Skip to content

Skip to table of contents

Amulangile Jehova

Amulangile Jehova

Cibalo 23

Amulangile Jehova

Isaya 30:1-33

1, 2. (a) Mmakani nzi aajanika kuli Isaya caandaano 30? (b) Mmibuzyo nzi njotutiilange-lange lino?

TULABALA makani aayungizidwe ikujatikizya lunyonyooko lwababi ikuzwa kuli Leza mucaandaano 30 cabbuku lya Isaya. Nokuba boobo, eeci cibeela cabusinsimi bwa Isaya citondezya bube bwa Jehova bumwi ibukkazika moyo. Atwaambe kuti ibube bwa Jehova bulipandulwidwe munzila iisalala cakuti tulakonzya mane akumumvwa katuumbulizya, tulakonzya kulimvwa ijwi lyakwe kalitusololela alimwi akumumvwa katujata calubomba.—Isaya 30:20, 21, 26.

2 Pele, bama Juda bazangi iba kuciindi ca Isaya bakaka kupiluka kuli Jehova. Muciindi caboobo basyoma bantu. Ino Jehova walimvwa buti kujatikizya makani aya? Alimwi cabagwasya buti Banakristo icibeela eeci cabusinsimi bwa Isaya kumakani aakulangila Jehova? (Isaya 30:18) Atubone.

Ikulezya Kuyeeya Alimwi Antenda Zilangilwa

3. Mmakanze nzi ngaayubulula Jehova?

3 Ibasololi ba Juda balikusisikizya ikuyandaula nzila iyakukaka bweendelezi bwabana Asuri ikwaciindi cili mbocibede. Nokuba boobo, walibabwene Jehova. Lino wayubulula makanze aabo: “Maawe kubana bapapila! Mbwaamba Jehova. Balalayigwa lulayo, pele taluzwi kulindime; balalivumbya cilivumbyo, pele taceensi ca-Muuya wangu; kuti baliyungizizye zibi atala lyazibi. Banyamuka kuya ku-Egepita.”—Isaya 30:1, 2a.

4. Muunzila nzi ibantu ba Leza bazangi mubabikka Egepita mubusena bwa Leza?

4 Elo cabanyonganya kaka ibasololi aabo nobamvwa kuti makanze aabo ayubululwa! Ikubweza lweendo lwakuya ku Egepita ikuyoobamba cizuminano takuli kuzangila Asuri walo pe, pele mbuzangi akuli Jehova Leza. Eeci cisi cakali kusyoma Jehova kuti ngamampangala aco kuciindi ca Mwami Davida elyo bakali kuyubila ‘muceenzule camababa akwe.’ (Intembauzyo 27:1; 36:7) Pele lino baliyumya munguzu zya Farao akusyoma ceenzule ca-Egepita.’ (Isaya 30:2b) Babikka Egepita mubusena bwa Leza! Elo nkutasyomeka kaka ooko!Amubale Isaya 30:3-5.

5, 6. (a) Ino nkaambo nzi cilongwe a Egepita ncokuli kulubizya kuletela ntenda? (b) Ndweendo luli ndobakeendede bantu ba Leza musyule ilutondezya bufwuba-fwuba bwakuunka ku Egepita lino?

5 Isaya wayungizya tumbi twaambo mbuli kuti wiingula kuti ilweendo lwaku Egepita taluli lwakuyooswaya buyo. Ngaaya makani aasinsimwa aabanyama ba-Negebi. Munyika yamapenzi ayamafwabi, mobajenwe balavu abasyuumbwa, munyingwe anzoka inkali iiuluka, balayumuna imbono zyabo amisana yambongolo, azintu zyabo ziyandisi balaziyumuna antunda zyankamele.” (Isaya 30:6a) Cakutadooneka, ilweendo oolu lulibambidwe kabotu-kabotu. Basilweendo babunganya nkamele ambongolo izyayumuna ntundu zyabo ziyandisi kutola ku Egepita ikwiinda munkanda iizwide basyuumbwa anzoka zikali. Lino basilweendo aaba basika nkubali kuya, elyo bapa mbono zyabo kubana Egepita. Balo bayeeya kuti baula lukwabililo. Pele Jehova ulaamba: Bazitola kubantu batakonzya kubagwasya. Lugwasyo lwa-Egepita ndwabuyo, talukwe milimo pe. Nciceeco ncindamuulikila izina lya-Rahabu-uukede buyo.” (Isaya 30:6b, 7) “Rahabu” walo uuli ‘nintale’ nguwakali kwiiminina Egepita. (Isaya 51:9, 10) Ulasyomezya kucita zyoonse pele kunyina nociba comwe ncacita. Walubizya kapati Juda ikubamba cilongwe anguwe.

