Skip to content

Skip to table of contents

GEORGIA | 1924-1990

Miswaangano Yakabagwasya Boonse Kukomena Mulusyomo

Miswaangano Yakabagwasya Boonse Kukomena Mulusyomo

Miswaangano ya Bunakristo yakagwasya kapati mukugwasya bapya kukomena mulusyomo. Alimwi buya, Banakristo ibakazwide aakubbapatizyigwa bakaliyandide kapati kwaaba maanda aabo kuti kaacitilwa miswaangano mbubwenya mbuli baabo ibakajisi myaka minji mukasimpe. Boonse ibakali kuboola kumiswaangano bakali kutambulwa amaanza obilo, alimwi eeci acalo cakayumya luyando akati kabo.

Ciindi basikwiiya ibali mbobabede nobakali kuyanda kubbapatizyigwa, kwakali kubambwa miswaangano yaalubazu cabupampu. Mu August 1973, bakwesu bakabamba muswaangano uuli boobu kunze aadolopo lya Sokhumi, munsi-munsi ankomwe yalwizi lutegwa Black Sea. Pele basikubbapatizyigwa ibali 35 tiibakajana ciindi cakubbapatizyigwa! Kautanamana muswaangano, bamapulisa bakaunyonganya mpoonya akwaanga bakwesu abacizyi bamwi kubikkilizya aba Vladimir Gladyuk.

Mbobakaangununwa buyo ba Vladimir abakwesu bamwi, bakabaita alimwi basikubbapatizyigwa boonse. Nokwakainda mazuba obilo kuzwa ciindi cakusaanguna nobatiikabbapatizyigwe, boonse bakabbapatizyigwa. Ba Vladimir bakaamba kuti: “Twakalimvwa kuti Jehova wakali aandiswe. Nolwakamana lubbapatizyo, twakapaila antoomwe kutondezya kulumba kwesu kuli Jehova.”

Kukazyigwa Kwagwasyilizya Kuti Makani Mabotu Amwaigwe

Nokwakainda mazuba obilo kuzwa lubbapatizyo nolwakacitika, ba Vladimir Gladyuk bakaangwa alimwi. Mukuya kwaciindi, balo, ba Itta Sudarenko, alimwi aba Natela Chargeishvili bakaangwa kwamyaka iili mbwiibede muntolongo. Nokuba kuti bakaluuside akaambo kakwaangwa kwamukwesu aabacizyi aaba, basikumwaya bakakanzide kuzumanana amulimo wakukambauka, pele kabacita oobo cakucenjela.

Kutegwa batazyibwi abeendelezi, basikumwaya bakali kuunka kuyookambaukila kumadolopo akuminzi iimbi. Akaambo kaceeci, kukazyigwa kwakagwasyilizya kuti makani mabotu amwaigwe mumasena manji.

Ciindi cabweendelezi bwaci Kkomyunizimu, basikumwaya ibakali kukkala mumadolopo mapati bakali kukambaukila mumigwagwa munyina coongo alimwi amumapaaki. Kanji-kanji bakali kuswaanganya bantu ibakali kuzwa mumadolopo aambi alimwi amuminzi kuzooswaya babbululu babo naa kuula nzyobayanda. Ikuti muntu watondezya luyandisisyo, basikumwaya bakali kumulomba kkeyala yakwe akupanga bubambe bakuyoobonana anguwe alimwi.

Ba Babutsa Jejelava bakali akati kabaabo ibakali kweenda kapati mucisi ca Georgia coonse nkocili kumbo. Bakaamba kuti: “Mbwaanga ndakalijisi bacibbululu mumasena aaindene-indene, kunyina wakali kundidooneka akaambo kakuswaya cakwiinduluka-induluka. Nokwakainda myaka iibalilwa kuli yobilo, ndakali kwiiya Bbaibbele abantu bainda ku 20 mu Zugdidi alimwi abali 5 mudolopo limbi litegwa Chkhorotsku. Boonse bakabbapatizyigwa.”

