Skip to content

Skip to table of contents

Jehova Mmwami

Jehova Mmwami

Cibalo 20

Jehova Mmwami

Isaya 24:1-23

1, 2. (a) Mbaani bayoolibonena bukali bwa Jehova? (b) Sena Juda takapegwi cisubulo, alimwi ino tuzyi buti?

BABULONI, Filistiya, Moabu, Aramu, Etiopiya, Egepita, Edomu, Turo, Asuri—zyoonse zisi eezyi ziyoolibonena bukali bwa Jehova. Isaya wasinsima mapenzi aayoosikila masi aminzi eeyi yalunya. Ino mbuti kujatikizya Juda? Sena ibana Juda tabakapegwi cisubulo akaambo kanzila zyabo zibyaabi? Imakani aaciindi apa bwiinguzi bwakuti peepe!

2 Amulange-lange cakacitikila Samariya imunzi mupati wabwami bwamikowa iili kkumi bwa Israyeli. Eeco cisi tiicakatobela cizuminano ncocakabamba a Leza. Kunyina nocakalyaandaanya kumicito mibyaabi yamasi aakacizungulukide. Pele ibana Samariya “bakacita milimo mibi yakukalazya Jehova . . . Nkaambo kako Jehova wakanyemena ba-Israyeli abukali bupati, wabatanda kuzwa kumeso aakwe.” Nobakasinikizyigwa kuzwa munyika yabo, ‘bana Israyeli bakalonzyegwa akutolwa ku Asuri mubuzike.’ (2 Bami 17:9-12, 16-18, 23; Hosea 4:12-14) Icakacitikila Israyeli cisinsima mapenzi mapati kubwami bweenzinyina bwa Juda.

Isaya Wasinsima Kunyonyoonwa kwa Juda

3. (a) Ino Jehova wabukakila nzi bwami bwamikowa yobile bwa Juda? (b) Ncinzi ncakanzide kucita Jehova?

3 Ibami bamwi bamu Juda bakali kusyomeka, pele bunji bwabo tiibakali kusyomeka pe. Nociba ciindi ncaakali kulela mwami uusyomeka Jotamu, ibantu tiibakabusiya cakumaninina bukombi bwakubeja. (2 Bami 15:32-35) Juda wakabijila limwi kuciindi cabulelo bwa Mwami mujayi Manase walo ikweelana azilengwa zyaba Juda waambwa kuti, wakalailila kuti musinsimi uusyomeka Isaya akosolwe akati. (Amweezyanisye a Ba-Hebrayo 11:37.) Ooyu mwami mubyaabi “wakaleesya ba-Juda abantu baku-Jerusalemu, mane lumwi bakacita bubi kwiinda bamasi Jehova mbaakatandide kubusyu bwaba-Israyeli.” (2 Makani 33:9) Mubweendelezi bwa Manase, inyika yaindila kusofwaala mane kwiinda ambuyakabede nobakali kuyeendelezya bana Kanana. Aboobo Jehova waamba kuti: “Ncobeni njooletela Jerusalemu a-Juda mapenzi aagambya. Kufumbwa muntu uuswiilila, matwi aakwe oonse obile alapakamana. . . . Njoopukuta Jerusalemu mbubonya mbuli muntu mbwapukuta mutiba, ulapukuta akusandamuna. Njoosowa bantu bacaabilo cangu bacisyeede akubaaba mumaanza aabasinkondonyina, nkabela bayoosaalwa akunyonyoonwa kulibasinkondonyina boonse. Nkaambo bacita bubi mumeso aangu, bandikalazya ciindi coonse.”—2 Bami 21:11-15.

4. Ncinzi ncayoocita Jehova kuli Juda, alimwi bwakazuzikizyigwa buti businsimi oobu?

4 Mbubwenya mbuusandamunwa mutiba akutila zili mumo zyoonse, inyika iyoosowelwa bantu bayo. Ikusaalwa kwa Juda a Jerusalemu kulangilwa ngamakani aabandikwa alimwi mubusinsimi bwa Isaya. Watalika ategwa: “Amubone! Jehova ulagwisizya nyika zintu zyoonse zili mumo, ulaisaala, ulaisandamuna akumwaisya bantu bakede mulinjiyo.” (Isaya 24:1) Oobu businsimi bwazuzikizyigwa ciindi Jerusalemu atempele lyawo nozyanyonyoonwa abasikalumamba bana Babuloni mubweendelezi bwa Mwami Nebukadinezara alimwi aciindi mweelwe wabana Juda nowacesyegwa kupanga, inzala amalwazi. Bunji bwaba Juda ibafwutulwa batolwa mubuzike ku Babuloni alimwi bamwi basyoonto batijila ku Egepita. Aboobo inyika ya Juda yanyonyoonwa, bantu boonse bakazita. Abanyama bavwubwa boonse banyonyoonwa. Eeyi nyika yaba nkanda iijisi matongo aayoosya imukkala buyo banyama abayuni bamusyokwe.

