Skip to content

Skip to table of contents

Ooyo Basinsimi Boonse Ngobakasinizya

Ooyo Basinsimi Boonse Ngobakasinizya

Cibalo 4

Ooyo Basinsimi Boonse Ngobakasinizya

1. Ino makani aamba zyabuumi bwa Jesu katanaba muntunsi atondezya nzi kujatikizya cilongwe cakwe a Jehova?

“WISI ulamuyanda Mwana, wamutondezya zintu zyoonse nzyacita mwini.” (Johane 5:20) Elo kaka Mwana ooyu wakalaa cilongwe cikondelezyaa Wisi, Jehova! Ikuyanzana kwabo ooku kubotu kwakatalika ciindi naakalengwa, myaka iitabaliki katanazyalwa kuba muntunsi. Wakali Mwanaa Leza simuzyalwa alikke, nkokuti Jehova ngwaakalenga cakaanzambwene alikke buyo. Zintu zyoonse zili kujulu alimwi aansi zyakalengwa kwiinda mu Mwana ooyo uuyandwa kapati mutaanzi kuzyalwa. (Ba-Kolose 1:15, 16) Alimwi wakali Ijwi lya Leza naa Sikwaambilizya wakwe, Ooyo mwalo makanze aa Leza mwaakazikuzibisigwa kuli bamwi. Ooyu Mwana iwakali muyandwi wa Leza, ngowakazikuba Jesu Kristo muntunsi.—Tusimpi 8:22-30; Johane 1:14, 18; 12:49, 50.

2. Ino bumwaamba buti Jesu ibusinsimi bwamu Bbaibbele?

2 Katanazyalwa Mwanaa Leza mutaanzi kuba muntu munzila yamaleele, kwakalembwa businsimi bunji kapati bujatikizya nguwe. Mwaapostolo Petro wakacisinizya eeci kuli Korneliyo naakati: “Basinsimi boonse balasinizya anguwe.” (Incito 10:43) Mulimo wa Jesu wakatondezyegwa mu Bbaibbele cakuti mungelo mane wakaambila mwaapostolo Johane kuti: “Bumboni bwa-Jesu ngumuuya wabusinsimi.” (Ciyubunuzyo 19:10) Businsimi oobo bwakamutondezya kabotu-kabotu kuti ngo Mesiya. Bwakabikkila maanu kapati kumilimo iisiyene-siyene njaakali kunoobeleka mukuzuzikizya makanze aa Leza. Zyoonse eezi tweelede kuzibikkila maano kapati sunu.

Ncobwakaamba Ibusinsimi

3. (a) Mubusinsimi buli ku Matalikilo 3:15, nguni wiimininwaa muzoka, “amwanakazi” alimwi ‘alunyungu lwamuzoka’? (b) Nkaambo nzi ‘ikuumwa kwamuzoka kumutwe’ ncokuyandika kapati kubabelesi ba Jehova?

3 Businsimi bwakusaanguna akati kabusinsimi oobo boonse bwakaambwa ciindi kuzanga nokwakacitika mu Edeni. Jehova wakaambila muzoka kuti: ‘Nkabela njoobusya inkondo akati kanduwe amwanakazi, akati kalunyungu lwako alunyungu lwakwe. Walo uyookuuma amutwe, ayebo uyoomuluma kukasindi.’ (Matalikilo 3:15) Businsimi oobo mubwini bwakali kwaamba Saatani, walo wiimininwaa muzoka. “Mwanakazi” nimbunga ya Jehova yakujulu iisyomeka, yalo iili mbuli mwanakazi uusyomeka kulinguwe. ‘Ilunyungu lwamuzoka’ lubikkilizya baangelo alimwi abantu boonse ibajisi muuya wa Saatani, aabo ibakazya Jehova alimwi abantu Bakwe. ‘Ikuuma muzoka kumutwe’ caamba ikunyonyoonwa nkwaayoonyonyoonwa muzangi Saatani walo wakabejelezya Jehova akuletela bantu mapenzi aataambiki. Pele ino nguni wacibeela cipati ca “lunyungu” walo uyoomuuma amutwe? Kwamyaanda yamyaka, aayo akali “makani aasisidwe.”—Ba-Roma 16:20, 25, 26.

