Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO 5

Mbomukonzya Kuzumanana Kulyaandaanya Kunyika

Mbomukonzya Kuzumanana Kulyaandaanya Kunyika

“Tamuli banyika.”​—JOHANE 15:19.

1. Ncinzi ncaakali kulibilika Jesu masiku mubuzuba bwamamanino katanafwa?

AKALI masiku mubuzuba bwamamanino Jesu katanafwa. Wakalizyi kuti wakalaafwaafwi kubasiya basikwiiya bakwe, alimwi wakali kulibilika kujatikizya buumi bwabo bwakumbele. Wakabaambila kuti: “Tamuli banyika.” (Johane 15:19) Kumane wakapaila kuli Bausyi kujatikizya mbabo, wakati: “Tabali banyika mbubonya andime mbonditali wanyika.” (Johane 17:15, 16) Ncinzi Jesu ncaakali kupandulula?

2. Ino “nyika” Jesu njaakali kwaamba ninzi?

2 Aawa, bbala lyakuti “nyika” lyaamba bantu batamuzyi Leza alimwi ibeendelezyegwa a Saatani. (Johane 14:30; Baefeso 2:2; Jakobo 4:4; 1 Johane 5:19) Mbuti mbotukonzya kutaba “banyika”? Mucibalo eeci, tulabandika nzila izili mbozibede: Tulazumanana kusyomeka ku Bwami bwa Leza alimwi akutatola lubazu mumapolitikisi. Tulaukaka muuya wanyika. Tulasama akulibamba kabotu, alimwi akwaabona munzila yeelede mali. Alimwi tulasama “zilwanyo” nzyatupa Leza.—Amubone Bupanduluzi Buyungizyidwe 16.

AMUSYOMEKE KU BWAMI BWA LEZA

3. Ino Jesu wakali kwaabona buti mapolitikisi?

3 Ciindi Jesu naakali anyika, wakabona kuti bantu bakajisi mapenzi manji alimwi akuti buumi bwakali kukatazya. Wakali kubabikkila maano kapati alimwi wakali kuyanda kubagwasya. Sena wakaba mweendelezi wamapolitikisi? Peepe. Wakalizyi kuti cini bantu ncobakali kuyandika Mbwami bwa Leza naa mfwulumende. Jesu wakali kuyakuba Mwami wa Bwami oobo, alimwi Bwami akali ngamakani mapati ngaakali kukambauka. (Daniele 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Jesu kunyina naakatola lubazu mumapolitikisi. Ciindi Jesu naakali kumbele lya Mweendelezi muna Roma Ponto Pilato, wakaamba kuti: “Bwami bwangu tabuli bwanyika eeyi.” (Johane 18:36) Basikwiiya bakwe abalo kunyina nobakali kutola lubazu mumapolitikisi. Bbuku litegwa “On the Road to Civilization” lyakaamba kuti Banakristo bakusaanguna “tiibakali kunjila mulimo uujatikizya mapolitikisi.” Mazuba aano, Banakristo bakasimpe abalo mbobalimvwa oobo. Cakusyomeka tugwasyilizya Bwami bwa Leza alimwi tatutoli lubazu mumakani aamapolitikisi aamunyika.—Matayo 24:14.

Sena inga mwapandulula kaambo ncomubugwasyilizya Bwami bwa Leza cakusyomeka?

4. Mbuti Banakristo bakasimpe mbobagwasyilizya Bwami bwa Leza?

4 Baiminizi inga baiminina mfwulumende yankobazwa kucisi cimbi, aboobo tabatoli lubazu mumapolitikisi aamucisi eeco pe. Bananike ibajisi bulangizi bwakuyoolela antoomwe a Kristo kujulu abalo bali muciimo cikozyenye. Ku Banakristo bananike, Paulo wakalemba kuti: “Tuli baiminizi ibali mubusena bwa Kristo.” (2 Bakorinto 5:20) Bananike baiminina mfwulumende ya Leza. Tabatoli lubazu mumakani aajatikizya mfwulumende alimwi amapolitikisi aamunyika eeyi. (Bafilipi 3:20) Muciindi caboobo, bananike bagwasya mamiliyoni aabantu kwiiya kujatikizya mfwulumende ya Leza. Iba “mbelele zimbi,” balo ibajisi bulangizi bwakupona munyika mpya ya Leza, balabagwasyilizya bananike. Aboobo abalo tabatoli lubazu mumapolitikisi. (Johane 10:16; Matayo 25:31-40) Masimpe, kunyina Munakristo wakasimpe uukonzya kutola lubazu mumapolitikisi aamunyika eeyi.—Amubale Isaya 2:2-4.

