Skip to content

Skip to table of contents

Amubalwane Basikalumamba Babi Bamuuya

Amubalwane Basikalumamba Babi Bamuuya

Cibalo 12

Amubalwane Basikalumamba Babi Bamuuya

1. Ino Jesu wakatyani naakaswaana myuuya mibi?

AMANE buyo kubbapatizigwa Jesu Kristo wakaya kunkanda yamucisi ca Juda kuti akapaile akuyeeya. Kali kooko Saatani Diabolosi wakasola kumupa kuti atyole mulawo wa Leza. Pesi Jesu wakacikaka coongelezyo ca Diabolosi, eelyo taakacegwa mukooze kakwe pe. Jesu wakaswaana aimbi myuuya mibi mumulimo wakwe anyika. Pesi ciindi aciindi wakaisinsa akwiilwana.—Luka 4:1-13; 8:26-34; 9:37-43.

2. Mmibuzyo nzi njotutilange-lange?

2 Eezi nkondo zyalo ziluulwa mu Bbaibbele zyeelede kutusyomya kuti myuuya mibi nkwiili. Ilasola kucenga bantu. Pesi tulakonzya kwiilwana myuuya eeyi mibi. Ino nkuli nkwiizwa myuuya mibi? Nkaambo nzi nciisola kucenga bantu? Alimwi ninzila nzi nziibelesya kucita makanze aanjiyo? Ikujana kwiingula kumibuzyo iili mbuli yeeyi kuyoomugwasya kulwana myuuya mibi.

MYUUYA MIBI—NKWIIZWA AMBAAKANI YAYO

3. Mbuti mbwaakatalika Saatani Diabolosi?

3 Jehova Leza wakalenga makamu-makamu aazilenge zyamuuya katana kulenga bantunsi. (Jobu 38:4, 7) Mbuli mbokwakapandululwa mu Cibalo 6, umwi wabangelo aaba wakatalika kulombozya kukombwa abantu muciindi cakuti kabakomba Jehova. Nkwasola kuzuzikiza muzeezo wakwe, ooyu mungelo mubi wakakazya akubejekezya Sikulenga, mane kuyoosika nkwasendekezya kwaambila mukaintu kuti Leza ngusikubeja. Aboobo, eeci cilenge cizangi cileelela ncobeni kwiitwa kuti Saatani (sikukazya) Diabolosi (sikubejekezya).—Matalikilo 3:1-5; Jobu 1:6.

4. Mbuti bangelo bamwi mbubakabisya mumazuba aa Nowa?

4 Kuzwa waawo, abambi bangelo bakazoosanduka kuza kulubazu lwa Saatani Diabolosi. Mumazuba aamwaalumi mululami Nowa, bamwi babaaba bakasiya mulimo wabo kujulu akulisamika mibili yanyama kutegwa bazuzikizye bwaamu bwabo kuli bamakaintu bantunsi. Cakutadooneka Saatani wakabayunga aabo bangelo kuti batole nzila eeyo yakutamvwa. Eeci cakapa kuti bazyale bana badibene bategwa ma Bbabbani balo bakazooba basilunya bakoma. Ciindi Jehova naakaleta Zambangulwe pati, lyakajaya bantunsi babi alimwi aluzubo oolu lwakazyalwa kubangelo batamvwi ilwatakalengwa a Leza. Bangelo aabo bazangi bakakuloboka kunyonyoonwa ooku kwiinda mukusamununa mibili yanyama akujoka kucilawo camyuuya. Pesi Leza wakabajalila badaimona aaba kwiinda mukubapa kuba bantu basowe mumudima wakumuuya. (Matalikilo 6:1-7, 17; Juda 6) Nokuba boobo Saatani, “mwami wabadaimona,” antoomwe abangelo bakwe babi bakacili kufwundumene mubuzangi bwabo. (Luka 11:15) Ino balaa makanze nzi?

5. Ino Saatani abadaimona bakwe balaa makanze nzi, alimwi ninzi ncobabelesya kuca bantu?

5 Makanze mabi aa Saatani abadaimona ngakunyona bantu kuzwa kuli Jehova Leza. Aboobo aaba babi balikucenga, kukonga, akulwana bantu ciindi coonse eci cainda cabuntu. (Ciyubunuzyo 12:9) Zikozyanyo zyamazubaano zisinizya kuti bukali bwabadaimona bwaindila lino kwiinda mbukwalinabede musule. Kutegwa bace bantu, badaimona kanjikanji babelesya misyobo yoonse yakusyoma mizimo. Mbuti badaimona mbobacibelesya coongelezyo eeci alimwi mbuti mbomunga mwalikwabilila?

