Skip to content

Skip to table of contents

Nkaambo Nzi Leza Ncalekelede Kupenga?

Nkaambo Nzi Leza Ncalekelede Kupenga?

Cibalo 8

Nkaambo Nzi Leza Ncalekelede Kupenga?

1, 2. Ino kanji-kanji bantu batyani nobabona mapenzi?

ICIINDI manyongwe naasika, naanyonyoona lubono akujaya maumi aabantu, ibanji tabateeleli pe kuti naa nkaambo nzi zintu zibyaabi boobu ncozicitikila. Bamwi cilabapenzya kubona kuvwula kwamilandu akulwana, alimwi alunya aluciso lwazyo. Anywebo ndiza inga mwalibuzya kuti, ‘Nkaambo nzi Leza ncalekelede kupenga?’

2 Akaambo kakuti tabajene kwiingula kubasalalila kumubuzyo ooyo, banji tabacikwe lusyomo muli Leza. Bayeeya kuti walo tabalanganyi bantu. Ibambi aabo bazumina kuti mbobubede buyo buumi kubaa mapenzi balacimwa akumupa mulandu Leza kuti nguuleta bubi boonse buli mubuleya. Kuti kamuli mwali kulimvwa boobu, cakutadooneka inga mwayandisya kuziba caamba Bbaibbele mutwaambo ootu.

KUPENGA TAKUZWI KULI LEZA PE

3, 4. Ino mbuti mbotukonzya kuba masimpe kuti bubi akupenga tazizwi kuli Jehova?

3 Ibbaibbele lilatusyomezya kuti kupenga kutuzingulukide nkotubona takuzwi kuli Jehova Leza. Mucikozyanyo, siciiya Munakristo Jakobo wakalemba kuti: “Na muntu watepaulwa, ataambi kuti, Ndatepaulwa kuli-Leza, nkaambo Leza tatepauliki kucibi, alimwi walo mwini tatepauli muntu pe.” (Jakobo 1:13) Mbokuli boobo, Leza takonzi kuti kali nguuleta buyumuyumu oobu bupenzya bantu. Taleteli bantu masunko kutegwa abacite kuba bantu beelela buumi bwakujulu pe, alimwi tabapenzyi bantu akaambo kamicito mibi njobategwa bakacita mubuumi bumbi musule.—Ba-Roma 6:7.

4 Kuyungizya ali zeezi, nokuba kuti kwacitwa zintu zinji zibyaabi muzina lya Leza naa lya Kristo, kunyina Bbaibbele mpolitondezya kuti ambweni umwi wabo kuli naakazumizide micito iili boobu pe. Leza a Kristo tabakwe lubazu abantu aabo balitaminina kubabelekela kakuli balacenga, balajaya akusaala, akucita zintu zimbi zinji zipa kuti bantu kabapenga. Atwaambe kuti, “inzila yasizibi ila[mu]sesemya Jehova.” Leza “uli kule kuzwa kulibasizibi.”—Tusimpi 15:9, 29.

5. Mbube nzi bumwi bwa Jehova, alimwi mbuti mbwalimvwa kuzilenge zyakwe?

5 Ibbaibbele Jehova limupandulula kuba “sibuuya, [akuti] ngusiluzyalo.” (Jakobo 5:11) Lilaambilizya kuti “Jehova ulayandisya bululami.” (Intembauzyo 37:28; Isaya 61:8) Tali simfwundiilili pe. Ulazibamba calubomba izilenge zyakwe zyoonse akuzipa zintu ziyandika kuti kazipona kabotu. (Incito 14:16, 17) Jehova wacicita eeci kuzwa ikwini-kwini kumatalikilo aabuumi anyika.

MATALIKILO AALONDOKEDE

6. Mbuti zyaano zyakaindi zimwi mbozibwaamba bukkale bwabantu mbubwakabede kumatalikilo?

6 Toonse tulizibide kubona akumvwa kucisa akupenga. Aboobo inga cakonzya kutuyumina kweezeezya ciindi citakwe mapenzi, pesi oobo mbozyakabede zintu kumatalikilo aaciindi cabuntu. Noziba zyaano zyazisi zimwi zilaazuminizya aamatalikilo mabotu. Mukwaana kwabama Giliki, iciindi citaanzi akati ka “Ziindi Zyabantu Zyosanwe” cakali kwiitwa kuti “Ciindi ca Bubotu.” Muciindi eeco, bantu bakali kukkala kabotu, kakutakwe kupengana, kucisa, akupenga kwakucembaala. Bana China baamba kuti kuciindi naakali kulela Mwami Uubangalala (Huang-Ti) iwaambwa muzyaano, bantu bakali kukkala muluumuno, kabalaa lukamantano azyalo noziba zintu zyaanyika abanyama bamusyokwe. Bana Persia, bana Egepita, bana Tibeti, bana Peru, abana Mexico boonse balaa zyaano zijatikizya ciindi cibotu cakulondoka kumatalikilo aaciindi cabuntu.

