1. Mwaapostolo Johane wakaswaanana achiimo chili biyeni kumamanino amwaanda wakusaanguna?

KUMAMANINO aamwaanda wakusaanguna, mwaapostolo Johane wakaswaana chiimo chikataazya. Wakali wachembaala kali kukasuwa kategwa Patimo, alubo kweelede kuti nguwe alikke mwaapostolo wakachili kupona. (Ciy. 1:9) Wakalizi kuti basiluleyo bakali kunyongania akwaanzaania mbungano. Kwakali kubonekaanga mbungano yachiKristu yakasimpe yakali yaba afwiifwi kumana.​—Jud. 4; Ciy. 2:15, 20; 3:1, 17.

2. Kweendelana amajwi aali muli Ciyubunuzyo 7:9-14, nchiichili chilengaano chibotezya Johane nchaakabona? (Langa chifanikisyo chili achivumbyo.)

² Kali muchiimo eechi, Johane wakabona chilengaano chibotezya. Muchilengaano eechi, bangelo bakabuzigwa kuti bajate myuuwo yalunyonyooko lwamapenzi mapati kusikila boonse bankamu yabazike bazoobikkwe chidindo. (Ciy. 7:1-3) Nkamu eeyi ilaabantu bali 144 000 bazooyendelezya aJesu kujulu. (Lk. 12:32; Ciy. 7:4) Alubo Johane wakaambuula atala ayimwi nkamu mpati. Wakati: “Ndakabona nkamu mpati yabantu batakonzyi kubalwa amuntu uuli woonse, ibazwa muzisi zyoonse, mumisyobo yoonse, mumikowa yoonse alimwi amumilaka yoonse, kabaimvwi kumbele lyacuuno cabwami akumbele lya Mwanaambelele.” (Bala Ciyubunuzyo 7:9-14.) Tulakonzya kubona Johane mbaakabotelwa naakaziba kuti muchiindi chili kunembo kwakali kuzooba bantu biingi basumpula bukombi bwakasimpe!

3. (a) Nkamboonzi chilengaano chakabonwa aJohane nichisimya lusyomo lwesu? (b) Niinzi nzitutayiye muchiiyo eechi?

³ Zilaantanganana kuti chilengaano eechi chakasimya lusyomo lwaJohane. Kweelede kuti chilusimya loko lusyomo lwesu nkaambo tulikupona muchiindi chakuzuzikizigwa kwacho!  Kuli mamiliyoni aabantu balangilila kuzoofutuka lyamapenzi mapati akupona kukabe kutamani aanyika. Muchiiyo eechi, tulayiya kuti Jehova wakayubununa biyeni mbutukonzya kumvwisisisya bantu bakwe bali munkamu mpati kwaminyaka yiinda ku80 yakiinda. Alubo tulabona zintu zibili ziswaanizidwe munkamu mpati (1) kukomena kwayo (2) iswaanizya bantu bamisyobo iisiyene-siyene. Zintu eezi zilasimya lusyomo lwabaabo baswaanizidwe munkamu eeyi.

4. Nkaakali kasimpe kamuMagwalo nkibatazi bali muZikombelo Zyakubeja pesi Basikwiiya Bbayibbele bakali kukamvwisisisya biyeni?

⁴ Zikombelo Zyakubeja taziyiisyi kasimpe kamuMagwalo kakuti bantu baswiilila bazookkala aanyika kukabe kutamani. (2 Kor. 4:3, 4) Ziyiisya kuti bantu boonse bachita zintu zibotu baya kujulu chiindi nibafwa. Pesi eezi zilisiyene azyakali kuyiisigwa akabunga kaBasikwiiya Bbayibbele bakali kupupulula Ngaziyakulinda kuzwa mu1879. Kabunga aaka kakali kumvwisisisya kuti Leza uzooyichincha lubo nyika kuti izoobe Paradayizi akuti mamiliyoni aabantu baswiilila bazookkala aano aanyika kutali kujulu pe. Nikuba boobo, kwakabatolela chiindi kuti bamvwisisisye kuti mbaani bantu baswiilila.​—Mt. 6:10.

5. Basikwiiya Bbayibbele bakali kumvwisisisyaanzi atala amaKristu bali 144 000?

⁵ Basikwiiya Bbayibbele bakali kumvwisisisya kambi kasimpe kamuMagwalo kakuti, bamwi ‘bakaulwa munyika’ bayooyendelezya kabalaamwi aJesu kujulu. (Ciy. 14:3) Kabunga aaka kabumbwa amaKristu bali 144 000 basungu alubo bakalipeda kubelekela Leza chakusyomeka kabachili aanyika. Kutegwani atala ankamu mpati?

