Skip to content

Jehova—Ino Nguni?

Jehova—Ino Nguni?

Jehova—Ino Nguni?

KEENDA mugonde lyaku Cambodia Henri Mouhot, muvwuntauzyi wamumwaanda wamyaka wa 19 wakucisi ca France wakasika kubusena bumwi nkwaakajana mugelo mulamfwu uukwazamene uuzingulukide tempele. Cakali cilengelezyo cipati kwiinda zilengelezyo zyabukombi nyika yoonse mbwiizulwa ciitwa kuti Angkor Wat. Mouhot mbwaakabubona buyo buyake obu bwakavwumbidwe ampana wakaziba kuti bwakayakwa abantu. Wakalemba kuti “Bwakayakwa a Michelangelo wansiku uutazizilwe kabotu. Obu mbuyake bupati kwiinda oonse aansiku ngitwakasiilwaa aba Giliki naa ba Roma.” Nokuba kuti bwakakkala kwamyaanda yamyaka kakunyina aububikkila maano kububamba, wakali kusyoma kuti buyake obu bupati bwakali asikubwaanza.

Alyalo bbuku lyabusongo lyakalembwa myaanda yamyaka yainda lyakaamba mbubonya obo kuti: “Anu maanda oonse alijisi bakaayaka, pele Leza walo ngowakayaka zintu zyoonse.” (Ba-Hebrayo 3:4) Pele bamwi balakonzya kukazya kabati, ‘Izilengwaleza zilasiyana mbozibeleka azintu zyakapangwa amuntu.’ Nokuba boobo, tabali boonse basayaansi bazuminizya kaambo aka.

Michael Behe haabupampu musyoonto mulwiiyo lwakulanga-langa bubambe bwamisamu iijanika muzintu zyuumi waku Yunivesiti ya Lehigh ku Pennsylvania mu U.S.A., naakamana kubona kuti “eyi misamu ijanika buyo muzintu zipona,” wakabuzya kati: “Sena bubambe bwamisamu muzintu zipona bwakaanzwa cabusongo?” Ulaindilizya kutondezya kuti ibasayaansi lino bali mukwaanza nzila zitondezya kucinca kwazintu zipona kwiinda mukubambulula akucinca bubambe bwaluzyalo. Inzya izintu zyoonse zipona azitaponi zilakonzya “kubambwa”! Kalanga-langa maseelo (tupaanzi tuniini kapati twazintu zipona), Behe wakabona bubambe bugambya bubambidwe atubeela-bela twalo tugwasyanya kubeleka. Ino wakajana nzi? “Inzila zyoonse ezi zyakusola kuvwuntauzya kapaanzi kaniini kazintu zipona, ikuyanda kuziba mbobubede buumi kwiinda mukadosi kaniini zyakatondezya caantangalala kuti ‘zyakaanzwa’ buya teezyakaliboolela zilikke pe!”

Aboobo, ino nguni Wakaanza bubambe boonse oobu bugambya?

Ino Sikwaanza Nguni?

Bwiinguzi mobuli mubbuku eliya lyansiku ilyazubululwa kumatalikilo—Ibbaibbele. Mumajwi aakusaanguna, Ibbaibbele lilapa bwiinguzi bumvwika kumubuzyo wakuti nguni wakaanza zintu zyoonse: “Kumatalikilo Leza wakalenga ijulu anyika.”—Matalikilo 1:1.

Kutegwa alyaandaanye abamwi baambwa kuti Leza, ooyu Mulengi ulalizibya azina lilibedelede: “Mbuboobu mbwaamba Leza, Jehova, iwakalenga ijulu . . . , uubambasika nyika azintu zizwa mulinjiyo, uuabila bantu bali alinjiyo kuyooya.” (Isaya 42:5, 8) Jehova ndezina lya Leza wakaanza ijulu anyika alimwi abaalumi abanakazi ibali anyika. Pele ino Jehova nguni? Ino ngu Leza uuli buti? Alimwi nkaambo nzi ncomweelede kumuswiilila?

Ncolyaamba Izina Lyakwe

Cakusaanguna, ino izina lya Mulengi Jehova, lyaamba nzi? Izina lya Leza lilembedwe mumabala one aa Cihebrayo (יהוה) alimwi lijanika ziindi zitandila ku 7,000 mumagwalo a Cihebrayo mu Bbaibbele. Izina eli liyeeyelwa kuti lyakazwa kubbala lya Cihebrayo lya ha·wah’ (“kuba”), aboobo lyaamba kuti “Uupa kuti Kube.” Atwaambe kuti, Jehova cabusongo ulalicita kuba muciimo ncayanda kuba kutegwa acite makanze aakwe. Ulaba Mulengi, a Sikubeteka, a Sikunununa alimwi a Sikupa buumi amunzila zimbi buyo kutegwa azuzikizye zisyomezyo zyakwe. Kunze lyaboobo, ibbala lya Cihebrayo lilaabupanduluzi bumbi bwaamba cintu cili mukuzuzikizigwa. Eci caamba kuti Jehova ucilicita kuba sikuzuzikizya zisyomezyo zyakwe. Masimpe, ngu Leza muumi!