5. Sena kuli uuyooyengelelwa kulubeta lwa Jehova? Amupandulule.

5 Sena kuli uuyooyengelelwa mu Juda kuciindi calubeta luboola? Isaya wiingula kuti: “Muntu uyooba mbubonya mbuli mupaizi, muzike uyooba mbubonya mbuli simalelo wakwe, mulanda musimbi uyooba mbubonya mbuli namalelo wakwe, sikuula uyooba mbubonya mbuli sikuulisya, sizikoloto uyooba mbubonya mbuli sikumukolotesya, ayooyo uupegwa impindu uyooba mbubonya mbuli sikumupa impindu. Kumaninwa nyika ncobeni yamaninwa zintu, kusaalwa ncobeni ilisaalidwe, nkaambo ndendilyo ijwi Jehova ndyaambide.” (Isaya 24:2, 3) Kunyina lwaandaano luyooba kumuntu muvwubi alimwi ayooyo uujisi coolwe cakubelekela mutempele. Kunyina uuyooyengelelwa pe. Inyika ilisofweede kapati cakuti boonse ibafwutuka—ibapaizi, bazike, basimalelo, basikuula alimwi abasikuuzya boonse beelede kuunka mubuzike.

6. Ino nkaambo nzi Jehova ncaayinyangila zilongezyo nyika?

6 Ikutegwa kubule kutamvwisya kabotu, Isaya wapandulula kumaninina kwamapenzi aaboola alimwi ancaaboolela ategwa: “Nyika ilalila, ilapusama. Luwa lulanyana, lulapusama. Bantu balisumpula banyika balanyana. Nyika yasofwaazigwa bantu bakede mumo, nkaambo basotoka mulao, basandula-sandula imbeta akujaya cizuminano citeeli. Nciceeco lutuko ncilwalida nyika, abantu bakede mulinjiyo balijene mulandu. Nciceeco bantu bakede munyika ncibapiidwa, abantu basyaala mbace.” (Isaya 24:4-6) Nobakapegwa nyika ya Kanana, ibana Israyeli bakajana kuti yakali “nyika iikunka malili abuci.” (Deuteronomo 27:3) Pele bakazumanana kugwasyigwa azilongezyo zya Jehova. Ikuti nobakatobela milawo ambeta zyakwe cakusyomeka, inyika yakali ‘kuyoozyala zilyo,’ pele ikuti bakaka kuswiilila milawo amalailile aakwe, bakali kuyoobyala imbuto zyabo “cabuyo” alimwi nyika tiiyakali ‘kuyoozyala zilyo.’ (Levitiko 26:3-5, 14, 15, 20) Ilutuko lwa Jehova lwakali ‘kuyooilya nyika.’ (Deuteronomo 28:15-20, 38-42, 62, 63) Lino Juda weelede kulangila lutuko oolo.

7. Ino cizuminano ca Mulawo cakali kuyooba buti cilongezyo kubana Israyeli?

7 Kakucili myaka iitandila ku 800 Isaya katanapona, ibana Israyeli bakanjila mucizuminano a Jehova akuzumina kutobela milawo yakali mulincico. (Kulonga 24:3-8) Imilawo ya mucizuminano ca Mulawo eeco yakalailila kuti, ikuti naa baswiilila milawo ya Jehova bakali kuyoolongezyegwa, pele ikuti batyola milawo yacizuminano bakali kuyoonyangwa zilongezyo eezyo akutolwa buzike kuli basinkondonyina. (Kulonga 19:5, 6; Deuteronomo 28:1-68) Eeci cizuminano ca Mulawo icakapegwa kwiinda muli Musa cakeelede kuzumanana kubeleka mane kusikila ciindi cimwi catakazyibidwe pe. Cakali kuyookwabilila bana Israyeli mane kusikila kuciindi cakuboola kwa Mesiya.—Ba-Galatiya 3:19, 24.