Mabbuku Aamumwaambo Waci Georgian Akayandika Kapati

Tiilyakalampa, cakalibonya kuti mabbuku aamumwaambo waci Georgian akali kuyandika kapati. Ciindi nobakali kucita nyendo zyakupilukila naa kweendelezya ziiyo zya Bbaibbele, basikumwaya bakali kulimvwa kuti kwakali kuyandika ma Bbaibbele alimwi amabbuku aamba zyamu Bbaibbele mumwaambo ngobakali kukonzya kumvwisya basikwiiya. *

Ba Babutsa balayeeya mbocakali ciyumu kweendelezya ciiyo ca Bbaibbele kakunyina mabbuku aali woonse aamumwaambo waci Georgian. Bakaamba kuti: “Ndakajisi buyo Bbaibbele alimwi amabbuku aambi aamumwaambo waci Russian, aboobo kanji-kanji ndakali kubasandulwida buya zibalo zyakwiiya bantu mbondakali kuyiisya Bbaibbele.” Kakunyina bbuku limbi lili lyoonse ilyakali kukonzya kubagwasya kunze aabbuku lipandulula mabala, bakali kusandulula zibalo zyamu mamagazini eesu kutola mumwaambo waci Georgian. Alimwi bakacikonzya kusandulula bbuku lyoonse lya Makani Mabotu lya Matayo!

Bakamboni basicamba bakali kubelesya mincini misyoonto-syoonto iikkopolola iitegwa mimeograph kukkopolola mabbuku mumaanda aabo

Bantu ibakajisi luyandisisyo bakazikkomanina kapati zibalo izyakasandululwa mumwaambo wabo cakuti bakaliyandide kuzikkopolola zibalo eezyi kutegwa kababelesya. Akaambo kakuti ma Bbaibbele aamumwaambo waci Georgian akali kukatazya kujana, basikwiiya Bbaibbele bamwi mane bakaba “basikukkopolola” ba Jwi lya Leza bamazuba aano.

“Ndakali Kukkopolola Buzuba Boonse”

Mabbuku aakasandululwa mumwaambo waci Georgian akamwaigwa kubakwesu alimwi akuli baabo bakajisi luyandisisyo cakuti boonse bakali kwiinzizyanya kwaabala. Umwi aumwi wakali kupegwa buyo mazuba masyoonto naa nsondo zisyoonto buyo zyakubala bbuku. Aboobo ciindi Bbaibbele lya Magwalo aa Chigiriki aamumwaambo waci Georgian iwaambaulwa mazuba aano nolyakatalika kujanika akati kabakwesu, mukwasyi umwi wakayanda kulikkopolola.

Ba Raul Karchava bakajisi buyo myaka iili 13 ciindi bausyi nobakalomba kuti bakkopolole Bbaibbele lya Magwalo aa Chigiriki. Bakaamba kuti: “Bataata bakaula bbokesi lyoonse lyamabbuku aakulembela amabboopeni alimwi amapensulo aaindene-indene kutegwa bandikulwaizye kulikkopolola. Nokuba kuti ndakalibilika, ndakauzumina mulimo ooyu. Ndakali kukkopolola buzuba boonse, ndakali kwiima buyo asyoonto ndayanda koolola maanza.”

Makkopi aa Ngazi Yamulindizi alimwi akabbuku ka Kulingaula Magwalo Abuzuba aakalembwa aamaanza mumwaambo waci Georgian

Babbululu baba Raul bakakkomana kapati nobakamvwa kuti bakwesu bazumina kubasiila bbuku eeli lyakali kuyandwa kapati, kwansondo azimbi zisyoonto kutegwa ba Raul bacikonzye kumanizya mulimo wabo ooyu uukatazya. Mumyezi buyo yobilo, bakacikonzya kwaakkopolola mabbuku oonse aali 27 aa Magwalo aa Banakristo aa Chigiriki!

Nokuba kuti basikukkopolola bakabeleka canguzu, nzala yakumuuya yabasikwiiya Bbaibbele ibakali kuyaabuvwula tiiyakali kukonzya kumaninina. Kutegwa bacikonzye kumana nzala yakumuuya, cabusicamba bakwesu alimwi abacizyi bakalibikka muntenda yakukkopolola alimwi akumwaya mabbuku aamba zyamu Bbaibbele mumaanda aabo.

Mulimo wakukambauka mucisi ca Georgia nkocili kumbo wakali kuyaabukomena kapati. Pele ino mbuti kujatikizya cibeela cakujwe kwacisi? Sena kuli muntu uuli woonse iwakaliko mudolopo pati, mu Tbilisi, iwakali kukonzya kugwasya bantu ibakali kuyandaula kasimpe mbuli ba Vaso Kveniashvili, ibaambwa kumatalikilo?

Kasimpe Kasika Mudolopo Pati

Mumyaka yamuma 1970, beendelezi bamu Soviet bakasola kubatyompya Bakamboni kwiinda mukubatanda mumaanda aabo mumasena manji. Eeci ncecakacitika kuli ba Oleksii aba Lydia Kurdas, banabukwetene baku Ukraine ibakalongelede ku Tbilisi. Bakakkala myaka minji muntolongo zya Soviet akaambo kalusyomo lwabo.