MYUUYA MIBI MBWIISOLA KUMUCENGA

6. Kusyoma mizimo ninzi, alimwi mmisyobo nzi imwi yambubo?

6 Ino kusyoma mizimo caamba nzi? Eeci caamba kubaa lubazu abadaimona, antela myuuya mibi kwiigama antela kwiinda mumuntu sibusangu. Kusyoma mizimo kulabagwasya badaimona mbubwena coongelezyo mbocigwasya muvwimi: Cileta nyama kukooze. Mbubwena muvwimi mbwabikka tulyo-tulyo twiindene twakoongelezya kukooze kakwe, ayalo myuuya mibi iloongelezya kwiinda mumisyobo-misyobo yakusyoma mizimo kutegwa ilete bantu mubweendelezi bwayo. (Amweezyanye Intembauzyo 119:110.) Imwi eeyi misyobo nkusonda, masalamuzi, kusyoma malweza, kulowa, kuungula, kubuzya basibasangu, akubuzya makani kubafwu.

7. Ino kusyoma mizimo kutene kule buti, alimwi nkaambo nzi ncobuzwidilide nomuba moomo mutegwa mumasi aa Bunakristo?

7 Eeci coongelezyo cilabeleka nkaambo mizimo ijatikizya bantu nyika yoonse mbwiizulwa. Mumasena mumwi bantu baya kubaŋanga, imumbi baya kuli basikupandulula nyenyeezi. Ikusyoma mizimo kulizwidilide nomuba mumasi aategwa nga Bunakristo. Kuvwentauzya kutondezya kuti mu United States imwalo mamagazini alasika ku 30 antoomwe aalaa mweelwe wakusimbwa wiinda ku 10,000,000 alo aageme makani aamisyobo-misyobo yakusyoma mizimo. Bana Brazil balasowa madola aainda ku 500 miliyoni mwakaa mwaka azintu zijatikizya mizimo. Kakuli 80 pasenti yabaabo bafwini kuswaya masena aakukombela aajatikizya mizimo mucisi eeco mbaa Katolika babbapatizidwe ibanjila a Misa. Mbokunga bamwi basololi bazikombelo mbaasikusyoma mizimo, basikukomba banji bayeeya kuti micito eeyo ilatambulika kuli Leza. Pele sena itambulika ncobeni?

IBBAIBBELE NCOLIKASIZYA MICITO IIJATIKIZYA MIZIMO

8. Ino Magwalo aamba nzi kujatikizya kusyoma mizimo?

8 Naa kamuli muyiisidwe kuti imwi misyobo yamizimo ninzila zyakubelekelaamwi amyuuya mibotu, inga cilamugambya kwiiya ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya mizimo. Jehova wakabacenjezya boobu bantu bakwe: “Mutabiki myoyo yanu kulibasibusangu akubasondi. Mutabayandauli kukulisofwaazya ambabo.” (Levitiko 19:31; 20:6, 27) Ibbuku lyamu Bbaibbele lya Ciyubunuzyo lilapa kucenjezya kwakuti “balozi” * bayoolijana “muziba liyaka mulilo asulufa, ndilyonya ndolufu lwabili [lutamani].” (Ciyubunuzyo 21:8; 22:15) Misyobo yoonse yakusyoma mizimo ulaikasya Jehova Leza. (Deuteronomo 18:10-12) Nkaambo nzi ncokuli boobo?

9. Nkaambo nzi ncotunga twasyoma kuti milumbe yamazubaano iizwa kumyuuya tiizwi kuli Jehova?

9 Jehova wakatuma myuuya mibotu, antela bangelo balulami, kuzooambaula abantu bamwi Ibbaibbele nolyatakaningamana kulembwa. Kuzwa nolyakamana, Ijwi lya Leza aba ngamalailile ngobayandika bantu kutegwa babelekele Jehova munzila iitambulika. (2 Timoteo 3:16, 17; Ba-Hebrayo 1:1, 2) Ijwi lyakwe lisalala walo takwe naliinda ambali akupa milumbe kwiinda mubaŋanga. Milumbe yamazubaano yoonse iili boobu eyo iizwa kumyuuya, izwa kumyuuya mibi. Kusyoma mizimo kulakonzya kutola muntu mukupenzegwa mane nokuba akunjilwa myuuya mibi. Aboobo Leza ncatucenjezya kuti tutabi alubazu mukusyoma mizimo kuli koonse. (Deuteronomo 18:14; Ba-Galatiya 5:19-21) Kunze lyaboobo, kuti twazumanana kusyoma mizimo twamana kuziba mbwailanga Jehova, tunooima kulubazu lwamyuuya mibi mizangi elyo akuba basinkondonyina Leza.—1 Samuele 15:23; 1 Makani 10:13, 14; Intembauzyo 5:4.

