Skip to content

Skip to table of contents

Kwaamba Kasimpe

Kwaamba Kasimpe

“Amwaambilane zyakasimpe umwi amweenzinyina.”​—ZEK. 8:16, NW.

NYIMBO: 56, 124

1, 2. Nchiichili chibelesyo chichisa chilikubelesegwa loko mazubaano alubo ngwani wakasaanguna kuchibelesya?

ZIBELESYO zyamazubaano zili mbuuli mafooni, malayiti, moota amafiliji zilikugwasya bantu kuti bapone buumi bulikabotu. Kuli zimwi zintu zilikupangwa mazubaano zilikupa kuti bantu babe mumapenzi ziswaanizya ntobolo, tudandamiti, polya amabbomba. Pesi kuli chimwi chibelesyo chachiindi chichisa bantu chiinda zyoonse eezi. Nchiichili chibelesyo eecho? Nkubeja! Kubeja nkwaamba makani aatali aachoonzyo kuti weene muntu. Ngwani wakasaanguna kubeja? NguDyabbulosi alubo Jesu Kristu wakamwaamba kuti “ngowisi wababeja.” (Bala Johane 8:44.) Kubeja ooko kwakusaanguna wakakwaamba lili?

2 Wakakwaamba muminyaka myiingi yakiinda mumuunda waEdeni. Adamu aEva bakali kubotelwa mubuumi kabali muParadayizi Mulengi wabo njaakabapede. Kuzwa waawo, Dyabbulosi wakanjilila. Wakalizi kuti Leza wakalayilide Adamu aEva kuti batalyi “musamu wakuziba bubotu abubi” nkaambo bakali kuyoofwa kuti teebaswiilila. Pesi Saatani wakabelesya nzoka kwaambila Eva kuti: “Ne! Tamukonzyi kufwa pe [kubeja kwakusaanguna]. Nkaambo Leza ulizi kuti mubuzuba obo mbubonya mbomuyooulya, meso aanu ayoojuka, lino muyooba mbuli Leza, muyooziba bubotu abubi mbububede.”​—Matl. 2:15-17; 3:1-5.

3. Nkamboonzi majwi Saatani ngakaamba naakali mabi loko alubo nziizili mpindu zyakaba?

3 Majwi aakubeja Saatani ngakaamba akali mabi loko nkaambo wakalizi kuti Eva wakali kuyoofwa kuti wamusyoma. Eva aAdamu teebakaswiilila mulawu waJehova nkinkaako bakazoofwa. (Matl. 3:6; 5:5) Kwiinda muchibi, ‘lufu lwakanjila mubantu boonse.’ Alubo “lufu lwakali abwami . . . , nikuba kulibaabo batakaina kucita zibi zikozyenye alusotoko lwa-Adamu.” (Rom. 5:12, 14) Mazubaano, bantu tabakonzyi kupona buumi bumaninide Leza mbwaakakanzide nkaambo “myaka yabuumi bwesu ili makumi aali musanu aabili, na tuli basinguzu ambweni ilasika kumakumi aali musanu aatatu.” Alubo chuusisya nchakuti buumi oobo buzwide “makatazyo buyo amapenzi.” (Int. 90:10) Zyoonse eezi zilikuchitika akaambo kakubeja kwaSaatani!

4. (a) Njiili mibuzyo njitweelede kuziba nsandulo? (b) Kweendelana amajwi aajanika muli Intembauzyo 15:1, 2, mbaani beelela kuba beenzinyina baJehova?

4 Naakali kupandulula michito yaDyabbulosi, Jesu wakati: “Takede mubwini, nkaambo takukwe bwini mulinguwe.” Saatani uchibeja alubo “nguuena bantu boonse baansi.” (Ciy. 12:9) Tatuyandi kuti Dyabbulosi atweene. Atulange-lange nsandulo zyamibuzyo iitatu iitobela: Saatani ulikubeena biyeni bantu? Nkamboonzi bantu nibabeja? Alubo kujana twatondeezya biyeni kuti ‘twaamba masimpe’ chiindi choonse kuti tutasweekelwi abweenzuma mbutuli aabo aJehova mbuuli zyakachita Adamu aEva?​—Bala Intembauzyo 15:1, 2.

SAATANI ULIKUBEENA BIYENI BANTU?