8. (a) Ino mbuti bantu ‘mbubaisotoka milawo,’ alimwi ino ‘baisandula-sandula’ buti? (b) Ino mmuunzila nzi mobayoosaanguna ‘kunyana’ ‘basikulisumpula’?

8 Pele bantu ‘bacijaya cizuminano citeeli.’ Baisotoka milawo yakapegwa a Leza akutaibikkila maanu. “Basandula-sandula imbeta,” akutobela milawo yacisi iyaandeene anjaakapa Jehova. (Kulonga 22:25; Ezekieli 22:12) Aboobo ibantu bayoogwisyigwa munyika eeyo. Tabakeengelelwi pe mulubeta luboola. Ibanooli akati kabaabo ibasaanguna ‘kunyana’ akaambo kakuti Jehova waleka kubakwabilila akubayanda ‘mbantu balisumpula,’ ibadumide kapati. Mukuzuzikizya makani aaya, mbukuyaabuswena ikunyonyoonwa kwa Jerusalemu, ibami ba Juda babikkwa kuba bamami basyoonto kusaanguna kubana Egepita, mpoonya akubana Babuloni. Mpoonya Mwami Jehoyakimu abamwi ibamumukwasyi wabwami bali akati kabaabo basaanguna kutolwa mubuzike ku Babuloni.—2 Makani 36:4, 9, 10.

Ikukondwa Kwamana Munyika

9, 10. (a) Ino bulimi bujisi cibeela nzi mu Israyeli? (b) Ino ciiminina nzi umwi aumwi ‘nakkala munsi lyamusaansa wakwe alyamukuyu’?

9 Ibana Israyeli mbalimi. Ikuzwa ciindi nobakanjila mu Nyika Yakasyomezyegwa, bakatalika kulima akuvwuba banyama. Aboobo ibulimi ncintu ciyandika kapati mumilawo iipedwe ba Israyeli. Ibuzuba bwakulyookezya bwasabata bulipedwe kunyika eeyi kufwumbwa mwaka waciloba wasika ikutegwa kube mbolezi mubulongo. (Kulonga 23:10, 11; Levitiko 25:3-7) Iziindi zyotatwe mumwaka nzyocilailidwe kucita mapobwe cisi zyakabikkwa kutegwa kazyeendelana aziindi zyabulimi.—Kulonga 23:14-16.

10 Imyuunda yamasaansa ilizwide nyika yoonse. Imalembe aamba waini, uuzwa kumasaansa kuti ncipego kuzwa kuli Leza ‘icibotezya moyo wamuntu.’ (Intembauzyo 104:15) Ikaambo kakuti umwi aumwi ‘ulakkala munsi lyamusaansa wakwe alyamukuyu’ kaamba buvwubi, luumuno alimwi akuliiba mubweendelezi bwa Leza bululeme. (1 Bami 4:25; Mika 4:4) Ibutebuzi bubotu bwamasaansa bubonwa kuti ncilongezyo alimwi ncintu cipa kwiimba akusekelela. (Babetesi 9:27; Jeremiya 25:30) Ikuti naa zintu tiizyeenda boobu, icitobela ncimbi. Ikuti masaansa anyana naa kutazyala, eelyo myuunda yazula buyo mamvwa, mbumboni bwakuti Jehova wazwisya cilongezyo cakwe—aboobo nciindi cakuusa kupati.

11, 12. (a) Ino wabupandulula buti Isaya ibukkale buyooba akaambo kalubeta lwa Jehova? (b) Mbulangizi nzi butyompya mbwapandulula Isaya?

11 Aboobo, Isaya wabelesya myuunda yamasaansa awaini ikutondezya bukkale buba Jehova nazwisya cilongezyo cakwe anyika: “Imbote iilwela ilalila, musaansa wapusama, boonse bakondedwe mumoyo balatongela-tongela. Kuyobeka kwanyeele kwamana, kuyobayoba kwabaabo basekelela kwaleka, kuyobeka kwakantimbwa kwamana. Tabakooyoonywa waini cakwiimba pe. Zikola ziyoolula kulibaabo bazinywa. Munzi walupyopyongano lwamwayigwa; maanda oonse alijalidwe, taakwe manjililo. Mumigwagwa bantu balalilila waini. Lukondo loonse lwabbililwa izuba. Busekelezi bwanyika bwatolwa mubuzike. Mumunzi mwasyaala lusaalo buyo, acalo citendele capwayigwa pwa.”—Isaya 24:7-12.

