Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 18

Utazumizyi Kufumbwa Chintu Kuti Chikukachizye Kuba Mutobeli waJesu

Utazumizyi Kufumbwa Chintu Kuti Chikukachizye Kuba Mutobeli waJesu

“Ulikkomene ooyo uutajani cilebyo mulindime.”—MT. 11:6.

LWIIMBO 54 “Njeeyi Nzila”

ZITAYIIGWE *

1. Niinzi zyakakugambya chiindi nwaakabuzya bamwi atala akasimpe nkwaakayiya?

UCHIYEEYEDE na chiindi nwaakasaanguna kwiiya kasimpe kali muBbayibbele? Zintu zyoonse nzwaakali kwiiya zyakali kumvwisisika alubo wakayeeya kuti bamwi balakonzya kubotelwa ambabo kwaamvwa makani aayo. Wakali aachoonzyo chakuti njiisyo zyamuBbayibbele zyakali kuyoobagwasya kuti babotelwe mubuumi bwabo akuti babe abulangilizi. (Int. 119:105) Chiindi nwaakabuzya babbululu bako abeenzinyokwe atala akasimpe nkwaakayiya niinzi zyakachitika? Biingi teebakaswiilila pe. Eezi zyakakugambya.

2-3. Niinzi nzibakachita bantu biingi muchiindi chaJesu?

2 Tatweelede kugamba kuti bantu bakaka mulumbe ngutubakambawukila. Jesu wakali kuchita zigambyo zyiingi zyakali kutondeezya kuti wakali kugwasigwa aaLeza pesi bantu biingi bakamukaka. Muchikozyano, nikuba kuti basikumukazya bakazibona kuti wakabusya Lazaro pesi bakakaka kuti wakali Mesiya alubo bakali kuyanda kumujeya kuswaanizya aLazaro.—Joh. 11:47, 48, 53; 12:9-11.

3 Jesu wakalizi kuti bantu biingi bakali kuyoomukaka kuti nguMesiya. (Joh. 5:39-44) Wakabuzya basikwiiya baJohane Mubbabbatizi kuti: “Ulikkomene ooyo uutajani cilebyo mulindime.” (Mt. 11:2, 3, 6) Nkamboonzi bantu biingi nibakamukaka Jesu?

4. Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?

4 Muchiiyo eechi achitobela, tulalanga-langa twaambo twakapa kuti bantu bakapona muchiindi chaJesu bamukake. Mpawo tulalanga-langa kuti nkamboonzi bantu biingi mazubaano nibakaka kuswiilila mulumbe ngutubakambawukila. Alubo kumamanino tuzoobona kuti nkamboonzi nikuyandikana kuti tube aalusyomo lusimide muli Jesu kuchitila kuti tukonzye kumutobela.

(1) NKWAAKAKOMENENA JESU

Bantu biingi bakamukaka Jesu akaambo kandawu nkwaakakomenena. Zintu eezi nga zilabakachizya biyeni bantu kuti baswiilile mulumbe ngutubakambawukila? (Langa fuka 5) *

5. Nkamboonzi bamwi nibakayeeya kuti Jesu taakali Mesiya?

5 Bantu biingi bakamukaka Jesu akaambo kandawu njaakakomenena. Bakalizizi kuti Jesu uyiisya munzila iimvwisisika akuti wakali kuchita zigambyo pesi bakali kumubona mbuli mwana wamubezi uulangililwaansi. Jesu wakakomenena kuNazareta alubo kulakonzeka kuti muunzi ooyu wakali kulangililwaansi. Nataniyeli wakazooba sikwiiya waJesu, kumasaangunino wakaambide kuti: “Sena kuli cibotu cinga cazwa mu Nazareta?” (Joh. 1:46) Kulakonzeka kuti Nataniyeli wakali kuulangilaansi muunzi ngwaakakomenena Jesu. Alubo kulakonzeka kuti wakazi kuti kweendelana a Mika 5:2, Mesiya wakali kuyoozyalilwa kuBbetelehemu kutali kuNazareta.

