Skip to content

Skip to table of contents

GEORGIA | 1991-1997

Kuyiisyigwa Abeembezi Babikkila Maano

Kuyiisyigwa Abeembezi Babikkila Maano

Ba Joni Shalamberidze antoomwe aba Tamazi Biblaia kumatalikilo aamyaka yamuma 1990

Kumatalikilo aamyaka yamuma 1990, bunji bwambungano zyamucisi ca Georgia zyakajisi buyo mwaalu omwe naa mukutausi omwe. Bunji bwaziindi, mbungano zyakajisi tubunga twiindene-indene itwakali kuswaangana tolikke, akaambo kakuti basikumwaya bakalitanteene kukkala mucilawo calo icakali kubikkilizya amadolopo aali mbwaabede naa minzi.

Ba Joni Shalamberidze aba Pavle Abdushelishvili—boonse bobilo ibakabelekede kale muzilawo izili kule—bakatumwa kuyoogwasyilizya ku Telavi, idolopo lili mucooko ca Kakheti. Mbungano iyakali kubusena ooku yakajisi basikumwaya bali 300, pele kwakanyina mwaalu naba omwe. Yakajisi tubunga tuli 13 itwakali kuswaanganina mumasena aaindene-indene.

Ba Pavle Abdushelishvili

Tiilyakalampa, ba Joni aba Pavle bakabona cintu cipati icakali kusinkila bakwesu kuyaambele kumuuya. Ba Joni bakapandulula kuti: “Bunji bwabakwesu bakajisi myuunda mipati alimwi amyuunda yamisaansa. Mbwaanga ncilengwa buya muminzi basimukobonyina kugwasyanya milimo yabo yamumafaamu, bakwesu bakali kunga ciindi cinji bajanika aabantu batasyomi.”—1Kor. 15:33.

Ba Joni aba Pavle bakapa muzeezo wakuti ibakwesu kabalomba Bakamboninyina kubagwasya kutebula zisyango zyabo. Kwiinda mukucita boobo, bakali kukonzya kugwasyigwa akuyanzana kubotu ciindi nobacita milimo yabo yamumafaamu. (Muk. 4:9, 10) Ba Joni bakaamba kuti: “Luyando akati kababunyina mumbungano lwakatalika kuyuma.” Nokwakainda myaka yotatwe kuzwa ciindi ba Joni aba Pavle nobakazwa kucooko ca Kakheti, kwakali baalu bali 5 abakutausi bali 12 bakubusena ooku.

Miswaangano Yagwasya Kuyungizya Luzyibo Mubukambausi

Akaambo kakuti mulimo wesu wakalilesyedwe mane kusikila kumatalikilo aamyaka yamuma 1990, Bakamboni bakali kuswaangana mutubunga tusyoonto-syoonto kucita buyo Ciiyo Cabbuku Cambungano alimwi a Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi. Nokuba kuti miswaangano eeyi yakali kukulwaizya, tiiyakabambilidwe kuyiisya basikumwaya mbobakonzya kubeleka mulimo wakukambauka.

Pele zintu zyakacinca nobwakamana bweendelezi bwaci Kkomyunizimu. Lino mbunga ya Jehova yakalailila mbungano kuti kazicita Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza alimwi a Muswaangano Wamulimo kuba cibeela camiswaangano yabo yansondo ansondo.

Ba Naili Khutsishvili abapati babo bakaintu ba Lali Alekperova, balayeeya ciindi nobakali kujanika kumiswaangano eeyi. Ba Lali bakaamba kuti: “Cakali ciindi cikkomanisya kapati. Boonse bakalikkomene kapati kuzyiba kuti lino abalo bacizyi bakali kukonzya kutola lubazu mupulogilamu.”

