Skip to content

Skip to table of contents

ZYAKACHITIKA MUBUUMI

“Ndakayiya Zintu Zyiingi Loko Kuzwa Kuli Bamwi”

“Ndakayiya Zintu Zyiingi Loko Kuzwa Kuli Bamwi”

NINDAKALI aaminyaka iili 20, ndakaba musoja kuFrance. Kkeempu yesu yakali kuzilundu zyakuAlgeria. Aachiindi eecho kwakali nkondo kubusena ooku. Limwi zuba mansiku, ndakajisi ntobolo kandili kusule aamasaka aakali aamuseele wamumulonga kundawu nkundakali kulinda. Ndakamvwa chintu chakali kuyoobwenda, ndakayoowa loko. Teendakali kuyanda kufwa naakuti kujeya muntu nkinkaako, ndakakumbila Leza kuti andigwasye.

Zyakachitika mubuzuba oobu zyakapa kuti ndiyande kuziba Leza. Kanditanamubuzya kuti zyakazooyenda biyeni, amuleke ndimubuzye zintu zyakachitika kandili muniini zyakapa kuti ndibe aachiyandisyo chakuziba Leza.

NZINDAKAYIYA KUZWA KULI NDEENDE

Ndakazyalwa mu1937 kudolopo litegwa Guesnain kuFrance. Kudolopo eeli kwakali mayini yamalasha alubo ndeende wakali kubeleka kumayini eeyi. Wakandiyiisya mbukuyandikana kubeleka changuzu. Ndeende taakali kuyanda pe kudyaaminina bamwi. Eezi zyakapa kuti andime ndibe aamaboneno aali mbuli aakwe. Ndeende wakali kubona kuti bantu bakali kubeleka kumayini teebakali kujatwa kabotu alubo teebakali kukwabililwa pe. Nkinkaako, wakali kuyanda kubagwasya. Kuti abagwasye, wakanjilila mutubunga twakali kulwanina zyeelelo zyabantu bakali kubeleka kumayini. Alubo zintu zyakali kuchitwa aabapati bazikombelo zyakali kumunyemya. Bapati bazikombelo aaba bakali aazintu zyiingi pesi bakali kuyanda kupegwa mali achakulya abantu bakali kufwaba bakali kubeleka kumayini. Ndeende taakali kuziyanda pe zyakali kuchitwa aabapati bazikombelo aaba zyakuti taakwe naakandiyiisya pe atala azintu zyabukombi. Taakwe nitwakali kwaambuula atala azyaLeza pe.

Ndakakomena kanditakuyandi pe kudyaaminina bamwi. Bantu bakali kuzwa kuli zimwi nyika bakali kukkala kuFrance bakali kulangilwa aansi pesi ime ndakali kubotelwa kusaana akuliswaanizya aabana babantu bakali kuzwa kuli zimwi nyika. Alubo baama teebakali bamuFrance pe pesi bakali kuzwa kuPoland. Ndakali aachiyandisyo chakuti bantu bazwa munyika zisiyene-siyene batasalulani pe.

NDAKASAANGUNA KUYEEYA ATALA ABUUMI BWANGU

Nindakali musoja

Mfulumende yakandibuzya kuti ndijoyine mulimu wabusoja mu1957. Eezi nzizyo zyakapa kuti ndikakusike kuzilundu zili kuAlgeria. Mbuli mbundaamba kumasaangunino, nindakazwa kukumbila Leza kuti andigwasye ndakazoobona kuti chakali kuyoobwenda taakali sinkondoma pe pesi lyakali donki. Kuzwa waawo, moyo wakandikkala. Zyakachitika eezi ankondo zyakapa kuti ndilibuzye kuti, ‘Tuponenaanzi? Leza ulaandaba na andiswe? Kuli nikuyooba luumuno na?’