7. Nkaambo nzi Leza ncaakalengela nyika abantu?

7 Izyaano zyamasi ziide kwiindulula caamba malembe aa Bbaibbele mataanzi aaciindi cabuntu. Lilatwaambila kuti Leza wakabikka banabubili bakusaanguna, ba Adamu a Eva, muparadaiso yiitwa kuti muunda wa Edeni amane wabalailila: “Amuzyalisye, muvule, muzuzye nyika akwiibombya.” (Matalikilo 1:28) Bazyali besu bakusaanguna bakalilondokede alimwi bakali kulangilwa kubona nyika yoonse nkwiiyaabuba paradaiso iikedwe mukwasyi wabantu uulondokede uuli muluumuno lyoonse alimwi uukondwa. Aayo ngaakali makanze aa Leza mukulenga nyika abantu.—Isaya 45:18.

KAAMBO KAZWA MULUCISO

8. Mmulawo nzi ba Adamu a Eva ngobakeelede kutobela, pele ninzi cakacitika?

8 Kutegwa bakkalilile mulubomba lwa Leza, ba Adamu a Eva bakali kuyandika kuti balikasye kulya “musamu wakuziba bubotu abubi.” (Matalikilo 2:16, 17) Kuti nobakamvwa mulawo wa Jehova, nokwanyina kupenga ikubisya buumi bwabuntu. Kwiinda mukumvwa mulawo wa Leza, nobakatondezya luyando lwabo kuli Jehova akusyomeka kwabo kulinguwe. (1 Johane 5:3) Pele mbuli mbutwakaiya mu Cibalo 6, zintu teezyakeenda boobu pe. Kakulwaizigwa a Saatani, Eva wakalya mucelo kuzwa kumusamu ooyo. Amane Adamu awalo wakalya mucelo ooyo wakakasidwe.

9. Nkaambo nzi ikajatikizya Jehova, Saatani nkaakatalisya?

9 Sena mwabona mbocili cintu cipati cakacitika? Saatani wakali kukazya cuuno ca Jehova mbwali Sijulu Lyamajulu. Kwiinda mukwaamba kuti, “Ne! Tamukonzyi kufwa pe,” Diabolosi wakakazya majwi aa Leza aakuti, “Ncobeni uyoofwa.” Majwi aa Saatani ngaakayungizya akali kwaamba kuti Jehova taakali kubaambila ba Adamu a Eva kuti balakonzya kuba mbuli Leza, kutegwa kabataciyandiki kuti mane Walo aambe kuti cibotu acibi ncili. Aboobo kusunka kwa Saatani kwakazumbauzya nguzu zya Jehova akweelela kwakwe acuuno ncajisi ca Bulelo bwa Koonse-koonse.—Matalikilo 2:17; 3:1-6.

10. Ino Saatani wakabatamikizya nzi bantu?

10 Saatani Diabolosi wakasendekezya kwaamba kuti bantu banoomumvwida Jehova Leza kufumbwa buyo kuti kacibagwasya balo kucita boobo. Munzila imwi, ikusyomeka kwabantu kwakazumbauzigwa. Saatani wakataminina kuti kwiina muntu uunoolisungwide buya kusyomeka kuli Leza. Oobu bunjaka bwa Saatani bulatondezegwa kabotu-kabotu mumakani aamu Bbaibbele aajatikizya Jobu, imubelesi wa Jehova walo wakasunkwa kapati kakucili ciindi kuutana kusika mwaka wa 1600 B.C.E. Mwabala caandaano citaanzi acabili mubbuku lya Jobu, mulabona kabotu kaambo bantu ncobapengela alimwi ancabalekelede Leza.