Ba Larisa Kessaeva (ibakazooba bamuka ba Gudadze) mumyaka yamuma 1970

Banabukwetene aaba bakabayiisya kasimpe ba Zaur aba Eteri Kessaev, balo ibakali kwaayandisya kapati makani aabukombi. Mwanaabo musimbi wazina lya Larisa, iwakajisi myaka iili 15 aciindi eeco, wakapandulula mbobacakabede nobakabonana aba Oleksii alimwi aba Lydia ciindi cakusaanguna, wakati: “Twakasola kutondezya kuti cikombelo ca Orthodox ncecikombelo celikke cakasimpe. Notwakamana kubandika kwaziindi zili mbozibede, twaambo twakukazya ntotwakajisi twakamana, pele balo bakazumanana kutupandulwida kubelesya Magwalo.”

Ba Larisa bakazumanana kwaamba kuti: “Ciindi notwakali kuunka kucikombelo, lyoonse ndakali kwiibala Milawo Iili Kkumi, yalo iyakalembedwe kubwaanda akati kazikozyanyo zyobilo izyakazekawidwe. Pele buzuba oobo kumangolezya, ndakagambwa kapati ciindi ba Oleksii nobakatubalila lugwalo lwa Kulonga 20:4, 5. Ndakaalilwa koona busiku oobo akaambo kakuyeeya kuti, ‘Sena masimpe ncobeni kuti kwiinda mukukomba zikozyanyo nkokuti tutyola mulawo wa Leza?’”

Kabayandide kujana bwiinguzi kumubuzyo wabo, mafwumofwumo buzuba bwakatobela ba Larisa bakazuzila kucikombelo icakali kubusena nkobakali kukkala akuyakuubala alimwi mulawo wakuti: “Utalipangili cikozyanyo cibezedwe. . . Utazikotamini.” Ciindi cakusaanguna mubuumi bwabo, bakazyiba ncowakali kwaamba mulawo ooyu wa Leza. Mukuya kwaciindi, ba Larisa alimwi abazyali babo bakabbapatizyigwa alimwi bakali akati ka Bakamboni bakusaanguna mu Tbilisi.

Wakalongezyegwa Akaambo Kakuyandisisya Bululami

Kakwiindide myaka iibalilwa ku 20 kuzwa nobakamvwa kasimpe ciindi cakusaanguna, ba Vaso Kveniashvili bakaswaanganya muntu umwi iwakali kujanika kumiswaangano ya Bakamboni ba Jehova mu Tbilisi. Ba Vaso bakakkomana kuswaangana a Bakamboni alimwi. Bakalindila kwaciindi cilamfwu.

Nokwakainda myaka iibalilwa ku 24 kuzwa nobakamvwa kasimpe ciindi cakusaanguna, ba Vaso Kveniashvili bakaba Bakamboni

Nokuba boobo, kumatalikilo, Bakamboni bakubusena ooko bakali kuwayawaya kubazumizya kutola lubazu mumilimo yambungano nkaambo ba Vaso bakazyibidwe kuba muntu mubyaabi akaambo kabugwebenga mbobakali kucita kaindi. Mane bamwi bakali kuyoowa kuti ambweni bayanda kuzyiba nzyobacita Bakamboni kutegwa bakaambile beendelezi ba Soviet. Aboobo ba Vaso tiibakali kuzumizyigwa kujanika kumiswaangano ya Bunakristo kwamyaka yone.

Ciindi nokwakasinizyigwa kuti ba Vaso bakajisi mizeezo mibotu, bakazumizyigwa kuba mumbungano yakubusena ooko alimwi akubbapatizyigwa. Lino ba Vaso bakali kukonzya kuba acilongwe a “Leza uubeteka kabotu” ngobakali kuyandaula kuzwa kubwana! (Is. 30:18) Bakamubelekela Jehova cakutazungaana kusikila nobakafwa mu 2014.

Kuzikusika mu 1990, mulimo wakukambauka wakali kucitwa mucisi ca Georgia nkocili kumbo alimwi ankocili kujwe. Basikumwaya babalilwa ku 900 bakali kweendelezya ziiyo zya Bbaibbele zili 942. Ntalisyo yakuyungizyika kupati ikwakali kulangilwa kumbele yakabikkwa.

^ munc. 12 Ma Bbaibbele akali kukatazya kujana muciindi ca Kkomyunizimu, nokuba kuti zibeela zimwi zyamu Bbaibbele zyakalisandulwidwe kale mumwaambo waci Georgian mumwaanda wamyaka wasanu C.E.—Amubone kabbokesi kakuti “Bbaibbele Mumwaambo Waci Georgian.”