Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO 4

‘Batayiide Alimwi Bantu-Bantu Buyo’

‘Batayiide Alimwi Bantu-Bantu Buyo’

Baapostolo batondezya busicamba, alimwi Jehova wabalongezya

Kweelana a Milimo 3:1–5:11

1, 2. Maleele nzi Petro a Johane ngobacita munsi-munsi amulyango watempele?

 KWAKALI kumazuba, zuba kalibala munkamu. Ba Juda balyaabide alimwi abasikwiiya ba Kristo balaboola akunjila mutempele. ‘Ciindi cakukomba’ cili afwaafwi. a (Mil. 2:46; 3:1) Munkamu, Petro a Johane baleenda kutozya kumulyango watempele iwakali kwiitwa kuti Mulyango Weebeka. Nokuba kuti kuli coongo cankamu alimwi akuyobeka kwamijiinci yabantu beendeenda, kwalimvwisya jwi lyamwaalumi waciimo caakati-kati uulemene kalombelela zipego zyaluse.—Mil. 3:2; 4:22.

2 Ciindi Petro a Johane nobasika afwaafwi, mwaalumi sikulombelela kweelana acilengwa cakwe wabalomba mali. Baapostolo baima, bamubona mwaalumi walo uulibonya kuba abulangizi. Mpoonya Petro wamwaambila kuti: “Nsiliva angolida tandijisi pe, pele ndilakupa ncendijisi; Muzina lya Jesu Kristo muna Nazareta, ndati nyamuka, weende!” Amweezyeezye buyo nkamu mboyagambwa ciindi Petro naajata mwaalumi ulemene kujanza, mpoonya ciindi cakusaanguna mubuumi bwakwe wacikonzya kwiimikila kabotu-kabotu! (Mil. 3:6, 7) Sena inga mweezyeezya mwaalumi ooyu kalanga-langa maulu aakwe akutalika kubbatula ntaamu zyakusaanguna? Nkakaambo kaako watalika kusotauka kumwi katembaula Leza.

3. Ncipego nzi mwaalumi iwakalemene alimwi ankamu ncobatambula?

3 Nkamu iikkomene yabalikila kuli Petro a Johane ku Kkoce lya Solomoni. Aawa, mpaabusena Jesu mpaakaimvwi aciindi cimwi kayiisya, Petro wayeezya nkamu mbociyandika cintu cazwa akucitika. (Joh. 10:23) Wapa nkamu alimwi amwaalumi iwakalemene cipego ciinda nsiliva angolida. Cipego eeci cijatikizya zintu zinji kwiinda kuponesyegwa buyo kumubili. Cibapa coolwe cakuti beempwe, kutegwa zibi zyabo zilekelelwe, alimwi akuba basikutobela Jesu Kristo “Musololi Mupati wabuumi” iwakasalwa a Jehova.—Mil. 3:15.

4. (a) Ino maleele aaya akatalisya kukazyigwa kuli buti? (b) Mibuzyo nzi yobilo njotutiingule?

4 Eelo kaka oobu mbuzuba butakalubwi! Muntu omwe waponesyegwa kumubili akutalika kweenda. Mpoonya bantu banji bapegwa coolwe cakuponesyegwa kumuuya akutalika kweenda mbwayanda Leza. (Kol. 1:9, 10) Kunze lyaboobo, zintu izyakacitika buzuba oobo zyakapa kuti basikutobela Jesu basyomeka, batalike kukazyigwa abasololi balo ibasola kukasya kuti malailile aa Jesu aakukambauka mulumbe wa Bwami atatobelwi. (Mil. 1:8) Ncinzi ncotukonzya kwiiya kunzila Petro a Johane nzyobakabelesya alimwi abube mbobakatondezya ibaalumi aaba ‘batayiide alimwi bantu-bantu buyo’ ciindi nobakali kukambaukila nkamu? b (Mil. 4:13) Alimwi mbuti mbotukonzya kwiiya nzila nzyobakabelesya balo alimwi abasikwiiya kuliyumya nobakali kukazyigwa?

Kutali “Munguzu Zyesu Tobeni” (Milimo 3:11-26)

5. Ncinzi ncotwiiya notubona Petro mbwaakayeendelezya nkamu?

5 Petro a Johane baliimvwi kumbele lyankamu, balizyi kuti bamwi munkamu eeyi bakazuminizya kuti Jesu ajaigwe. (Mk. 15:8-15; Mil. 3:13-15) Amweezyeezye buyo busicamba mbwaakatondezya Petro ciindi naakali kwaambilizya kuti mwaalumi iwakalemene wakaponesyegwa muzina lya Jesu. Petro kunyina naakaubya-ubya mulumbe wakwe kutegwa atanyemyi nkamu. Cakutainda mumbali wakaambila nkamu kuti bakali aamulandu wakupa kuti Kristo ajaigwe. Pele Petro kunyina naakababikkilila bantu aaba, nkaambo ‘bakacita zintu mukutazyiba.’ (Mil. 3:17) Wakali kubaita kuti bakwesu alimwi wakabikkila maano kububotu bwamulumbe wa Bwami. Kuti nobakeempwa akuba alusyomo muli Kristo, nozyakabasikila “ziindi zyakukatalukwa” izizwa kuli Jehova. (Mil. 3:19) Andiswe tweelede kuba basicamba alimwi akutainda mumbali notwaambilizya mulumbe walubeta lwa Leza iluboola. Pele alimwi tatweelede kuwaamba cabukali naa kubeteka bantu. Muciindi caboobo, tweelede kubona bantu mbotukambaukila kuti balakonzya kuba bakwesu alimwi tweelede kubikkila maano kububotu bwamulumbe wa Bwami.

6. Mbuti Petro a Johane mbobakatondezya kuti bakali kulicesya?

6 Baapostolo bakali kulicesya. Tiibakayanda kulipangila mpuwo akaambo kamaleele ngobakacita. Petro wakaambila nkamu kuti: “Nkaambo nzi ncomutulangila boobu mbuli kuti muntu ooyu twamupa kweenda munguzu zyesu tobeni?” (Mil. 3:12) Petro abaapostolo bamwi bakalizyi kuti bubotu boonse mbobakali kujana mumulimo wabo, zyakali nguzu zya Leza kutali zyabo pe. Akaambo kaceeci, bakali kulemeka Jehova a Jesu kukuzwidilila koonse nkobakali kujana.

7, 8. (a) Ncipego nzi ncotukonzya kupa bantu? (b) Ino cisyomezyo ‘cakubukulusya zintu zyoonse’ cizuzikizyigwa buti mazuba aano?

7 Andiswe mbotweelede kulicesya ciindi notuli mumulimo wakukambauka Bwami. Masimpe kuti, muuya wa Leza taupi Banakristo bamazuba aano kucita maleele. Nokuba boobo, tulakonzya kubagwasya bantu kuba alusyomo muli Leza a Kristo alimwi akutambula cipego Petro ncaakapa nkamu yabantu, nkokuti kuba acoolwe cakulekelelwa zibi zyabo akukatalusyigwa a Jehova. Mwaka amwaka, bantu banji balaba acoolwe eeci akubbapatizyigwa kabali basikwiiya ba Kristo.

8 Masimpe kuti, tupona muciindi Petro ncaakaamba kuti “ziindi zyakubukulusya zintu zyoonse.” Kuzuzikizya majwi aaya, ‘Leza wakaamba kumulomo wabasinsimi bakwe basalala bakaindi,’ kuti Bwami bwakatalika kulela kujulu mu 1914. (Mil. 3:21; Int. 110:1-3; Dan. 4:16, 17) Ciindi cisyoonto buyo kuzwa nobwakatalika kulela Bwami, Kristo wakatalika kulanganya mulimo wakubukulusya wakumuuya aano aanyika. Akaambo kaceeci, bantu banji balanjila muparadaiso yakumuuya, akuba balelwa ba Bwami bwa Leza. Bakabusamununa buntu bwabo bwakaindi, ibusofwaazyidwe alimwi “akusama buntu bupya ibwakalengwa kweelana akuyanda kwa Leza.” (Ef. 4:22-24) Mbubwenya mbwaakaponesyegwa mwaalumi iwakalemene, mulimo ooyu uukkomanisya ulazuzikizyigwa, ikutali anguzu zyabantu, pele munguzu zyamuuya wa Leza. Mbuli Petro, tweelede kubelesya Jwi lya Leza kuyiisya bamwi cabusungu alimwi acabusicamba. Kuzwidilila kuli koonse nkotukonzya kujana mukugwasya bantu kuba basikwiiya ba Kristo kulacitwa munguzu zya Leza kutali munguzu zyesu pe.

“Tatukonzyi Kuleka Kwaamba” (Milimo 4:1-22)

9-11. (a) Ncinzi ncobakacita basololi bacikombelo caba Juda kumulumbe wa Petro a Johane? (b) Ino baapostolo bakakanza kucita nzi?

9 Makani aa Petro, kusotauka alimwi akoongolola kwamwaalumi iwakalemene zyakatalisya manyongwe. Kutegwa baalanganye manyongwe aaya, sikalumamba wamutempele, iwakabikkwa kulanganya bukwabilizi bwamutempele, antoomwe abasilutwe babapaizi cakufwambaana bakaunka kuyoobona cicitika. Kulangilwa kuti baalumi aaba bakali ba Saduki, kabunga kabeendelezi bamapolitikisi, bavwubi, alimwi ibalaanguzu aabo ibakali kulanganya luumuno lwamu Roma, bakaukaka mulawo ngobakali kuyandisya ba Farisi, akutalika kufwubaazya njiisyo yabubuke. c Eelo kaka bakanyema nobakamvwa kuti Petro a Johane nkobali mutempele, bayiisya kujatikizya bubuke bwa Jesu!

10 Basikukazya aaba ibanyemede bakabikka Petro a Johane muntolongo, mpoonya buzuba bwakatobela bakabatola kunkuta mpati yaba Juda. Aaba beendelezi balemekwa bakali kubona Petro a Johane kuti ‘tabayiide alimwi bakali bantu-bantu buyo’ ibatakeelede kuyiisya mutempele. Tiibakanjila cikolo cabukombi cili coonse cisumpukide. Nokuba boobo, busicamba alimwi abusungu bwabo zyakabagambya kapati basinkuta. Ncinzi cakapa kuti Petro a Johane kabacibwene kapati kuyiisya? Kaambo kamwi nkakuti, “bakali kweenda a Jesu.” (Mil. 4:13) Mukwiimpana abasololi bazikombelo aaba, simalelaabo wakali kuyiisya munguzu zizwa kuli Leza.—Mt. 7:28, 29.

11 Nkuta yakalailila baapostolo kuti bacileke kukambauka. Kuciindi eeco, malailile aakali kuzwa kunkuta akalaanguzu kapati. Kakwiindide nsondo zisyoonto buyo, ciindi Jesu naakali kumbele lyankuta eeyi, basinkuta bakati: “Weelede kujaigwa.” (Mt. 26:59-66) Nokuba boobo, Petro a Johane kunyina nobakayoowa pe. Kabaimvwi kumbele lyabaalumi aaba bavwubide, balemekwa alimwi ibayiide kapati, Petro a Johane cakutayoowa pele cabulemu bakati: “Naa cililuleme mumeso aa Leza kumvwida ndinywe muciindi cakumvwida Leza, amulisalile nobeni. Pele swebo, tatukonzyi kuleka kwaamba zintu nzyotwakabona akumvwa.”—Mil. 4:19, 20.

12. Ncinzi cikonzya kutugwasya kuba basicamba akusinizya zintu nzyotusyoma?

12 Sena andinywe inga mwatondezya busicamba bukozyenye? Ino mulimvwa buti kuti mwaba acoolwe cakukambaukila bavwubi, bayiide, naa bantu balemekwa bamucilawo momukkala? Ino mbuti kuti banamukwasyi, basicikolonyoko, naa babelesinyoko balamufwubaazya akaambo kazintu nzyomusyoma? Sena mulayoowa? Kuti naa mboobo, mulakonzya kukuzunda kulimvwa boobu. Ciindi naakali anyika, Jesu wakayiisya basikwiiya bakwe kwiiminina nzyobasyoma cabusicamba alimwi abulemu. (Mt. 10:11-18) Naakabusyigwa, Jesu wakasyomezya basikwiiya bakwe kuti uyoozumanana kuba ambabo “mane kusikila kumamanino aabweende bwazintu.” (Mt. 28:20) Kwiinda mukusololelwa a Jesu, “muzike uusyomeka alimwi uucenjede” ulatuyiisya mbotukonzya kwiiminina nzyotusyoma. (Mt. 24:45-47; 1 Pet. 3:15) Eeci cilacitwa kwiinda mukutambula malailile lyamiswaangano yambungano, mbuli muswaangano wa Buumi Amulimo Wesu wa Bunakristo alimwi akwiinda mumabbuku aamba zyamu Bbaibbele, mbuli zibalo zyakuti “Mibuzyo Yamu Bbaibbele Yaingulwa” zijanika awebbusaiti ya jw.org. Sena mulazibelesya zibelesyo eezyi? Kuti kamucita oobo, muyooba basicamba alimwi munoosinizyide kujatikizya nzyomusyoma. Alimwi mbubwenya mbuli baapostolo, kunyina cintu ciyoomulesya kwaamba kasimpe ikabotu kakumuuya nkomwakabona akumvwa.

Tamweelede kulekela cintu cili coonse kumulesya kwaamba kujatikizya kasimpe kabotu nkomwakaiya

“Bakapaila Kuli Leza” (Milimo 4:23-31)

13, 14. Ciindi notukazyigwa, ncinzi ncotweelede kucita, alimwi nkaambo nzi?

13 Mbobakazwida buyo muntolongo, Petro a Johane bakaswaangana ambungano yoonse. Caantoomwe, “bakapaila kuli Leza” akulomba busicamba bwakuzumanana kukambauka. (Mil. 4:24) Petro wakaliizyi kabotu-kabotu ntenda yakulisyoma ciindi notusola kucita kuyanda kwa Leza. Munsondo buyo zisyoonto zyakaindide, cakulisyoma Petro wakaambila Jesu kuti: “Nokuba kuti boonse aaba balebwa akaambo kanduwe, mebo tandikoolebwa pe!” Pele mbubwenya Jesu mbwaakasinsima, Petro cakufwambaana wakacegwa mukakole kakuyoowa bantu akumukaka mulongwe wakwe alimwi mwiiyi. Nokuba boobo, Petro wakaiya ciiyo kuzwa kukulubizya kwakwe.—Mt. 26:33, 34, 69-75.

14 Makanze alikke taakonzyi kumugwasya kuzuzikizya mulimo wanu wakuba kamboni wa Jesu. Ciindi basikukazya nobasola kunyonganya lusyomo lwanu naa kumulesya kukambauka, amutobele cikozyanyo ca Petro a Johane. Amupaile kulomba Jehova kuti amugwasye. Amulombe lugwasyo kumbungano. Amubaambile baalu alimwi abamwi basimide buyumuyumu mbomujana. Mipailo yabamwi ilakonzya kumugwasya kapati.—Ef. 6:18; Jak. 5:16.

15. Nkaambo nzi aabo ibakacilekede kukambauka kwaciindi cili mbocibede ncobateelede kutyompwa?

15 Kuti aciindi cimwi mwakasunkwa akucileka kukambauka kwaciindi cili mbocibede, mutatyompwi pe. Kamuyeeya kuti, baapostolo boonse bakalicilekede kukambauka kwaciindi cili mbocibede naakamana kujaigwa Jesu, pele bakabukuluka akutalika alimwi. (Mt. 26:56; 28:10, 16-20) Muciindi cakulekela kulubizya nkomwakacita kuti kumutyompye, sena tamukonzyi kwiiya kuli ceeco icakamucitikila akucibelesya kugwasya bamwi?

16, 17. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kumupailo ngobakapaila basikutobela Kristo mu Jerusalemu?

16 Ncinzi ncotweelede kupailila ciindi aabo bali mubweendelezi nobatupenzya? Amubone kuti, basikwiiya kunyina nobakalomba kuti batasikilwi masunko pe. Bakaayeeya kabotu-kabotu majwi aa Jesu aakuti: “Ikuti bakandipenzya mebo, bayoomupenzya andinywe.” (Joh. 15:20) Muciindi caboobo, basikwiiya aaba basyomeka bakalomba Jehova kuti ‘aswiilile kukonga’ kwabasikubakazya. (Mil. 4:29) Basikwiiya bakabona bwini mbozibede zintu, bakazyiba kuti masunko ngobakali kujana mubwini akali kuzuzikizya businsimi. Bakalizyi kuti, mbubwenya Jesu mbwaakabayiisya kupaila, kuyanda kwa Leza kweelede ‘kucitwa ansi aano,’ tacikwe makani anzyobakonzya kwaamba beendelezi bantunsi.—Mt. 6:9, 10.

17 Kutegwa bacite kuyanda kwa Leza, basikwiiya bakeelede kupaila kuli Jehova kuti: “Kopa bazike bako kuzumanana kukanana ijwi lyako cabusicamba.” Ino Jehova wakaingula buti mpoonya-mpoonya? “Busena oomo mobakaswaangene antoomwe bwakazungaanizyigwa, alimwi boonse bakazula muuya uusalala eelyo bakali kwaamba ijwi lya Leza cabusicamba.” (Mil. 4:29-31) Kunyina cikonzya kulesya kuyanda kwa Leza kuti kuzuzikizyigwe. (Is. 55:11) Nokuba kuti inga calibonya mbuli kuti cilakatazya, naa kuti basikutukazya balibonya mbuli kuti balaanguzu kapati, kuti twapaila kuli Leza, tulakonzya kuba masimpe kuti uyootupa nguzu zyakuzumanana kwaamba Jwi lyakwe cabusicamba.

‘Tiibakacenga Bantu pe, Pele Bakabeja Kuli Leza’ (Milimo 4:32–5:11)

18. Ncinzi basimbungano yamu Jerusalemu ncobakacitila beenzinyina?

18 Mbungano mpya yamu Jerusalemu yakakomena cakufwambaana cakuti mweelwe wabasimbungano wakainda ku 5,000. d Nokuba kuti bakali kuzwa mubukkale bwiindene-indene, basikwiiya bakajisi ‘moyo omwe amuzeezo omwe.’ Inzya, bakalikamantene amoyo omwe alimwi amuzeezo omwe. (Mil. 4:32; 1 Kor. 1:10) Basikwiiya bakacita zintu zinji muciindi buyo cakulomba kuti Jehova akulongezye kusolekesya kwabo. Bakali kuyumizyanya kumuuya alimwi eelyo nocakali kukonzyeka, bakali kugwasyanya kumubili. (1Joh. 3:16-18) Mucikozyanyo, sikwiiya Josefa, baapostolo ngobakali kwiita kuti Barnaba, wakasambala nyika yakwe, mpoonya cakuliyandila wakasanga mali oonse kugwasya beenzu ibakali mu Jerusalemu kutegwa bakkale-kkale akwiiya makani manji kujatikizya lusyomo lwabo lupya.

19. Ino Jehova wakamujaila nzi Hananiya a Safira?

19 Banabukwetene aaba, Hananiya a Safira abalo bakasambala lubono lumwi akusanga. Bakalicengeezya kuti baasanga mali oonse; nokuba boobo, ‘bakaasisa mali amwi aakajanwa.’ (Mil. 5:2) Jehova wakabajaya banabukwetene aaba, kutali kuti bakapa mali masyoonto, pele akaambo kakuti makanze aabo nobakali kusanga akali mabi, bakabeja. ‘Tiibakacenga bantu pe, pele bakabeja kuli Leza.’ (Mil. 5:4) Mbubwenya mbuli basikuupaupa ameso Jesu mbaakapa mulandu, awalo Hananiya a Safira bakayanda kulipangila mpuwo muciindi cakukkomanisya Leza.—Mt. 6:1-3.

20. Nziiyo nzi nzyotwiiya kujatikizya kupa Jehova?

20 Mbubwenya mbuli muuya wabwaabi ngobakajisi basikwiiya bamumwaanda wamyaka wakusaanguna ibasyomeka, Bakamboni banji mazuba aano munyika yoonse balaugwasyilizya mulimo wakukambauka kwiinda mukusanga cakuliyandila. Kunyina uusinikizyigwa buya kwaaba ciindi naa kusanga mali kugwasyilizya mulimo ooyu. Masimpe, Jehova tayandi kuti katumubelekela cakusinikizyigwa buya. (2 Kor. 9:7) Ciindi notupa, Jehova talangi mweelwe wamali ngotwapa, pele ubona makanze aatupa kucita boobo. (Mk. 12:41-44) Tatuyandi kuba mbuli Hananiya a Safira, pele atubelekele Leza kakunyina kuyanda kulijanina mpuwo naa akaambo kakuliyanda. Muciindi caboobo, mbubwenya mbuli Petro, Johane a Barnaba, atubelekele Jehova akaambo kaluyando lwini-lwini ndotujisi kulinguwe alimwi akubantuma.—Mt. 22:37-40.

a Mipailo yakali kupegwa kutempele mafwumofwumo alimwi akumangolezya. Kumangolezya yakali kupegwa “awoola lyafwuka,” naa cakuma 3 koloko yakumazuba.

c Amubone kabbokesi kakuti “ Mupaizi Mupati Abasilutwe Babapaizi.”

d Kulangilwa kuti kwakali ba Farisi babalilwa ku 6,000 alimwi aba Saduki basyoonto buyo mu Jerusalemu mu 33 C.E. Ambweni aaka nkakaambo ikakali kupa nkamu zyobilo eezyi kulibilika kapati kujatikizya njiisyo zya Jesu.