11. Ino Jobu wakali muntu uuli buti, pele Saatani wakamubejelezya nzi?

11 Jobu, “muntu uutakwe mulandu, uululeme,” wakalwanwa a Saatani. Kusaanguna Saatani wakamutamikizya kuti ulaa muzeezo mubi Jobu kwiinda mukubuzya mubuzyo wakuti, “Taakwe kaambo sena Jobu nkalemekela Leza?” Amane Diabolosi mubucenjezu wakabasampula boonse bobile, Leza a Jobu kabejelezya kuti kusyomeka kwa Jobu, Jehova wakakuulide buya kwiinda mukumukwabilila akumulongezya. Lino Saatani wakasunka Jehova wati, “Pele, kuti kotambika janza lyako akuguma ncajisi uzookusinga kubusyu bwako!”—Jobu 1:8-11.

12. (a) Mmibuzyo nzi yakali kukonzya buyo kwiingulwa kuti Leza wazumizya Saatani kuti asunke Jobu? (b) Ino ncinzi cakacitika naakasunkwa Jobu?

12 Sena Jobu ncobeni wakali kubelekela Jehova akaambo buyo kazintu nzyaakatambula kuzwa kuli Leza? Sena kusyomeka kwa Jobu kwakali kukonzya kuzwidilila mukusunkwa? Ino walo Jehova, sena wakalaa lusyomo luzwide mumubelesi wakwe cakuti inga wamuzumizya kusunkwa? Eeyi mibuzyo yakali kukonzya buyo kwiingulwa kuti Jehova wazumizya Saatani kuletela Jobu masunko mayumu kapati. Inzila Jobu njaakatola naba mumasunko aakazumizigwa a Leza, mbuli mbokwaambwa mubbuku lya Jobu, yakasimpya kutondezya bululami bwa Jehova akusyomeka kwamuntu.—Jobu 42:1, 2, 12.

13. Mbuti mbotujatikizidwe muliceeco cakacitika mu Edeni akuli Jobu?

13 Pesi eezyo zyakacitika mumuunda wa Edeni akumwaalumi Jobu, zilaa bupanduluzi bupati kwiinda waawa. Itwaambo Saatani ntwaakabusya tujatikizya bantu boonse, kubikkilizya andiswe sunu. Izina lya Leza lyakasampaulwa, alimwi bulelo bwakwe bwakasunkwa. Kululama kwamuntu ngwaakalenga Leza kwakadoonekwa. Ootu twaambo twakeelede kubambwa.

MBOTWEELEDE KUBAMBWA TWAAMBO

14. Ciindi muntu nabejelezegwa, ninzi ooyo uubejelezegwa ncanga ulacita?

14 Mucikozyanyo, atwaambe nywebo kamuli bazyali basiluyando ibalaa bana bali mbobabede mumukwasyi uukkomana. Ino kuti umwi wabasimukobonyoko watalika kubeja kuti muli bazyali batali kabotu. Ino kuti ooyo simukobonyoko waamba kuti bana benu tabamuyandi, ikuti bakkede andinywe akaambo buyo kakuti tabazi bumbi bukkale bwiinda awo kubota, akuti inga balonga naa kuti muntu umwi wabatondezya. ‘Ha, mbunjaka oobo!’ mbomunga mwaamba. Ee, ino inga mulacisinizya buti eeco? Bamwi bamazyali inga balaide kunyema. Kunze lyakuleta ambi mapenzi, ibukali buli boobo inga bwapa bumboni kukubeja ooko. Inzila imwi iinga yagwasya kubamba kaambo mbuli kaaka nkulekela sikumubejelezya ooyo kuti asinizye kutaminina kwakwe akuti bana benu bape bukamboni bwakuti balamuyanda cakusinizya.

15. Ino Jehova wakasala kuti akweendelezye buti kusunka kwa Saatani?

15 Jehova uli mbuli muzyali waluyando. Adamu a Eva balakonzya kukozyanizigwa abana, eelyo Saatani uleelela kuba muciimo casimukobonyoko uubeja. Leza mubusongo taakabajaya ba Saatani, Adamu a Eva mpoona-mpoona, pele wakabazumizya aabo basikubisya kuti bazumanane kupona kwakaindi kaniini buyo. Eeci cakapa kuti bazyali besu bakusaanguna babe aciindi cakutalika mukwasyi wabantu, alimwi cakamupa ciindi Diabolosi icakusinizya kuti naa kaambo kakwe kakaliluzi kutegwa makani abambwe. Pesi kuzwa kumatalikilo, Leza wakalizi kuti bamwi bantu banoosyomeka kulinguwe akusinizya kuti Saatani ulabeja. Tulalumba loko kuti Jehova wazumanana kulongezya akugwasilizya baabo bamuyanda!—2 Makani 16:9; Tusimpi 15:3.