4. Ino izyalani lya Jesu lyakagwasya buti ikusinizya kuti ngonguwe wakali Lunyungu lwakasyomezyegwa?

4 Nokwakainda myaaka iitandila ku 2,000 kabapona bantu, Jehova wakapa aambi makani. Wakaamba kuti Lunyungu lwakali kuzooba kwiinda muzyalani lya Abrahamu. (Matalikilo 22:15-18) Nokuba boobo, izyalani imwakali kuzoozyalilwa Lunyungu teelyakali kuzooba mumulongo wazyalani lyakumubili pe, pele lyakali leelyo Leza mwini ndyaakali kuzyoosala. Nokuba kuti Abrahamu wakali kumuyanda kapati mwanaakwe Ismayeli ngwaakazyala kuli Hagare, Jehova wakati: “Cizuminano cangu njoocitanga a-Izaka, ngonguwe Sara ngwati kuzyalile.” (Matalikilo 17:18-21) Kumbele aamazuba icizuminano eeco cakasinizigwa, ikutali kuli Esau, mwana musankwa wa Izaka mutaanzi kuzyalwa, pele kuli Jakobo imwakazwa misyobo iili 12 yabana Israyeli. (Matalikilo 28:10-14) Nokwakainda ciindi, kwakatondezyegwa kuti Lunyungu lwakali kuzoozyalwa kwiinda mumusyobo wa Juda, muzyalani lya Davida.—Matalikilo 49:10; 1 Makani 17:3, 4, 11-14.

5. Ciindi Jesu naakatalika mulimo wakwe waanyika, ncinzi cakasinizya kuti ncobeni ngowakali Mesiya?

5 Ntwaambo nzi tumbi twakapegwa twalo twakali kuzoozibya Lunyungu? Kakucili myaka iili 700, Ibbaibbele lyakaamba kuti, Lunyungu lwakasyomezyegwa lwakali kuzoozyalilwa mumunzi wa Betelehemu kaluli muntunsi. Alimwi lyakaamba kuti, Lunyungu lwakaliko “kuzwa mazuba aansiku” iciindi naakalengwa kujulu. (Mika 5:2, BT) Acalo ciindi cini Mesiya ncaakali kuzyoobonekaa nyika cakasinsimwa kwiinda mumusinsimi Daniele. (Daniele 9:24-26) Alimwi ciindi Jesu naakananikwaa muuya uusalala ikuba Munanike wa Jehova, ijwi lya Leza mwini kuzwa kujulu lyakamuzibya kuti ncobeni wakali Mwanaakwe. (Matayo 3:16, 17) Ilunyungu lwakazibisigwa! Nkakaambo kaako Filipo cakusinizya ncaakaambila kuti: “Twakamujana oyo ngwaakalemba Musa mumulao, abasinsimi, nguwenya Jesu.”—Johane 1:45.

6. (a) Kweelanaa caambwa kuli Luka 24:27, ino basikumutobela Jesu bakazikuziba nzi? (b) Ino cibeela citaanzi ‘calunyungu lwamwanakazi’ nguni, alimwi ncinzi caambwa mumakani aakuuma muzoka kumutwe?

6 Mpoonya, basikumutobela Jesu bakaziba kuti kwakali businsimi bunji ibwakabikkilizigwa mu Magwalo aakasololelwaa Leza ibwakali kwaamba nguwe. (Luka 24:27) Alimwi cakalisalede lino ikuti Jesu ngowakali cibeela citaanzi ‘calunyungu lwamwanakazi’ ooyo uuyoowuma muzoka kumutwe, ikumunyonyweeda limwi Saatani. Zisyomezyo zya Leza zyoonse nzyaakasyomezya kubantu, zintu zyoonse nzyotulombozya, ziyoozuzikizigwa kwiinda muli Jesu.—2 Ba-Korinto 1:20.

