1 Bami 20:1-43

  • Bana Siriya balwana Ahabu (1-12)

  • Ahabu wazunda bana Siriya (13-34)

  • Businsimi kujatikizya Ahabu (35-43)

20  Lino Mwami Beni-hadadi+ wa Siriya+ wakabunganya mpi yakwe yabasikalumamba yoonse antoomwe abami bambi bali 32, amabbiza ankalaki zyabo; mpoonya wakaunka kuyoosinkilila+ munzi wa Samariya+ akuulwana.  Kumane wakatuma batumwa ku Mwami Ahabu+ wa Israyeli mumunzi alimwi akumwaambila kuti: “Mboobu mbwaamba Beni-hadadi,  ‘Nsiliva yako angolida yako nzizyangu, kubikkilizya abamakaintu bako abana bako ibaboneka kabotu.’”  Amvwe boobo mwami wa Israyeli wakavwiila akwaamba kuti: “Kweelana amajwi aako omwami simalelaangu, mebo antoomwe azintu zyangu zyoonse tuli bako.”+  Mpoonya batumwa bakaboola alimwi akwaamba kuti: “Mboobu mbwaamba Beni-hadadi, ‘Ndakatumya mulomo wakuti, “Undipe nsiliva yako angolida yako, bamakaintu bako abana bako.”  Pele juunza aciindi eecino ndiyootuma babelesi bangu kulinduwe, alimwi bayooyandaula moonse muŋanda yako amumaanda aababelesi bako, eelyo kufwumbwa cintu ciyandisi mumeso aako ncobayoojana, bayoocibweza.’”  Mpoonya aawo mwami wa Israyeli wakaita baalu bamucisi boonse akubaambila kuti: “Amubone, muntu ooyu uyanda kutuletela mapenzi, nkaambo wakatumya mulomo wakuti uyanda bamakaintu bangu, bana bangu, nsiliva yangu angolida yangu, alimwi tiindakamukasya pe.”  Eelyo baalu abantu boonse bakamwaambila kuti: “Utamumvwidi alimwi utazumini pe.”  Aboobo wakaambila batumwa ba Beni-hadadi kuti: “Amukamwaambile mwami simalelaangu kuti, ‘Zyoonse nzyookandaambila ndemubelesi wako akusaanguna ndilazicita, pele eeci ncowaamba lino tandikonzyi kucicita pe.’” Mpoonya batumwa bakaunka kuyoomwaambila. 10  Beni-hadadi lino wakatuma mulumbe ooyu: “Baleza bakandisubule kapati ikuti kukasyaale vwu mu Samariya ilikonzya kupegwa akuzula mujanza lyaumwi aumwi wabantu banditobela!” 11  Mpoonya mwami wa Israyeli wakavwiila kuti: “Amukamwaambile kuti, ‘Ooyo uulibambila nkondo atalisumpuli mbuli kuti wazunda kale.’”+ 12  Lino Beni-hadadi mbwaakamvwida buyo majwi aaya ciindi walo abami nobakali kunywa mumatente* aabo, mpoonya aawo wakaambila babelesi bakwe kuti: “Amulibambile kulwana!” Aboobo bakatalika kulibambila kuti bakaulwane munzi. 13  Pele musinsimi umwi wakaunka ku Mwami Ahabu+ wa Israyeli akumwaambila kuti: “Mboobu mbwaamba Jehova, ‘Sena waibona nkamu mpati yoonse eeyi? Sunu ndilayaaba mumaanza aako, eelyo ulazyiba kuti ndime Jehova.’”+ 14  Mpoonya Ahabu wakabuzya kuti: “Kwiinda muli ni?” wakaingula kuti: “Mboobu mbwaamba Jehova, ‘Kwiinda mubabelesi babasilutwe bazyooko.’”* Aboobo wakabuzya kuti: “Ino nguni uutiikaitalike nkondo?” wakaingula kuti: “Nduwe!” 15  Mpoonya Ahabu wakababala balombwana, ibabelesi babasilutwe bazyooko, eelyo wakajana kuti bakali 232 ; kumane wakabala baalumi boonse bana Israyeli, eelyo wakajana kuti bakali 7,000 antoomwe. 