6 Mbwayabupandulula lweendo lwabasikweenda aba Isaya, ibaswiilizi bakwe balakonzya kuyeeya lweendo lwakeendwa kumazuba aa Musa. Bamawisi bakeenda ‘munkanda iiyoosya’ njiyonya eeyo. (Deuteronomo 8:14-16) Pele, kuciindi ca Musa ibana Israyeli bakali kuzwa ku Egepita nkobakali bazike. Lino basilweendo aaba baunka ku Egepita ikuyoolelwa. Elo bakalezya kaka mukuyeeya! Atusolekesye kuti tutabi amizeezo mibyaabi boobu yakucincanya lwaanguluko lwesu lwakumuuya ndotujisi ajoko lyabuzike alimwi!—Amweezyanisye Ba-Galatiya 5:1.

Ikukazya Mulumbe wa Musinsimi

7. Nkaambo nzi Jehova ncaambila Isaya kuti ayilembe ncenjezyo njaakapa bana Juda?

7 Jehova waambila Isaya kuti alembe mulumbe ngwaazwa kutola ikutegwa kube ciibalusyo mumazuba aaciza mane kukabe kutamani.” (Isaya 30:8) Ikutakkomana nkwatakkomene Jehova akaambo kakusyoma zizuminano zyabantu muciindi canguwe kweelede kulembwa ikutegwa kukagwasye mazyalani aakumbele kubikkilizya andiswe sunu. (2 Petro 3:1-4) Pele kuli akambi kaambo ncokuyandikila kuti kulembwe. Mbantu bapapila, bana babeja, bana batayandi kuswiilila mulao wa-Jehova.” (Isaya 30:9) Balukaka bantu lulayo lwa Leza. Aboobo, kweelede kulembwa ikutegwa batakakazyi pe kumbele amazuba kuti tiibakacenjezyegwa.—Tusimpi 28:9; Isaya 8:1, 2.

8, 9. (a) Ino muunzila nzi ibasololi ba Juda mubasoleka kweena basinsimi ba Jehova? (b) Ino Isaya watondezya buti kuti kunyina naayoowa?

8 Lino Isaya wapa mukozyanyo wabantu bapapide naa bazangide. Balaambila balunguluzi kuti, Mutalungululi! Abasinsimi balabaambila kuti, Mutatusinsimini zyakutapatila, amutwaambile majwi matete akubona zilengano zyakweena-ena.” (Isaya 30:10) Ikwiinda mukwaambila basinsimi basyomeka kuti baleke ‘kubatapatila’ naa kwaamba masimpe akutalika kwaamba majwi “matete” ‘aakweena-ena’ naa aatali aamasimpe, aaba basololi ba Juda batondezya kwaamba kuti bayanda kwaambilwa izibabotela. Bayanda kulumbaizigwa ikutali kusinswa naa kusinganizigwa. Mukuyeeya kwabo, kufwumbwa musinsimi uutaambi nzyobayanda weelede kuleya kuzwa munzila akutola mugwagwa umbi.’ (Isaya 30:11a) Weelede kwaamba nzyobayanda, naa kuti acilekele limwi kubakambaukila!

9 Basikukazya Isaya bazumanana balaamba: Mutatwaambili limbi makani aa-Uusalala wa-Israyeli.” (Isaya 30:11b) Isaya acileke kukanana muzina lya Jehova “Uusalala wa-Israyeli”! Eli zina ndilyonya lilabacima nkaambo zyeelelo zya Jehova izisumpukide ziyubulula ciimo cabo cisesemya. Ino ncinzi ncaacita Isaya? Ulaamba: Mbuboobu mbwaamba Uusalala wa-Israyeli.” (Isaya 30:12a) Kakunyina akusowa ciindi, Isaya waamba majwi ngawonya ngobatayandi kumvwa basikumukazya. Kunyina anaayoowa pe. Taciliboteli cikozyanyo eeco! Ibanakristo tabeelede kujokoloka pe caboola kumakani aakukambauka mulumbe wa Leza. (Incito 5:27-29) Balazumanana kukambauka mbubwenya mbuli Isaya balaamba: ‘Mbuboobu mbwaamba Jehova’!