Mbwabede Jehova

Ibbaibbele litondezya kuti ooyu Mulengi uuzuzikizya zisyomezyo zyakwe mmuntu uukondelezya kapati. Jehova lwakwe wakaliyubununa mbwabede nakaamba kuti: “Jehova! Jehova! Leza siluzyalo asibuuya uutafwambi kukalala, uuzwide luse alusyomo, uufwida bantu bali zyuulu luzyalo, uujatila milandu andeyo azibi.” (Kulonga 34:6, 7) Jehova watondezyegwa kuti ngu Leza siluse. Ibbala lya Cihebrayo lyabelesegwa awa inga lyasandululwa alimwi kwaamba “luyando lusyomeka.” Mukuzuzikizya makanze aakwe, Jehova wazumanana kusyomeka mukutondezya luyando kuzilenge zyakwe. Sena olu taluli ndoluyando ndomuyanda?

Jehova tafwambaani kukalala pele ulafwambaana kutujatila zibi zyesu. Cilakkazika moyo kubaa muntu uutatuyandawidi milandu pele uulibambilide kutulekelela. Pele eco tacaambi kuti Jehova ulalekela kucita zibi. Wakaamba kuti: “mebo nde-Jehova ndayandisya lubeta lubotu, ndasula kubba abubi.” (Isaya 61:8) Mbwali Leza uululeme, talekeleli basizibi bazumanana kucita zibi bateempwi. Aboobo, tulakonzya kubaa lusyomo lwakuti Jehova uyoolulamika zintu zyoonse zitaluleme munyika motukkala.

Ikutondezya bube bwaluyando munzila yeelede alimwi abululami kuyandika busongo. Jehova ulazitondezya kabotu munzila yeelede ziimo zyobile ezi natweendelezya. (Ba-Roma 11:33-36) Inzya, busongo bwakwe bulakonzya kubonwa koonse-koonse. Izilenge zigambya zipa bukamboni kuli ceeci.—Intembauzyo 104:24; Tusimpi 3:19.

Pele tagoleli buyo akubaa busongo. Kutegwa acite nzyayanda, Mulengi weelede kubaa nguzu zinji. Ibbaibbele limwaamba kuba Leza uuli boobo: “Amulange, muululale kujulu. Nguni wakalenga zyoonse eezi? Ngooyo uugwisya makamu aakujulu akwaaleta comwe-comwe . . . Lino mukuti ngusinguzu mpati, . . . taakwe nociba comwe cibulika.” (Izaya 40:26, BT) Masimpe, Jehova “ngusinguzu mpati” uubona kuti makanze aakwe acitwa. Sena inga tamumuyandi Jehova uulaabube buli boobu?

Bubotu Bwakuziba Jehova

Jehova ‘taakalenga nyika kuti ibe yalupilingano pe, wakaibumba kuti ikkalwe abantu’ bajisi cilongwe anguwe. (Isaya 45:18; Matalikilo 1:28) Ulazibikkila maanu zilenge zyakwe zyaansi. Wakabapa buumi bulondokede kumatalikilo bantu akubabikka mumuunda mubotu waparadaiso. Ibantu ilwabo beni balaunyoonyona, aboobo eci tacimukkomanisyi Jehova pe. Pele kweelana ancolyaamba izina lyakwe, Jehova uyoobona kuti waacita makanze aakwe kujatikizya bantu anyika cakumaninina. (Intembauzyo 115:16; Ciyubunuzyo 11:18) Uyoobweedezya Paradaiso anyika kuli baabo bayanda kumuteelela ibana bakwe.—Tusimpi 8:17; Matayo 5:5.

Ibbuku lyamamanino mu Bbaibbele lilatwaambila buumi mbomukonzya kubaambubo mu Paradaiso eeyo: “Uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, takukooyooba limbi lufu, nikuba kuomoka nikuba kulila nikuba kuciswa, nkaambo zintu zyakale zyamaninina.” (Ciyubunuzyo 21:3, 4) Mbobuumi bwini-bwini Jehova mbwayanda kuti mube aabo. Taligwasizyi Taata oyu kaka! Sena inga mwayanda kuti muzyibe zinji kujatikizya nguwe alimwi ancomuyandika kucita kutegwa mukajanike mu Paradaiso?

Ccita kuti kwatondezegwa bumbi, busanduluzi bwa Bbaibbele bwazwa mu The Bible in Tonga, 1963.