1. Niinzi nzitweelede kulangilila, alubo tulaachoonzyo chanzi?

 TWEELEDE kulangilila kuti tulakonzya kukazigwa chiindi nituchita mulimu wesu wakukambawuka. Tulakonzya kuzookazigwa loko muchiindi chili kunembo. (Dan. 11:44; 2 Tim. 3:12; Chi. 16:21) Nikuba oobo, tulakonzya kuba aachoonzyo chakuti Jehova uzootugwasya. Nkamboonzi? Nkaambo kuzwa chiindi, Jehova wakali kubagwasya bakombi bakwe kuti bakonzye kuchita milimu njaakabapede nikuba kuti chimwi chiindi teekwakali kuuba pe. Kuti tukamvwisisisye kabotu kaambo aaka, atulange-lange zimwi zintu zyakachitika mubuumi bwamupolofita Ezekkiyele wakali kukambawukila ma-Israyeli bakali mubuzike kuBbabbiloni.

2. Jehova wakaamba kuti bantu bamuchiindi chaEzekkiyele bakali biyeni, alubo tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi? (Ezekieli 2:3-6)

² Bantu mbaakali kukambawukila Ezekkiyele bakali biyeni? Jehova wakaamba kuti bakali “basicinguni,” “batanyoneki” ‘abazangi.’ Bakali mbuli maamvwa atubanze. Eezi nzizyo zyakapa kuti Jehova abuzye Ezekkiyele kwaziindi zyiingi kuti: “Utayoowi”! (Bala Ezekieli 2:3-6.) Ezekkiyele wakazwidilila kuchita mulimu wakwe wakukambawuka akaambo kakuti (1) wakatumwa aaJehova, (2) muuya waLeza wakamupa manguzu akuti (3) majwi aaLeza akasimya lusyomo lwakwe. Zintu eezi zitatu zyakamugwasya biyeni Ezekkiyele? Alubo kujana zyatugwasya biyeni andiswe mazubaano?

3. Kweelede kuti ngaali majwi aakasimya Ezekkiyele, alubo Jehova wakamugwasya biyeni kuti abe aachoonzyo chakuti wakali kuzoomugwasya?

³ Jehova wakabuzya Ezekkiyele kuti: ‘Ndilikukutuma.’ (Ezk. 2:3, 4) Kweelede majwi aayo akamusimya Ezekkiyele. Nkamboonzi?  Kulakonzeka kuti wakayeeya kuti Jehova wakabelesezye majwi aali boobu chiindi naakatuma mupolofita Mozesi a-Isaya. (Kul. 3:10; Is. 6:8) Alubo, Ezekkiyele wakalizi kuti Jehova wakagwasya bapolofita aabo kuti bazunde buyumu-yumu mbubakali kuswaana. Nkinkaako, chiindi Jehova naakabuzya Ezekkiyele kwaziindi zibili kuti: ‘Ndilikukutuma,’ Ezekkiyele wakali aatwaambo tumvwika twakuti aabe aachoonzyo chakuti Jehova wakali kuzoomugwasya. Alubo majwi aakuti: “Ijwi lya Jehova lyakandisikila,” alajanika kwaziindi zyiingi mubbuku lyaEzekkiyele. (Ezk. 3:16) Mukuyungizya, majwi aakuti: “Ijwi lya Jehova lyakandisikila alimwi,” ajanika kwaziindi zyiingi. (Ezk. 6:1) Eezi zitondeezya kuti Ezekkiyele wakali aachoonzyo chakuti wakali watumwa aaJehova. Alubo, mbukunga Ezekkiyele wakali mwana wamupayizi, kweelede kuti wisi wakamuyiisya kuti Jehova taakwe naakalekelezya bapolofita bakwe. Jehova wakali wabuzya Izakka, Jakkobo aJeremiya kuti: “Ndili anduwe.”—Matl. 26:24; 28:15; Jer. 1:8.