6. Basikwiiya Bbayibbele bakali kusyomaanzi atala ankamu mpati?

⁶ Muchilengaano, Johane wakabona nkamu yabantu “kabaimvwi kumbele lyacuuno cabwami akumbele lya Mwanaambelele.” (Ciy. 7:9) Majwi aaya akapa kuti Basikwiiya Bbayibbele basyome kuti bankamu mpati bayookkala kujulu mbuuli bali 144 000. Kuti kakuli bali 144 000 ankamu mpati bakali kuzoopona kujulu, nkamu eezi zibili zyakasiyene biyeni? Basikwiiya Bbayibbele bakali kuyeeya kuti nkamu mpati iswaanizya maKristu bakatali kuswiilila Leza amoyo woonse nibakachili aanyika. Alubo bamwi teebakali kuliswaanizya mumichito mibi pesi teebakazwa pe muZikombelo Zyakubeja. Basikwiiya Bbayibbele bakayeeya kuti, nikuba kuti bantu aaba bakali kumuyanda Leza pesi teebakali kweelela pe kuzooyendelezya aJesu. Alubo bakayeeya kuti akaambo kakuti bankamu mpati teebakali kuyanda Leza amoyo woonse, zyakapa kuti beelele kwiimikila kunembo lyachuuno kutali kukkala azyuuno.

7. Basikwiiya Bbayibbele bakali kusyoma kuti mbaani batazoopone aanyika muminyaka iili 1 000, alubo niinzi nzibakali kusyoma atala abantu basyomeka bakapona chiindi?

⁷ Basikwiiya Bbayibbele bakali kusyoma kuti mbaani batazoopone aanyika? Bakali kusyoma kuti bali 144 000 ankamu mpati bazoopona kujulu mpawo amwi mamiliyoni abantu bazoopona aanyika kabali kubotelwa zilongezyo mubweendelezi bwaKristu bwaminyaka iili 1 000. Basikwiiya Bbayibbele bakali kuyeeya kuti mamiliyoni aabantu aaba mbantu bakatali kukomba Jehova, chiindi Kristu katanasaanguna kweendelezya. Bakali kuyeeya kuti bantu aaba bazooyiisigwa atala aJehova muminyaka iili 1 000. Kuzwa waawo, aabo batazooswiilile milawu yaJehova bazoojana buumi butamani pesi batazookake  bazoonyonyoonwa. Alubo Basikwiiya Bbayibbele bakali kuyeeya kuti bamwi bantu batazoobeleke kabali “basilutwe” anyika bazooya kujulu niyazoomana minyaka iili 1 000. Alubo bakali kuyeeya kuti bantu aaba baswaanizya bantu basyomeka bakafwa Kristu kaatanasika aanyika.​—Int. 45:16.

8. Nziili nkamu zitatu nzibakali kusyoma Basikwiiya Bbayibbele?

⁸ Basikwiiya Bbayibbele bakali kusyoma kuti kuli nkamu zitatu: (1) bali 144 000 bayooyendelezya aJesu kujulu; (2) nkamu mpati yabantu bakatali kubelekela Jehova amoyo woonse, batazooyimikile kunembo lyachuuno chaJesu kujulu alubo (3) mamiliyoni aabantu batazooyiisigwe milawu yaJehova kabali aanyika mubweendelezi bwaKristu bwaminyaka ili 1 000. * Nikuba boobo, muchiindi chakwe cheelede Jehova wakapa kuti mumuni wakasimpe umunikisye atala ankani eeyi.​—Tus. 4:18.

9. (a) Munzilaanzi nkamu mpati nitazooyimikile “kumbele lyacuuno cabwami akumbele lya Mwanaambelele”? (b) Nkamboonzi kubambululwa kwakumvwisisisya lugwalo lwa Ciyubunuzyo 7:9 nikumvwisisika?

⁹ Mu1935, kumvwisisika kwankamu mpati Johane njaakabona muchilengaano kwakabambululwa. Bakamboni baJehova bakamvwisisisya kuti kwiimikila kwankamu mpati “kumbele lyacuuno cabwami akumbele lya Mwanaambelele” nkwakukozyanisya. Nikuba kuti bankamu mpati bazookkala aanyika, bazooyimikila “kumbele lyacuuno cabwami” kwiinda mukulemeka Jehova abweendelezi bwakwe. (Is. 66:1) Alubo bayimikila ‘kumbele lya Mwanaambelele’ kwiinda mukusyoma chinunuzyo chaJesu. Lugwalo lwa Matayo 25:31, 32 lwaamba zyeendelana azeezi, luti: “Masi oonse ayoobunganizyigwa kumbele” lyachuuno chaJesu chabulemu. Masi aaya aswaanizya basizibi. Zilaantanganana kuti masi aaya taali kujulu pe, pesi aali aanyika. Kuchincha ooku kulamvwisisika nkaambo kutugwasya kumvwisisisya kuti nkamboonzi Bbayibbele niltambi kuti bankamu mpati baya kujulu pe. Pesi lyaamba kuti bali 144 000 mbabo batazoojane buumi butamani kabali kujulu alubo “bayooba bami ibayoolela nyika” kabalaamwi aJesu.​—Ciy. 5:10.