Izitobela Akaambo Kabuzangi

10, 11. Ncinzi ciyoomucitikila Juda muzangi?

10 Juda walikaka jwi lya Leza, wasyoma twaambo twakubeja alimwi ‘alupapilo.’ (Isaya 30:12b) Ino ncinzi ciyootobela? Muciindi cakuti Jehova lwakwe akasiye cisi eeci ikweelana ambobayeeya basicisi, nciconya cisi eeci nceciyooleka ikubako! Mbubonya mbwakankaizya Isaya mucikozyanyo cakwe, eeci ciyoocitika aciindi mpobatayeeyeli alimwi ciyoomanina limwi buya. Ikupapa naa kuzanga kwacisi eeci kuli mbuli lwaanzi luyanda kuwa; lulaboneka kujulu kubulambo, elyo kaba kaindi bulafwamba kuwa akumwaika ndilyonya.” (Isaya 30:13) Mbubwenya mbuli lwaanzi iluboneka kujulu kubwaanda mboluyoopa kuti bwaanda buwe, alwalo lupapilo lwabasaanyina Isaya luyoopa kuti icisi ciwe naa kumana.

11 Kabelesya cikozyanyo cimbi, Isaya watondezya mboluyoomanizyila limwi buya ilunyonyooko luboola ulaamba: Lumwayo lwabo luli mbuli lumwayo lwanongo yamubumbi; ilapwayigwa pwa akutafwidwa luzyalo, aboobo akati katupanzipanzi takujenwe niluba lukaye lwakubweza mulilo kuciko niluba lwakutesya maanzi kumukalo.” (Isaya 30:14) Juda uyoonyonyweedwa limwi cakuti kunyina nociceya iciyoosyaala, akabe kapaanzi kakuyokozya mulilo naa lukaye lwakutesya maanzi kumukalo. Cilausya nsoni kaka eeco! Alwalo lunyonyooko lwabaabo ibazangila bukombi bwakasimpe sunu talukazibwi nolucitika alimwi kunyina ncoluyoosiya pe.—Ba-Hebrayo 6:4-8; 2 Petro 2:1.

Ikukaka Kucita Ncabaambila Jehova

12. Ino inga lwabaimpa buti lunyonyooko ibana Juda?

12 Pele ilunyonyooko kubaswiilizi ba Isaya lulakonzya kulobokwa. Imusinsimi wapandulula ulaamba: Mbuboobu mbwaamba Mwami Jehova Uusalala wa-Israyeli. Mukupiluka amukulyookezya momuti futulwe. Mukutontolelwa amulusyomo momuti jane inguzu.” (Isaya 30:15a) Jehova ulilibambilide kufwutula bantu bakwe ikuti naa batondezya lusyomo kwiinda “mukulyookezya,” naa ikuleka kuyandaula lufwutuko kwiinda muzizuminano zyabantunsi alimwi akwiinda ‘mukulikkalila’ naa ikusyoma lukwabililo lwa Leza kwiinda mukutayoowa. Pele mwakakaka,mbwaambila bantu Isaya.Isaya 30:15b.

