Skip to content

Skip to table of contents

CIIYO 39

Mbwabubona Bulowa Leza

Mbwabubona Bulowa Leza

Bulowa bulayandika kapati. Nokwanyina bulowa, toonse notwataliko. Mbwaanga Leza ngowakatulenga, nkokuti ngoweelede kutwaambila mbobukonzya kubelesyegwa bulowa. Ncinzi ncaamba kumakani aajatikizya bulowa? Sena inga bwaligwa naa kubikkwa mumubili? Alimwi mbuti mbomukonzya kusala kabotu mumakani aaya?

1. Ino Jehova ububona buti bulowa?

Kaindi, Jehova wakaambila bakombi bakwe kuti: “Buumi bwacintu cili coonse cipona buli mubulowa.” (Levitiko 17:14) Kuli Jehova, bulowa bwiiminina buumi. Mbwaanga buumi ncipego cisetekene kuzwa kuli Leza, nkokuti abwalo bulowa bulisetekene.

2. Muunzila nzi Leza mwakasya kubelesya bulowa?

Kaindi, Jehova wakalailila bakombi bakwe kutalya bulowa. (Amubale Matalikilo 9:4 alimwi a Levitiko 17:10.) Mulawo ooyu wakawiinduluka ciindi bamu Kabunga Keendelezya nobakalailila Banakristo kuti ‘bazumanane kutantamuka bulowa.’—Amubale Milimo 15:28, 29.

Ino kulitantamuna kubulowa caamba nzi? Kuti dokota wamwaambila kulitantamuna kubukoko, tee inga mwacileka kubunywa? Pele sena inga mwalya cakulya cijisi bukoko naa kubikkwa bukoko mumubili kwiinda munyeleti? Cakutadooneka, inga tiimwacita oobo. Mbubwenya buyo, mulawo wa Leza wakulikasya kubulowa waamba kuti tatweelede kubunywa naa kulya nyama yamunyama iwatatedwa amoyo. Alimwi tatweelede kulya cakulya cili coonse cabikkwa bulowa.

Mbuti makani aabusilisi ibujatikizya bulowa? Nzila zimwi zyabusilisi zityola mulawo wa Leza cacigaminina. Nzila eezyo zibikkilizya kubikkwa bulowa naa zibeela zili zyoonse zipati-pati zyabulowa nkokuti red cells, white cells, platelets, alimwi a plasma. Nzila zimwi zyabusilisi tazityoli mulawo wa Leza cacigaminina. Mucikozyanyo, nzila zimbi zyabusilisi zibelesya tubeela tusyoonto-syoonto tuzwa muzibeela zipati-pati zyabulowa. Mpoonya nzila zimbi zyabusilisi zibelesya bulowa bwamuntu buya kubugama. Aboobo umwi aumwi weelede kulisalila mumakani aaya ciindi nalanga-langa nzila eezyi zyabusilisi. aBagalatiya 6:5.

AMWIIYE ZINJI

Amulange-lange mbomukonzya kusala mumakani aabusilisi aajatikizya kubelesya bulowa.

3. Amusale nzila zyabusilisi izikkomanisya Jehova

Mbuti mbomukonzya kusala busilisi bweendelana ambwabubona Leza bulowa? Atweebelele VIDIYO, akubandika mbociyandika kubweza ntaamu zitobela.

  • Amupaile kulomba busongo.​—Jakobo 1:5.

  • Amuvwuntauzye njiisyo zyamu Bbaibbele akubona mbomukonzya kuzibelesya.​—Tusimpi 13:16.

  • Amuzyibe nzila zyabusilisi iziliko kubusena nkomukkala.

  • Amuzyibe nzila nzyomutazumini nywebo.

  • Amube masimpe kuti kusala kwanu kunoomupa manjezyeezya aasalala.—Milimo 24:16. b

  • Amubone kuti kunyina muntu naba ngomukwetene limwi, mwaalu naa mwiiyi wanu wa Bbaibbele iweelede kumwaambila ncomweelede kusala mumakani aajatikizya manjezyeezya aanu.—Baroma 14:12.

  • Amukulembe kusala kwanu.