Nikwakayinda chiindi, ndakayinka kuyooswaya bazyali bangu mpawo ndakakubonana awumwi mwaalumi wakali Kamboni waJehova. Wakandipa Bbayibbele lyachiFrench lyamaRoma litegwa La Sainte Bible. Nindakabweeda kuAlgeria ndakakulibala. Lugwalo lwa Ciyubunuzyo 21:3, 4 lwakandisika aamoyo. Lugwalo oolu lutii: “Tente lya Leza lili aabantu . . . Eelyo uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, alimwi lufwu talukabi limbi, akwalo koomoka, kulila nokuba kucisa takukabi limbi pe.” * Majwi aaya akandigambya. Kakali kakusaanguna kwaamvwa. Ndakalibuzya kuti, ‘Nichoonzyo na eechi?’ Achiindi eecho taakwe nzindakazi pe atala aLeza aBbayibbele.

Nindakaleka mulimu wabusoja mu1959, ndakabonana aaKamboni uutegwa François, nguwe wakandiyiisya Bbayibbele. Wakandiyiisya kuti Leza ulaazina lyakwe limugeme lyakuti Jehova. (Int. 83:18) François wakandipandulwida kuti Leza uyoomaninsya kutalulamisya koonse kuli munyika alubo uyoopa kuti nyika ibe paradayizi alubo uyoozuzikizya majwi aali muli Ciyubunuzyo 21:3, 4.

Nzyaakandiyiisya François zyakali kumvwisisika alubo zyakandisika aamoyo. Nzindakayiya zyakapa kuti ndinyemene bapati bazikombelo alubo ndakali kuyanda kubabuzya kuti nzibakali kuyiisya teezyakali kuzwa muBbayibbele pe. Ndakachili aamaboneno ali mbuli aandeende aakulwanina bantu kuti bajatwe kabotu. Ndakali kuyanda kubweza ntaamu chakufwambaana.

François abamwi Bakamboni bakandigwasya kuti ndibatame. Bakandibuzya kuti mbuli Bakamboni tatweelede kubeteka bamwi pe pesi mulimu wesu ngwakugwasya bantu kuti babe aabulangilizi kwiinda mukubakambawukila atala amakani mabotu aaBwaami bwaLeza. Nguumulimu ngwaakali kuchita Jesu alubo wakawupa batobeli bakwe kuti bawuchite. (Mt. 24:14; Lk. 4:43) Ndakayiya kwaambuula kabotu abantu nikuba kuti nzindisyoma zilisiyene anzibasyoma. Bbayibbele lyaamba kuti: “Muzike wa Mwami teelede kulwana pe, pele weelede kuba amoyo mutete kubantu boonse.”—2 Tim. 2:24.

Ndakachincha buumi bwangu mpawo ndakabbabbatizigwa kumuswaangano wabbazu mu1959. Kumuswaangano ooyu ndakakubonana aaAngèle wakabweza moyo wangu. Kuzwa waawo, ndakasaanguna kuswaya mbungano njaakali kunjila mpawo twakazoochada mu1960. Angèle mwanakazi ulikabotu, uli aabuntu bubotu alubo nchipo chiyandikana chizwa kuli Jehova.—Tus. 19:14.

Nitwakachada

NDAKAYIYA ZYIINGI KUZWA KUBAKWESU BALI AALUZIBO ABUSONGO

Muminyaka yayinda, ndakayiya zyiingi kuzwa kubakwesu bali aaluzibo abusongo. Chiiyo chipati nchindakayiya nchakuti: Kuti tuzwidilile kumulimu ngutwapegwa, tweelede kulibombya alubo tubelesye majwi aabusongo aajanika mulugwalo lwa Tusimpi 15:22, aamba kuti: “Ikuti kakuli basikulaya banji kulaba kuzwidilila.”

Nitwakali mumulimu wakweendeenda kuFrance mu1965

Mu1964 mpimpawo mpundakasaanguna kubona mbukuyandikana kubelesya malayilile aaya. Mumunyaka ooyu, ndakasaanguna kubeleka kandili mulangizi wabbazu. Ndakali kuswaya mbungano zisiyene-siyene kuti ndisungwaazye bakwesu abachizi akuti ndibasimye mubukombi. Achiindi eecho ndakali aaminyaka iili 27 alubo teendakalikwe luzibo pe. Chimwi chiindi ndakali kulubizya. Pesi ndakali kwiiya kuzwa kukulubizya kwangu. Alubo ndakayiya zyiingi kuzwa kuli “basikulaya” naakuti kubakwesu bali aaluzibo.

