Skip to content

Skip to table of contents

Bwami bwa Leza Bulalela

Bwami bwa Leza Bulalela

Cibalo 10

Bwami bwa Leza Bulalela

1, 2. Ino mfwulumende zyabantu zyakakilwa buti?

NDIZA kuli nomwakaulide cibelesyo cimwi ncomwakazoojana kuti tacibeleki. Atwaambe mwaita sikubamba. Pele ucimana-mana buyo “kucibamba” cibelesyo eeco, cafwa. Eeci cintu kutyompya!

2 Eeci cilikozyenye acicitika kumfwulumende zyabantu. Muntu lyoonse wali kuyandisya mfwulumende iinga yaleta luumuno a kukondwa. Pele kubambulula zilubila mubuleya kwalo kusolekwa canguzu kapati taakwe nokwazwidilila pe. Izizuminano zyaluumuno zinji-zinji zyabambwa—kumane alimwi tazizuzikizigwi. Kunze lyaboobo, anu nimfwulumende nzi yalo yacikonzya kumanya bucete, kusalana, milandu, malwazi, akunyonyoona kwacilawo? Bulelo bwamuntu tabukwe mbobunga bwabambwa pe. Naba mwami wa Israyeli musongo Solomoni wakabuzya kuti: “Muntu amvwisye buti inzila yakwe?”—Tusimpi 20:24.

3. (a) Ino kukambauka kwa Jesu kwakalaa mutwe nzi? (b) Ino bamwi bantu babupandulula buti Bwami bwa Leza?

3 Mutatyompokelwi pe! Imfwulumende yanyika iikkalikene tacili ciloto buyo. Wakali ngomutwe wamakani mukukambauka kwa Jesu. Wakayiita kuti “[m]Bwami bwa-Leza,” akuyiisya basiciiya bakwe kuti kabaipailila. (Luka 11:2; 21:31) Aneeno, Bwami bwa Leza zimwi ziindi bulaambwa mumbunga zyabukombi. Mane mamiliyoni aabantu alabupailila ciindi nobaindulula Mupailo wa Mwami (alimwi wiitwa kuti Taateesu antela mupailo wacitondezyo). Pesi bantu baingula munzila ziindene-indene ciindi nobabuzigwa kuti, “Ino Bwami bwa-Leza ninzi?” Bamwi bati, “Buli mumoyo wenu.” Bamwi babwiita kuti nkuujulu. Ibbaibbele lyalo lilapa kwiingula kusalala mbuli mbotutibone.

BWAMI BULAA MULIMO

4, 5. Nkaambo nzi Jehova ncaakasala kuleta nzila mpya yakutondezya bulelo bwakwe, alimwi eeyi nzila iyoocita nzi?

4 Jehova Leza lyoonse wali Mwami, antela Muleli Mupati wakoonse-koonse. Akaambo kakuti nguwakalenga zintu zyoonse, uleelela acuuno eeco cisumpwidwe. (1 Makani 29:11; Intembauzyo 103:19; Incito 4:24) Pele bwalo Bwami Jesu mbwaakali kukambauka ncibeela buyo antela mmutabi wabulelo bwa Leza bwakoonse-koonse. Ibwami oobu bwabu Mesiya bulaa mulimo wini-wini, ino mulimo nzi?

5 Mbuli mbukwakapandululwa mu Cibalo 6, banabubili bakusaanguna bakazangila bweendelezi bwa Leza. Akaambo katwaambo twakabusigwa, Jehova wakasala kuleta nzila mpya yakutondezya bulelo bwakwe. Leza wakaambilizya makanze aakwe aakuleta “lunyungu” lwalo luzoopwaya Muzoka, Saatani, akugusya mapenzi aaletwaa cibi bantu ncobayambukilidwe. “Lunyungu” lutaanzi ngu Jesu Kristo, mpoona “Bwami bwa-Leza” nimbunga iyoomukomena limwi Saatani. Kwiinda mu Bwami oobu, Jesu Kristo uyoopilusya bulelo anyika muzina lya Jehova alimwi uyoosalazya bulelo bwakwe bwa Leza bweelede kukabe kutamani.—Matalikilo 3:15; Intembauzyo 2:2-9.

6, 7. (a) Nkuli nkobubede Bwami, nguni Mwami alimwi mbaani basikulela limwi? (b) Mbaani basikulelwa aa Bwami oobo?