Ba Naili bakaamba kuti: “Mucitondezyo cimwi, mukamwiniŋanda wakali kubala muteende acibumbili ciindi naakamvwa muntu uukonkomona kumulyango. Ciindi nobakaambilwa kunjila, bacizyi bobilo bakanjila kumulyango waŋanda yakuswaanganina akweenda mane kuyoosika kucibumbili!” Ba Lali bakayungizya kwaamba kuti: “Nokuba kuti zimwi ziindi miswaangano eeyi yakali kugambya, yakatugwasya kuyungizya luzyibo lwesu mubukambausi.”

Kuyandika Kwacakulya Cakumuuya Kwayungizyika

Kwamyaka minji, bakwesu bamwi bakali kukkopolola mabbuku aamba zyamu Bbaibbele aŋanda kwiinda mukubelesya mincini iibelesyegwa amaanza kukkopolola. Kutegwa bacikonzye kuba amabbuku aakali kuyandika, bakwesu lino bakatalika kubelesya makkampani aabasimakwebo bapulinta ibakali kukonzya kupulinta mamagazini eesu amuulo uuli kabotu.

Kutegwa babambe makkopi aakusimba aamamagazini eesu aamumwaambo waci Georgian, bakwesu bakali kutendulula mabala aakalembedwe mumuteende akwaamatika kucivwumbyo camagazini ya Chingisi

Bakwesu bakali bankutwe ciindi nobakali kubamba kkopi yuunka mukupulintwa. Malembe aakasandululwa mumwaambo waci Georgian akali kulembwa kabotu-kabotu kweelana ambwaalembedwe mumagazini yamu Chingisi. Mpoonya bakwesu bakali kutendulula zifwanikiso kuzwa mumagazini ya Chingisi akubikka acipepa cakukkopolola amuncini uutegwa typewriter. Kumane, bakali kukkopa mbwaalembedwe mabala aakalembedwe kabotu mumuteende akwaanamatika kucivwumbyo camagazini. Lino magazini yakali kweelela kutumwa kukusimbwa!

Mamagazini aamumwaambo waci Georgian aakusaanguna aakali kusimbilwa mucisi mumonya

Ciindi notwakaba amakkompyuta, bakwesu bobilo bakubusi ba Levani Kopaliani aba Leri Mirzashvili, bakanjila zikolo zyakwiiya mbwaabelesyegwa kabotu makkompyuta aaya. Ba Leri bakaamba kuti: “Tiitwakajisi luzyibo, alimwi kanji-kanji zintu tiizyakali kweenda kabotu. Pele kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, tiilyakalampa twakatalika kutaipa alimwi akupanga mamagazini eesu.”

Nokuba kuti kwakali buyumuyumu, mbungano zyoonse mucisi ca Georgia zyakatalika kutambula mamagazini aakajisi zifwanikiso zyamibala-mibala (four-color magazines) aakali kusimbwa mucisi mumonya. Pele mukuya kwaciindi, cakatalika kukatazya kusimba mweelwe wamamagazini aakali kuyandika kweelana akuyungizyika kwakali kucitika. Aciindi ceelede, babelesi ba Jehova mucisi ca Georgia bakatambula malailile aaluyando kuzwa kumbunga ya Jehova.

Kucinca Kwazintu

Muswaangano wamasi iwakacitwa mu 1992 ku St. Petersburg, Russia, wakapa coolwe cakuti bakwesu bakucisi ca Georgia babonane abaiminizi bamutabi ibakali kuzwa kucisi ca Germany. Ba Genadi Gudadze bakaamba kuti: “Bakatupandulwida mboucitwa mulimo wakusandulula. Bakatwaambila kuti kumbele kuyooboola bayootuswaya kutegwa bakatugwasye amulimo wakusandulula.”

Kusimba mabbuku aamba zyamu Bbaibbele aamumwaambo waci Georgian tiicakali cintu cuuba-uba pe. Mbwaanga mwaambo ooyu wakali kulembwa munzila iilibedelede, pulogilamu iibelesyegwa ambunga iitegwa Multilanguage Electronic Publishing System (MEPS) tiiyakaningatalika kubelesya mabala aamwaambo waci Georgian. Aboobo, kwakayandika kupanga foonti mpya kutegwa kaibelesyegwa ku photocomposition alimwi akukusimba.

