Skip to content

Skip to table of contents

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

AMUKKALE KAMULINDIDE!

Maanu Aakupanga Zintu Atekkinoloji—Nchilongezyo na naakuti Azootunjizya Mumapenzi?—Bbayibbili Lityeni?

Maanu Aakupanga Zintu Atekkinoloji—Nchilongezyo na naakuti Azootunjizya Mumapenzi?—Bbayibbili Lityeni?

 Muchiindi chifwifwi chakayinda, bapati bamfulumende abazyasayeenzi kabaambula atala akuzwidilila kwamaanu aabantu mukupanga zintu atekkinoloji, muchikuwa itegwa artificial intelligence (AI), bakati nikuba kuti kuzwidilila ooku kugwasya loko mubuumi, kuli lumwi lubazu kulakonzya kunjizya bantu mumapenzi.

  •   “AI eeyi yazwidilila loko munkani zyatekkinoloji alubo ilikusumpula buumi bwabantu . . . Nikuba oobo, ilakonzya kupa kuti bantu babule luumuno akumvwa kabatakwabililidwe pe, kusweekelwa zyeelelo zyabo akupa kuti kabatachizisyomi pe zyeelelo zyabantu zibikwa amfulumende ambuzyeendelezya.”—Kamala Harris, vice president waku-United States, May 4, 2023

  •   Munkani yakagwisigwa mu BMJ Global Health mu-May 9 2023 a, Dr. Frederik wakalembela kabunga kamadokotela abasyaabusongo munkani zyabusilisi kuti: “Nikuba kuti maanu akupanga zintu atekkinoloji alakonzya kugwasya bantu munkani zyabusilisi, pesi alakonzya kutupambanisya kumubili amumizeezo.”

  •   “Bantu balakonzya kubelesya zyatekkinoloji kumwaya makani akubeja. Muchiindi chifwifwi chiza, ilakonzya kuzoopa kuti bantu babule milimu. Bamwi bantu bachita milimu yatekkinoloji baamba kuti kunembo tekkinoloji izoonjizya bantu mumapenzi.”—The New York Times, May 1, 2023.

 Ziyanda chiindi kupela kuti tuzoobone kuti zintu zyatekkinoloji zilagwasya na naakuti zilateetelezya. Bbayibbili lityeni?

Nkaambonzi kweezya kwabantu muli zyatekkinoloji nikupa kuti tulimvwe katutakwabililidwe?

 Bbayibbili litugwasya kuziba kuti nkaambonzi bantu nibatasyomi kuti tekkinoloji izoobelesegwa kuchita zintu zibotu luzutu.

  1.  1. Nikuba kuti makanze aabo anooli kabotu pesi penzi lilaakuti balakonzya kukachilwa kubona bubi bwazyo.

    •   “Kuli nzila iilibonya kuti ililuleme mumeso aamuntu, pele kumamanino itola buyo kulufwu.”—Tusimpi 14:12.

  2.  2. Muntu taakwe nguzu zyakubuzya bantu kuti bazibelesye kabotu na naakuti pe zintu nzyakapanga.

    •   “[Milimu yangu] ndiyakwiisiila muntu uuboola musyule lyangu. Lino ino nguni uuzyi naa muntu ooyo unooli musongo naa mufwubafwuba? Nokuba boobo, uyakweendelezya zintu zyoonse nzyondakalijanina kwiinda mukubeleka canguzu alimwi cabusongo ansi aano.”—Mukambausi 2:18, 19.

 Twaambo ootu tubili tupa kuti tuyande kweendelezegwa aaLeza.

So, tulasyoma aani?

 Mulengi wesu uusyomezya kuti takoozumizya pe kuti bantu nikuba tekkinoloji kuti inyonyoone nyika abantu.

  •   “Nyika inooliko lyoonse mane kukabe kutamani.”—Mukambawusi 1:4.

  •   “Balulami bayookona nyika, alimwi bayookkala alinjiyo lyoonse mane kukabe kutamani.”—Intembauzyo 37:29.

 Kwiinda muBbayibbili, Mulengi wesu usyomezya kuti uyoopa kuti bantu babe alyajuunza likwabililidwe alubo lilaluumuno. Kuti uzibe zyiingi atala anzilyaamba Bbayibbili, bala “Niinzi Chikonzya Kutugwasya Kuti Tuzoopone Buumi Bulikabotu Kunembo?” alubo “Bulangizi Bwini-bwini Bwabuumi Bubotu Kumbele.”

a Kuzwa munkani iiti: “Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence,” yakalembwa a-Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana, a-David McCoy.