10. Nkamboonzi bankamu mpati nibeelede kuyiisigwa milawu yaJehova minyaka iili 1 000 kiitanasika?

¹⁰ Kuzwa mu1935, Bakamboni baJehova bakamvwisisisya kuti nkamu mpati yakabonwa aJohane muchilengaano iswaanizya maKristu basyomeka bali abulangilizi bwakupona kukabe kutamani aanyika. Kuti bazookonzye kufutuka kumapenzi mapati, beelede kuyiisigwa milawu yaJehova minyaka iili 1 000 kiitanasika. Alubo beelede kuba alusyomo lusimide kuchitila kuti bakakonzye “kufwutuka muzintu zyoonse eezyo zyeelede kucitika” Kristu kaatanasaanguna kweendelezya kwaminyaka iili 1 000.​—Lk. 21:34-36.

11. Nkamboonzi Basikwiiya Bbayibbele nibakali kuyeeya kuti bamwi bantu bazooya kujulu yazoomana minyaka iili 1 000?

¹¹ Nkamboonzi Basikwiiya Bbayibbele nibakali kuyeeya kuti bamwi bantu basyomeka bazooya kujulu yazoomana minyaka iili 1 000? Muzeezo ooyu wakaambwa muNgaziyakulinda yachikuwa yamu February 15, 1913. Muzeezo ooyu wakali kukonzya kupa kuti bantu balibuzye kuti, ‘Nkamboonzi bantu basyomeka bakapona chiindi nibatazoopone aanyika pesi maKristu bakatali kubelekela Jehova amoyo woonse nibatazoopone kujulu?’ Kwakali twaambo tubili tutali twachoonzyo twakali kupa kuti bantu bayeeye oobu: (1) kuti bankamu mpati bazoopona kujulu  akuti (2) nkamu mpati iswaanizya maKristu bakatali kubelekela Leza amoyo woonse.

12-13. Niinzi nchibazi bananikidwe abankamu mpati atala abulumbu bwabo?

¹² Twabona kuti kuzwa mu1935 Bakamboni baJehova bakamvwisisisya kuti nkamu mpati yakabonwa aJohane mbantu batazoofutuke muchiindi chaArmagedoni. Bantu aaba mbabo bayoozwa “mumapenzi mapati” alubo bayoozumanana “koongolola ajwi pati, kuti: ‘Lufwutuko lwesu luzwa kuli Leza wesu, ooyo uukkede acuuno cabwami alimwi aku Mwanaambelele.’” (Ciy. 7:10, 14) Kuyungizya waawo, Magwalo ayiisya kuti aabo batazoopone kujulu bazootambula “cintu iciinda kubota” kwiinda bantu bakapona chiindi Jesu kaatanasika anyika. (Heb. 11:40) Kumvwisisisya eezi kwakapa kuti bakwesu bazumanane kugwasya bantu kuti babelekele Jehova kabali aabulangilizi bwakupona aanyika kukabe kutamani.

¹³ Bankamu mpati balabotelwa akaambo kabulangilizi bwabo. Balizi kuti Jehova nguwe uusala kuti umwi awumwi mukombi wakwe uzooyinka kujulu na naakuti uzookkala aanyika. Bananikidwe abankamu mpati balizi kuti bayoojana mpindu mbotu akaambo kaluzyalo lwaLeza kabelesya chinunuzyo chaJesu Kristu.​—Rom. 3:24.

14. Nkamboonzi biingi nibakali kukataazikana kuti bankamu mpati bayooba biingi biyeni?

¹⁴ Bakombi baJehova nibakamvwisisisya atala abankamu mpati mu1935, biingi bakakataazikana kuti bankamu mpati bayooba biingi biyeni. Muchikozyano, mukwesu Ronald Parkin wakali aaminyaka iili 12 chiindi kumvwisisisya ooku nikwakabambululwa. Wakati: “Munyika yoonse kwakali basikupupulula bali 56 000 luzutu, alubo kuyeeyelwa kuti biingi babo bakalinanikidwe. Nkinkaako bantu bali aabulangilizi bwakuzoopona aanyika bakali kubonekaanga mbache.”