5. Nkaambo nzi kamwi Banakristo ncobataunkili kunkondo?

5 Banakristo bakasimpe babona bakombinyina boonse kuti ncibeela camukwasyi alimwi balikamantene, tacikwe makani acisi nkobazwa naa mbobakakomezyegwa. (1 Bakorinto 1:10) Ikuti nitwali kuunka kunkondo, nitwali kulwana banamukwasyi, basyomima, aabo Jesu mbaakalailila kuti katubayanda. (Johane 13:34, 35; 1 Johane 3:10-12) Kuyungizya waawo, Jesu wakaambila basikwiiya bakwe kuti kabayanda basinkondonyina.—Matayo 5:44; 26:52.

6. Ino babelesi ba Jehova ibalyaabide bazibona buti mfwulumende?

6 Nokuba kuti mbuli Banakristo tatutoli lubazu mumapolitikisi, tulabeleka canguzu kutegwa tube basicisi bali kabotu. Mucikozyanyo, tulailemeka mfwulumende kwiinda mukutobela milawo yanjiyo alimwi akubbadela mitelo. Pele lyoonse tulabikkila maano kubona kuti ‘zintu zya Leza twazipa kuli Leza.’ (Marko 12:17; Baroma 13:1-7; 1 Bakorinto 6:19, 20) “Zintu zya Leza” zibikkilizya luyando ndotujisi kulinguwe, kumumvwida alimwi akumukomba. Tulilibambilide kwaaba buumi bwesu kwiinda kutamvwida Jehova.—Luka 4:8; 10:27; amubale Milimo 5:29; Baroma 14:8.

AMUUKAKE “MUUYA WANYIKA”

7, 8. Ino “muuya wanyika” ninzi, alimwi mbuti mboubajatikizya bantu?

7 Kutegwa tulyaandaanye kunyika ya Saatani, tatweelede kuzumizya “muuya wanyika” kutweendelezya. Muuya ooyo ninzila bantu mbobayeeya alimwi akutalilemeka ikudumide munyika ya Saatani walo iweendelezya baabo batamubelekeli Jehova. Pele Banakristo balaukaka muuya ooyo. Mbubonya mbwaakaamba Paulo, “tiitwakatambula muuya wanyika, pele twakatambula muuya uuzwa kuli Leza.”—1 Bakorinto 2:12; Baefeso 2:2, 3; amubone Bupanduluzi Buyungizyidwe 17.

8 Muuya wanyika upa bantu kuliyanda, kulisumpula alimwi akuzanga. Ubapa kulimvwa kuti tabeelede kumumvwida Leza. Saatani uyanda kuti bantu kabacita kufwumbwa nzyobayeeya kakunyina kuyeeya mapenzi aakonzya kuboola. Uyanda kuti bantu basyome kuti “zisusi zyanyama alimwi azisusi zyameso” nzezintu ziyandika kapati mubuumi. (1 Johane 2:16; 1 Timoteyo 6:9, 10) Diabolosi ulasolekesya kapati kuyunga babelesi ba Jehova alimwi uyanda kutucenga kutegwa katuyeeya mbuli nguwe.—Johane 8:44; Milimo 13:10; 1 Johane 3:8.

9. Mbuti muuya wanyika mboukonzya kutunjila?

9 Mbubonya mbuli muya ngotuyoya, muuya wanyika ulituzingulukide. Ikuti naa tiitwabeleka canguzu kuukaka muuya ooyu, ulakonzya kutunjila. (Amubale Tusimpi 4:23.) Eeci cilakonzya kutalika munzila zitalibonyi kuti inga zyaleta penzi, mbuli kuzumina kweendelezyegwa ambobayeeya bantu batakombi Jehova. (Tusimpi 13:20; 1 Bakorinto 15:33) Naa ambweni ulakonzya kutunjila kwiinda muzintu mbuli zintu ziletela muzeezo wakoonana, luleyo naa kuyungwa azisobano zimwi.—Amubone Bupanduluzi Buyungizyidwe 18.

10. Ino inga twautantamuka buti muuya wanyika?

10 Aboobo, ino inga twakutantamuka buti kweendelezyegwa amuuya wanyika? Tweelede kukakatila kuli Jehova akulekela busongo bwakwe kuti butusololele. Lyoonse tweelede kupailila muuya wakwe uusalala akujata bubi mumulimo wakwe. Jehova ngusinguzuzyoonse kujulu aanyika. Tulaalusyomo lwakuti inga watugwasya kukaka muuya wanyika.—1 Johane 4:4.