10. Ino kusonda caamba nzi, alimwi nkaambo nzi ncotweelede kukutantamuka?

10 Umwi musyobo wakusyoma mizimo nkusonda—nkokwaamba kuti kusola kuziba ciza kumbele antela cintu citazizilwe kwiinda mukugwasigwa amyuuya. Zimwi nzila zyakusonda, kuli kupandulula nyenyeezi, kulanga ma crystal-ball, kupandulula ziloto, kupandulula tweengo twamumaanza, akwaamba zili kumbele kubelesya cisolo ca taroti. Ibanji kusonda bakubona kuba cintu cili kabotu, pesi Bbaibbele lilatondezya ikuti kusonda amyuuya mibi zyeendela antoomwe. Mucikozyanyo, Milimo 16:16-19 (Ci) yaamba “muuya mubi” wakali kupa musimbi umwi “kukonzya kusinsima.” Pele taakacili kukonzya kwaamba zyakumbele ciindi daimona ooyu naakagwisigwa. Ncintu cilibonya ikuti kusonda ncoongelezyo cibelesegwa abadaimona kupa bantu kuti basike kukooze kabo.

11. Ino kusoleka kwaambaula abantu bafwide kujatya buti mukooze?

11 Kuti kamuli mubuumba akaambo kalufwu lwaumwi mumukwasyi uuyandwa antela mulongwe wenu, cilakonzya kumujatizya cimbi coongelezyo. Muŋanga ulakonzya kumwaambila zimwi zintu izinga muntu buyo takonzi kuziziba pe antela inga waambaula ajwi libaanga ndilyayooyo muntu uufwide. Amucenjele! Ikusola kwaambaula abafwu kutola kukooze. Nkaambo nzi? Nkaambo bafwide tabakonzi kwaambaula pe. Mbuli mbomunga mwaibaluka, Ijwi lya Leza lilacisalazya kwaamba kuti muntu nafwa “ulabweeda kubulongo; mubuzuba obo mbubonya makanze aakwe oonse alamana.” Ibafwide “tabezi cintu niciba comwe.” (Intembauzyo 146:4; Mukambausi 9:5, 10) Kunze lyaboobo, kujanika kuti badaimona mbambabo bazizilwe kwiiya majwi aabantu bafwide akupa baŋanga luzibo lujatikizya muntu ooyo uufwide. (1 Samuele 28:3-19) Aboobo “muntu uubuzya makani kubafu” wajatwa kooze kamyuuya mibi alimwi uli mukukazyanya akuyanda kwa Jehova Leza.—Deuteronomo 18:11, 12; Isaya 8:19.

KUZWA MUKOONGELEZYA KUYA MUKULWANA

12, 13. Nzitondezyo nzi ziliko izyakuti badaimona bacizumanene kusunka akupenzya bantu?

12 Ciindi nomutobela kulaya kwa Jwi lya Leza kujatikizya kusyoma mizimo, mukaka coongelezyo cabadaimona. (Amweezyanye Intembauzyo 141:9, 10; Ba-Roma 12:9.) Sena eeci caamba kuti badaimona bayooleka kusola kumujata? Peepe! Naakamana kusunka Jesu ziindi zyotatwe, Saatani “wakamusiya kwaciindi ciniini.” (Luka 4:13, Ci) Mbubwena buyo myuuya eeyi yankazi taiboongelezi buyo bantu, cimwi ciindi ilabalwana.

13 Amuyeeye musule oomu notwakalanga-langa nkondo Saatani njaakalwana mubelesi wa Leza Jobu. Diabolosi wakalobya butanga bwakwe akujazya bunji bwababelesi bakwe. Mane Saatani wakabajaya abana ba Jobu. Cakatobela, wakaletela Jobu lwakwe cilwazi cicisa kapati. Pesi Jobu wakasyomeka kuli Leza akuzoolongezegwa kapati. (Jobu 1:7-19; 2:7, 8; 42:12) Kuzwa leelyo, badaimona bapa bantu kuti babe basyaataambi antela boofwu alimwi bazumanana kutangala mukupenga kwabantu. (Matayo 9:32, 33; 12:22; Marko 5:2-5) Sunu kuluulwa kuti badaimona basobanya bamwi bantu zinswe akusondosya bambi. Ibambi babayunga kujaya akulijaya, imicito yakubisizya Leza. (Deuteronomo 5:17; 1 Johane 3:15) Nokuba boobo, zyuulu zyabantu bakanjidwe myuuya eeyi mibi bacikonzya kwaanguluka. Mbuti mbocakonzeka eeci kulimbabo? Bacita oobu kwiinda mukutola ntaamu zimwi zipati.