6 Ikutobela bwaamba majwi aa Jesu mubusanduluzi bumwi bwa Bbaibbele, wakaambila ba Falisi bampelenge kuti: “Bwami bwa-Leza buli mukati kanu.” (Luka 17:21) Sena Jesu wakali kwaamba kuti Bwami bwakali mumyoyo yabumpelenge yabantu aabo basilweeno? Peepe. Ibusanduluzi buluzi bwaci Giliki cili waawa mbwakuti: “Bwami bwa-Leza buli akati kanu.” (New World Translation) Oobu Jesu, walo wakali akati kabo, wakali kulyaamba mwini kuti ngo Mwami uuzoolela kumbele. Bwami bwa Leza tacili cintu cimwi muntu ncajisi mumoyo pe, nimfwulumende iini-ini, iibeleka iijisi muleli abasikulelwa. Nimfwulumende yakujulu, nkaambo iitwa kuti “[m]Bwami bwakujulu” alimwi akuti “[m]Bwami bwa-Leza.” (Matayo 13:11; Luka 8:10) Mucilengaano, musinsimi Daniele wakamubona Muleli wayo kali muntu “umwi uuli mbuli mwana amuntu” iwakaletwa kubusyu bwa Leza Singuzuzyoonse akupegwa “bweendelezi abulemu abwami [butamani, NW], kuti bantu bazisi zyoonse abamisyobo yoonse abamyaambo yoonse bamumanine milimo.” (Daniele 7:13, 14) Nguni Mwami ooyu? Ibbaibbele Jesu Kristo limwiita kuti “Mwana a-Muntu.” (Matayo 12:40; Luka 17:26) Ee, Jehova wakasala Mwanaakwe, Jesu Kristo kuti akabe Mwami.

7 Jesu taleli alikke pe. Uli aabantu bali 144,000 “ibakanununwa kuzwa ansi” kuti babe bami abapaizi antoomwe anguwe. (Ciyubunuzyo 5:9, 10; 14:1, 3; Luka 22:28-30) Basikulelwa aa Bwami bwa Leza bayooba mukwasyi wabantu munyika yoonse mbwiizulwa balo banoolibombya kubusolozi bwa Kristo. (Intembauzyo 72:7, 8) Lino mbuti mbotunga twaba masimpe kuti Bwami buyoobusalazya ncobeni bulelo bwa Leza akuleta bukkale bwamuparadaiso anyika yesu?

BWAMI BWA LEZA MBOBULI BWANCOBENI

8, 9. (a) Mbuti mbotunga twakozyanisya kusyomeka kwazisyomezyo zya Bwami bwa Leza? (b) Nkaambo nzi ncotunga twaba masimpe kuti Bwami mbwancobeni?

8 Amweezeezye kuti ŋanda yenu yapya mulilo. Lino mweenzinyoko uukonzya kumugwasya wasyomezya kwiiyakulula ŋanda yenu akupa zilyo kumukwasyi wenu. Ikuti naa ooyo mweenzinyoko lyoonse wali kumwaambila masimpe, sena lino inga tamukoomusyoma? Ikubona mwaboola kuzwa kumilimo buzuba butobela mwajana babelesi batalika kale kubwezelela mafwuse aakasiya mulilo akuti zyakulya zyaletwa kale kumukwasyi wenu. Cakutadooneka inga mulasyoma loko kuti mukuya kwaciindi zintu tazikajokeli buyo mbozyaabede, ziyooinda kuba kabotu.

9 Munzila njiyona, Jehova ulasinizya kuti Bwami mbwancobeni. Mbuli mbokutondezedwe mubbuku lyamu Bbaibele lyaba Hebrayo, imabbazu manji aa Mulawo akali kwiiminina bubambe bwa Bwami. (Ba-Hebrayo 10:1) Zitondezyo zya Bwami bwa Leza azyalo zyakali kulibonya mubwami bwaanyika mu Israyeli. Eeyo teeyakali mfwulumende buyo, nkaambo bami bayo bakali kukkala “acuuno cabwami bwa-Jehova.” (1 Makani 29:23) Kunze lyaboobo, kwakalaambilizidwe kuti: “Inkoli yabwami tikooyoomana muli-Juda, nuuba musako wabwami waakati kazituta zyakwe, mane Siluumuno akasike, ngonguwe bantu ngobayooswiilila.” (Matalikilo 49:10) * Ee, muumulongo ooyu wabami bana Juda momumo Jesu, Imwami wamfwulumende ya Leza walyoonse alyoonse mwaakali kuzoozyalilwa.—Luka 1:32, 33.