AMUSAME MUNZILA IILEMEKA LEZA

11. Ino muuya wanyika waijatikizya buti nsamino yabantu?

11 Tulatondezya alimwi kuti tatuli banyika kwiinda mukulibamba alimwi ansamino yesu. Bantu banji munyika basama buyo munzila yakuyanda kubonwa, kubusya mizeezo yakutalilemeka muli bamwi, kutondezya muuya wabuzangi naa kutondezya mali ngobajisi. Bantu bamwi tabakwe makani ambobalibonya. Zimwi ziindi inga basala kubaatombe. Tatweelede kuzumizya mizeezo iili boobu kweendelezya mbotusala kusama akulibamba.

Sena ndilamulemeka Jehova kwiinda munsamino yangu?

12, 13. Ino ninjiisyo nzi izyeelede kutugwasya kusala nzyotweelede kusama?

12 Mbwaanga tuli babelesi ba Jehova, tuyanda kuti lyoonse katusama zisani zyeelede, zinyina tombe, ziboneka kabotu alimwi zyeendelana ancotucita aciindi eeco. Tulasama “cabulemu alimwi acakulibatamika,” kutegwa tutondezye kuti ‘tulilyaabide kuli Leza.’—1 Timoteyo 2:9, 10; Juda 21.

13 Mbotusama kulakonzya kubajatikizya bamwi mbobamubona Jehova alimwi abantu bakwe. Tuyanda kucita “zintu zyoonse kutegwa Leza alemekwe.” (1 Bakorinto 10:31) Kulibombya kubikkilizya kubalemeka bamwi kujatikizya mbobalimvwa alimwi ambobayeeya mumakani aamwi. Aboobo, ciindi notusala zisani naa mbotuyanda kuti tulibonye, tweelede kuyeeya kuti nzyotusala zilabajatikizya bamwi.—1 Bakorinto 4:9; 2 Bakorinto 6:3, 4; 7:1.

14. Ino ncinzi ncotweelede kuyeeya ciindi notusala zisani nzyotuyanda kusama kumilimo ya Bunakristo?

14 Ino tweelede kusama buti ciindi notuli kumiswaangano naa mumulimo wakukambauka? Sena tuyanda kuti bamwi batubikkile kapati maano? Sena zisani zyesu zipa kuti bamwi bamvwe nsoni? Sena tulimvwa kuti mbotusama, makani eesu aatugeme cakuti bamwi tabeelede kwaanjila? (Bafilipi 4:5; 1 Petro 5:6) Masimpe kuti tulayanda kulibonya kabotu, pele zintu izikonzya kutupa kulibonya kabotu ncobeni mbube bwa Bunakristo. Oobu mbobube Jehova mbwabona ciindi natulanga. Butondezya bwini mbotubede mukati, nkokuti “muntu wamukati kamoyo . . . , ooyo uuyandika kapati mumeso aa Leza.”—1 Petro 3:3, 4.

15. Ino nkaambo nzi Jehova ncatatwaambili cacigaminina mbotweelede kusama alimwi ambotweelede kulibonya?

15 Jehova tatupede mulongo wamilawo kujatikizya nzyotweelede kusama naa nzyotuteelede kusama. Muciindi caboobo, watupa njiisyo zyamu Bbaibbele izikonzya kutugwasya kusala kabotu. (Bahebrayo 5:14) Uyanda kuti izyakusala zyesu zipati naa zisyoonto, kaziyeeme aluyando ndotujisi kulinguwe akuli bamwi. (Amubale Marko 12:30, 31.) Munyika yoonse, bantu ba Jehova balasama munzila ziindene-indene kweelana azilengwa zyabo alimwi anzyobayanda. Kwiindana-indana kuli boobu nkubotu alimwi kulakatalusya.

KWAALANGA MUNZILA IILI KABOTU MALI

16. Ino mbobaabona mali bantu munyika kwiimpene buti aceeco ncaakayiisya Jesu? Mibuzyo nzi njotweelede kulibuzya?

16 Saatani uyanda kuti bantu kabayeeya kuti mali alimwi azintu zyakumubili nzezikonzya kubapa kukkomana, pele babelesi ba Jehova balizyi kuti aaya taali masimpe pe. Tulaasyoma majwi aa Jesu aakuti: “Nokuba kuti muntu kajisi zintu zinji buti, ibuumi bwakwe tabuzwi kuzintu eezyo nzyajisi.” (Luka 12:15) Mali taakonzyi kutuletela lukkomano lwini-lwini. Taakonzyi kutupa balongwe beni-beni, luumuno lwamumizeezo naa buumi butamani. Masimpe kuti tuyandika zintu zyakumubili, alimwi tuyanda kukkomana mubuumi. Pele Jesu wakatwaambila kuti tuyookkomana lilikke buyo kuti katujisi cilongwe cibotu a Leza alimwi akuti kukomba kacili cintu ciyandika kapati mubuumi bwesu. (Matayo 5:3; 6:22, bupanduluzi buyungizyidwe) Amulibuzye kuti: ‘Sena ndajatikizyigwa ambobaabona bantu mali munyika? Sena mali ncecintu cipati ncondiyeeya naa kubandika?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Johane 6.