7. Kunze lyakuziba Ooyo waambwa mubusinsimi, ncinzi cimbi iciyandika kapati kucita?

7 Ino ikuziba nkotwaziba makani aaya kweelede kutukulwaizya kucita nzi? Ibbaibbele lyaamba zyamwaalumi muzibe muna Etiopiya walo wakabalide bumwi akati kabusinsimi oobu bwakali kwaamba zyakuboola kwa Mufwutuli alimwi a Mesiya. Kagambidwe, wakabuzya mukambausi Filipo kuti: “Ino nguni ngwaamba musinsimi kumakani aya?” Pele kumuzibe ooyo makani tanaakamanina waawo mpoona kuzwa naakayingulwa. Naakamana kuteelela kubupanduluzi Filipo mbwaakamupa, mwaalumi ooyo wakaziba kuti ikutegwa atondezye kuti wamvwisya alimwi akulumba kwakwe kujatikizya kuzuzikizigwa kwabusinsimi oobu, wakali kuyandika kucita cimwi cintu. Wakaziba kuti wakali kuyandika kubbapatizigwa. (Incito 8:32-38; Isaya 53:3-9) Sena mbotucita aswebo oobu?

8. (a) Ino ikutuula Izaka Abrahamu nkwaakatiicite kwakali kwiiminina nzi? (b) Nkaambo nzi Jehova ncaakaambila Abrahamu kuti zisi zyoonse zyakali kuyoolongezyegwa kwiinda mu Lunyungu, alimwi ino eeci citujatikizya buti swebo sunu?

8 Amulange-lange cibalo cimbi cijatikizya Abrahamu ciindi naakalaatuule Izaka, walo wakali ngomwana musankwa alikke ngwaakazyede kuli Sara. (Matalikilo 22:1-18) Eeco cakali kwiiminina ncaakali kuzyoocita Jehova—ikutuula Mwanaakwe simuzyalwa alikke: “Obuya Leza mbwaakayandisya nyika, wakapa Mwanaakwe simuzyalwa alike, kuti umwi [a]umwi uumusyoma atafwidilili, pele abe abuumi ubutamani.” (Johane 3:16) Eeci cilatupa lusyomo lwakuti obuya Jehova mbwaakapa Mwanaakwe simuzyalwa alikke kutegwa azuzikizye makanze Aakwe, mbubwenya buyo atuswe ‘uyootupa zintu zimwi zyoonse.’ (Ba-Roma 8:32) Ncinzi ncotuyandika kucita? Mbuli mbokulembedwe ku Matalikilo 22:18, Jehova wakaambila Abrahamu kuti zisi zyoonse ziyoolongezyegwa kwiinda mu Lunyungu, “akaambo kakuti [Abrahamu] wa[ka]swiilila ijwi [lya Leza].” Andiswe mbubwenya buyo tuyandika kumuswiilila Jehova alimwi a Mwanaakwe: “Oyo uusyoma Mwana nguuli abuumi ubutamani, pele oyo uutamvwi Mwana takooyoobona buumi, pele bukali bwa-Leza bulikede alinguwe.”—Johane 3:36.

9. Ikuti katulumba kujatikizya bulangizi mbotujisi bwabuumi butamani bwakakonzyeka kwiinda mucituuzyo ca Jesu, ino ncinzi ncotuyoocita?

9 Ikuti katulumba akaambo kabulangizi bwabuumi butamani bwalo bwakakonzyeka kwiinda mucituuzyo ca Jesu, makanzeesu ayooba aakuyanda kucita zintu nzyatwaambila Jehova kwiinda muli Jesu. Malailile aaya aliswaangene kapati aluyando lwesu kuli Leza alimwi abasimukoboma. (Matayo 22:37-39) Jesu wakatondezya kuti luyando lwesu kuli Jehova lweelede kutukulwaizya kuyiisya bamwi ‘kujatisya makani oonse ngaakatulailila Jesu.’ (Matayo 28:19, 20) Alimwi ngamakanzeesu akuyanda baabo mbotubeleka limwi mumulimo wa Jehova kwiinda ‘mukulibunga-bunga’ antoomwe ambabo lyoonse. (Ba-Hebrayo 10:25; Ba-Galatiya 6:10) Alimwi notumuswiilila Leza kubikkilizyaa Mwanaakwe, tutanooyeeyi kuti bayanda kuti katucita zintu cabulondosi. Ibbuku lya Ba-Hebrayo 4:15 lyaamba kuti Jesu, mbwali Mupaizi wesu Mupati, ulakonzya “kutweetelela mukulengauka kwesu.” Alaumbulizya kaka makani aaya, ikapati eelyo notusikila Leza mumupailo kwiinda muli Kristo kulomba lugwasyo lwakuti tuzunde kukompama kwesu!—Matayo 6:12.