10. (a) Ndelili ntalisyo ya Bwami bwa Leza bwabu Mesiya noyakabikkwa? (b) Mmulimo nzi mupati basikulangila kulela limwi a Jesu ngobakali kuzoosololela anyika?

10 Intalisyo ya Bwami bwa Leza bwabu Mesiya yakabikkwa kwiinda mukusala baapostolo ba Jesu. (Ba-Efeso 2:19, 20; Ciyubunuzyo 21:14) Aaba mbabakali bataanzi akati kabantu bali 144,000 aabo bakali kuzoolela limwi a Jesu Kristo kujulu kabali baminyina. Kabacili anyika, aaba basikulangila kulela limwi bakali kuzoosolola mukupa bukamboni, ikutobela mulawo wa Jesu wakuti: “Kamuya mukabaiisye bantu bamisyobo yoonse, akubabapatizya muzina lya-Taata alya-Mwana alya-Muuya Uusalala.”—Matayo 28:19.

11. Mbuti mbokucitwa sunu kukambauka kwa Bwami, alimwi ninzi ncokucita?

11 Imulawo wakuyiisya bantu lino ulatobelwa mumasena manji kwiinda lyoonse. Bakamboni ba Jehova balaambilizya makani mabotu aa Bwami nyika yoonse mbwiizulwa, kweendelana amajwi aa Jesu aabusinsimi ngaakaamba kuti: “Aya Makani Mabotu aa-Bwami azookambaukwa munyika yoonse kuti abe citondezyo kumisyobo yoonse. Elyo mamanino azoosika.” (Matayo 24:14) Cimwi cibeela cakukambauka Bwami oobu cilacitwa lino mumulimo mupati walwiiyo. Aabo balibombya kumilawo anjiisyo zya Bwami bwa Leza bali kale muluumuno alukamantano lutakonzi kujanwa amfwulumende zyabantu. Zyoonse eezi zilapa zitondezyo zyakuti Bwami bwa Leza mbwancobeni!

12. (a) Nkaambo nzi ncecili cintu ceelela kwiita basikwaambilizya Bwami kuti Bakamboni ba Jehova? (b) Mbuti Bwami bwa Leza mbobwiimpene amfwulumende zyabantu?

12 Jehova wakaambila bana Israyeli kuti: “Ndinywe bakamboni bangu, . . . alakwe mulanda wangu ngundisalide.” (Isaya 43:10-12) Jesu, “kamboni uusyomeka,” wakali musungu mukwaambilizya makani mabotu aa Bwami. (Ciyubunuzyo 1:5; Matayo 4:17) Aboobo cileelela kuti basikwaambilizya Bwami bamazubaano babe azina eeli lipedwe aa Leza lyakuti Bakamboni ba Jehova. Ino nkaambo nzi Bakamboni ncobabelesya ciindi anguzu zinji boobu kwaambaula aabambi zya Bwami bwa Leza? Balacicita eeci nkaambo Bwami mbobulangizi bulikke bwamuntu. Imfwulumende zyabantu mbaimbai zilawa, pele Bwami bwa Leza taakwe nobuyoowa pe. Isaya 9:6, 7 yiita Muleli wayo, Jesu kuti “[m]Mwami waluumuno,” imane ilayungizya akuti: “Bwami bwakwe buyookomenesya, alwalo luumuno talukooyoomana.” Bwami bwa Leza tabuli mbuli mfwulumende zyabantu pe zyalo zinga sunu njeeyi, junza tiiwo. Ncobeni, Daniele 2:44 ilaamba kuti: “Mumazuba aabaami abo, Leza wakujulu uyoobusya bwami butakooyoonyonyoonwa abuniini mane kukabe kutamani, anguzu zyabo tazikooyoosiilwa bantu bambi. . . . Bwalo buyooima nji kukabe kutamani.”

13. (a) Mmapenzi nzi amwi Bwami bwa Leza ngobuyoomanizya? (b) Nkaambo nzi ncotunga twaba masimpe kuti makanze aa Leza ayoozuzikizigwa?

13 Anu mmwami nzi muntu uunga ulakonzya kumanizya nkondo, milandu, kuciswa, nzala, akubula minzi? Alimwi muleli nzi waansi uukonzya kubusya baabo bafwide? Bwami bwa Leza a Mwami wambubo bayootubamba twaambo ootu. Ibwami tabukabi mbuli mincini iifwaafwa yalo iiyanda kubambwa-bambwa lyoonse. Bwalo Bwami bwa Leza buyoozwidilila, nkaambo Jehova ulasyomezya kuti: ‘Ijwi lyangu lizwa kumulomo wangu talikooyooboola kulindime cabuyo pe, liyoozuzikizya makanze aangu akucita kabotu makani ngendalitumina.’ (Isaya 55:11) Makanze aa Leza taakakakilwi pe, pele ino ndelili kulela kwa Bwami nokwakali kuzootalika?