6. Niinzi nchibakeelede kuchita bantu bamuchiindi chaJesu kuti babone kuti wakali Mesiya?

6 Nzilyaamba Bbayibbele. Mupolofita Isaya wakaambilizya kuti basinkondonyina baJesu bakali kuyookachilwa kumvwisisisya makani “oonse aazyalani lyakwe.” (Is. 53:8) Kwakali bupolofita bwiingi bwakali kwaambuula atala amakani aaya. Kaansinga bantu bakalipa chiindi chakuyanduulisisya atala amakani aaya bakali kuyooziba kuti Jesu wakazyalilwa kuBbetelehemu akuti wakali kuzwa kuzyalani lyaMwaami Davida. (Lk. 2:4-7) Jesu wakazyalilwa kuBbetelehemu mbuli mbubwakaambide bupolofita bujanika muli Mika 5:2. Ani nkamboonzi bantu bamuchiindi chakwe nibakatali kumusyoma? Bakafwambaana kuyeeyela kuti Jesu taakali Mesiya kabatakwe makani oonse. Eezi nzizyo zyakapa kuti bamukake Jesu.

7. Nkamboonzi bantu biingi nibatawuswiilili pe mulumbe ngutubakambawukila?

7 Maboneno ngibalaawo bantu mazubaano. Bakombi baJehova biingi tabakwe zintu zyiingi pe, akaambo kazeezi bantu babona kuti ‘tabayiide akuti mbantu-bantu buyo.’ (Mil. 4:13) Bamwi babonaanga bakombi baLeza tabakonzyi pe kubayiisya atala aLeza akaambo kakuti teebakayinka pe kuzikolo zyakuba bafundisi. Bamwi baamba kuti chikombelo chaBakamboni nchakuAmerica. Pesi choonzyo chiliwo nchakuti Bakamboni biingi tabakkali kuAmerica pe. Alubo bamwi bakabuzigwa kuti Bakamboni tabasyomi pe muli Jesu. Kwaminyaka myiingi, Bakamboni baambwa kuti maSaatanisti, bapapila mfulumende akuti chikombelo chabo nchamakuwa. Akaambo kakuti bantu ngababuzigwa makani aaya aakubeja, eezi nga zyazoopa kuti batawuswiilili pe mulumbe ngutubakambawukila.

8. Kweendelana alugwalo lwa Milimo 17:11, niinzi nzweelede kuchita kuti kuyanda kuziba bakombi baLeza bachoonzyo?

8 Zikonzya kukugwasya kuti ube aalusyomo. Weelede kuyanduula makani aachoonzyo. Eezi nzizyo nzyaakachita Luka naakali kulemba bbuku lyakwe. Luka wakabeleka changuzu kuti azizibe “cakulomya zintu zyoonse kuzwa kumatalikilo.” Wakali kuyanda kuti bantu ‘basinizye’ zintu nzibakamvwa atala aJesu. (Lk. 1:1-4) MaJuda bakuBberiya bakachita mbuli Luka ambabo. Chiindi nibakayiisigwa makani mabotu atala aaJesu bakalanga-langa Magwalo aachiHebbrayo kuti babone kuti nzibakali kuyiisigwa zyakali zyachoonzyo na. (Bala Milimo 17:11.) Munzila iikozyenie, weelede kuyanduula makani aachoonzyo. Weelede kulanga-langa kuti zintu nzuyiisigwa abakombi baLeza zileendelana na azili muBbayibbele. Alubo weelede kuyanduulisisya kuti uzibe zintu nzibachita Bakamboni baJehova mazubaano. Kuti waziba makani aachoonzyo ziyookugwasya kuti utaswiilili makani aakubeja aambwa aabantu atala abakombi baLeza.

(2) JESU WAKAKAKA KUCHITA ZITONDEEZYO

Bantu biingi bakamukaka Jesu akaambo kakuti wakakaka kuchita zitondeezyo zyakuyanda kubonenenwa. Zintu eezi nga zilabakachizya biyeni bantu kuti baswiilile mulumbe ngutubakambawukila? (Langa fuka 9-10) *

9. Niinzi nzibakachita bantu chiindi Jesu naakakaka kubatondeezya chitondeezyo chizwa kujulu?

9 Bamwi bakapona muchiindi chaJesu, teebakali kukkutisikana pe azintu nzyaakali kuyiisya. Bakali kuyanda zyiingi. Bakali kuyanda kuti atondeezye kuti nguMesiya kwiinda mukubatondeezya “citondezyo kuzwa kujulu.” (Mt. 16:1) Kulakonzeka kuti bakali kuyanda kuti achite chitondeezyo akaambo kakuti teebakalumvwisisisya kabotu pe lugwalo lwa Daniele 7:13, 14. Nikuba boobo, teechakalinasika pe chiindi chaJehova chakuti bupolofita oobu buzuzikizigwe. Zintu nzibakayiisigwa aaJesu zyakeelede kubagwasya kuti bazibe kuti ngunguwe Mesiya. Pesi naakakaka kubatondeezya chitondeezyo bakaleka kumusyoma.—Mt. 16:4.