Amumusyome Kristo

10. Nkaambo nzi ncokutakonzyi kuba lufwutuko kumuntu umbi ccita buyo muli Jesu Kristo?

10 Naakamana kupandulwida nkuta mpati yaba Juda ku Jerusalemu ikwaamba kuti, ibusinsimi bwamu Bbaibbele bwakazuzikizigwa kale kwiinda muli Jesu, cakusinizya mwaapostolo Petro wakaakosola makani ulaamba: “Takukwe lufutuko kuluumbi naba omwe pe, nkaambo takukwe zina limbi ansi ilipegwa bantu, ndotweelede kufutulwa andilyo.” (Incito 4:12) Mbwaanga bana ba Adamu boonse mbaasizibi, lufwu lwabo talukwe mpindu iikonzya kubelesyegwa kuba cinunuzyo camuntu uuli woonse pe. Pele Jesu wakalilondokede aboobo buumi bwakwe bwakajisi mpindu yacituuzyo. (Intembauzyo 49:6-9; Ba-Hebrayo 2:9) Wakapa Leza cinunuzyo ceelene kumpindu yabuumi bulondokede Adamu mbwaakasowa. (1 Timoteo 2:5, 6) Eeci cakatujulila nzila yakujana buumi butamani munyika ya Leza mpya.

11. Amupandulule cituuzyo ca Jesu mbocikonzya kutugwasya kapati.

11 Alimwi cinunuzyo cakatujulila nzila yakugwasigwaa zilongezyo zimbi noliba lino. Mucikozyanyo, nokuba kuti tuli basizibi, cituuzyo ca Jesu cilatugwasya kubaa manjezeezya aasalala akaambo kakulekelelwa kwazibi zyesu. Eeci ncibotu kapati kwiinda mbobakali kucita bana Israyeli muzituuzyo zyabanyama nzyowakali kuyanda Mulawo wa Musa. (Incito 13:38, 39; Ba-Hebrayo 9:13, 14; 10:22) Pele ikulekelelwa kuli boobo kuyandika kuti tuzumine camoyo woonse kuti lyoonse tuyandika cituuzyo ca Kristo: “Na twaamba kuti tatujisi zibi, twalyeena lwesu tubeni, elyo lusinizyo taluli mulindiswe. Kuti twalyaamba zibi zyesu, walo ulasyomeka akululama, ulatulekelela zibi zyesu akutusalazizya zitaluleme zyoonse.”—1 Johane 1:8, 9.

12. Nkaambo nzi ikubbizigwa mumeenda ncokuyandika kapati mukubaa manjezeezya mabotu mumeso aa Leza?

12 Ino basizibi inga batondezya buti kuti balamusyoma Kristo alimwi acituuzyo cakwe? Ciindi bantu bamumwaanda wamyaka wakusaanguna nobakaba basyomi, bakalitondezya kubuleya boonse kuti oobo mbobakacita. Munzila nzi? Bakabbapatizigwa. Nkaambo nzi? Akaambo kakuti Jesu wakalailila kuti basikwiiya bakwe boonse beelede kubbapatizigwa. (Matayo 28:19, 20; Incito 8:12; 18:8) Ciindi muntu naakulwaizigwa ncobeni acipego ncaakatupa Jehova caluyando kwiinda muli Jesu, taakwe cikonzya kumusinkila kuyaambele. Uyoocinca bukkale bwakwe akulyaaba kuli Leza mumupailo mpoonya akutondezya kulyaaba kwakwe kwiinda mukubbizigwa mumeenda. Munzila eeyi, ulatondezya lusyomo lwakwe lwakuti ‘uyandaula manjezeezya mabotu mumeso aa Leza.’—1 Petro 3:21.

13. Ciindi notwacita cibi, ncinzi ncotuyandika kucita kujatikizya cibi eeco, alimwi nkaambo nzi ncotweelede kucitila boobo?