13. Ncinzi ncobasyoma ibasololi ba Juda alimwi sena ilusyomo luli boobu luli kabotu?

13 Mpoonya Isaya wazumanana kupandulula ulaamba: Mwakati, Pe, tulacija amabbiza. Nkaambo kako muyoocijisya. Mwakati, Tunooya butantide abanyama basiluno. Nkaambo kako abo bamutanda bayooba aluno.” (Isaya 30:16) Ibana Juda bayeeya kuti banyama basiluno mbobayoobaletela lufwutuko muciindi ca Jehova. (Deuteronomo 17:16; Tusimpi 21:31) Nokuba boobo, imusinsimi ulaamba ilusyomo lwabo luyooba lwabuyo nkaambo basinkondonyina bayoozuzisya. Nokuba kuti banooli banji, tacikabagwasyi pe. Bantu bali cuulu bayoocija cakuyoowa muntu omwe, muyoocija cakuyoowa bantu bosanwe buyo.” (Isaya 30:17a) Basilumamba ba Juda bayoolibilika akucija baakumvwa ikuyoba kwabasinkondonyina basyoonto buyo. * Limwi kuyoosyaala buyo bantu basyoonto “mbuli kasamu kandembela amutwe wacilundu na mbuli citondezyo atala lyakalundu.” (Isaya 30:17b) Mbubwenya bwakaamba businsimi, naakanyonyoonwa Jerusalemu mu 607 B.C.E., ibantu basyoonto buyo mbobakafwutuka.—Jeremiya 25:8-11.

Ikuumbulizigwa Nobasinganizigwa

14, 15. Ino imajwi aajanika kuli Isaya 30:18 akabaumbulizya buti bana Juda ilyansiku alimwi abaumbulizya buti Banakristo sunu?

14 Aaya majwi aapa kuyeeya kapati kabacaamvwide baswiilizi ba Isaya, imulumbe wakwe wacinca lino. Muciindi cakusinganizigwa lino basyomezegwa zilongezyo. Jehova ulalindila kuti amufwide luzyalo. Ulalisumpula kuti amufwide buuya. Nkaambo Jehova ngu-Leza wabululami. Bali acoolwe boonse bamulindilila.” (Isaya 30:18) Alakkazika moyo kaka majwi aaya! Jehova ngu Taata siluzyalo walo uuyandisya kugwasya bana bakwe. Ulayandisya kutondezya luzyalo.—Intembauzyo 103:13; Isaya 55:7.

15 Aaya majwi aakkazika moyo akali kwaambilwa bama Juda bakasyeede ibakazumizigwa kuti bafwutuke nowakanyonyoonwa munzi wa Jerusalemu mu 607 B.C.E. alimwi akubantu basyoonto ibakacikonzya kupiluka ku Nyika Yakasyomezegwa mu 537 B.C.E. Pele aaya majwi aamusinsimi alabakulwaizya abalo Banakristo sunu. Tuyeezyegwa kwaamba kuti Jehova ‘uyoolisumpula’ akaambo kandiswe akumanizya nyika eeyi mbyaabi. Ibakombi ba Jehova basyomeka balakonzya kusyoma kuti “Leza wabululami” takaizumizyi pe nyika ya Saatani kuti izumanane kuya kumbele kaitanyonyoonwi. Aboobo aabo “boonse bamulindilila” baleelede kukondwa.

Ulabaumbulizya Bantu Bakwe Jehova Kwiinda Mukwiingula Mipailo

16. Mbuti Jehova mbwabaumbulizya ibatyompedwe?

16 Nokuba boobo, bamwi balalangilwa kutyompokelwa akaambo kakuti ilufwutuko lwabo lwatola ciindi kwiinda mbubakali kuyeeyela. (Tusimpi 13:12; 2 Petro 3:9) Balakonzya kukulwaizigwa amajwi ngaamba lino Isaya alo aatondezya bube bwa Jehova bumwi ibwaalubazu. Ncobeni nubantu ba-Zioni bakede mu-Jerusalemu, tamukooyoolila limbi. Uyoomufwida luzyalo aswiilila ijwi lyakukwiila kwanu. Alimvwe buyo, uyoovuwa ndilyonya.” (Isaya 30:19) Isaya waamba caluzyalo mumajwi akwe aaya. Jehova naumbulizya batyompedwe, ulabalanganya umwi aumwi alikke. Mbwali Taata, kunyina nabuzya mwanaakwe uutyompedwe kuti, ‘Ino nkaambo nzi ncotakonzyi kuyuma mbuli munyoko?’ (Ba-Galatiya 6:4) Pele ulamuswiilila umwi aumwi kabotu-kabotu. Atwaambe kuti “alimvwe buyo, uyoovuwa ndilyonya.” Alakulwaizya kaka majwi aaya! Aabo batyompedwe balakonzya kukulwaizigwa kapati ikuti naa bapaila kuli Jehova.—Intembauzyo 65:2.