4. Kweelede kuti ngaali majwi aasungwaazya aakapa kuti Ezekkiyele abe aamanguzu?

⁴ Ma-Israyeli bakali kuzoowuswiilila na mulumbe ngwaakali kuzoobakambawukila Ezekkiyele? Jehova wakaamba kuti: “Bamuŋanda ya Israyeli, bayookaka kukuswiilila, nkaambo tabayandi kundiswiilila mebo.” (Ezk. 3:7) Kutaswiilila Ezekkiyele nkubakali kuzoochita bantu aaba, kwakali kutaswiilila Jehova. Majwi aayo akamusimya Ezekkiyele, nkaambo kutamuswiilila nkubakali kuzoochita, teekwakali kutondeezya kuti wakali wakachilwa kuchita mulimu wakwe wabupolofita. Jehova wakabuzya Ezekkiyele kuti, majwi aalubeta ngaakali kwaambilizya naakali kuzoozuzikizigwa, bantu aabo bakali kuzooziba kuti “musinsimi wakaliko akati kabo.” (Ezk. 2:5; 33:33) Zilaantanganana kuti majwi aayo akagwasya Ezekkiyele kuti ajane manguzu.

5. Kweendelana alugwalo lwa Isaya 44:8, niinzi chitugwasya kuti tube aamanguzu?

⁵ Kuziba kuti twakatumwa aaJehova kupa kuti tube aamanguzu. Jehova utwiita kuti tuli bakamboni bakwe. (Is. 43:10) Eechi nchilongezyo chipati loko! Mbuli Jehova mbaakabuzya Ezekkiyele kuti: “Utayoowi,” Jehova utubuzya kuti, “Mutayoowi pe.” Tatubayoowi pe basikutukazya nkaambo andiswe twakatumwa aaJehova mbuli Ezekkiyele alubo Jehova ulaandiswe.—Bala Isaya 44:8.

6. (a) Niinzi zitondeezya kuti Jehova unootugwasya? (b) Niinzi chituumbulizya akutupa manguzu?

⁶ Jehova usyomezya kuti unootugwasya. Muchikozyano, Jehova katanaamba kuti: “Nywebo ndinywe bakamboni bangu,” wakaamba kuti: “Waakwiinda mumaanzi manji, ndinooli anduwe, alimwi waakwiinda mumilonga, tiikakutoli pe. Waakwiinda mumulilo, tokapyi pe, alimwi naaba mabangabanga aamulilo taakakubabuli pe.” (Is. 43:2) Chimwi chiindi nituchita mulimu wesu, nga twaswaana buyumu-yumu buli mbuli tulonga amulilo. Nikuba oobo, kwiinda mukugwasigwa aaJehova, tulikwiinkilila kunembo amulimu wesu wakukambawuka. (Is. 41:13) Mbuli mbukwakabede mumazuba a-Ezekkiyele, bantu biingi mazubaano tabayandi pe kumvwa mulumbe ngutukambawuka. Tweelede kuyeeya kuti, kukaka kuswiilila nkubachita, takwaambi kuti twakachilwa kuchita mulimu wakukambawuka. Kuziba kuti Jehova ulabotelwa kuti twayinkilila kunembo kwaambilizya mulumbe wakwe chakusyomeka kulatuumbulizya akutusimya. Mwaapostoli Pawulu wakaamba kuti: “Umwi awumwi uzoopegwa bulumbu bwakwe kweendelana amulimu wakwe.” (1 Kor. 3:8; 4:1, 2) Umwi muchizi waba aachiindi chilamfu kali payona wakaamba kuti: “Kulandibotezya kuziba kuti Jehova utupa bulumbu akaambo kamilimu njituchita.”

7. Kweelede kuti wakali kuba aachoonzyo chanzi Ezekkiyele chiindi naakali kuyeeyesesya atala anzyaakabona muchilengaano? (Langa chifanikisyo chili aachivumbyo.)

⁷ Ezekkiyele wakalibonena kuti muuya waLeza ulaamanguzu. Muchilengaano, Ezekkiyele wakabona muuya uusalala kawuli kubeleka muzilenge zyamuuya zilaamanguzu ambuwakali kweenzya mavili mapati aangolo yakujulu. (Ezk. 1:20, 21) Ezekkiyele wakachita biyeni naakabona chilengaano eechi? Nzezi nzyaakachita, wakalemba kuti: “Lino nindakacibona, ndakavwuntama ansi.” Ezekkiyele wakagamba loko zyakuti wakavundama. (Ezk. 1:28) Mumazuba aakazootobela, kweelede kuti chiindi Ezekkiyele naakali kuyeeya atala achilengaano eecho chigambya, wakali kuba aachoonzyo chakuti muuya waLeza wakali kuzoomugwasya kuti achite mulimu wakwe.