10. Jesu wakabuzuzikizya biyeni bupolofita bwakaambwa aaIsaya buli atala aMesiya?

10 Nzilyaamba Bbayibbele. Naakali kwaamba atala aMesiya, mupolofita Isaya wakalemba kuti: “Takoongololi pe nokuba koompolola ajwi lyakwe, alimwi takalekeli kuti jwi lyakwe limvwugwe munzila.” (Is. 42:1, 2) Jesu taakali kuyanda kubonenenwa pe chiindi naakali kuchita mulimu wakwe. Taakwe naakayaka matempele aasumpukide, kuzwaata zigogo zimusiyanisya aabamwi naakuti kwiitwa aamazina aabulemu. Alubo chiindi Mwaami Herodi naakali kubeteka Jesu wakamukumbila kuti amutondeezye chitondeezyo pesi Jesu wakakaka. (Lk. 23:8-11) Nisimpe kuti Jesu wakali kuchita zigambyo pesi wakali kubikka mulimu wakukambawuka mubusena bwakusaanguna. Wakabuzya basikwiiya bakwe kuti: “Eeci ncindakaboolela.”—Mk. 1:38.

11. Niinzi nzibayanda bantu mazubaano?

11 Maboneno ngibalaawo bantu mazubaano. Bantu biingi mazubaano bayanda macheechi mapati, alaazintu zidula, alaabapati bazikombelo bayitwa aamazina aalemekeka alubo aachita mapobwe ngibatazi kuti akasaanguna biyeni. Bantu bayinka kuzikombelo eezi takwe zintu zyiingi pe nzibayiya atala aLeza amakanze aakwe. Pesi aabo basika kumiswaangano yaBakamboni baJehova bayiya atala amilawu yaLeza azintu nzyayanda kuti bantu bachite. Maanda eesu aaBwaami akkala kaasalala pesi takwe zintu zidula. Nikuba aabo bazulwida tabazwaati zigogo zibasiyanisya aabamwi alubo tabayitwi aamazina aakulemeka. Nzitwiiya anzitusyoma zizwa muBbayibbele. Pesi bantu biingi tabayandi pe kuliswaanizya aandiswe akaambo kakuti tatusekeleli pe mapobwe aasiyene-siyene alubo nzitusyoma tazyeendelani anzibasyoma.

12. Kweendelana alugwalo lwa Bahebrayo 11:1, 6, niinzi nchitweelede kubaacho kuti tube aalusyomo lusimide?

12 Zikonzya kutugwasya kuti tube aalusyomo. Mwaapostolo Pawulu wakabuzya maKristu bakuRoma kuti: “Lusyomo lujanwa buyo lyamana kumvwugwa jwi. Alyalo jwi lilamvwugwa muntu naamba kujatikizya Kristo.” (Rom. 10:17) Kuti tube aalusyomo tweelede kubala Bbayibbele akuyanduulisisya kutali kuti twiinke kumapobwe aateendelani azili muMagwalo nikuba kuti abonekaanga alanoneezya. Tweelede kuba aaluzibo lwakasimpe kuchitila kuti tube aalusyomo lusimide nkaambo “ikuti kakunyina lusyomo tacikonzyeki pe kumukkomanisya Leza.” (Bala Bahebrayo 11:1, 6.) Takuyandiki kuti tubone chitondeezyo chizwa kujulu kuti tubone kuti nzitwiiya nzyakasimpe. Pesi kulipa chiindi chakulanga-langa zintu nzitwiiya kuzwa muBbayibbele kuyootugwasya kuti tube aachoonzyo chakuti zintu nzitwiiya nzyakasimpe.