Ndichiziyeeyede zimwi zyakachitika nindakasaanguna kubeleka kandili mulangizi wabbazu. Nindakaswaya mbungano iili kuParis, umwi mukwesu uusimide mubukombi wakandibuzya kuti wakali kuyanda kundibona mpawo ndakazumina.

Mukwesu ooyu wakandibuzya kuti: “Louis, mbaani mbaagwasya dokotela?”

Ndakamusandula kuti: “Ugwasya bantu bachiswa.”

Mpawo wakati: “Mbubo. Pesi ndali kukubona kuliswaanizya aabakwesu basimide mubukombi luzutu mbuli mulangizi wambungano. Mumbungano yesu muli bakwesu abachizi biingi bakataazikene, bamwi mbapya mukasimpe alubo bamwi bali aabweeme. Kuti wabaswaya akuyoolyaamwi ambabo balabotelwa.”

Lulayo lwakwe lwakasika aachiindi cheelede alubo lwakali kweelela. Ndakabona kuti mukwesu ooyu ulabayanda bakombi baJehova. Ndakalibombya alubo ndakabelesya nzyaakandibuzya mukwesu. Ndilamulumba Jehova akaambo kabakwesu aaba bakali kundilulamika.

Mu1969 amu1973 ndakabeleka kandili mulangizi waDipatimenti Lilangania Zyakulya kumiswaangano yazisi yakachitwa muColombes iili kuParis. Mu1973, bantu basika ku60 000 bakeelede kupegwa chakulya kwamazuba aali 5. Teendakazi pe kuti ndilatalikilaali. Chakandigwasya nkuyanduula lugwasyo kubakwesu bakali aabusongo mbuli mbulusungwaazya lugwalo lwa Tusimpi 15:22. Ndakayanduula lugwasyo kubakwesu basimide mubukombi bali aaluzibo lwakuchita mulimu ooyu. Bamwi bakali kuuzya nyama, kulima chisyu, kujika alubo bamwi bakali aaluzibo lwakuula zimwi zintu. Twakabelekaamwi abakwesu aaba kuti tukonzye kuchita mulimu ooyu mupati.

Mu1973, twakatalika kubeleka kuBbeteli iili kuFrance amwanakazi wangu. Mulimu ngundakapegwa lubo wakali muyumu. Mulimu wangu wakali wakugwasya bakwesu bakuCameroon iili muAfrica kuti bajane mabbuku. Mulimu wesu wakalikasidwe kuCameroon kuzwa mu1970 kusika mu1993. Ndakali kubonaanga tandizookonzyi pe kuchita mulimu ooyu. Kweelede kuti umwi mukwesu wakali mulangizi wamutabi wakazibona mpo wakandibuzya kuti: “Bakwesu bakuCameroon bayanda chakulya chamubukombi. Tweelede kubagwasya.” Mbubo mbutwakachita.

Nitwakali aamuswaangano uuyandikana kuNigeria katuli abakwesu abachizi bakuCameroon mu1973

Ndakali kweenda kuti ndikasike kundawu zili aafwiifwi akuCameroon kuchitila kuti ndikakonzye kubonana aabaalu bakuCameroon. Bakwesu aaba bakali aachibindi alubo bakali aabusongo. Bakandigwasya kuti ndijane nzila yakubatumizya mabbuku. Jehova wakatulongezya. Kwaminyaka iisika ku20, bakwesu abachizi bakuCameroon taakwe nibakafusa Ngaziyakulinda nikuba iimwi biyo kuswaanizya akabbuku nkitwakali kubelesya kumiswaangano yaakati kamviki kategwa Our Kingdom Service.