5. Saatani ulikubeena biyeni bantu mazubaano?

5 Mwaapostolo Pawulu wakalizi kuti tatukonzyi ‘kuzundwa aSaatani, nkaambo tatuli bafuba-fuba batazi makanze aakwe mbaabede.’ (2 Kor. 2:11) Tulizi kuti nyika yoonse kuswaanizya abukombi bwakubeja, bazyatwaambo twanyika basilweeno abasimabbizinesi batangazu balikweendelezegwa aDyabbulosi. (1 Joh. 5:19) Tatugambi pe kuti Saatani amadimoni aakwe babelesya bantu bali ampuwo kuti baambe twaambo “twakubeja.” (1 Tim. 4:1, 2) Muchikozyano, bamwi basimabbizinesi baamba makani aakubeja niba-adivetayiza zintu zijaya nzibapanga achiindi nibabelesya nzila nzyabumpelenge kuti babbide bantu mali.

6, 7. (a) Nkamboonzi beendelezi bazikombelo babeja nibali amulandu? (b) Ngaali makani aakubeja aasumpulwa abeendelezi bazikombelo babeji ngwaakamvwa?

6 Mulandu ngubali aawo beendelezi bazikombelo babeja ngwakuti, balikweena bantu babaswiilila kuti batakajani zilongezyo zili kunembo. Kuti muntu wasyoma njiisyo zyabo zyakubeja akuchita michito Leza njatayandi, ziyoopa kuti atakajani buumi butamani. (Hos. 4:9) Jesu wakalizi kuti beendelezi bazikombelo bamuchiindi nchaakapona bakali amulandu wakweena bantu. Wakabaambila kuti: “Maawe inywe nubalembi aba-Farisi nubasikuupaupa ameso, nkaambo muleendeenda kulwizi amumanyika kuti musandule muntu omwe, nkabela asanduke buyo, mulamuchita mbuli muna-Gehena [kunyonyoonwa chakumaninina] kobile kwiinda ndinywe nobeni.” (Mt. 23:15) Jesu wakabapa lulayo lusimide beendelezi bazikombelo babeji. Nisimpe kuti bakali kuzwa kuli ‘wisi Dyabbulosi, mujayi.’​—Joh. 8:44.

7 Beendelezi bazikombelo mbiingi loko mazubaano alubo bayitwa amazina aali mbuuli aakuti pasta, mupayizi, mufundisi aamwi. Bachita mbuuli beenzinyina bamumwaanda wamunyaka wakusaanguna kwiinda ‘mukusinkila kasimpe’ kajanika muJwi lyaLeza alubo “bakaleka kasimpe ka Leza akutobela bubeji.” (Rom. 1:18, 25, NW) Basumpula njiisyo zyakubeja zili mbuuli kuti bantu bayoopya mumulilo, kuli chimwi chintu chisyaala kachipona kuti muntu wafwa, muntu wafwa ulakonzya kunjila muli umwi muntu akuti Leza ulakuyanda kukwatana akoonana kwabantu bakozyenie zizo.

8. Ngaali makani aakubeja ngitulangilila kuti ayoowambilizigwa abazyatwaambo twanyika lino-lino pesi tweelede kuchitaanzi?

8 Bazyatwaambo twanyika baamba twaambo twakubeja kuti beene bantu. Kumwi kubeja kupati kuzoochitika chiindi bantu nibayoowambilizya kuti “luumuno akuliiba!” “Mpoonya cakutayeeyela lunyonyooko luyoobasikila cakufwambaana.” Tutazumini kweenwa aakwaamba kwabo kupa kuti tutaboni kuti bweende bwazintu oobu bwaba afwiifwi kunyonyoonwa! Kwaamba simpe, ‘tulizi kuti buzuba bwaJehova buyoosika mbubonya mbasika mubbi masiku.’​—1 Tes. 5:1-4.

NKAMBOONZI BANTU NIBABEJA?

9, 10. (a) Nkamboonzi bantu nibabeja alubo kweeta mpinduunzi? (b) Tweelede kuyeeyaanzi atala aJehova?

9 Kuti chintu chipya chayandwa abantu biingi, ngachapangwa kachili chiingi. Akubeja mbukubede. Mazubaano bantu biingi bayandisya kubeja alubo bantu bali ampuwo teembabo pe abalikke babeja. Mbuuli mbukwaambidwe muchibalo chiti “Nkamboonzi Nitubeja” chakaluulwa aY. Bhattacharjee, “kubeja mbube buzibinkene alubo takuzoomani pe mubantu.” Chiindi chiingi, bantu balabeja kuchitila kuti balikwabilile naakuti balisumpule. Balabeja kuchitila kuti basise zibi amilandu njibakachita naakuti bajane mali. Chibalo eechi chakazumanana kwaamba kuti kuli bantu “babeja muzintu zipati aziniini kubantu mbibatazi, mbibabelekaabo, kubeenzinyina akubantu mbibakwetenaabo.”