12 Ikantimbwa anyeele nzibelesyo zibotu zyakutembauzya Jehova akutondezya kukondwa. (2 Makani 29:25; Intembauzyo 81:2) Ikulila kwazyo takukoomvwigwa pe kuciindi eeci cacisubulo ca Leza. Takukooba kusekelela akaambo kabutebuzi bwamasaansa. Takukooba kusekelela mumatongo aa Jerusalemu nkaambo zitendele ‘zyapwayigwa pwa’ alimwi maanda aamunzi ‘ajalwa’ ikutegwa kutabi muntu naba omwe uunjila. Elo tabulibijili kaka bulangizi oobo kubantu bamunyika eeyi iyajisi mbolezi kapati ciindi coonse!

Ibasyeede ‘Bapozomoka cakukondwa’

13, 14. (a) Ino milawo ya Jehova yaamba nzi kumakani aakutebula? (b) Waibelesya buti milawo iijatikizya kutebula Isaya ikutondezya kuti bamwi bayoolufwutuka lubeta lwa Jehova? (c) Nokuba kuti kuli ziindi zyamasunko aakatazya ziboola, ncinzi ncobanga basinizya bana Juda basyomeka?

13 Nobatebula maolifa, ibana Israyeli baawonza buya ankoli ikutegwa micelo iloke. Ikweelana a Mulawo wa Leza, balakasyigwa kutanta mumitabi yamisamu akucela micelo yasyaala. Alimwi tabeelede kupiluka kuyoobwezelela masaansa aasyaala mumyuunda bamana kutebula. Izyasyaala bamana kutebula zyeelede kusiilwa bacete—‘ibeenzu, abamucaala, abamukabafwu’ kuti bavwulule. (Deuteronomo 24:19-21) Kabelesya milawo eeyi iizyibidwe kabotu-kabotu, Isaya watondezya kaambo kakkazyika moyo ikakuti kuyooba basikufwutuka mulubeta lwa Jehova iluboola ategwa: “Mbuboobu mbukuyooba mukati kanyika akati kabantu. Kuyooba mbuli kutikinisigwa kwamusamu waolifa, ambuli kuvululwa kwamasaansa bantu nibamana kale kutebula. Lino abo basyaala bayoolizya majwi aabo akoonzomoka. Bayooyobeka kuzwa kulwizi nkaambo kabulemu bwa-Jehova. Nkaambo kako amulemeke Jehova inywe nomukede kujwe, anywebo nomuli kunkomwe yalwizi kumbo amulemeke izina lya-Jehova Leza wa-Israyeli. Kuzwa kumagolelo aanyika twamvwa nyimbo zyakutembaula mululami.”—Isaya 24:13-16a.

14 Mbubwenya mbukusyaala micelo kumusamu naa kumisaansa kwamana kutebulwa, kuyooba bamwi bayoosyaala lwaakwiinda lubeta lwa Jehova—‘ikuvwulula kwamasaansa bantu nibamana kutebula.’ Mbubwenya mbokulembedwe mukapango ka 6, imusinsimi waamba kale kujatikizya baaba kuti “bantu basyaala mbace.” Pele, nokuba kuti mbasyoonto bayoofwutuka lunyonyooko lwa Jerusalemu a Juda, muciindi aaba basyeede bayoopiluka kuzwa kubuzike akuyoozuzya nyika alimwi. (Isaya 4:2, 3; 14:1-5) Nokuba kuti aaba babombe myoyo bayoosikilwa ziindi zyakuusa zyamasunko, bali masimpe kuti kumbele kuli lufwutuko akukondwa. Basikufwutuka bayoobona kuzuzikizyigwa kwajwi lya Jehova lyabusinsimi, eelyo bayoozyiba kuti Isaya wali musinsimi wa Leza wakasimpe. Banookondedwe banookambauka makani aakuzuzikizyigwa kwabusinsimi bujatikizya kupilukila kwabo. Ikuzwa koonse-koonse nkobakamwayidwe, akube kunsumbu zya Lwizi lwa Mediterranean Kumbo, ku Babuloni ‘kujwe’ naa kumbi kuli koonse kulaale—bayootembaula Leza nkaambo bafwutulwa, alimwi bayooyimba nyimbo “zyakutembaula mululami.”

Kunyina Uuyooloboka Lubeta lwa Jehova

15, 16. (a) Ino walimvwa buti Isaya kujatikizya ziyoocitikila bantu bakwe? (b) Ncinzi ciyoocitikila bantu batasyomeki bamunyika eeyo?