MBOYEELEDE KULWANWA MYUUYA MIBI

14. Ikutobela cikozyanyo ca Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna ibaku Efeso, mbuti mbomunga mwalwana myuuya mibi?

14 Muunzila nzi imwi mwalo momunga mwailwana myuuya mibi akulikwabilila antoomwe amukwasyi wenu atooze twayo? Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna ibaku Efeso aabo bakali basimizimo kabatana kuba basyomi, bakatola ntaamu iigwasya. Tubala kuti “banjibanji abakali basonzi bakabungika mabbuku aabo, bakaatenta kumbele lyabo boonse.” (Incito 19:19) Nokuba kuti taakwe nomwakali basyomi bamizimo, amusowe kufwumbwa cintu cilaa mulimo uujatikizya mizimo antela kufwumbwa cilaa mbociswaangene azyamizimo. Eeci cilabikilizya mabbuku, mamagazini, mavidiyo, izifwanikiso, inyimbo ziyobwedwe, kufwumbwa zintu kuti kazilaa mboziswaangene amizimo. Izimbi zijatikizigwa mmituni, izitumwa azimwi-zimwi zibelesegwa kuti kazikwabilila, azipego zizwa kuli basimizimo. (Deuteronomo 7:25, 26; 1 Ba-Korinto 10:21) Mucikozyanyo: Banabubili bamwi mucisi ca Thailand kwaciindi bakali kupenzegwa abadaimona. Bakasowa zintu zyoonse zijatikizya mizimo. Ncinzi cakatobela? Bakaanguluka kuzwa kunkondo yabadaimona bamane bakayaambele muzintu zyakumuuya.

15. Mukulwana basikalumamba babi bamuuya, nintaamu nzi imbi iiyandika?

15 Kutegwa tulwane myuuya mibi, intaamu imbi njakubelesya kulaya kwamwaapostolo Paulo kwakusama zilwanyo zyoonse zyakumuuya nzyapa Leza. (Ba-Efeso 6:11-17) Banakristo beelede kuyuma kulikwabilila kumyuuya mibi. Ino ntaamu eeyi ijatikizya nzi? “Kwiinda zyoonse amubweze intobo yalusyomo, njiyonya njimukonzya kuzimya mimvwi yoonse iipya iifuswa kumubi,” mbwaakaamba Paulo. Masimpe, kuti kamulaa lusyomo luyumu mulacikonzya loko kulwana basikalumamba bamuuya ibabi.—Matayo 17:14-20.

16. Mbuti mbomunga mwayumya lusyomo lwenu?

16 Mbuti mbomunga mwaluyumya lusyomo lwenu? Nkwiinda mukuzumanana mukwiiya Bbaibbele akubelesya kulaya kwalyo mubuumi bwenu. Kuyuma kwalusyomo lwamuntu kuya mbuli mbwiili njumu ntalisyo yandulo—iluzibo lwa Leza. Sena tamuzumini kuti luzibo lwa Leza lwini-lwini oolo ndomwaiya kale mu Bbaibbele akubikka kumoyo lwaluyaka lusyomo lwenu? (Baloma 10:10, 17, Ci) Aboobo cakutadooneka mbomuyabuzumanana mukwiiya ooku akubaa ciyanza cakujanika kumiswaangano ya Bakamboni ba Jehova, lusyomo lwenu luyooindila kuyuma. (Baloma 1:11, 12, Ci; Bakolose 2:6, 7, Ci) Ciyooba cikwabililo canguzu kunkondo yabadaimona.—1 Johane 5:5.

17. Nintaamu nzi zimbi zyalo zinga zyayandika mukulwana basikalumamba babi bamuuya?

17 Nintaamu nzi iinga yatolwa amuntu uukanzide kulwana basikalumamba bamuuya ibabi? Banakristo baku Efeso bakali kuyandika cikwabililo nkaambo bakali kukkala mumunzi wakatintimene busibadaimona. Aboobo Paulo wakabaambila ategwa: “Amukombe lyoonse azikombyo ankumbizyo zyoonse zyamu-Muuya.” (Ba-Efeso 6:18) Mbokunga tukkede munyika iitintimene badaimona, kupaila loko kulomba kukwabililwa a Leza ncintu citasyaali mukulwana myuuya mibi. (Matayo 6:13) Aboobo icinga cagwasya mukaambo aaka ndugwasyo lwakumuuya akupaila kwabaalu babikkidwe mumbungano ya Bunakristo.—Jakobo 5:13-15.