15. Nkamu mpati yakayungizya biyeni?

¹⁵ Muminyaka yakatobela, mamishinali bakatumwa kuti bakakambawuke munyika zyiingi alubo eezi zyakapa kuti namba yaBakamboni baJehova iyungizye. Mu1968, kwakachitwa mabambe mapya aakuti bantu kabayiisigwa Bbayibbele kakubelesegwa bbuku liti: The Truth That Leads to Eternal Life. Bbuku eeli lipandulula kasimpe munzila nguba. Eezi zyakapa kuti balaamyoyo iibombede baze mukasimpe kwiinda chiindi. Kakutanayinda minyaka iili 4, basikwiiya bayinda ku 500 000 bakabbabbatizigwa. Kumana nguzu kwachikombelo chaRoma kuLatin America akuli zimwi nyika akuzumizigwa kwamulimu  wesu kuEastern Europe amuli zimwi zisi zili muAfrica zyakapa kuti mamiliyoni aabantu abbabbatizigwe. (Is. 60:22) Muminyaka yayinda, mbunga yaJehova yakapupulula zibelesyo zyiingi zyakugwasya bantu kuti bayiye Bbayibbele. Mazubaano nkamu mpati ilookuyungizya zyakuti kwaba basikupupulula bayinda ku8 miliyoni.

16. Mbaani bapanga nkamu mpati?

¹⁶ Muchilengaano chakwe, Johane wakalemba kuti nkamu mpati iyoozwa “muzisi zyoonse, mumisyobo yoonse, mumikowa yoonse alimwi amumilaka yoonse.” Alubo mupolofita Zekkariya wakali walemba zikozyenie azeezi. Wakati: “Kumazuba aayo bantu bali kkumi bazwa mumyaambo yoonse yamasi bayoojata, inzya, bayoojatisya cikobela camu Juda, akwaamba kuti: ‘Tuyanda kuunka andinywe, nkaambo twamvwa kuti Leza ulaandinywe.’”​—Zek. 8:23.

17. Niinzi zilikuchitwa kuti bantu bamisyobo amilaka iisiyene-siyene bayiye atala aJehova?

¹⁷ Bakamboni baJehova bakabona kuti beelede kukambawuka makani mabotu mumilaka myiingi kuchitila kuti bantu bamisyobo yoonse bakonzye kubunganisigwa. Twakali kupupulula mabbuku apandulula Bbayibbele kwaminyaka  yiinda ku130, pesi mazubaano tuli kwaapupulula mumilaka myiingi. Zilaantanganana kuti Jehova ulikubungania nkamu mpati kuzwa munyika zyoonse munzila iigambya. Tulalumba akaambo kakuvula kwachakulya chamubukombi mumilaka myiingi, eezi zilikupa kuti bantu bamisyobo iisiyene-siyene bajatane mubukombi. Alubo Bakamboni baJehova balizibinkene akaambo kakusungwaala mukukambawuka aluyando ndubalaalo. Eezi tazisimyi lusyomo lwako na?​—Mt. 24:14; Joh. 13:35.

18. (a) Kweendelana amajwi aali muli Isaya 46:10, 11, nkamboonzi nitutagambi kuti Jehova ulikuzuzikizya bupolofita buli atala ankamu mpati? (b) Nkamboonzi bankamu mpati nibatamusoli pe Jehova?

¹⁸ Tulabotelwa akaambo kabupolofita bulaatala ankamu mpati. Tatugambi pe kuti Jehova ulikuzuzikizya bupolofita oobu munzila iigambya. (Bala Isaya 46:10, 11.) Aabo bali munkamu mpati balamulumba Jehova akaambo kabulangilizi mbubalaabo. Tabamusoli pe akaambo kakuti taakabasala kuti bakeendelezye aJesu kujulu. Bbayibbele lyaambuula atala abaalumi abanakazi basyomeka bakali kuzulwidwa amuuya usalala, pesi teebakasalwa pe kuti bakeendelezye aJesu kujulu. Johane Mubbabbatizi nguumwi wabo. (Mt. 11:11) Alubo umwi nguDavida. (Mil. 2:34) Bantu basyomeka bakapona chiindi abamwi, bazoobusigwa kuti bazoopone muparadayizi aanyika. Boonse kabalaamwi abankamu mpati bazoopegwa mweenya wakutondeezya kuti balasyomeka kuli Jehova akubweendelezi bwakwe.

19. Kuzuzikizigwa kwachilengaano chaJohane kutugwasya biyeni kuti tubone mbukuyandikana kukambawuka chakufwambaana?

¹⁹ Jehova ulikupa kuti mamiliyoni aabantu ajatane munyika yoonse kwiinda chiindi. Kufumbwa bulangilizi mbutuli aabo, tweelede kugwasya bantu biingi kuti babe nkamu mpati ‘yambelele zimbi.’ (Joh. 10:16) Lino-lino, Jehova uzoonyonyoona zikombelo amfulumende zilikupenzya bantu mazubaano. Bankamu mpati balaachilongezyo chipati chakubelekela Jehova aanyika kukabe kutamani!​—Ciy. 7:14.