8-9. (a) Jehova wakabuzya Ezekkiyele kuti achiteenzi? (b) Niinzi zimwi Jehova nzyaakachita kuti agwasye Ezekkiyele kuti alibambile kukambawuka muchilawu chiyumu?

⁸ Jehova wakabuzya Ezekkiyele kuti: “Omwanaamuntu, koimikila kutegwa ndaambaule anduwe.” Majwi aaya kuswaanizya amuuya waLeza, zyakapa kuti Ezekkiyele abe aamanguzu ngaakali kuyandikana kuti ayimikile. Ezekkiyele wakalemba kuti: “Muuya wakandinjila alimwi wakandipa kuti ndiimikile.” (Ezk. 2:1, 2) Chiindi choonse Ezekkiyele naakali kuchita mulimu wakwe, wakali kuzulwidwa ‘aajanza’ lyaLeza, nkukwaamba muuya uusalala waLeza. (Ezk. 3:22; 8:1; 33:22; 37:1; 40:1) Muuya waLeza wakapa kuti Ezekkiyele abe aamanguzu aakuchita mulimu ngwaakapedwe, wakukambawukila bantu bakali ‘basicinguni alubo batanyoneki’ bakali muchilawu chakwe. (Ezk. 3:7) Jehova wakabuzya Ezekkiyele kuti: “Ndayumya busyu bwako mbubonya mbuli masyu aabo alimwi ndayumya nkumo yako mbubonya mbuli nkumo zyabo. Nkumo yako ndaiyumya  mbubonya mbuli daimondi, akwiinda bbweluuma. Utabayoowi pe alimwi utakongwi amasyu aabo.” (Ezk. 3:8, 9) Kwakali mbuli kuti Jehova wakali kubuzya Ezekkiyele kuti: ‘Myoyo miyumu yabantu aaba itapi kuti umane manguzu. Ndilakupa manguzu.’

⁹ Kuzwa kuchiindi eecho, muuya waLeza wakali aa-Ezekkiyele chiindi naakali kuchita mulimu wakwe. Ezekkiyele wakalemba kuti: “Janza lya Jehova lyakali alindime canguzu.” Mupolofita ooyu wakamana mviki kalikulya Jwi lyaLeza kuchitila kuti libe mumoyo wakwe. (Ezk. 3:14, 15) Mpawo Jehova wakamulayilila kuti ayinke kukkuti litandabete, ooko “muuya [nkwaakamunjila].” (Ezk. 3:23, 24) Ezekkiyele wakali walibambila kuchita mulimu wakwe.

10. Niinzi chikonzya kutupa manguzu aakuti tuchite mulimu wesu wakukambawuka, alubo nkamboonzi?

¹⁰ Niinzi zikonzya kutugwasya kuti tuchite mulimu wesu wakukambawuka? Kuti tusandule mubuzyo ooyu, atuyeeye zyakachitika kuli Ezekkiyele. Katanasaanguna mulimu wakwe wakukambawuka, muuya waLeza wakamupa manguzu aakali kuzoomugwasya. Mbuli Ezekkiyele, andiswe tulakonzya kuba aamanguzu aakuchita mulimu wakukambawuka kuti twagwasigwa aamuuya waLeza. Nkamboonzi? Nkaambo Saatani ulikutulwana kuchitila kuti tuleke kukambawuka. (Chi. 12:17) Bantu babonaanga tazichiti pe kuti tuzunde Saatani. Pesi kwiinda mukuchita mulimu wakukambawuka, tulikumuzunda Saatani. (Chi. 12:9-11) Tumuzunda biyeni? Chiindi nitutola lubazu mumulimu wakukambawuka, nga tulikutondeezya kuti tatukuyoowi pe kukonga kwakwe. Chiindi choonse nituzwa mumulimu wakukambawuka, nga twamuzunda Saatani. Kukambawuka nkutuchita, nikuba kuti mulimu wesu wakukambawuka ulikukazigwa, kutondeezya kuti nga tulikugwasigwa aamuuya uusalala akuti tulatambulika kuli Jehova.—Mt. 5:10-12; 1 Pet. 4:14.