Amuteelele Busolozi bwa Leza Kwiinda Mukubala Jwi Lyakwe

17, 18. Ino usololela buti Jehova nomuba muziindi zyamapenzi?

17 Mbwayabuzumanana kubandika Isaya, wayeezya baswiilizi bakwe kuti mapenzi ayoosika. Ibantu bayootambula insima yamapenzi amaanzi aakufwaba.” (Isaya 30:20a) Imapenzi alimwi amafwabi aayobacitikila baakusaalwa ziyooba zyalyoonse mbuli kulya nsima akunywa meenda. Nokuba boobo, Jehova ulilibambilide ikufwutula baabo ibajisi myoyo mitete. Mwiyi wanu takooyooyuba limbi pe; meso aanu ayoobona Mwiyi wanu. Nkabela matwi aako ayoomvwa ijwi kusule lyako liti, Njeeyi inzila, amweende mulinjiyo, kufumbwa ciindi nimuleya nikuba kululyo nikuba kulumwensi.”—Isaya 30:20b, 21. *

18 Jehova ngo “Mwiyi.” Kunyina uuyiisya mbuli nguwe pe. Ino ono mbuti mbobakonzya ‘kumubona’ alimwi ‘akumumvwa’ bantu? Jehova ulalitondezya kwiinda mubasinsimi bakwe balo ibalaa majwi aalembedwe mu Bbaibbele. (Amosi 3:6, 7) Ibakombi basyomeka nobabala Bbaibbele sunu, cili mbuli kuti ijwi lya Leza ilyabuzyali lili mukubaambila nzila njobeelede kutola akubaambila kuti bacince bukkale bwabo ikutegwa beende mulinjiyo. Imunakristo umwi aumwi weelede kuswiililisya ciindi Jehova nabandika kwiinda mu Bbaibbele alimwi amabbuku aamwi aabandika makani aa Bbaibbele alo aapegwa a “muzike musyomesi uucenjede.” (Matayo 24:45-47) Umwi aumwi wesu abikkile maanu ikubala Bbaibbele nkaambo ‘mbobuumi bwakwe.’—Deuteronomo 32:46, 47; Isaya 48:17.

Ikuzinzibala Kuyeeya Zilongezyo Zyakumbele

19, 20. Nzilongezyo nzi izibikkilidwe baabo bateelela jwi lya Mwiiyi?

19 Aabo ibayootobela jwi lya Mwiiyi bayoosowa zikozyanyo zyabo zifwulidwe akuzibona kuti nzintu zisofweede. (Amubale Isaya 30:22) Mpoonya aabo ibayooteelela bayootambula zilongezyo zibotu kapati. Ikweelana ambokulembedwe kubbuku lya Isaya 30:23-26, Isaya upandulula zintu eezi kuti mbusinsimi ibujatikizya kubukulusya kubotu kwalo ikwakazuzikizigwa ciindi cakusaanguna mu 537 B.C.E. ciindi bama Juda basyeede nobakapiluka kuzwa kubuzike. Oobu businsimi sunu butugwasya kubona zilongezyo zibotu iziletwa a Mesiya lino muparadaiso wakumuuya alimwi anzyayooleta mu Paradaiso ini-ini njotulangila.

20 Uyootuma imvula zyakumeneka imbuto zyako nzyobyala munyika, akukupa cilyo, micelo yamunyika, cinone akuvula. Mubuzuba obo iŋombe zyako ziyoocela mumacelelo mapati. Abalo basune ambongolo zilima nyika ziyoolya malilu aalungwidwe, aapupulwidwe acikombozyo acipupuluzyo.” (Isaya 30:23, 24) Izyakulya ‘izinono’ kapati nkokwaamba kuti izijisi busani nzyobanoolya bantu abuzuba. Eeyi nyika iyoozyala micelo mubunji cakuti abalo banyama bayookkomana. Ibanyama banooyoosaninwa “malilu aalungwidwe,” icakulya cinona kapati icipegwa buyo muziindi. Mane eeci cakulya ‘cinoopupulwidwe,’ kakuli ikanji-kanji ikuti cacitwa boobu, mbantu bacilya. Tatuliboteli twaambo ootu ntwaamba Isaya twalo itutondezya kuvwula kwazilongezyo nzyayoopa bantu basyomeka Jehova!