4. Bakamboni ba Jehova basala busilisi bwiinda kubota

Cilakonzyeka kutobela mulawo wa Leza kujatikizya bulowa akupegwa busilisi bubotu ibutajatikizyi bulowa. Atweebelele VIDIYO.

Amubale Tito 3:2, akubandika mubuzyo ooyu:

  • Nkaambo nzi ncotweelede kuba abulemu alimwi akubomba moyo ciindi notubandika abamadokota?

Zitazumizyidwe

Nzyayelede kulisalila Munakristo

A. Blood plasma

Tubeela tugusyigwa mumeenda aamubulowa

B. White cells

Tubeela tugusyigwa kumaseelo aalwana tuzunda

C. Platelets

Tubeela tugusyigwa mucibeela cipa kuti bulowa kabwaangana

D. Red cells

Tubeela tugusyigwa kumaseelo aapanga bulowa

 5. Ciindi Tubeela Twabulowa Notujatikizyidwe

Bulowa bujisi zibeela zipati-pati zyone, nkokuti red cells, white cells, platelets, alimwi a plasma. Zibeela eezyi zijisi tubeela-beela tusyoonto-syoonto tunji, itwiitwa kuti tubeela twabulowa. c Tubeela tumwi tulabelesyegwa mumisamu iigwasya kulwana malwazi naa kukasya kuzwa bulowa kapati.

Caboola kutubeela twabulowa, Munakristo aumwi weelede kulisalila kweelana amanjezyeezya aakwe aayiisyidwe Bbaibbele. Bamwi balakonzya kusala kukaka nzila zyabusilisi izijatikizya tubeela twabulowa. Mpoonya bamwi balakonzya kulimvwa kuti manjezyeezya aabo alabazumizya.

Ciindi nomuyanda kusala, amulange-lange mubuzyo ooyu:

  • Mbuti mbondikonzya kumupandulwida dokota kaambo ncondikaka naa kuzumina kubelesya tubeela tumwi twabulowa?

UMWI INGA WABUZYA KUTI: “Sena cililubide kuzumina kubikkwa bulowa?”

  • Ino nywebo muyeeya buti?

MUBUFWAAFWI

Jehova uyanda kuti bulowa katububona kuti bulisetekene.

Ncinzi Ncomwaiya?

  • Nkaambo nzi Jehova ncabona kuti bulowa bulisetekene?

  • Ino tuzyi buti kuti mulawo wa Leza wakulikasya kubulowa ulabeleka akukubikkwa bulowa mumubili?

  • Mbuti mbomukonzya kusala kabotu mumakani aabusilisi ibujatikizya bulowa?

Mbaakani

AMUZYIBE ZINJI

Ncinzi ncomweelede kuyeeya kamutanasala naa inga mwazumina nzila yabusilisi iijatikizya bulowa bwanu kubugama?

“Mibuzyo Yabasikubala” (Ngazi Yamulindizi, November 1, 2000)

Ncinzi ncomweelede kuyeeya ciindi nomuyanda kusala kuti naa inga mwazumina tubeela tusyoonto-syoonto twabulowa?

“Mibuzyo Yabasikubala” (Ngazi Yamulindizi, June 15, 2004)

Ncinzi cakapa musilisi umwi kusyoma kuti mbwabubona Jehova bulowa cilagwasya?

“Ndakazumina Kubona Bulowa Mbuli Mbwabubona Leza” (Sinsimuka!, December 8, 2003)

Amubone baalu babeleka muma Kkomiti aa Hospital Liaison mbobagwasyilizya bakwesu abacizyi.

Jehova Ulabalanganya Baciswa (10:23)

a Amubone Ciiyo 35, “Mbotukonzya Kusala Kabotu.”

b Amubone  kaambo 5, “Ciindi Tubeela Twabulowa Notujatikizyidwe”; Bupanduluzi Buyungizyidwe 3, “Nzila Zyabusilisi Zijatikizya Bulowa.”

c Bamadokota bamwi babona zibeela zipati-pati zyone zyabulowa kuti ntubeela buyo. Aboobo mweelede kumupandulwida dokota kusala kwanu kwakutazumina kubikkwa bulowa naa zibeela, nkokuti red cells, white cells, platelets, naa plasma.