Skip to content

Skip to table of contents

NguSinguzuzyoonse Pesi Ulatubikkila Maanu

NguSinguzuzyoonse Pesi Ulatubikkila Maanu

“[Jehova] ulizi mbububede buntu bwesu, ulaibulukwa kuti tuli bulongo buyo.”​—INT. 103:14.

NYIMBO: 30, 10

1, 2. (a) Kusiyana abantu bapedwe nguzu zyakweendelezya, Jehova ubajata biyeni bantu? (b) Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?

BANTU bapedwe nguzu zyakweendelezya balichita “kami-kami” alubo babalangilaansi bamwi. (Mt. 20:25; Muk. 8:9) Pesi Jehova teembabede pe. Nikuba kuti nguSinguzuzyoonse pesi ulababikkila maanu bantu batamaninide. Ulaaluzyalo alubo ulatubikkila maanu. Ulatumvwisisisya mbutulimvwa alubo ulizizi nzituyanda. Akaambo kakuti “ulaibulukwa kuti tuli bulongo,” tatubuzyi kuti tuchite zintu nzitutakonzyi.​—Int. 103:13, 14.

2 MuBbayibbele, muli zikozyano zyiingi zitondeezya Jehova mbaakababikkila maanu bakombi bakwe bachiindi. Atulange-lange zikozyano zitatu. Chakusaanguna chitondeezya Jehova mbaakagwasya Samiyele kachili muniini kuti atole mulumbe walubeta kuMapayizi Mupati Eli; chabili, chitondeezya Jehova mbaakaba amoyo mulamfu kuli Musa naakamutuma kuti azulwide maIsrayeli alubo chatatu chitondeezya Jehova mbaakababikkila maanu maIsrayeli nibakazwa muchisi chaEgepita. Twanoolanga-langa zikozyano eezi, tulabona kuti zituyiisyaanzi atala aJehova ambutukonzya kuzibelesya.

MBAAKAMUBIKKKILA MAANU SAMIYELE

3. Niinzi chakachitika limwi zuba Samiyele kalede mansiku alubo eezi zipa kuti tulibuzye mubuzyo uuli? (Langa chifanikisyo chili kumatalikilo achiiyo.)

3 Samiyele wakatalisya “kumanina Jehova milimo” kachili muniini loko. (1 Sam. 3:1) Limwi zuba mansiku Samiyele kalede, kwakachitika chimwi chintu chigambya. * (Bala 1 Samuele 3:2-10.) Wakamvwa jwi lyakali kumwiita. Samiyele wakabonaanga wakali kwiitwa aMupayizi Mupati Eli nkinkaako wakafwambaana kuya kulinguwe akwaamba kuti: “Mpendi, nkaambo wandiita.” Eli wakaamba kuti taakali kumwiita pe. Samiyele naakayitwa kachitatu, Eli wakaziba kuti nguJehova wakali kwiita Samiyele. Kuzwa waawo, Eli wakabuzya Samiyele mbaakeelede kuvwiila mpawo Samiyele wakachita mbaakabuzigwa. Nkamboonzi Jehova naakataamba kabelesya mungelo kuti nguwe wakali kwiita Samiyele naakasaanguna kumwiita? Bbayibbele talyaambi pe pesi kulakonzeka kuti Jehova wakasala kuchita oobo nkaambo wakali kumubikkila maanu Samiyele kuti atayoowi mbukunga wakachili muniini. Munzilaanzi?

4, 5. (a) Samiyele wakawutambula biyeni mulimu ngwaakapegwa aLeza alubo niinzi chakachitika nibwakacha? (b) Makani aaya atuyiisyaanzi atala aJehova?

4 Bala 1 Samuele 3:11-18. Mulawu waJehova wakali kwaamba kuti bana beelede kulemeka bantu bapati, kapati beendelezi. (Kul. 22:28; Lev. 19:32) Ubonaanga kwakali kuuba na kuli Samiyele kwiinka kuli Eli nibwakacha kuti akamubuzye mulumbe walubeta uuyoosya wakali kuzwa kuli Leza? Peepe! Bbayibbele lyaamba kuti, “Nkabela Samuele wakali kuyoowa kwaambila Eli cilengano.” Leza wakazibikka antanganana kuli Eli kuti nguwe wakali kwiita Samiyele. Eli wakatola ntaamu alubo wakaambila Samiyele kuti aambe nzyakabuzigwa. Eli wakaambila Samiyele kuti: “Utasisi kulindime pe.” Kuzwa waawo, Samiyele “wakamwaambila makani oonse.”