21. Amupandulule mbozitalivwulili izilongezyo izilangilwa.

21 Atala azilundu zyoonse zilamfu atulundu toonse tusumpwidwe ayooba tulonga.” (Isaya 30:25a) * Isaya wapa bupanduluzi buzwide ikukankaizya kuvula kwazilongezyo zya Jehova. Imeenda anooliko lyoonse, alo anookunka munyika iikkede alimwi amumalundu mane ‘aazilundu zyoonse zilamfwu atulundu toonse tusumpwidwe.’ Ee, inzala tayicinoovwugwi pe. (Intembauzyo 72:16) Kunze lyaboobo, lino musinsimi wagama kwaamba zintu izisumpukide kwiinda malundu. Mumuni wamwezi uzooba mbubonya mbuli mumuni wazuba, amumuni wazuba uyoovuzigwa ziindi zili musanu azibili, ube mbuli mumuni wamazuba aali musanu aabili, mubuzuba obo Jehova naazooanga zyuumo zyabantu bakwe akusilika mabunda ngubayasidwe.” (Isaya 30:26) Alakkomanisya kaka mamanino aabusinsimi oobu bubotu! Ibulemu bwa Leza buyoomweka mbuli mbubweelede. Izilongezyo nzyabikkilide bakombi bakwe basyomeka Leza ziyoovwulisya mane kwiinda zimbi zyoonse izyakabacitikila kale, kwaziindi zili musanu azibili.

Ilubeta Alukkomano

22. Mukwiindana azilongezyo izilangilwa kuli baabo basyomeka, ncinzi ncabikkilide basizibi Jehova?

22 Imulumbe wa Isaya wacinca alimwi. Mbuli kuti uyanda kuti baswiilizi bakwe babikkile maanu, ulaamba, Amubone! Izina lya-Jehova lilazwa kule, lilapya bukali bwakwe, lili abusi buuntumuka. Milomo yakwe ilizwile bukali, alwalo lulimi lwakwe luli mbuli mulilo uutentesya.” (Isaya 30:27) Ikusika aciindi awa, Jehova wabalekela basinkondonyina abantu bakwe kuti bacite kufwumbwa nzyobayanda. Lino kazabuza mbuli mvwula yaguwo, waswena kabotu-kabotu ikutegwa ababeteke. Luyoyo lwakwe luyooba mbuli kalonga kapaya katanwa munsingo. Uyooseba bamasi mulusebo lwabuyo. Amumyeebo yabantu muyooba lumingwa lubaleesya.” (Isaya 30:28) Basinkondonyina abantu ba Leza bayoosinkilwa a “kalonga kapaya,” bayoosebwa canguzu “mulusebo” alimwi bayooendelezyegwa a “lumingwa.” Bayoonyonyoonwa.

23. Ncinzi cipa kuti ‘kabakondwa mumyoyo’ Ibanakristo sunu?

23 Inga’mbaudo ya Isaya yacinca mbwaatalika kupandulula bukkale bubotu bwabakombi basyomeka balo ibayoopiluka kumunzi wabo buzuba bumwi. Muyooba alwiimbo, mbubonya mbuli ciindi camasiku ipobwe nililigwa, akukondwa kwamumoyo mbubonya mbuli ciindi cakuya busiba nyeele kuya kucilundu ca-Jehova Mandomba aa-Israyeli.” (Isaya 30:29) Sunu Ibanakristo beni-beni ‘balakondwa mumyoyo’ nobazinzibala kuyeeya lubeta lwanyika ya Saatani, ilukwabililo ndwabacitila Jehova “indomba yalufutuko;” alimwi azilongezyo zya Bwami izilangilwa.—Intembauzyo 95:1.

24, 25. Ino businsimi bwa Isaya bwalukankaizya buti lubeta luyoosikila Asuri?