BULELO BWA BWAMI—ILILI?

14. Ncinzi basiciiya ba Jesu ncobatakali kuteelela kabotu kujatikizya Bwami, pesi ninzi Jesu ncaakazi amakani aabulelo bwakwe?

14 “Omwami, sena ulabweedezya bwami ku-Israyeli kuliceecino ciindi?” Ooyu mubuzyo ngubakabuzya basiciiya ba Jesu wakatondezya kuti teebakalina kwaaziba makanze aa Bwami bwa Leza aciindi cisalidwe cakuti kulela kwambubo kutalike. Ikubacenjezya kuti batani kwiide kuzumbauzya akaambo aka, Jesu wakati: “Takuli kwanu kuziba ziindi, naaba mazuba ngaabika Taata kubwami bwakwe mwini.” Jesu wakalizi kuti bulelo bwakwe bwanyika bwakali bwakumbele, kakwiindide ciindi cilamfwu kuzwa akubuka kwakwe akuya kujulu. (Incito 1:6-11; Luka 19:11, 12, 15) Magwalo akalicaambilizide eeci. Ibuti?

15. Mbuti Intembauzyo 110:1 mbwiigwasya kuteelela ciindi cabulelo bwa Jesu?

15 Kasinsima kuti Jesu “[m]mwami,” Imwami Davida wakaamba kuti: “Mbuboobu Jehova mbwaambila mwami wangu. Kala kujanza lyangu lyalulyo, mbike basinkondonyoko babe citandabalilo camaulu aako.” (Intembauzyo 110:1; amweezyanye Incito 2:34-36.) Oobu bunsinsimi butondezya kuti bulelo bwa Jesu teebwakatalika mpoona-mpoona mbwaakaunkila buyo kujulu pe. Wakeelede kulindila kululyo lwa Leza. (Ba-Hebrayo 10:12, 13) Ino ooku kulindila kwakeelede kutola ciindi cilamfwu buti? Ino bulelo bwakwe bwakali kuzootalika lili? Ibbaibbele lilatugwasya kwiingula.

16. Ninzi cakacitika mu 607 B.C.E., alimwi mbuti eeci mbucakaswaangene a Bwami bwa Leza?

16 Imunzi olikke Jehova mwaakabikka zina lyakwe munyika yoonse ngu Jerusalemu. (1 Bami 11:36) Alimwi nguwena nguwakali ngomunzi mupati wabwami bwaansi bwakazumizigwa a Leza ikwiiminina Bwami bwakwe Leza bwakujulu. Aboobo kunyonyoonwa kwa Jerusalemu kubana Babuloni mu 607 B.C.E. kwakalaa bupanduluzi bupati. Aaya akaba matalikilo aakubwiimika kwaciindi cilamfwu ibulelo bwa Leza lwakwe mwini kubantu bakwe anyika. Kakwiindide myaanda yamyaka iili cisambomwi, Jesu wakatondezya kuti ciindi eeci cakubwiimika bulelo cakacili kuya ambele, nkaambo wakati: “Jerusalemu uyoolyataulwa bamasi mane cikazyulile ciindi cabamasi.”—Luka 21:24.

17. (a) Ino “ciindi cabamasi” ninzi, alimwi cakeelede kutola ciindi cilamfwu buti? (b) Ndelili “ciindi cabamasi” nocakatalika anocakamana?

17 Mu “ciindi cabamasi,” imfwulumende zyamunyika zyakali kuyoozumizigwa kwiimika bulelo buzuminidwe a Leza. Eeco ciindi cakatalika lyakanyonyoonwa Jerusalemu mu 607 B.C.E., alimwi Daniele wakatondezya kuti ciyoozumanana kwa “myaka iili musanu aibili.” (Daniele 4:23-25) Nciindi cilamfwu buti eeco? Ibbaibbele litondezya kuti myezi iili 42, antela myaka yotatwe acisela, ileelene amazuba aali 1,260. (Ciyubunuzyo 11:2, 3) Imazuba aayo kwaasanganya ziindi zyobile, antela myaka iili musanu aibili, asika ku 2,520. Pele kwiina cintu cipati cakacitika kumamanino aamazuba aayo masyoonto. Pesi na twati “buzuba nkokuti mwaka omwe” mubusinsimi bwa Daniele akubala myaka iili 2,520 kuzwa mu 607 B.C.E., tusika kumwaka wa 1914 C.E.—Myeelwe 14:34; Ezekiele 4:6.