11. Muuya waLeza kujana watugwasya biyeni, alubo niinzi nzitweelede kuchita kuti tuujane?

¹¹ Kuli chimwi chiiyo nchitwiiya na kumakani aakuti Jehova wakasimya busyu ankumu  ya-Ezekkiyele munzila yakukozyanisya? Muuya waLeza ulakonzya kupa kuti tuzunde mapenzi ngituswaana mumulimu wakukambawuka. (2 Kor. 4:7-9) Niinzi nzitweelede kuchita kuti tukkale katutambula muuya waLeza? Tweelede kwiinkilila kunembo kuukumbila munkombyo, katuli aachoonzyo chakuti Jehova ulazimvwa nkombyo zyesu. Jesu wakayiisya basikwiiya bakwe kuti: “Amwiinkilile kunembo kukumbila, . . . amwiinkilile kunembo kuyanduula, . . . amwiinkilile kunembo kukonkomona,” mpawo Jehova “uzooyindilila kubapa muuya uusalala aabo bamukumbila!”—Lk. 11:9, 13; Mil. 1:14; 2:4.

12. Kweendelana alugwalo lwa Ezekieli 2:9–3:3, bbuku lyakupeta lyakazwa kuli alubo lyakalembedweenzi?

¹² Kuyungizya kumuuya waLeza, majwi aaLeza angawo akapa kuti Ezekkiyele abe aalusyomo lusimide. Muchilengaano, Ezekkiyele wakabona kuboko kwakajisi bbuku lyakupeta. (Bala Ezekieli 2:9–3:3.) Bbuku eeli lyakazwa kuli? Lyakalembedweenzi? Lyakalusimya biyeni lusyomo lwa-Ezekkiyele? Bbuku eeli lyakazwa kuchuuno chabwaami chaLeza. Kweelede kuti Jehova wakabelesya imwi yangilozi zyakwe zine, nzyaakali wabona Ezekkiyele kumasaangunino, kuti ipe Ezekkiyele bbuku eeli lyakupeta. (Ezk. 1:8; 10:7, 20) Bbuku eeli lyakali aamajwi aaLeza aalubeta Ezekkiyele ngaakeelede kwaambilizya kuma-Israyeli bakali aamitwe miyumu bakali mubuzike. (Ezk. 2:7) Majwi aaya aalubeta akalembedwe aanze amukati kabbuku eeli.

13. Jehova wakabuzya Ezekkiyele kuti alichiteenzi bbuku lyakupeta, alubo nkamboonzi nilyakamunonena?

¹³ Jehova wakabuzya mupolofita wakwe kuti: “Kolya bbuku eeli ndendikupa uzuzye da lyako andilyo.” Ezekkiyele wakaswiilila alubo wakalilya lyoonse. Chilengaano eechi chakali kutondeezyaanzi? Chakali kutondeezya kuti Ezekkiyele wakeelede kuumvwisisisya kabotu mulumbe ngwaakali kuzookambawuka. Wakeelede kwaasyoma makani aaya kuchitila kuti aakambawuke amoyo wakwe woonse. Pesi kuli chimwi chintu chigambya chakachitika. Ezekkiyele wakamvwa kuti bbuku eeli lyakupeta “lyakali kulweela mbuli buci.” (Ezk. 3:3) Nkamboonzi? Bbuku eeli lyakamunonena Ezekkiyele nkaambo wakali kuchibona kachili chilongezyo chipati loko kwiiminina Jehova. (Int. 19:8-11) Wakali kubotelwa nkaambo Jehova wakali wamusala kuti abeleke kali mupolofita wakwe.

14. Niinzi chakagwasya Ezekkiyele kuti alibambile kuchita mulimu wakwe?

¹⁴ Mukuya kwachiindi, Jehova wakabuzya Ezekkiyele kuti: “Majwi oonse ngendikwaambila, koabikka mumoyo wako alimwi koaswiililisya.” (Ezk. 3:10) Jehova wakali kubuzya Ezekkiyele kuti abambe majwi woonse aakalembedwe mubbuku lyakupeta mumoyo wakwe akuti aayeeyesesye. Kuchita oobo, kwakali kuzoomugwasya kuti abe aalusyomo lusimide. Alubo kwakali kuzoopa kuti aazibe kabotu makani ngaakali kuzookambawukila bantu. (Ezk. 3:11) Chiindi Ezekkiyele naakawumvwisisisya akuusyoma mulumbe waLeza, wakali walibambila kuchita mulimu wakwe wakukambawuka.—Kozyanisya a Intembauzyo 19:14.