16  Kumane bakanyamuka acilungulungu ciindi Beni-hadadi naakali kunywa cakukolwa mumatente* antoomwe abami bali 32 ibakali kumugwasya. 17  Ciindi babelesi babasilutwe bazyooko nobakasaanguna kuzwa, mpoonya aawo Beni-hadadi wakatuma batumwa. Eelyo bakapiluka akumwaambila kuti: “Kwaboola baalumi kuzwa ku Samariya.” 18  Mpoonya wakati: “Kufwumbwa naa baboolela kubamba luumuno naa baboolela nkondo, amubajate bulanga.” 19  Pele nobakazwa mumunzi–babelesi babasilutwe bazyooko alimwi ampi yabasikalumamba iyakali kubatobela– 20  umwi aumwi wakajaya sinkondonyina. Kumane bana Siriya bakatija,+ mpoonya bana Israyeli bakabatandaanya, pele Mwami Beni-hadadi wa Siriya wakatanta bbiza akutija antoomwe abasimabbiza bamwi. 21  Pele mwami wa Israyeli wakaunka kayaabujayaula basimabbiza abasinkalaki, alimwi wakabazunda* bana Siriya banji. 22  Kumane musinsimi+ wakaunka kumwami wa Israyeli akumwaambila kuti: “Koya ukaliyumye akubona ncoyelede kucita,+ nkaambo kumatalikilo aamwaka uboola, mwami wa Siriya uyooboola kuzookulwana.”+ 23  Lino babelesi bamwami wa Siriya bakati kulinguwe: “Leza wabo, ngu Leza wamalundu. Nkakaambo kaako ncobakatuzunda. Pele ikuti naa tukabalwanine anyika iiyalene, tuyoobazunda. 24  Alimwi ucite boobu: Kobagwisya bami+ boonse mumasena aabo akubikka basololi bazyooko. 25  Lino yebo weelede kubunganya* mpi yabasikalumamba iyeelene ampi yabasikalumamba yako yakajaigwa, mabbiza abe mbubonya mbuli mabbiza aakusaanguna ankalaki zibe mbubonya mbuli nkalaki zyakusaanguna. Mpoonya tukabalwane anyika iiyalene, eelyo masimpe tuyoobazunda.” Aboobo wakaatobela majwi aabo akucita mbubonya oobo. 26  Kumatalikilo aamwaka Beni-hadadi wakabunganya bana Siriya akuunka ku Afeki kuyoolwana abana Israyeli.+ 27  Abalo bana Israyeli bakabungana alimwi bakapegwa cakulya mpoonya bakaunka kuyooswaangana ambabo. Lino bana Israyeli nibakayaka nkambi kumbele lyabo, bakali mbuli tutanga twampongo tobilo, pele balo bana Siriya bakazuzya nyika eeyo.+ 28  Mpoonya muntu wa Leza mwini-mwini wakaboola akwaambila mwami wa Israyeli kuti: “Mboobu mbwaamba Jehova, ‘Akaambo kakuti bana Siriya baamba kuti: “Jehova ngu Leza wamalundu, tali Leza wanyika iiyalene,” ndilayaaba nkamu mpati yoonse eeyi mumaanza aako,+ eelyo mulazyiba ncobeni kuti ndime Jehova.’”+ 29  Bakakkala munkambi mazuba aali ciloba kumbele lyabasinkondonyina, eelyo mubuzuba bwaciloba nkondo yakatalika. Bana Israyeli bakajaya basikalumamba beenda amaulu babana Siriya ibali 100,000 mubuzuba bomwe. 30  Lino aabo bakasyaala bakatijila kumunzi wa Afeki.+ Pele bwaanda bwakabawida baalumi bali 27,000 bakasyeede. Awalo Beni-hadadi wakatijila mumunzi akuyooyuba mukaanda kamukati. 31  Aboobo babelesi bakwe bakamwaambila kuti: “Bona, twakamvwa kuti bami bamu Israyeli, mbami basiluse.* Atusame zisani zyamasaka muzibuno zyesu akwaanga ntambo kumitwe yesu, mpoonya tuunke kumwami wa Israyeli. Ambweni uyookulekela kuti upone.”