13 Inzya, nokuba kuti twabbapatizigwa, tunoocili atumpenda twesu tumwi tubyaabi. Ino ncinzi ncotuyoocita? Mwaapostolo Johane wakaamba kuti: “Ndamulembela aya makani kuti mutabisyi. Na muntu ulabisya, tulijisi sikutwaambilila kuli-Taata, ngu-Jesu Kristo mululami. Walo ngomulungo wazibi zyesu.” (1 Johane 2:1, 2) Sena eeci caamba kuti kufwumbwa cibi ncotukonzya kucita, ikuti twapaila kuli Leza kulomba kuti atulekelele, uyootulekelela? Tabusyi boobo pe. Ulakonzya kutulekelela lilikke notweempwa ncobeni. Alimwi inga twayandika lugwasyo kuzwa kubaalu ibalaa luzibo kapati mumbungano ya Bunakristo. Tweelede kucizumina alimwi akumvwisya eeco ncotwakacita mbocili cibi mpoonya akweempwa ncobeni kujatikizya cibi eeco kutegwa tutakaciciti kabili. (Incito 3:19; Jakobo 5:13-16) Ikuti twacita boobo, uyootugwasya Jesu alimwi a Jehova uyootukkomanina.

14. (a) Amupandulule nzila iiyandika kapati mwalo cituuzyo ca Jesu mocatugwasya. (b) Ikuti katujisi lusyomo ncobeni, ncinzi ncotuyoocita?

14 Cituuzyo ca Jesu cakajula mulyango wakubaa buumi butamani kujulu kuli ‘bakatanga kaniini’ kalo kali ncibeela cabili calunyungu lwaambwa ku Matalikilo 3:15. (Luka 12:32; Ba-Galatiya 3:26-29) Alimwi cajula mulyango wakupona kukabe kutamani muparadaiso anyika kuzyuulu-zyuulu zyatuulunzuma twabantu abambi. (Intembauzyo 37:29; Ciyubunuzyo 20:11, 12; 21:3, 4) Buumi butamani ‘ncaabilo ca-Leza . . . kwiinda muli-Kristo Jesu Mwami wesu.’ (Ba-Roma 6:23; Ba-Efeso 2:8-10) Ikuti katucilumba cipego eeco alimwi anzila mbocakakonzyeka, tuyookutondezya kulumba nkotujisi. Ikumvwisya Jehova mbwali mukumubelesya Jesu munzila eeyi mbotu kapati mukuzuzikizya kuyanda Kwakwe alimwi ambociyandika kapati kuti toonse tutobele mikondo ya Jesu, ciyootukulwaizya ikubikkila maanu kapati kumulimo wa Bunakristo mubuumi bwesu. Lusyomo lwesu luyoobonwa kwiinda mukulisungula kwesu mukwaambila bamwi makani aacipego eeci cibotu kapati ncaakatupa Leza.—Incito 20:24.

15. Ino mbuti kusyoma muli Jesu Kristo mbokulaanguzu zyakukamantanya bantu?

15 Elo kaka lusyomo oolu lulaanguzu zyakukamantanya bantu! Lusyomo oolu lulatukulwaizya kubaa cilongwe ciyumu a Jehova, a Mwanaakwe alimwi abeenzuma mbotuli limwi mumbungano ya Bunakristo. (1 Johane 3:23, 24) Lulatupa kukkomana akaambo kakuti Jehova wapa Mwanaakwe “izina ibotu kwiinda mazina oonse [kunze kwazina lya Leza], kuti boonse bafugame mazwi cakulemeka izina lya-Jesu, nibaba baansi nibaba bakujulu nibaba bali kunsi anyika, alimwi kuti indimi zyoonse zizumine kuti Jesu Kristo ngu-Mwami cakulemeka Leza Taateesu.”—Ba-Filipi 2:9-11.

Mubandi Wakwiinduluka

• Ciindi Mesiya naakaboneka, nkaambo nzi ncobakasinizya aabo ibakajisi lusyomo mu Jwi lya Leza kuti ncobeni wakali nguwe?

• Nzintu zimwi zili buti nzyotweelede kucita kutegwa tutondezye kulumba kwesu mucituuzyo ca Jesu?

• Muunzila nzi cituuzyo ca Jesu mocatugwasya kale? Ino eeci citugwasya buti ciindi notupaila kuli Jehova kulomba kuti atulekelele zibi zyesu?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 36]

Jesu wakaambila basikumutobela kuti beelede kuyiisya bamwi kujatisya malailile aa Leza