AMUZUMANANE MUNKONDO NJOMULWANA MYUUYA MIBI

18, 19. Ninzi cinga cacitwa kuti badaimona alimwi bamulwana muntu?

18 Nokuba kuti bamwi bali kutola ntaamu eezi zyantalisyo, bamana bali kupenzegwa amyuuya mibi. Mucikozyanyo, mwaalumi umwi muna Côte d’Ivoire wakaiya Bbaibbele a Bakamboni ba Jehova akunyonyoona zitumwa zyakwe zyoonse. Amane wakayaambele kabotu-kabotu, walyaaba kuli Jehova akubbapatizigwa. Pele kwiinde buyo nsondo kabbapatizidwe, badaimona bakatalika kumukatazya alimwi, wakatalika kumvwa majwi aamwaambila kuti aluleke lusyomo lwakwe lupya. Kuti eeci cacitika kulindinywe, sena inga caamba kuti tamucili mubukwabilizi bwa Jehova? Tacaambi boobo pe.

19 Nokuba kuti muntu uulondokede Jesu Kristo wakalaa bukwabilizi bwa Leza, wakamvwa jwi lya Saatani Diabolosi, icilenge cibi camuuya. Jesu wakatondezya cakucita cacitika eeci. Wakaambila Diabolosi ategwa: “Kozwa Saatani!” (Mateyo 4:3-10 , Ci) Munzila njiyona, mweelede kukaka kuswiilila majwi aazwa kucilawo camyuuya. Amwiilwane myuuya mibi kwiinda mukulilila lugwasyo kuli Jehova. Ee, amupozye kupaila kamubelesya zina lya Leza. Tusimpi 18:10 yaamba boobu: “Izina lya-Jehova ningazi injumu; mululami ulacijila kulinjiyo, aboobo ulafutuka.” Uulya mwaalumi Munakristo waku Côte d’Ivoire wakacita mbubwena oobu, kumane myuuya mibi yakaleka kumulwana.—Intembauzyo 124:8; 145:18.

20. Mukufwiinsya, ninzi ncomunga mwacita kulwana myuuya mibi?

20 Jehova uliilekelede myuuya mibi kuti kiiciliwo, pesi ulatondezya nguzu zyakwe kapati kugwasya bantu bakwe, alimwi zina lyakwe lilaambilizigwa munyika yoonse. (Kulonga 9:16) Kuti kamuyanzene a Leza, tamweelede kwiiyoowa myuuya mibi pe. (Myeelwe 23:21, 23; Jakobo 4:7, 8; 2 Petro 2:9) Inguzu zyayo zilagola. Yakasubulwa kuciindi ca Nowa, yakawisigwa kuzwa kujulu ino-ino awa, alimwi lino ilindila lubeta lwamamanino. (Juda 6; Ciyubunuzyo 12:9; 20:1-3, 7-10, 14) Atwaambe kuti ilakuyoowa kapati kunyonyoonwa kwayo ikuboola. (Jakobo 2:19) Aboobo nokuba kuti myuuya isola kumoongelezya antela kumulwana munzila iili yoonse, mulakonzya kwiilwana. (2 Ba-Korinto 2:11) Amukutantamuke kusyoma mizimo kwamisyobo yoonse, amubelesye kulaya kwa Jwi lya Leza alimwi amube bantu batambulika kuli Jehova. Mutamuki kucita ceeci pe, nkaambo buumi bwenu buyeeme akulwana basikalumamba bamuuya ibabi!

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 8 Mumulaka wakalembwa Bbaibbele, aawa kubelesegwa bbala lyaamba zyamizimo kutali bulozi bwalo.

AMULISUNKE LUZIBO LWENU

Mbuti myuuya mibi mbwiisola kucenga bantu?

Nkaambo nzi Bbaibbele ncolikasya kusyoma mizimo?

Mbuti muntu mbwanga walyaangulula kuzwa kuli basikalumamba bamuuya?

Nkaambo nzi ncotweelede kuzumanana kulwana myuuya mibi?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 110]

Ino mwiilanga buti misyobo-misyobo yakusyoma mizimo?