NINZI CASINIZIGWA?

16. Mbuti nyika mbuyaba munguzu zya Saatani?

16 Muciindi coonse cabantu, Saatani walaangulukide kusola-sola muzeezo wakwe wakukoma bantu. Akati kazintu zimbi wabelesya nguzu zyakwe kubweendelezi bwazisi alimwi watalisya bukombi oobo bwalo bugamika kukomba kwabantu kulinguwe muciindi cakuli Jehova munzila yabucenjezu. Munzila eeyi Diabolosi waba ngo “leza waansi aano,” alimwi wiitwa kuti “[m]mwami wenyika ino.” (2 Bakolinti 4:4, Ci; Johane 12:31) Ncobeni, “bantunsi boonse mba Mubi.” (1 Joni 5:19, Ci) Sena eeci caamba kuti Saatani wakasinizya kaambo kakwe kakuti ulakonzya kutantamuna bantu kuzwa kuli Jehova Leza? Naaceya! Kamulekede Saatani kubawo, Jehova walo wazumanana kucita makanze aakwe mwini. Ino Bbaibbele litondezya nzi kumakani aancalekelede bubi Leza?

17. Ncinzi ncotweelede kuti katuyeeyede kujatikizya nzila yabubi akupenga?

17 Bubi akupenga tali Jehova uuzileta pe. Mbokunga Saatani ngomuleli wanyika eeyi alimwi ngoleza wabweende oobu bwazintu, walo abaabo bali kulubazu lwakwe mbabaleta ziimo zili ino mubuleya amapenzi oonse ngaapenga muntu. Taakwe pe uunga ulaamba masimpe kuti naa wati Leza nguuleta buyumuyumu buli boobu.—Ba-Roma 9:14.

18. Ino bubi akupenga Jehova nzyaazumizya zyasinizya nzi mukaambo kakwaanguluka kuli Leza?

18 Ibubi akupenga ooku Jehova nkwaazumizya kwasinizya kuti kwaanguluka kwakuzwa kuli Leza teekwayungizya bubotu bwanyika pe. Ncintu citakwe ambocikazigwa pe, ikuti ciindi coonse cainda ali buyo manyongwe aatungene mulongo. Cali boobu akaambo kakuti bantu basala kutola nzila yabo beni iyalwaanguluko alimwi tabakwe nobalilanganya ncobeni ijwi lya Leza akuyanda kwakwe. Iciindi bantu ba Jehova bansiku abasololi babo nobakatobela “makanze aabo beni” alimwi akukaka jwi lyakwe, kwakaba mapenzi kapati. Kwiinda mumusinsimi Jeremiya, Leza wakabaambila ategwa: “Basongo bafwa insoni, bayoowa, bacegwa. Ncobeni ijwi lya-Jehova balilikakide, lino mbusongonzi mbubajisi?” (Jeremiya 8:5, 6, 9) Mbubakakilwa kutobela zyeelelo zya Jehova, ibuleya bwaba mbuli bwato butakwe nkasi, ibwiide kupepaulwa ooku akooku mulwizi lukopene.

19. Ncisinizyo nzi ciliwo cakuti Saatani takonzi kunyona bantu boonse kuzwa kuli Leza?

19 Alimwi bubi akupenga ezi Leza nzyaazumizya zyasinizya kuti Saatani takwe naakonzya kunyona bantu boonse kuzwa kuli Jehova. Izyaciindi zilatondezya kuti lyoonse kwali bantu bali kusyomeka kuli Leza nokuba kuti bainda mumasunko aali buti naaba mapenzi nzi ngobakaletelwa. Kwamyaanda yamyaka, inguzu zya Jehova zyali kutondezegwa mukugwasya babelesi bakwe, alimwi zina lyakwe lyaambilizigwa munyika yoonse. (Kulonga 9:16; 1 Samuele 12:22) Ba-Hebrayo caandaano 11 ilatwaambila mulongo mulamfwu wabasilusyomo, kubikkilizya Abelo, Enoki, Nowa, Abrahamu, alimwi a Musa. Ba-Hebrayo 12:1 ibaamba kuti ‘mmakamu makamu aya aabakamboni.’ Bantu aaba zyakali zitondezyo zyalusyomo lutazungaani muli Jehova. Aalo mazubaano, banji bafwa akaambo kakuzumanana kusyomeka kuli Leza. Kwiinda mulusyomo lwabo aluyando, bantu bali boobu balasinizya loko kuti Saatani takonzi kunyona bantu boonse kuzwa kuli Leza.