15 Pele inga kwaba kubinda ikutalika kuselekela lino. Isaya wabaleta kuzintu zicitika lino ibantu bapona kuciindi cakwe ulaamba: “Pele mebo ndati, Maawe! Ndanyanyatila! Ndanyanyatila! Basilweeno beena! Ncobeni basilweeno beena! Kuyoowa amulindi akakole, zyoonse zilimujisi inywe nomukede ansi. Lino kufumbwa uucija ijwi lyakuyoowa uyoowida mumulindi, ayooyo uuzwa mumulindi kayoomujata kakole, nkaambo impulunguzyo zyakujulu zyajaluka, nkabela intalisyo zyanyika zyazungaana. Nyika yamwayigwa loko! Nyika yapwayigwa pwa! Nyika yasunzuluka kasimpe! Nyika iyoopampalika mbuli muntu uukoledwe. Iyoozungaana mbuli cilao. Milandu yayo iyooilemena, nkabela iyoowa, tiikooyoobuka limbi.”—Isaya 24:16b-20.

16 Isaya uluuside ikujatikizya zintu ziyoocitikila bantu bakwe. Ibweende bwazintu bwamupa kuti alimvwe kuciswa akuusa. Basilweeno bavwula eelyo bayoosya basicisi. Aakugwisya bukwabilizi bwakwe Jehova, ibana Juda batasyomeki banooyoowa masikati amasiku. Banoopona cabukandu lyoonse. Tabakaaloboki mapenzi aayoobasikila akaambo kakufwutatila malailile aa Jehova alimwi akutabikkila maanu kubusongo bwabunaleza. (Tusimpi 1:24-27) Imapenzi anoozwa akuli basilweeno bamunyika eeyi ibasoleka kuzula bantu kwaamba kuti zintu ziyooba buyo kabotu, ikubacenga akubeena ikutegwa babasololele kulunyonyooko. (Jeremiya 27:9-15) Basinkondo bazwa mumasi aambi bayooboola akubasaala akubatola buzike. Zyoonse eezyi zyamupenzya kapati Isaya.

17. (a) Nkaambo nzi ncokutakakonzyeki kuloboka? (b) Ncinzi ciyoocitikila nyika lwaakuboola lubeta lwa Jehova kuzwa kujulu?

17 Pele imusinsimi weelede kwaambilizya kuti kunyina uuyooloboka pe. Kufwumbwa nkobayoosola kutijila bantu bayoojatwa. Bamwi baya kwaaloboka mapenzi amwi, pele aambi ayoobapenzya—kunoonyina kuliiba. Kunooli buyo mbuli munyama uuvwimwa uuyinda mulindi, pele uujatwa akakole. (Amweezyanisye a Amosi 5:18, 19.) Ilubeta lwa Jehova luyoozwa kujulu akuzungaanya ntalisyo zyanyika. Mbubwenya mbuli muntu wakolwa, inyika iyoozungaana akuwa kiilemedwe milandu, eelyo tiikooyoobuka limbi. (Amosi 5:2) Lubeta lwa Jehova talucinciki. Inyika iyoonyonyoonwa cakumaninina akuba buyo tongo.

Jehova Uyoolela Cabulemu

18, 19. (a) Ino “makamu aabantu basumpukide bakujulu” mbaani, alimwi ino aaba bayobololwa buti “muntolongo”? (b) Ninzila nzi iilangilwa kuti njaayoobikkilwa maanu “makamu aabantu basumpukide bakujulu” ‘aakumana mazuba manji’? (c) Ino Jehova wababikkila buti maanu “bami banyika bali ansi”?

18 Lino ibusinsimi bwa Isaya bwatutola kukaambo kapati, ikaamba mbwaayoocitwa makanze aa Jehova ategwa: “Mubuzuba obo Jehova uyookoma makamu aabantu basumpukide bakujulu, abalo bami banyika bali ansi. Nkabela bayooyobololwa mbuli baangidwe mbubayobolwedwe muntolongo. Bayooja[l]ilwa muntolongo, elyo amane mazuba manji, bayooswayigwa. Lino mwezi uyoopilinganizigwa, alyalo izuba liyoofwa insoni, nkaambo Jehova wamakamu uyooendelezya mucilundu ca-Ziyoni amu-Jerusalemu akumeso aabapati bakwe cabulemu.”—Isaya 24:21-23.