(3) JESU TAAKATOBELA ZIYANZA ZYAMAJUDA

Bantu biingi bakamukaka Jesu akaambo kakuti wakakaka kutobela ziyanza zyamaJuda ziteendelani aMagwalo alubo. Zintu eezi nga zilabakachizya biyeni bantu kuti baswiilile mulumbe ngutubakambawukila? (Langa fuka 13) *

13. Nkamboonzi bantu biingi nibakamukaka Jesu?

13 Basikwiiya baJohane Mubbabbatizi bakagamba chiindi nibakabona kuti basikwiiya baJesu teebakali kulyiimya chakulya. Jesu wakabapandulwida kuti teebakeelede kulyiimya chakulya nkaambo wakachilaabo. (Mt. 9:14-17) Alubo baFarisi abamwi bakali kukazya Jesu bakamusola akaambo kakuti taakali kutobelezya ziyanza zyabo. Bakamunyemena chiindi naakaponia bantu mubuzuba bwaSabata. (Mk. 3:1-6; Joh. 9:16) Bakali kulyaamba kuti balabulemeka buzuba bwaSabata pesi bakali kuchita bbizinesi mutempele mubuzuba oobu. Bakanyema chiindi Jesu naakababuzya kuti nzibakali kuchita tazili kabotu pe. (Mt. 21:12, 13, 15) Jesu naakali kuyiisya muSinagogu kuNazareta, bantu bakamunyemena akaambo kakuti wakaamba zikozyano zyakali kutondeezya kuti tabakwe luyando akuti tabakwe lusyomo. (Lk. 4:16, 25-30) Bantu biingi bakamukaka Jesu akaambo kakuti taakali kuchita zintu nzibakali kulangilila kuti ulachita.—Mt. 11:16-19.

14. Nkamboonzi Jesu naakatali kutobela ziyanza zyamaJuda?

14 Nzilyaamba Bbayibbele. Kwiinda mumupolofita Isaya Jehova wakaamba kuti: “Bantu aaba balandisikila amulomo wabo buyo alimwi balandilemeka amilomo yabo buyo, pele myoyo yabo iili kule andime; alimwi kuyoowa nkobandiyoowa kuyeeme amilawo yabantu njobayiisyigwa.” (Is. 29:13) Eezi nzizyo zyakapa kuti Jesu atatobeli ziyanza zyamaJuda ziteendelani aaMagwalo. Bantu bakali kutobela milawu aziyanza zitazwi muMagwalo bakali kutondeezya kuti balamukaka Jehova aMesiya ngwaakatuma.

15. Niinzi zipa kuti bantu biingi batabayandi pe Bakamboni baJehova?

15 Maboneno ngibalaawo bantu mazubaano. Bantu biingi tababayandi pe Bakamboni baJehova akaambo kakuti tabasekeleli pe mapobwe atazwi muMagwalo aaswaanizya mazuba aakuzyalwa aKkisimusi. Bamwi balanyema akaambo kakuti Bakamboni baJehova tabasekeleli pe mapobwe naakuti kuchita ziyanza zichitwa kudilwe ziteendelani aaMagwalo. Kulakonzeka kuti bantu aaba balatunyemena akaambo kakuti babonaanga bakomba Leza munzila njayanda. Pesi tabakonzyi pe kumukomba munzila njayanda kuti kabatobela ziyanza ziteendelani aaBbayibbele.—Mk. 7:7-9.

16. Kweendelana alugwalo lwa Intembauzyo 119:97, 113, 163-165, niinzi nzitweelede kuchita alubo tweelede kutantamukaanzi?

16 Zikonzya kutugwasya kuti tube aalusyomo. Tweelede kuyanda milawu yaJehova amalayilile aakwe amoyo woonse. (Bala Intembauzyo 119:97, 113, 163-165.) Kuti katumuyanda Jehova tuyootantamuka ziyanza zyoonse zitamubotezyi. Tatukazumizyi kufumbwa chintu kuti chitukachizye kukomba Jehova.

(4) JESU TAAKACHINCHA MFULUMENDE

Bantu biingi bakamukaka Jesu taakachincha mfulumende. Zintu eezi nga zilabakachizya biyeni bantu kuti baswiilile mulumbe ngutubakambawukila? (Langa fuka 17) *

17. Niinzi nzibakali kulangilila maJuda biingi zyakapa kuti bamukake Jesu?

17 Bamwi bakapona muchiindi chaJesu bakali kuyanda kuti achinche mfulumende alubo bakali kulangilila kuti uyoobaangununa kubweendelezi bwamaRoma bwakali kubadyaaminina. Pesi Jesu wakakaka chiindi nibakali kuyanda kumubikka kuti abe Mwaami. (Joh. 6:14, 15) Bamwi kuswaanizya abaabo bakali aazyuuno mubweendelezi bwamaRoma bakali kukataazikana kuti bakali kuyoonyeegwa zyuuno kuti Jesu wachincha mfulumende. Eezi zyakapa kuti maJuda biingi bamukake Jesu.