Kaindi, kumamanino aamyaka yamuma 1970, mukwasyi umwi wakucisi ca Georgia waba Datikashvili, wakalongela kucisi ca United States kwalo mwana umwi wamumukwasyi ooyu uutegwa Marina, nkwakaiya kasimpe mukuya kwaciindi. Wakagwasya kapati ciindi bakwesu baku Bbeteli yaku Brooklyn nobakali kupanga mabala aamumwaambo waci Georgian kutegwa alufabbeti baibikke mupulogilamu ya MEPS. Tiilyakalampa, matulakiti amabroshuwa amwi mbuli yakuti “Amubone! Ndalengulula Zintu Zyoonse Zibe Zipya” akatalika kusimbwa kucisi ca Germany.

Lugwasyo Kujatikizya Mulimo Wakusandulula

Mu 1993, ba Michael Fleckenstein abakaintu babo ba Silvia, bakasika mu Tbilisi kuzwa kumutabi wakucisi ca Germany kuzootalisya ofesi yakusanduluda. Ba Michael bakaamba kuti: “Mumizeezo, ndakacili kuyeeya muswaangano ngotwakajisi ku St. Petersburg. Notwakasika mu Tbilisi kakwiindide myezi iili 18, twakagambwa kapati kujana kabunga kabasanduluzi ikakali kubeleka kale!”

Ba Leri Mirzashvili, ba Paata Morbedadze, aba Levani Kopaliani kababeleka muofesi yakusandulwida ku Tbilisi mu 1993

Mumyezi misyoonto buyo, kabunga kabasanduluzi bali 11 kakali kubeleka muofesi iyakali muŋanda nsyoonto. Tulalumba kapati akaambo kalwiiyo ndoipa mbunga ya Jehova, cakulya cakumuuya cakatalika kutolwa mumbungano aciindi ceelede.

Kutola Cakulya Cakumuuya Ciindi Camanyongwe

Nobwakamana bweendelezi bwa Soviet Union, manyongwe aamucisi alimwi amazwanga akatalika muzisi zinji, kubikkilizya amucisi ca Georgia. Akaambo kaceeci, kweenda—kwaambisya kuunka muzisi zimbi—kwakatalika kuyoosya.

Mukwesu Zaza Jikurashvili amukwesu Aleko Gvritishvili (abamakaintu babo) bakali kutola mabbuku myaka nokwakali manyongwe

Bumwi buzuba mu November 1994, ba Aleko Gvritishvili bakali kuunka kucisi cimbi antoomwe abakwesu bamwi bobilo ciindi nkamu yabamaalumi ibakajisi ntobolo noyakabaimika akubaambila kuti bazwe mumootokala wabo. Ba Aleko bakaamba kuti: “Bamaalumi aaba bakanyema kapati nobakabona mabbuku eesu aamba zyamu Bbaibbele. Bakatwiimika mulaini mbuli kuti bakali kuyanda kutujaya. Twakapaila kuli Jehova kuzwa ansi aamoyo. Nokwakainda mawoola abalilwa kuli obilo, umwi wambabo wakatwaambila kuti, ‘Kamubweza mabbuku aanu muunke—pele kuti mukaboole alimwi, tuyooyuumpa mootokala yanu akumujaya.’”

Nokuba kuti bakakongwa boobu, bakwesu bakazumanana kutola cakulya cakumuuya. Mukwesu Zaza Jikurashvili, iwakalyaabide kapati kuleta mabbuku aamba zyamu Bbaibbele kucisi ca Georgia, wakaamba kuti: “Twakalizyi kuti bakwesu bakali kuyandika cakulya cakumuuya. Bamakaintu besu bakatugwasyilizya kapati.”