5 Mulumbe waSamiyele teewakamugambya pe Eli. Mulumbe ooyu wakakozyenie amulumbe ngwaakali wabuzigwa ‘amuntu waLeza’ uutambidwe zina. (1 Sam. 2:27-36) Makani aali atala aSamiyele aEli atondeezya Jehova mbatubikkila maanu ambali musongo.

6. Twiiyaanzi kunzila Leza mbaakagwasya Samiyele kachili muniini?

6 Uchili mukubusi na? Kuti kakuli boobo, makani aali atala aSamiyele atondeezya kuti Jehova ulakubona mbulimvwa abuyumu-yumu mbuswaana. Amwi ulimvwa kuli abweeme kukambawuka mulumbe waBwaami kubantu bapati naakuti kulakuyumina kukkala kuchita zisiyene azichitwa abasela lyako. Baachoonzyo chakuti Jehova unookugwasya. Nkinkaako, utaleki kumubuzya zikukataazya chiindi nukomba. (Int. 62:8) Yeeyesesya atala azikozyano zyabantu bachikula baambidwe muBbayibbele mbuuli Samiyele. Alubo ulakonzya kwaambuula amaKristu bapati abaniini bakazunda buyumu-yumu bukozyenie ambuswaana. Bakwesu aabo, bayookubuzya atala aJehova mbaakabagwasya nikuba nibakatali kuyeeyela.

MBAAKAMUBIKKILA MAANU MUSA

7, 8. Jehova wakatondeezya biyeni kuti wakali kukubikkila maanu mbaakali kulimvwa Musa?

7 Musa naakali aminyaka iili 80, Jehova wakamupa mulimu muyumu. Musa wakapegwa mulimu wakwaangununa maIsrayeli kuzwa mukuzike kuEgepita. (Kul. 3:10) Mulimu ooyu wakali kumuyoosya Musa nkaambo wakali waba aminyaka iili 40 kali mweembezi kuMidiyani. Wakati: “Mebo inga ndayinka buti kuli-Farao? Ingandapozya buti bana ba-Israyeli kuzwa ku-Egepita?” Mpawo Leza wakasimya Musa kwiinda mukwaamba kuti: “Ncobeni ndaba ayebo.” (Kul. 3:11, 12) Alubo wakamusyomezya kuti: Baalu baIsrayeli “bayooliswiilila ijwi lyako.” Nikuba boobo, Musa wakasandula kuti: ‘Ani kuti teebakundiswiilila?’ (Kul. 3:18; 4:1) Muli amwi majwi Musa wakali kukazya Leza. Pesi Jehova taakaleka pe kuba amoyo mulamfu. Wakagwasya Musa munzila zisiyene-siyene. Wakamupa manguzu aakuti achite zigambyo alubo Musa wakaba muntu wakusaanguna mumalembe wakachita zigambyo.​—Kul. 4:2-9, 21.

8 Musa wakachili kulipa zilitamizyo kwiinda mukwaamba kuti taakali kukonzya kwaambuula kabotu. Leza wakamusandula kuti: “Njooba amulomo wako, njookwiisya mboelede kwaamba.” Pesi Musa wakazumina na? Taakazumina pe nkaambo wakakumbila Leza kuti atume umwi. Achiindi eechi Jehova wakanyemena Musa. Pesi wakachili kukubikkila maanu mbaakali kulimvwa Musa. Nkinkaako, Leza wakasala Aroni kuti abe mugwasilizi waMusa.​—Kul. 4:10-16.

9. Kuba aluzyalo amoyo mulamfu kwaJehova zyakamugwasya biyeni Musa mumulimu wakwe?

9 Makani aaya atuyiisyaanzi atala aJehova? Mbukunga nguLeza Singuzuzyoonse, wakali kunookonzya kubelesya manguzu aakwe kuti ayoosye Musa kuti awuzumine mulimu ooyu. Nikuba boobo, Jehova wakaba moyo mulamfu, wakamufwida luzyalo akumusungwaazya mubelesi wakwe uusyomeka. Kumubikkila maanu kwakamugwasya na? Iiyi! Musa wakaba muzulwidi uulikabotu nkaambo wakabazulwida munzila iilikabotu bakombinyina mbuuli Jehova mbaakachita kuli nguwe.​—My. 12:3.