Mu1977, ime aAngèle twakaswaya kuNigeria katulaamwi abalangizi bamabazu abanakazi babo bazwa kuCameroon

NDAKAYIYA ZYIINGI KUZWA KUMWANAKAZI WANGU MUBOTU

Kuzwa nitwakasaanguna kuyandana, ndakabona kuti Angèle wakali kuyanda Jehova. Nitwakakwatana, ndakazoobona zintu zyiingi zyakali kutondeezya kuti Angèle wakali kumuyanda Jehova. Muchikozyano, buzuba nitwakachada kalili lyaba goko wakandikumbila kuti ndikombe kuli Jehova kandimubuzya atala achiyandisyo chesu chakumubelekela kwabuumi bwesu boonse. Jehova wakayisandula nkombyo yesu.

Angèle wakandigwasya kuti ndisyome Jehova amoyo woonse. Muchikozyano, nitwakatambwa kuti tukabelekele kuBbeteli mu1973, teendakali kuyanda pe nkaambo ndakali kuuyanda mulimu wakweendeenda. Angèle wakandibuzya kuti twakapeda buumi bwesu kuli Jehova. Tweelede kuchita kufumbwa mulimu ngutwapegwa ambunga. (Heb. 13:17) Ndakamuswiilizya mpawo twakayinka kuBbeteli. Mwanakazi wangu musongo, ulalibombya ulisimide mubukombi. Buntu bubotu oobu mbwalaabo bwatugwasya kuti tusimye lukwatano lwesu akuti tusale kabotu kuchitila kuti tuzumanane kubelekela Jehova.

Kandili aAngèle kuBbeteli iili kuFrance

Nikuba kuti lino twakomena, Angèle uchili mwanakazi uulikabotu alubo uchizumanana kundigwasya. Muchikozyano, mbukunga zikolo zyambunga zichitwa muChikuwa, ime aAngèle twakabeleka changuzu kuti tukonzye kwiiya mulaka ooyu. Twakasala kunjila aambunga yaChikuwa nikuba kuti twakali twaba aaminyaka iili kuma70 aachiindi eecho. Mbukunga ndili muKkomiti yaMutabi wakuFrance, kwakali kundiyumina kujana chiindi chakwiiya Chikuwa pesi twakagwasyania aAngèle kuti twiiye mulaka ooyu. Lino twaba aaminyaka iili kuma80, tuchiinkilila kunembo kulibambila miswaangano muChikuwa amuchiFrench. Alubo tutola lubazu kumiswaangano amumulimu wakukambawuka katulaamwi abakombima bamumbungano. Jehova wakatugwasya kuti twiiye Chikuwa.

Chimwi chilongezyo nchitwakajana mu2017 nchakunjila Chikolo Chabakwesu Bali muKkomiti yaMutabi Abanakazi Babo. Chikolo eechi chakachitilwa kuWatchtower Educational Center kuPatterson iili kuNew York.

Jehova nguMuyiisi wesu Mupati. (Is. 30:20) Toonse, bapati abaniini tujana lwiiyo lusumpukide kuzwa kulinguwe. (Dt. 4:5-8) Ndakabona kuti bachikula baswiilila Jehova, abakwesu abachizi bali aaluzibo basala kabotu mubuumi alubo balazwidilila mukubelekela Jehova. Tusimpi 9:9 yaamba kuti, “Kolailila muntu musongo eelyo ulayungizya busongo. Koyiisya mululami eelyo ulayungizya lwiiyo lwakwe.”

Chimwi chiindi nga ndayeeya zyakachitika buzuba oobiya kandili kuzilundu zyakuAlgeria minyaka iisika ku60 yayinda. Teendakazi pe kuti ndizoopona buumi bubotu buli boobu. Ndakayiya zyiingi loko kuzwa kuli bamwi. Jehova wakatugwasya kuti tupone buumi bulikabotu loko aAngèle. Nkinkaako, tunoozumanana kwiiya zyiingi kuzwa kuli Taateesu wakujulu akubakwesu abachizi bali aabusongo, luzibo alubo bayanda Leza.

^ par 11 Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya.