Skip to content

Sena Nyika Eeyi Iyoofutuka?

Sena Nyika Eeyi Iyoofutuka?

Sena Nyika Eeyi Iyoofutuka?

Kwiina zyalani limbi lyamvwa kukanana kupati kwamamanino aanyika. Banji bayoowa kuti nyika iyoomana akunyonyoonwa kupati kwamanyukiliya. Bamwi bayeeya kuti kubisigwa kwaluuwo maanzi anyika inga kwanyonyoona nyika. Alimwi bamwi batongooka zyakwaalilwa kwabuvubi bwanyika kuti kuyoosololela mabunga kulwana umwi amweenzinyina.

Sena nyika eyi ncobeni iyoomana? Ikuti na yacita, ino inga capandululanzi? Sena nyika kuli niyaamanide?

Nyika Ilamana—Iimbi Ibweza Busena

Inzya, nyika yakalimanide. Amuyeeye zyanyika yakaba mbyabi kapati mumazuba a-Nowa. Ibbaibbele lipandulula kuti: “Nyika yaciindi eciya yakanyonyoonwa kulingao, mboyakapayizigwa maanzi.” Ibbaibbele alimwi lyaamba kuti: “[Leza] takailekede nyika yakalekale, pele wakamubamba Nowa, mukambausi wabululami, abamwi bali musanu mubabili, naakapazya maanzi kulibasikasampusampu boonse baansi.”—2 Petro 2:5; 3:6.

Amulange mamanino anyika eyo mbucaapandulula alimwi ambucatakapandulula. Ticakaamba mamanino abantu boonse. Nowa amukwasyi wakwe baafutuka Zambangulwe lyanyika yoonse. Mane mbubonya ayalo pulaneti ya Nyika anyenyezi zyamujulu zibotu. Bakali “basikasampusampu boonse baansi” bakaloba, bweende bwazintu zibi.

Muciindi, bana ba-Nowa nibaavula mumweelwe, aimwi nyika yakatalika. Nyika eyi yabili, na bweende bwazintu, yatolelela kusikila mubuzuba bwesu. Zicitika zyanjiyo zizwide nkondo, bu-bi, abukali. Ino ncinzi ciyoocitika kunyika eyi? Sena iyoofutuka?

Kumbele Kwanyika Eyi

Akumana kwaamba kuti nyika yamubuzuba bwa-Nowa yaanyonyoonwa, kwaamba Kwabbaibbele kulatolelela kuti: “Ijulu anyika nzitubona sunu . . . ziti kanyonyoonwe amulilo.” (2 Petro 3:7) Masimpe, mbubonya mbuli mulembi umwi Wabbaibbele mbwapandulula kuti: “Nyika [iliwo sunu] ilamana.”—1 Johane 2:17.

Ibbaibbele talipandululi kuti nyika ajulu lyanyenyezi nzyotubona ziyoomana, mane nkaambo azeezi tizyaamana mubuzuba bwa-Nowa. (Intembauzyo 104:5) Mubusena bwaceeco, inyika eyi, antoomwe ‘ajulu’ lyanjiyo, na baleli bamfulumende bali ansi akweendelezegwa kwa-Saatani, “anyika” yanjiyo, na mbunga yabantu, iyoonyonyoonwa mbuli mulilo. (Johane 14:30; 2 Ba-Korinto 4:4) Nyika eyi, na bweende bwazintu, ziyooloba mane mbubonya mbuli nyika mboyaacitide Izambangulwe kalitana. Mane awalo Jesu Kristo wakaamba zyazintu “kumazuba aa-Nowa” mbuli citondezyo cambuli mbociyooba mamanino anyika eyi kaatanasika.—Matayo 24:37-39.

Kapati, ciindi Jesu nakaamba zyamazuba a-Nowa, kwakali kwiingula kumubuzyo wabaapostolo bakwe wakuti: “Ncinzi cizooba citondezyo cakuboola kwako, acamamanino aanyika?” (Matayo 24:3, King James Version) Batobeli ba-Jesu bakalizi kuti nyika eyi iyoomana. Sena kulangila oku kwaabayoosya?

Kule kule, ciindi Jesu naakapandulula zintu iziyoocitika mamanino anyika kaatanasika, waabayumya kuti batangale ‘nkaambo kunununwa kwabo kwakali afwaafwi.’ (Luka 21:28) Inzya, kunununwa kuzwa kuli Saatani abweende bwakwe bubi bwazintu kunjila munyika mpya yaluumuno!—2 Petro 3:13.

Pele ino ndilili nyika eyi niyoomana? ‘Ncitondezyonzi’ ncaakapa Jesu ‘cakuboola kwakwe, alimwi acamamanino aanyika’?

“Citondezyo”

Ijwi lya-Cigriki ano lisandululwa “kuboola” ngu pa·rou·siʹa, elyo lyaamba “kuba nkuko,” nkokuti, kuba afwaafwi. Elyo “citondezyo” caakulibonya, tacikaambi kuti eneeno Kristo uyooboola pele akuti waajoka kale nkwali. Ciyoopandulula kuti watalika kulela cakutalibonya mbuli mwami wakujulu akuti eneeno uyooleta kumamanino basinkondonyina.—Ciyubunuzyo 12:7-12; Intembauzyo 110:1, 2.

Jesu takapede buyo cicitika comwe mbuli “citondezyo.” Wakaamba zintu zinji azicitika zyamunyika. Zyoonse ezi ziyoobweza busena kuciindi balembi Babbaibbele ncobaaita kuti “mazuba aakumamanino.” (2 Timoteo 3:1-5; 2 Petro 3:3, 4) Amulange zimwi zyazintu nzyakaambilalimwi Jesu kutondezya “mazuba aakumamanino.”

“Cisi cizoolwana acisinyina, abwami buzoolwana abwaminyina.” (Matayo 24:7) Nkondo muciindi cesu nzipati kapati kwiindi lyoonse. Sikwiiya zyaciindi umwi wakati: “Inkondo Yanyika Yakusaanguna [yaatalika mu 1914] yakali nkondo ‘ini’ yakusaanguna.” Pele, inkondo yabili yanyika yakali abunyonyoosi bupati kwiinda. Elyo nkondo yatolelela kusinya nyika. Inzya, majwi a-Jesu asika akuzuzikizigwa munzila iilibonya!

“Kuzooba inzala.” (Matayo 24:7) Kutobela Nkondo Yanyika ya I kwakaboola nzala mpati iitanabwenwe kuzwa kukalekale. Nzala mpati alimwi yaatobela Nkondo Yanyika ya II. Cuumo cakutalya kabotu cijatikizya cipaanzi comwe muzisanu camweelwe wabantu anyika, akujaya bana bainda ku 14 miliyoni mwaka amwaka. Masimpe, kuli “inzala”!

“Kuyooba mizuzumo mipati.” (Luka 21:11) Akatikati, ndiza ziindi ziinda kukumi balafwa amizuzumo mwaka amwaka kutalikila mu 1914 kwiinda myaanda yamyaka yainda. Amulange buyo mipati mice: 1920, China, 200,000 baajaigwa; 1923, Japan, 99,300 baalicisa; 1939, Turkey, 32,700 kujaigwa kwamuntenda; 1970, Peru, 66,800 baajaigwa; elyo 1976, China, akatikati 240,000 (na, kweelana akwaamba kumwi, 800,000) baalicisa. Masimpe, “mizuzumo mipati”!

“Zilwazi mumasena aandeene.” (Luka 21:11) Icimana buyo Nkondo Yanyika ya I, bantu basika ku 21 miliyoni bakafwa a flu yaci-Spanish. Science Digest yakaambilizya kuti: “Kuzwa kukalekale, kwiina lufu nilwaajaide ciyoosya kapati mbuli mbocibede.” Kuzwa leelyo, bulwazi bwamoyo, kansa, AIDS, alimwi amalwazi amwi ajaya myaanda yamamiliyoni.

“Kuvula kwamilandu.” (Matayo 24:12) Nyika yesu kutalikila mu 1914 yazibwa kuba yabubi abukali. Mumasena manji kwiina waangulukide mumigwagwa mane naba ciindi casikati. Ciindi camasiku bantu bakala mumaanda abo akulijalila kunze azijazyo zikiidwe, akaambo kakuyoowa kwiinka anze.

Zintu zimwi zinji zyakaambilwalimwi kucitika kumazuba aakumamanino, elyo zyoonse ezi zili mukuzuzikizigwa. Eci cipandulula kuti mamanino anyika alaafwaafwi. Pele, cakukondwa, kuyooba bayoofutuka. Akumana kwaamba kuti “nyika ilamana,” Ibbaibbele lisyomezya kuti: “Oyo uucita makanze aa-Taata ulakalilila kukabe kutamani.”—1 Johane 2:17.

Aboobo tweelede kwiiya luyando lwa-Leza akulucita. Elyo tulakonzya kufutuka mamanino aanyika eyi akutangala lyoonse azileleko zya-Leza munyika mpya. Ibbaibbele lisyomezya kuti kuciindi eco: “Leza . . . uyoosindula misozi yoonse kumeso [abantu], takukooyooba limbi lufu, nikuba kuomoka nikuba kulila nikuba kuciswa.”—Ciyubunuzyo 21:3, 4.

Cita kuti kwatondezegwa bumbi, kuzubululwa koonse Kwabbaibbele kuzwa mu The Bible in Tonga, 1963.

Nkotwakajana cifwanikiso icili apeeji 6]

Kwaajanwa Zifwanikiso: Ndeke: Cifwanikisa ca USAF. Mwana: Cifwanikisa ca WHO a W. Cutting. Muzunzumo: Y. Ishiyama, Hokkaido University, Japan.