Ba Aleko bakaamba kuti: “Bunji bwabakwesu ibakali kutola mabbuku bakalijisi mikwasyi.” Ino ncinzi cakabakulwaizya kuzumanana nokuba kuti kwakali ntenda? Bakazumanana kwaamba kuti: “Cipati, kwakali kulumba kwesu kupati kuli Jehova alimwi aluyando ndotwakajisi kulinguwe. Alimwi twakali kuyanda kutondezya kubikkila maano kwa Jehova kubakwesu abacizyi.”

Tulalumba kapati kubakwesu aaba akaambo kamuuya wabo wakulyaaba, mabbuku tanaakaleka kusika mumyaka nokwakali manyongwe mucisi. Mukuya kwaciindi, bakwesu bakajana nzila yakali kabotu akati kacisi ca Germany aca Georgia.

Kukulwaizyigwa Kumuuya Aciindi Ceelede

Ciindi manyongwe aajatikizya twaambo twacisi naakamana, Bakamboni bakapanga bubambe bwakucita muswaangano wacooko wakusaanguna. Ciindi cacilimo mu 1996, bantu babalilwa ku 6,000 ibakazwa kucisi ca Georgia bakajanika kumuswaangano wacooko iwakacitwa mumasena otatwe: Gori, Marneuli, a Tsnori.

Bakamboni bali kumuswaangano wacooko munsi-munsi adolopo lya Gori mu 1996

Muswaangano iwakacitilwa mudolopo lya Gori, wakabakkomanisya kapati aabo bakajanika. Eelo kaka kwakali kucinca kuzwa leelyo bakwesu nobakali kudooneka naa bantu bakali kukonzya kuzula mubusena oobu bwakucitila miswaangano lya Ciibalusyo! Lino bakali kulangila kuti kulajanika bantu bainda ku 2,000, pele tiibakali kukonzya kujana busena bupati bwakucitila muswaangano ooyu. Aboobo bakasala kuucitila anze muswaangano, kubusena bubotu bwamalundu ibwatakali kulamfwu kapati adolopo.

Mukwesu Kako Lomidze, iwakabelekela mu Kkomiti Yamuswaangano wakaamba kuti: “Nowakamana muswaangano, bakwesu abacizyi bakazumanana kubandika antoomwe, kwiimba nyimbo alimwi akuyanzana kukkomanisya. Cakalibonya kubantu boonse kuti bantu ba Leza balikamantene akaambo kaluyando ndobajisi.”—Joh. 13:35.

Bubambe Bwaluyando Bwakapa Kuti Kube Kuyungizyika

Kutalikila mu 1996, kwakabikkwa bubambe bwakuti balangizi beendeenda kabaswaya mbungano imwi aimwi mucisi kwansondo yomwe iikkwene. Kutegwa baizuzikizye mbaakani eeyi, kwakasalwa balangizi beendeenda bapya kusangana baabo ibakali kubeleka kale mucisi ca Georgia nkocili kumbo alimwi ankocili kujwe.

Cakutadooneka, ‘kubeleka kwabo kwaluyando’ alimwi akusyomeka kumulimo kwabalangizi aaba beendeenda kwakagwasya kuti mbungano zikomene alimwi akwaatobela kabotu malailile aa Leza. (1Tes. 1:3) Kuzwa mu 1990 kusikila mu 1997, kwakaba kuyungizyika citaambiki. Nokuba kuti basikumwaya ibali 904 mbebakalipoota mulimo wabo mu 1990, kwakainda buyo myaka iili ciloba, basikumwaya bali 11,082 bakali kukambauka makani mabotu!

Kukomena kwakumuuya ikwakatalikide myaka iili mbwiibede yakaindide, lino kwakalibonya kuti kwakalimwaikide mucisi coonse. Pele Jehova wakababambilide azimbi zilongezyo zinji bantu bakwe bamucisi ca Georgia.