19 “Makamu aabantu basumpukide bakujulu” alakonzya kwaamba madaimona, “basinguzu bamumudima waansi ano . . . myuuya yabubi iili mumyeenya yakujulu.” (Ba-Efeso 6:12) Aaba balikwaakulwaizya kapati masi aayeendelezya nyika. (Daniele 10:13, 20; 1 Johane 5:19) Imakanze aabo ngakupambula bantu kuzwa kuli Jehova akubukombi bwakwe busalala. Bazwidilila kaka mukweena bana Israyeli kuti batobele micito iisofweede yamasi aabazingulukide calo capa kuti beelelwe kusikilwa lubeta lwa Leza! Pele Saatani amadaimona aakwe bayelede kwiingula Leza aakubabikkila maanu antoomwe abeendelezi banyika, “bami banyika bali ansi” mbobakulwaizya kuti bafwutatile Leza akutyola milawo yakwe. (Ciyubunuzyo 16:13, 14) Kabelesya mwaambo wacikozyano, Isaya waamba kuti bayooyobololwa ‘akujalilwa muntolongo.’ ‘Aakumana mazuba manji,’ ambweni Saatani amadaimona aakwe baakwaangululwa (pele kutali “bami banyika bali ansi”) kwakaindi kasyoonto kumamanino aa Bulelo bwa Jesu Kristo Bwamyaka iili Cuulu, Leza uyoobapa cisubulo camamanino icibeelede.—Ciyubunuzyo 20:3, 7-10.

20. Kuciindi cansiku alimwi acasunu, mmuunzila nzi alimwi ndilili Jehova naakaba ‘mweendelezi’?

20 Aboobo icibeela eeci cabusinsimi bwa Isaya cakabasyomezya zintu zibotu bama Juda. Kuciindi cakwe mwini, Jehova wakali kuyoowisya Babuloni wansiku akupilusya bama Juda kwabo. Mu 537 B.C.E. ciindi naakatondezya nguzu abweendelezi bwakwe munzila eeyi akaambo kabantu bakwe, cakeelela ncobeni kwaamba kuti: “Leza wako nguuendelezya”! (Isaya 52:7) Kuciindi cesu cino, Jehova ‘wakaba mweendelezi’ mu 1914 ciindi naakabikka Jesu Kristo kuti abe Mwami mu Bwami Bwakwe bwakujulu. (Intembauzyo 96:10) Alimwi ‘wakaba mweendelezi’ mu 1919 naakatondezya nguzu zyabwami bwakwe kwiinda mukwaangulula ba Israyeli bakumuuya kuzwa kubuzike bwa Babuloni Mupati.

21. (a) Ino mwezi ‘uyoopilinganizyigwa buti, alimwi alyalo zuba liyoofwa buti nsoni’? (b) Ino nkwaambilizya nzi ikuyoozuzikizyigwa munzila mpati?

21 Jehova ‘uyooba mweendelezi’ alimwi aakunyonyoona Babuloni Mupati antoomwe abukkale oobu bubyaabi boonse. (Zekariya 14:9; Ciyubunuzyo 19:1, 2, 19-21) Ikuzwa waawo ibweendelezi bwa Bwami bwa Jehova buyoolibonya caantangalala cakuti tabukeelani pe amumuni wamwezi naa iwazuba aalya mpolitwa mwaaba. (Amweezyanisye a Ciyubunuzyo 22:5.) Imwezi azuba ziyoolisenda kulyeelanya kubulemu bwa Jehova wamakamu. Jehova uyoolela cakusumpuka kapati. Inguzu zyakwe zitaambiki abulemu ziyooba antangalala kubantu boonse. (Ciyubunuzyo 4:8-11; 5:13, 14) Elo tabuliboteli kaka bulangizi oobu! Kuciindi eeco ikwaambilizya ikuli kubbuku lya Intembauzyo 97:1 kuyoomvwigwa nyika yoonse mukuzuzikizyigwa ooku kupati: “Jehova ngu-mwami; nyika isekelele; inkomwe zyoonse zyakulwizi zikondwe.”

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 262]

Inyimbo akusekelela tazicinoomvwigwi pe mucisi

[Cifwanikiso icili apeeji 265]

Bamwi bayoofwutuka lubeta lwa Jehova mbubwenya mbwiisyaala micelo imwi kucisamu kwamana kutebulwa

[Cifwanikiso icili apeeji 267]

Isaya uluuside ikujatikizya zintu ziyoocitikila bantu bakwe

[Cifwanikiso icili apeeji 269]

Izuba amwezi tazikeelani pe abulemu bwa Jehova