18. Mbuubuli bupolofita buli atala aMesiya bantu biingi mbubakatalikwe ndaba ambubo?

18 Nzilyaamba Bbayibbele. Nikuba kuti bupolofita bwiingi butondeezya kuti Mesiya wakali kuyoozunda, pesi bumwi butondeezya kuti wakeelede kutufwida saansi. (Is. 53:9, 12) Nkamboonzi maJuda nibakali kulangilila zintu zitali nzizyo atala aJesu? Nkaambo bantu biingi bamuchiindi chaJesu teebakalikwe ndaba pe abupolofita bwakatali kwaamba atala akumana kwamapenzi aabo.—Joh. 6:26, 27.

19. Nkamboonzi bantu biingi nibatatuyandi?

19 Maboneno ngibalaawo bantu mazubaano. Bantu biingi mazubaano tabatuyandi pe akaambo kakuti tatutoli lubazu muli zyapolitikisi. Bayanda kuti katuvoota. Pesi iswe tulizi kuti, kuti twasala bweendelezi bwabantu tunooli tulikutondeezya kuti tatumuyandi pe Jehova. (1 Sam. 8:4-7) Bantu balangilila kuti tuyake zikolo, zibbadela akuchita imwi milimu iigwasya bantu bamuchilawu. Nkinkaako, tabatuyandi pe akaambo kakuti tubikkila maanu kumulimu wakukambawuka kutali kuti tumaninsye mapenzi ngibaswaananaawo.

20. Kweendelana amajwi aaJesu aajanika muli Matayo 7:21-23, niinzi nchitweelede kubikka mubusena bwakusaanguna?

20 Zikonzya kutugwasya kuti tube aalusyomo. (Bala Matayo 7:21-23.) Chintu nchitubikka mubusena bwakusaanguna nkuchita mulimu Jesu ngwaakatulayilila kuti tuchite. (Mt. 28:19, 20) Tatweelede kumaninsya chiindi chesu katuyanda kumaninsya mapenzi aali munyika. Tulabayanda bantu alubo mapenzi ngibaswaana alatuchisa pesi tulizi kuti nzila njitukonzya kubagwasyaayo kumapenzi aabo nkubakambawukila atala aaBwaami bwaLeza akubagwasya kuti babe aabweenzinyina aJehova.

21. Tweelede kukanza kuchitaanzi?

21 Muchiiyo eechi, twabona zintu zili 4 zyakapa kuti bantu bamuchiindi chaJesu bamukake kuti wakali Mesiya alubo zintu eezi zilikupa kuti bantu biingi bataswiilili makani mabotu ngitukambawuka. Pesi eezi teenzizyo pe azilikke nzitweelede kuchenjelela. Muchiiyo chitobela tuyoolanga-langa zimwi zili 4. Aabe makanze eesu toonse kuti tutazumizyi kufumbwa chintu kuti chitukachizye kuba batobeli baJesu akuti tukkale katuli aalusyomo lusimide.

LWIIMBO 56 Kosala Kasimpe

^ par 5 Nikuba kuti Jesu wakali Muyiisi mupati wakapona aanyika pesi bantu biingi bakamukaka. Nkamboonzi? Muchiiyo eechi tulalanga-langa twaambo tuli 4. Alubo tulalanga-langa zintu zipa kuti bantu biingi mazubaano batawuswiilili mulumbe ngubakambawuka batobeli baJesu bakasimpe. Mpawo chamamanino, tuzoobona kuti nkamboonzi nikuyandikana kuti tube aalusyomo lusimide muli Jesu kuchitila kuti tukonzye kumutobela.

^ par 60 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Filipi ulikugwasya Nataniyeli kuti akabonane aaJesu.

^ par 62 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Jesu ulikukambawuka makani mabotu.

^ par 64 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Jesu ulikuponia mwaalumi uulaakuboko kukokonyene, basikukazya balikumulanga.

^ par 66 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Jesu ulikutanta chilundu kali aalikke.