Ulachitobelezya na chikozyano chaJehova chiindi nubeleka abamwi? (Langa fuka 10)

10. Kutobelezya chikozyano chaJehova chakubabikkila maanu bamwi kutugwasya biyeni?

10 Zyiiyo nzitukonzya kujana: Ulikwete na? Uli muzyali na? Uli mwaalu na mumbungano? Kuti kakuli boobo, uli amukuli wakulangania bamwi. Nkinkaako, kulayandikana kutobelezya chikozyano chaJehova chakubabikkila maanu, kubafwida luzyalo akuba amoyo mulamfu bantu mbulangania. (Kol. 3:19-21; 1 Pet. 5:1-3) Kutobelezya chikozyano chaJehova aMusa Mupati Jesu Kristu, ziyoopa kuti kubawubile bamwi kwaambuula anduwe akuti ubasungwaazye. (Mt. 11:28, 29) Alubo uyooba chikozyano chibotu chakutobelezya kulimbabo.​—Heb. 13:7.

ULAAMANGUZU MIINGI PESI MUFUTULI UUBIKKILA MAANU

11, 12. Jehova wakachita biyeni kuti bakombi bakwe balimvwe kabakwabilidwe naakabagwisya muEgepita?

11 Kulakonzeka kuti maIsrayeli bakali 3 miliyoni nibakazwa muEgepita mu1513 B.C.E. Alubo munkamu eeyi, kulakonzeka kuti kwakali bana, machembele, balema abachiswa. Kuzulwida bantu biingi bali boobo kwakali kuyandikana muzulwidi uubikkila maanu. Jehova wakatondeezya kuti mbabede kabelesya Musa. Eezi zyakapa kuti maIsrayeli balimvwe kabakwabilidwe nikuba kuti bakali basiya chisi nchibakazibide.​—Int. 78:52, 53.

12 Jehova wakachita biyeni kuti bakombi bakwe balimvwe kabakwabilidwe? Chakusaanguna, wakabagwisya muEgepita kababambidwe mbuuli ‘nkamu zyabasilumamba.’ (Kul. 13:18) Kubambwa munzila iili boobo, kwakapa kuti maIsrayeli babone kuti Jehova nguwe wakali kubazulwida. Alubo Jehova wakalitondeezya kuti nguwe wakali kubazulwida nkaambo ‘sikati wakali kubeenzya ajoba, mansiku kabeenzya amumuni wamulilo.’ (Int. 78:14) Mulaamwi majwi, Jehova wakali kwaamba kuti, “Mutayoowi pe. Ndinooli aandinywe ndilamukwabilila akumuzulwida.” Nisimpe, kusungwaazigwa kuli boobo kwakali kuyandikana chakufwambaana!

Jehova wakatondeezya biyeni kuti ulababikkila maanu maIsrayeli kuLwizi Lusalala? (Langa fuka 13)

13, 14. (a) Jehova wakababikkila biyeni maanu maIsrayeli kuLwizi Lusalala? (b) Jehova wakatondeezya biyeni kuti ulaamanguzu kwiinda Faro abasilumamba bakwe?

13 Bala Kulonga 14:19-22. Yeeyela kuli aamwi amaIsrayeli kunembo lyanu kuli Lwizi Lusalala musule kakuli basilumamba baFaro. Mpawo Leza wabweza ntaamu. Musumpuululu wajoba waba kusule lyanu wasinkila basilumamba baFaro akupa kuti babe mumudima. Pesi iwebo abantu mbuli aabo muli mumumuni wachigambyo! Wabona Musa kali kutandabika kuboko kwakwe ajulu alwizi mpawo guwo pati lyapambula maanzi akupa kuti kube gwagwa pati lisika mutala. Mpawo kuli aamwi abamumpuli yanu abantu boonse azivuubwa zyanu mulikweenda aanyika njumu mulwizi. Kuzwa waawo, wabona chintu chigambya. Mulwizi oolu, wabona kakutakwe madaka pesi kakweendeka. Nikuba beenda mbichaani-mbichaani wabona kabali kuzubuka kabotu.