10 Nimpinduunzi zijanika akaambo kakubeja kuli boobo? Zipa kuti bantu batasyomani akutamvwanana. Yeeya kuti zichisa biyeni kuti mukayintu wabejela mulumaakwe uusyomeka kachitila kuti asise kutalijata kabotu nkwaakachita. Naakuti mwaalumi uuli alunya kamujata chalunya mukayintu wakwe abana pesi kachitaanga ulabayanda nali aabantu. Nikuba boobo, tweelede kuyeeya kuti bantu bachita oobo tabakonzyi kusisa maponeno aabo kuli Jehova nkaambo “zyoonse zilivumbulwidwe, zili antangalala, kulinguwe.”​—Heb. 4:13.

11. Zyakachitwa aAnaniya aSafira zituyiisyaanzi? (Langa chifanikisyo chili kumatalikilo achiiyo.)

11 Muchikozyano, Bbayibbele lilatondeezya ‘Saatani mbaakazuzya’ zintu zibi mumyoyo yayimwi mpuli yamumwaanda wamunyaka wakusaanguna, kuti ibejele Leza. Ananiya aSafira bakakanza mumyoyo yabo kuti beene baapostolo. Bakawuzya zimwi zintu nzibakali aazyo pesi bakatola chipanzi chiche chamali kubaapostolo. Ananiya aSafira bakali kubonenenwa mumbungano kwiinda mukuchitaanga balapa alubo bakabuzya baapostolo kuti beeta mali yoonse yazintu nzibakawuzya. Pesi Jehova wakazibona nzibakachita alubo wakabapa chisubulo cheelede.​—Inc. 5:1-10.

12. Niinzi chiyoochitika kubantu babeja bateempwi alubo nkamboonzi?

12 Jehova ukubona biyeni kubeja? Saatani abantu babeja bateempwi batobelezya chikozyano chakwe, babambilidwe kunyonyoonwa “muziba lyamulilo.” (Ciy. 20:10; 21:8; Int. 5:6) Nkamboonzi? Nkaambo bantu babeja Jehova ubakozyanisya abantu “balaamicito iisesemya kuli Leza.”​—Ciy. 22:15, NW makani aamunsi.

13. Niinzi nzituzi atala aJehova alubo kuziba makani aaya kupa kuti tuchiteenzi?

13 Tulizi kuti Jehova “tali muntu, tabeji.” Alubo ‘tachikonzeki kuli Leza kuti abeje.’ (My. 23:19; Heb. 6:18) ‘Jehova taluyandi pe lulimi lwakubeja.’ (Tus. 6:16, 17) Kuti tuchite zintu zibotezya Leza, tweelede kupona kweendelana azyeelelo zyakwe zisumpukide zyakasimpe. Nzizyo zitupa kuti ‘tutaambilani chakubeja.’​—Kol. 3:9.

‘TWAAMBILANA ZYAMASIMPE’

14. (a) Tusiyene biyeni abantu bali muzikombelo zyakubeja? (b) Pandulula nzyaawamba malayilile aajanika muli Luka 6:45.

14 Njiili imwi nzila iitondeezya kuti maKristu bakasimpe balisiyene abali muzikombelo zyakubeja? ‘Twaambilana zyamasimpe.’ (Bala Zekariya 8:16, 17.) Pawulu wakapandulula kuti: ‘Muzintu zyoonse tulatondeezya kuti tuli basimilimu beni-beni baLeza, . . . mumajwi aakasimpe.’ (2 Kor. 6:4, 7) Jesu wakaamba zichitwa abantu naakati: ‘Mulomo waamba zizwide mumoyo.’ (Lk. 6:45) Kuti muntu uuchita zilikabotu kaambuula kasimpe mumoyo wakwe, zipa kuti nzyaambuula mumulomo wakwe zibe zyakasimpe. Chiindi choonse unoowambuula kasimpe muzintu ziniini amuzintu zipati kubantu mbatazi, mbabelekaabo, kubeenzinyina akumuntu ngwakwetenaawe. Atulange-lange zimwi zikozyano ziyootugwasya kuti tubone mbutukonzya kusyomeka muzintu zyoonse.

Ngaali maponeno aatali kabotu ngalaawo muchizi ooyu? (Langa fuka 15 a16)

15. (a) Nkamboonzi nituteelede kuchita zintu zibi kumwi katuchitaanga tukomba Jehova? (b) Niinzi chikonzya kugwasya bachikula kuti batantamuke michito mibi iichitwa abeenzinyina? (Langa makani aamunsi.)

