwa nkaambo manguzu aabo taakozyenie aaJehova. Lino-lino bayoosungwa akukasigwa kweena bantu muBweendelezi bwaKristu Bwaminyaka Iili Chuulu mpawo bayoonyonyoonwa chakumaninina. (Ciy. 20:1-3, 7-10) Tulimuzi sinkondoma, nzila nzyabelesya amakanze aakwe. Tulakonzya kumuzunda kwiinda mukugwasigwa aJehova!