14 Bala Kulonga 14:23, 26-30. Nimwazubuka moonse, wabona Sikulisumpula mufuba-fuba Faro abasilumamba bakwe bakali kumwaandila. Mpawo Musa watandabika kuboko kwakwe ajulu alwizi. Achiindi eechi, miduli yamaanzi iili kumabazu aabili yakolomoka. Maanzi aayo awida ajulu aFaro abasilumamba bakwe zyakuti boonse bayinkila!​—Kul. 15:8-10.

15. Makani aaya akuyiisyaanzi atala aJehova?

15 Tulazibona kuzwa muBbayibbele kuti Jehova nguLeza uubambikene alubo bube oobu mbwali aabo bupa kuti tulimvwe katukwabilidwe. (1 Kor. 14:33) Alubo Jehova ulalitondeezya kuti mweembezi uuli aluyando uugwasya bakombi bakwe munzila ziboneka. Ulabafukatila akubakwabilila kuli basinkondonyina. Makani aaya aamasimpe alatuumbulizya mbukunga nyika eeyi yeendelezegwa aSaatani yaba afwiifwi kunyonyoonwa!​—Tus. 1:33.

16. Kulanga-langa nzila Jehova mbaakabavuna maIsrayeli kutugwasya biyeni?

16 Mazubaano, Jehova uchibakwabilila bakombi bakwe mukukombi akumubili. Unoozumanana kutugwasya nikuba muchiindi chamapenzi mapati. (Ciy. 7:9, 10) Bakombi baJehova tabakayoowi pe lyamapenzi mapati nikuba kuti kunooli bapati naakuti baniini, basimide mibili naakuti balemene. * Mumyoyo yabo, banoyeeya majwi aJesu Kristu akuti: “Amulange mujulu, mulungumike mitwe yanu, nkaambo kunununwa kwanu kuli afwaafwi.” (Lk. 21:28) Nikuba chiindi baakulwanwa aGogo chaamba nkamu yazisi zinooli amanguzu kwiinda kwakabede Faro, bakombi baLeza banoolangilila kuli Jehova kuti nguwe uutakabavune. (Ezk. 38:2, 14-16) Nkamboonzi bakombi baJehova nibanooli abulangilizi? Nkaambo balizi kuti Jehova tachinchi pe. Uyoolitondezya lubo kuti Mufutuli uuli aluyando alubo uubabikkila maanu bakombi bakwe.​—Is. 26:3, 20.

17. (a) Makani aali muBbayibbele aatondeezya Jehova mbaakakwabilila bakombi bakwe atugwasya biyeni? (b) Tuyoolanga-langaanzi muchiiyo chitobela?

17 Muchiiyo eechi, twabona zikozyano ziche biyo zitondeezya Jehova mbabatondeezya luzyalo, kubabikkila maanu, kubazulwida akubavuna bakombi bakwe. Kuyeeyesesya atala bube bwaJehova bubotu, kukugwasya kuti umuyande akuti bweenzinyokwe anguwe busime. Alubo kuchita oobu kupa kuti bube oobu bukkalilile mumoyo wako. Muchiiyo chitobela, tuyoolanga-langa nzila mbutukonzya kutobelezya chikozyano chaJehova kwiinda mukubabikkila maanu bamwi. Tuyooyiya mbutukonzya kuchita oobo mumpuli, mumbungano amumulimu wakukambawuka.

^ par 3 Sikwiiya zyachiindi muJuda uutegwa Josephus wakaamba kuti, Samiyele wakali aminyaka iili 12 muchiindi eecho.

^ par 16 Tulakonzya kwaamba kuti mubantu batakafutuke munkondo yaArmagedoni kunooli balemene. Kachili aanyika, Jesu wakaponia bantu bakali ‘amisyobo yoonse yamalwazi,’ zitondeezya nzyayoobachitila bantu batakafutuke munkondo yaArmagedoni kutali bantu batakabusigwe. (Mt. 9:35) Bantu batakabusigwe banooli amibili iisimide.