15 Weelede kuchita biyeni kuti kuli mukubusi weenwa kuchita zichitwa abasela lyako? Toyelede kutobelezya nzibachita bamwi, bachita zintu zibi kumwi kabachitaanga bakomba Jehova amoyo woonse. Balakonzya kuchita zintu zilikabotu nibali abamumpuli amumbungano pesi kabachita zintu zibi nibali abantu batakombi anibabelesya nzila zyakwaambuuzyania zyamazubaano. Balakonzya kwaambuula majwi aatali kabotu, kuzwaata zigogo zitapi bulemu, kuswiilila nyimbo zili amajwi mabi, kukolwa, kuyandana amuntu chakusisikizya azimwi. Kuchita oobo banooli balikubeja kubazyali babo, kubakombinyina akuli Leza. (Int. 26:4, 5) Jehova ulabona chiindi ‘nitumulemeka amilomo yesu pesi myoyo yesu kiili kule anguwe.’ (Mk. 7:6) Tweelede kuchita kweendelana azyaambwa akasimpi kakuti: “Moyo wako utafwidi basizibi ibbivwe, pele kakatila kukuyoowa Jehova buzuba boonse.”​—Tus. 23:17. *

16. Nkamboonzi nitweelede kulemba makani aakasimpe chiindi nituzuzikizya mafoomu aakunjila mumulimu wachiindi choonse?

16 Amwi uyanda kuba payona naakuti kunjila mulimu wachiindi choonse mbuuli kubelekela kuBbeteli. Nuzuzikizya foomu, weelede kulemba nsandulo zyakasimpe kumibuzyo iili atala abuumi bwako, zyakulikondelezya nzusala ambulijata. (Heb. 13:18) Weelede kuchitaanzi kuti wakali wachita chimwi chintu chitondeezya kuti wakali walijata munzila iitali kabotu pesi teewakababuzya pe baalu? Weelede kukumbila kuti bakugwasye kuchitila kuti moyo wako utakupi mulandu.​—Rom. 9:1; Gal. 6:1.

17. Tweelede kuchita biyeni chiindi nitwaambuula abantu batupenzya bayanda kuziba zyiingi atala abakombima?

17 Muchikozyano, kujana wachita biyeni kuti balupati-pati bakasya mulimu wesu kubusena nkukkala mpawo bakubuzya mibuzyo iili atala abakombinyokwe? Weelede kubabuzya zyoonse nzuzi na? Jesu wakachita biyeni chiindi naakabuzigwa-buzigwa amweendelezi wamaRoma? Jesu wakabelesya malayilile aamuBbayibbele aati kuli “ciindi cakuumuna aciindi cakwaamba,” nkinkaako taakwe nchaakaamba pe! (Muk. 3:1, 7; Mt. 27:11-14) Kuti twaba muchiimo chili boobu, tweelede kubelesya busongo akubikkila maanu kuchitila kuti tutanjizyi bakombima mumapenzi.​—Tus. 10:19; 11:12.

Kujana waziba biyeni chiindi nweelede kuumuna anweelede kwaamba kasimpe? (Langa fuka 17 a18)

18. Tweelede kuchita biyeni chiindi baalu nibatubuzya makani aali atala abakombima?

18 Weelede kuchita biyeni kuti kakuli muntu wakachita chibi chipati mumbungano, kuzi atala azyakachitika? Baalu balakonzya kukubuzya atala amakani aayo nkaambo bali amukuli wakubona kuti mbungano ikkale kiisalala. Kujana wachita biyeni kuti muntu ooyo kali mweenzinyokwe naakuti kali nzubo yako? Bbayibbele lyaamba kuti: “Uuamba cakusinizya nguutondezya bululami.” (Tus. 12:17; 21:28) Nkinkaako uli aamukuli wakubuzya baalu makani oonse aakasimpe alubo toyelede kwaamba makani aatali ngawo. Baalu bali acheelelo chakuziba makani oonse kuchitila kuti babone mbubakonzya kumugwasya muntu wabisya kuti akonzye kubambulula bweenzinyina mbwali aabo aJehova.​—Jak. 5:14, 15.

19. Tuyoolanga-langaanzi muchiiyo chitobela?

19 Sintembawuzyo Davida wakakomba kuli Jehova kati: “Ulayanda busyomeki bwamukati.” (Int. 51:6) Davida wakalizi kuti kusyomeka kwesu kutalikila mumoyo. Muzintu zyoonse nzibachita mubuumi, maKristu beelede ‘kwaambilana zyakasimpe kuli umwi amweenzinyina.’ Imwi nzila iitondeezya kuti tuli bakombi baLeza, nkuyiisya bantu kasimpe kali atala anguwe nitukambawuka. Muchiiyo chitobela, tuyoolanga-langa mbutukonzya kuchita oobo.

^ par 15 Langa mubuzyo 6 uuti, “Kujana Ndachita Biyeni Kuti Nditeenwi Abeenzuma?” mukabbuku kati Nsandulo Zyamibuzyo Iili 10 Iibuzigwa Abachikula achaandaano 16 chiti, A Double Life—Who Has to Know?,” chijanika mubbuku litegwa Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 2.