+ 32  Aboobo bakasama zisani zyamasaka muzibuno zyabo alimwi akulyaanga ntambo kumitwe yabo mpoonya bakaboola kumwami wa Israyeli akwaamba kuti: “Mubelesi wako Beni-hadadi waamba kuti, ‘Akaka kondileka ndipone.’” Eelyo walo wakaingula kuti: “Sena ucili muumi? Uulya mwanookwesu.” 33  Baalumi aabo nibakamvwa boobo bakayeeya kuti eeci ncitondezyo cibotu cakuti zintu zilaba kabotu, aboobo bakati: “Beni-hadadi mwanookwanu.” Kumane wakati: “Kamuya mukamulete.” Eelyo Beni-hadadi wakaboola kulinguwe, mpoonya Ahabu wakamutansika munkalaki. 34  Lino Beni-hadadi wakati kulinguwe: “Minzi njaakabweza taata kuli uso ndilaipilusya, alimwi ulakonzya kulipangila misika* mu Damasiko mbubonya awalo taata mbwaakacita mu Samariya.” Ahabu wakaingula kuti: “Kwiinda mucizuminano eeci, ndilakuleka kuti uunke.” Mpoonya wakapanga cizuminano anguwe akumuleka waunka. 35  Kwiinda mujwi lya Jehova, umwi wabana babasinsimi*+ wakaambila mweenzinyina kuti: “Konduuma.” Pele mweenzinyina wakakaka kumuuma. 36  Aboobo wakati kulinguwe: “Akaambo kakuti tonooswiilila jwi lya Jehova, mbotiizwide buyo, syuumbwa ulakuluma.” Naakaunka, syuumbwa wakaboola wamuluma akumujaya. 37  Alimwi wakajana mwaalumi uumbi akumwaambila kuti: “Akaka konduuma.” Aboobo mwaalumi ooyo wakamuuma akumucisa. 38  Mpoonya musinsimi wakaunka akuyoomulindila mwami mumbali aanzila, kazambaide cisani kubusyu bwakwe kutegwa atalizibyi. 39  Lino mwami naakali kwiinda, musinsimi ooyo wakoongolola kumwami akwaamba kuti: “Mebo ndemubelesi wako ndakaunka ooko nkondo nkoyakabbebbede alimwi kwakali mwaalumi wakazwa kunkondo eeyo, iwakaboola akuletelezya mwaalumi kulindime akwaamba kuti, ‘Komulanga muntu ooyu. Ikuti naa atije, nduwe uutiijaigwe,+ naa pe ulabbadela talenta* lyansiliva.’ 40  Eelyo mubelesi wako naakacili kujata aawa awaawa, muntu ooyo wakatija.” Mpoonya mwami wa Israyeli wakati kulinguwe: “Lubeta lwako lulaba mbubonya oobo, nkaambo walisalila omwini.” 41  Mpoonya cakufwambaana musinsimi wakagwisya cisani cakali kumeso aakwe, mpoonya mwami wa Israyeli wakamuzyiba kuti wakali umwi wabasinsimi.+ 42  Kumane musinsimi wakamwaambila kuti: “Mboobu mbwaamba Jehova, ‘Akaambo kakuti wamulekela kuti aunke mwaalumi ooyo ngondakaambide kuti weelede kujaigwa,+ nkokuti kulafwa nduwe mubusena bwakwe+ alimwi abantu bako bayoojaigwa mubusena bwabantu bakwe.’”+ 43  Mpoonya mwami wa Israyeli wakaunka kuŋanda yakwe kabijilidwe akuusa kapati, eelyo wakasika ku Samariya.+

Bupanduluzi buyungizyidwe

Naa “mumavwuka.”
Naa “zilikiti zyamuzyooko.”
Naa “mumavwuka.”
Naa “wakabajaya.”
Mu Chihebrayo, “kubala.”
Naa “mbami basiluyando lutamani.”
Naa “kulisalila migwagwa.”
Kulibonya kuti mabala aakuti “bana babasinsimi” aamba cikolo cabasinsimi naa kabunga kabasinsimi.
Talenta lyomwe lyakali kulema makkilogilamu aali 34.2. Amubone Makani Aayungizyidwe B14.