15. Kuti tukonzye kulisimya, niinzi nzitweelede ‘kubikka mumyoyo’ yesu?

¹⁵ Kuti tukonzye kulisimya nituchita mulimu wakukambawuka, tweelede kulisanina amajwi aaLeza. Tweelede ‘kwaabikka mumyoyo’ yesu majwi woonse ngaamba Jehova. Mazubaano, Jehova waambuula aandiswe kabelesya Jwi lyakwe Bbayibbili. Niinzi nzitweelede kuchita kuti tuyungizye luzibo lwesu atala aJwi lyaLeza kuchitila kuti tulimvwisisisye akuti libe mumyoyo yesu?

16. Niinzi nzitweelede kuchita aJwi lyaLeza, alubo nziizili zintu nzitweelede kuchita kuti linywide mumyoyo yesu?

 ¹⁶ Mbuli mbutulisanina kumubili kwiinda mukulya chakulya, tweelede kulisanina mubukombi kwiinda mukwiiya Jwi lyaLeza akuyeeyesesya. Jehova uyanda kuti twiiye kuzwa kuchilengaano chabbuku lyakupeta, kwiinda mukulya chakulya chijanika muJwi lyakwe, ‘tuzuzye mala’ eesu, tulimvwisisisye kabotu Jwi lyakwe. Tulakonzya kuzichita eezi kwiinda mukukomba, kubala akuyeeyesesya. Tweelede kusaanguna aakukomba, kuchitila kuti myoyo yesu ilibambile kutambula mizeezo yaLeza. Kuzwa waawo, tubale Bbayibbili. Kuti twamana kubala Bbayibbili, tulipe chiindi chakuyeeyesesya. Niinzi zichitika kuti twachita oobo? Jwi lyaLeza lilanywida mumyoyo yesu yakukozyanisya.

17. Nkamboonzi nikuyandikana kuti tuyeeyesesye atala anzitubala muBbayibbili?

¹⁷ Nkamboonzi nitweelede kubala Bbayibbili akuyeeyesesya? Kuchita oobo kutugwasya kuti tube aamanguzu achiyandisyo chakukambawuka mulumbe waBwaami lino akuti muchiindi chilikunembo tuzookonzye kwaambilizya mulumbe uuyoosya walubeta. Alubo, kuti twalipa chiindi chakuyeeyesesya atala abuntu bubotu bwaJehova, tulayungizya kumuyanda alubo tulaba aabweenzuma busimide anguwe. Eezi zipa kuti tubotelwe mubuumi, nkaambo nga twakkutisikana akuba aaluumuno lwamumizeezo.—Int. 119:103.

18. Niinzi nzibatazoozibe bantu bakkala muchilawu chesu, alubo nkamboonzi?

¹⁸ Tatupedwe mulimu wakupolofita pe mbuli Ezekkiyele pesi tupedwe mulimu wakwaambilizya mulumbe uulembedwe muJwi lyaLeza kusikila Jehova akati kwakkwana. Chaakusika chiindi chakubetekwa, bantu bamuchilawu chesu tabakabi aakaambo kakuyubaako pe, kabaamba kuti taakwe nibakatambula majwi aanchenjezyo akuti Leza wakabayinda kumbali. (Ezk. 3:19; 18:23) Pesi bazooziba kuti mulumbe ngutwakali kukambawuka wakali kuzwa kuli Leza.

19. Niinzi zitugwasya kuti tujane manguzu aakuchita mulimu wesu?

¹⁹ Niinzi zikonzya kutugwasya kuti tujane manguzu aakuchita mulimu wesu? Nzintu zitatu zyakapa Ezekkiyele manguzu. Tweelede kwiinkilila kunembo amulimu wakukambawuka akaambo kakuti, Jehova nguwe wakatutuma, muuya wakwe utupa manguzu, alubo Jwi lyakwe lisimya lusyomo lwesu. Kuti twagwasigwa aaJehova, tulajana manguzu aakuchita mulimu wesu katulisimya kusikila “kumamanino.”—Mt. 24:13.