18. Ninzi Jesu ncaakacita naakamana buyo kutambula nguzu zya Bwami, alimwi nyika yakajatikizigwa buti?

18 Sena Jesu wakatalika kulela kujulu kuciindi eeco? Itwaambo twamu Magwalo itutondezya kuti wakatalika, tuyoolangwa mucibalo citobela. Aneeno, matalikilo aabulelo bwa Jesu taakali kuzooleta luumuno anyika mpoona-mpoona. Ciyubunuzyo 12:7-12 itondezya kuti mbwatikamanine buyo kutambula Bwami, Jesu uyakwaatula Saatani abadaimona bakwe kuzwa kujulu. Aaya akali kuzooba mapenzi kunyika, pesi cilapa camba ikubala kuti Diabolosi “ciindi ncacijisi nciniini buyo.” Ino-ino tuyookonzya kukondwa kutali buyo kuti nkaambo Bwami bwa Leza bulalela, pele akuti buyooleta zilongezyo kunyika akubantu bamvwa. (Intembauzyo 72:7, 8) Ino tuzi buti kuti eeci ciyoocitika ino-ino?

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 9 Izina lyaci Hebrayo lya Silo, lyalo lisandulwidwe kuti “Siluumuno,” lyaamba “Mukamwini; Uulaaco.” Muciindi cakalibonya kuti “Silo” ngu Jesu Kristo, “Mulavu wamusyobo wa-Juda.” (Ciyubunuzyo 5:5) Amwi ma Targum aaci Juda aide kubikka “Mesiya” antela “mwami Mesiya” mubusena bwa “Silo.”

AMULISUNKE LUZIBO LWENU

Ino Bwami bwa Leza ninzi, alimwi bulelela kuli?

Mbaani bayoolela mu Bwami, alimwi mbaani bayoolelwa?

Mbuti Jehova mbwaatusyomezya kuti Bwami bwakwe mbwancobeni?

Ndelili “ciindi cabamasi” nocakatalika anocakamana?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Kabbokesi kali apeeji 94]

ZINTU ZIMWI ZIPATI ZIJATIKIZYA BWAMI BWA LEZA

• Jehova waambilizya makanze aakwe aakuleta “lunyungu” lwalo luyoopwaya mutwe wa Muzoka, Saatani Diabolosi.—Matalikilo 3:15.

• Mu 1943 B.C.E., Jehova watondezya kuti oolu “lunyungu” mmuntu uuyakuzyalwa mumazyalani aa Abrahamu.—Matalikilo 12:1-3, 7; 22:18.

• Cizuminano ca Mulawo calo cakapegwa kuciinga ca Israyeli mu 1513 B.C.E. cakaba “cifwanisyo buyo cacoolwe ciza.”—Kulonga 24:6-8; Ba-Hebrayo 10:1.

• Bwami bwaanyika buna Israyeli bwakatalika mumwaka wa 1117 B.C.E., akuyaambele mumulongo wamazyalane aa Davida.—1 Samuele 11:15; 2 Samuele 7:8, 16.

• Jerusalemu wanyonyoonwa mu 607 B.C.E., alimwi “ciindi cabamasi” catalika.—2 Bami 25:8-10, 25, 26; Luka 21:24.

• Mu 29 C.E., Jesu wananikwa akuba Uusalilidwe Bwami, amane watalika mulimo wakwe waanyika.—Matayo 3:16, 17; 4:17; 21:9-11.

• Mu 33 C.E., Jesu waunka kujulu kuti akaakulindilile nkuko, kululyo lwa Leza mane bulelo bwakwe bukatalike.—Incito 5:30, 31; Hebrayo 10:12, 13.

• Jesu wapegwa bwami mu Bwami bwakujulu mu 1914 C.E. kumamanino aa “ciindi cabamasi.”—Ciyubunuzyo 11:15.

• Saatani abadaimona bakwe bafwusilwa ansi kucilawo canyika, baletela bantu mapenzi manji.—Ciyubunuzyo 12:9-12.

• Jesu ulanga mulimo wakukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza munyika yoonse.—Matayo 24:14; 28:19, 20.