20. Ibubi akupenga Jehova nzyaazumizya zyasinizya nzi akati ka Leza abantu?

20 Icamamanino, Jehova mukuzumizya bubi akupenga kuti kakuzumanana wapa cisinizyo cakuti alikke Jehova, Sikulenga, nguukonzya alimwi nguulaa nguzu zyakulela bantu kutegwa bajane mpindu akukkomana kukabe kutamani. Kwamyaanda yamyaka, muntu wasoleka misyobo minji yamfwulumende. Pele ino ncinzi ncaaleta? Mapenzi aakatazya amanyongwe aali mumasi sunu ncitondezyo cipati, cakuti, mbuli mbolyaamba Bbaibbele, ‘muntu waendelezya muntunyina mukumubisizya.’ (Mukambausi 8:9) Jehova alikke nguukonzya kutuvwuna akuzuzikizya makanze aakwe aakusaanguna. Ino eeci uyoocicita buti alimwi ndelili?

21. Ninzi ncayoocitwa Saatani, alimwi nguni uyoobelesegwa kucita ceeci?

21 Ba Adamu a Eva mbubakamana buyo kuzundwa akukutauka kwa Saatani, Leza wakaambilizya makanze aakwe Walo aajatikizya yooyo uuyooba cinunuzyo cabantu. Nceeci Jehova ncaakaambilizya kujatikizya Saatani: “Njoobusya inkondo akati kanduwe amwanakazi, akati kalunyungu lwako alunyungu lwakwe. Walo uyookuuma amutwe, ayebo uyoomuluma kukasinde.” (Matalikilo 3:15) Ooko kwaambilizya kwakasyomezya kuti Diabolosi takalekelwi kucita micito yakwe mibi kusikila kukabe kutamani pe. Mbwali ngo Mwami mu Bwami bwabu Mesiya, Jesu Kristo Ilunyungu lusyomezedwe ‘uyoouma Saatani kumutwe.’ Ee, “kaba kaindi buyo,” Jesu uyoomupwayaula muzangi Saatani!—Ba-Roma 16:20.

NINZI NYWEBO NCOMUYOOCITA?

22. (a) Mmibuzyo nzi njomweelede kuvwuwa? (b) Nokuba kuti Saatani ugamika bukali bwakwe alibaabo basyomeka kuli Leza, ninzi ncobakonzya kuba masimpe?

22 Mbomwaziba twaambo tujatikizidwe, nkuulubazu lwani nkomuyooima nywebo? Sena muyoosinizya kwiinda mumicito yenu kuti muli baiminizi ba Jehova basyomeka? Mbokunga Saatani ulizi kuti ciindi cakwe cafwiimpa, unoocita kufwumbwa ncakonzya ikugamika bukali bwakwe ali baabo bayanda kusyomeka lyoonse kuli Leza. (Ciyubunuzyo 12:12) Pesi mulakonzya kulangila lugwasyo lwa Leza nkaambo “Jehova ulizi kuvuna bamukomba kumasukusyo.” (2 Petro 2:9) Takooyoomulekela kusunkwa kwiinda nguzu zyenu, alimwi uyoomupa nzila yakuzwa mumo kutegwa mukakonzye kukakatila.—1 Ba-Korinto 10:13.

23. Mulusyomo ninzi ncotunga twalangila kumbele?

23 Mulusyomo atulangile ciindi eeco Mwami Jesu Kristo nayootola ntaamu kulwana Saatani abaabo boonse bamutobela. (Ciyubunuzyo 20:1-3) Jesu uyoogusya baabo boonse balaa lubazu mukuleta mapenzi amanyongwe aabapenzya bantu. Kusikila kuciindi eeco, umwi musyobo wamapenzi uucisa kapati ngwakusweekelwa bayandwa besu mulufwu. Amubale cibalo citobela kutegwa muzibe cicitika kulimbabo.

AMULISUNKE LUZIBO LWENU

Mbuti mbotuziba kuti Jehova tali nguwe uupa kuti bantu kabapenga?

Ntwaambo nzi ntwaakatalisya Saatani mu Edeni twalo twakasalazigwa mumazubaa Jobu?

Ino kupenga Leza nkwaazumizya kwasinizya nzi?

[Mibuzyo yaciiyo]