24 Lino Isaya naamana kwaamba makani aakkomanisya, wapiluka kumutwe wamakani walubeta, elyo wacaamba ncaanyemena Leza. Jehova uyoocita kuti ijwi lyakwe lilemu limvwigwe, akutondezya kuvukula kwakuboko kwakwe, abukali bwalunyemo lwakwe, amabangabanga aamulilo uutentesya, aguwo amvula impati acivulamabwe. Nkaambo ijwi lya-Jehova ndeliti pwaye mu-Asuri iwakali kuumya bantu musako.” (Isaya 30:30, 31) Isaya wakankaizya lubeta ndwayoocita Leza kuli Asuri kwiinda mubupanduluzi oobu. Atwaambe kuti, Asuri ulazyangama kumbele aa Leza naabona “kuvukula kwakuboko” kwalubeta.

25 Imusinsimi wazumanana ulaamba: Zyuumo zyoonse zyamusako uubikidwe Jehova nguuti muumye, ziyooba anyeele atuntimbwa. Uyoobalwida munkondo azipaizyo zivukuzidwe. Nkaambo Tofeti wakabambwa kalekale. Wakabambilwa mwami. Wacilampya kunsi, abwaamba bwaco wabukomezya. Calundikilwa mulilo ankuni zinji loko. Luyooyo lwa-Jehova luli mbuli kalonga kasulufa, ndondulo lucikunka.” (Isaya 30:32, 33) Tofeti walo uujanwa mugundu lya Hinomu wabelesyegwa aawa ikwaamba busena buyaka mulimo lyoonse. Ikwiinda mukutondezya kuti nkwayootolwa ooko Asuri, Isaya wakankaizya kunyonyoonwa ikuyoosikila cisi eeci.—Amweezyanisye 2 Bami 23:10.

26. (a) Ino kusinganya Jehova nkwakasinganya Asuri kupandulula nzi kuciindi cesu? (b) Muunzila nzi Banakristo sunu mobalangila Jehova ciindi coonse?

26 Nokuba kuti imulumbe ooyu walubeta ugamikidwe kuli Asuri, ibusinsimi bwa Isaya tabugoleli buyo waawo pe. (Ba-Roma 15:4) Aabo boonse ibadyaaminina bantu bakwe uyoobaboolela alimwi Jehova ikuzwa kulaale akuzoopaya, kuzungaanya alimwi akubaanga. (Ezekieli 38:18-23; 2 Petro 3:7; Ciyubunuzyo 19:11-21) Abusike kufwambaana buzuba oobo kaka! Pele balo Banakristo balangila buzuba bwalufwutuko lwabo. Balayumizigwa amajwi mabotu aalembedwe kuli Isaya caandaano 30. Aaya majwi ayumyayumya babelesi ba Leza kubikkila maano kukupaila, ikubala Bbaibbele alimwi akuzinzibala kuyeeya zilongezyo zya Bwami. (Intembauzyo 42:1, 2; Tusimpi 2:1-6; Ba-Roma 12:12) Aboobo, imajwi aa Isaya alatugwasya toonse ikulangila Jehova ciindi coonse.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 13 Amubone kuti ikuti naakasyomeka Juda, zyoonse eezi nozyatakacitika pe.—Levitiko 26:7, 8.

^ munc. 17 Alikke awa Jehova mpaambwa kuti “Mwiiyi” mu Bbaibbele lyoonse mbolizulwa.

^ munc. 21 Kubbuku lya Isaya 30:25b tubala bobuya: “Mubuzuba obo bwabujayi bupati, maanda malamfu naazoowa.” Mukuzuzikizigwa kwakusaanguna, aaka kaambo kalakonzya kwaamba kuwa kwa Babuloni kwalo kwakapa kuti bana Israyeli bajane zilongezyo zyakaambwa kuli Isaya 30:18-26. (Amubone muncali 19.) Alimwi kalakonzya kwaamba lunyonyooko luyoocitika kuciindi ca Harmagedoni lwalo luyoopa kuti kuzuzikizigwa kupati kwazilongezyo eezi kucitike munyika mpya.

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 304]

Ibana Israyeli bakaloboka kuzwa mu Egepita kuciindi ca Musa. Kuciindi ca Isaya, Juda wainka kuyoolomba lugwasyo ku Egepita

[Cifwanikiso icili apeeji 311]

“Atulundu toonse tusumpwidwe ayooba tulonga”

[Cifwanikiso icili apeeji 312]

Jehova uzoosika ‘abukali bwakwe, abusi buuntumuka’