17. Ino kutantamuka mbobaabona bantu mali munyika inga kwamugwasya buti kuba abuumi buli kabotu?

17 Ikuti naa twabikkila maano kukubelekela Jehova alimwi akutantamuka mbobaabona bantu mali munyika, buumi bwesu bunoojisi mpindu. (Matayo 6:22) Tunookkutila alimwi akuba aluumuno mumizeezo amumoyo. (Matayo 6:31, 32; Baroma 15:13) Tatukalibiliki kapati kujatikizya zintu zyakumubili. (Amubale 1 Timoteyo 6:9, 10.) Tuyookkomana akaambo kakuba baabi. (Milimo 20:35) Alimwi tuyooba aciindi cinji cakuba abaabo mbotuyanda. Alimwi buya inga katoona kabotu.—Mukambausi 5:12.

“ZILWANYO ZYOONSE”

18. Ino ncinzi Saatani ncayanda kucita kulindiswe?

18 Saatani uyanda kunyonyoona cilongwe cesu a Jehova, aboobo tweelede kucita kufwumbwa ncotukonzya kucikwabilila. Tujisi nkondo yakulwana “amyuuya mibi.” (Baefeso 6:12) Saatani amadaimona aakwe tabayandi kuti katukkomene naa kuti tukapone kukabe kutamani. (1 Petro 5:8) Basinkondo aaba ibalaanguzu balatulwana, pele kwiinda mukugwasyigwa a Jehova tulakonzya kuzunda munkondo eeyi.

19. Ino lugwalo lwa Baefeso 6:14-18 luzipandulula buti zilwanyo zya Munakristo?

19 Kaindi, basikalumamba bakali kusama zilwanyo kutegwa balikwabilile kunkondo. Mbubwenya buyo, andiswe tweelede kusama “zilwanyo” nzyaatupa Jehova. (Baefeso 6:13) Zilwanyo eezyo ziyootukwabilila. “Zilwanyo” eezyi tulazibala kulugwalo lwa Baefeso 6:14-18 ilwaamba kuti: “Aboobo amwiime nji, kamulyaangide kasimpe mucibuno mbuli lutambo alimwi kamusamide cilikwabilizyo cakucamba cabululami, akwalo kumaulu aanu kamusamide kabotu ikulibambila kwaambilizya makani mabotu aaluumuno. Kunze lyazintu eezyi zyoonse, amubweze ntobo mpati yalusyomo, iiyoomupa kucikonzya kuzima mivwi yoonse iiyaka mulilo iifwuswa amubi. Kunze lyaboobo, amucitambule acalo cimpoompo calufwutuko alimwi apanga lyamuuya, nkokuti ijwi lya Leza. Aciindi nciconya, amuzumanane kupaila ciindi coonse mumuuya, ikubelesya misyobo yoonse yamipailo alimwi amisyobo yoonse yakukombelezya.”

20. Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa “zilwanyo” zyesu zitugwasye?

20 Ikuti naa sikalumamba waluba cibeela cimwi cacilwanyo cakwe akusiya cibeela camubili kacitakwabilidwe, mpoonya aawo sinkondo mpaakali kukonzya kumuyasa. Ikuti katuyanda kuti “zilwanyo” zyesu zitukwabilile, tatweelede kuluba cibeela cimwi. Tweelede kuzisama ciindi coonse alimwi akuzibamba kabotu. Nkondo yesu iyoozumanana kusikila nyika ya Saatani ikanyonyoonwe alimwi kusikila Saatani amadaimona aakwe bakagwisyigwe munyika. (Ciyubunuzyo 12:17; 20:1-3) Aboobo ikuti tulwana mizeezo yakulombozya zintu zibi naa kulwana penzi limwi, tatweelede kutyompwa pe!—1 Bakorinto 9:27.

21. Mbuti mbotukonzya kuzunda munkondo yesu?

21 Swebo lwesu kutugama, tatujisi nguzu zyakumuzunda Diabolosi. Pele kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, inga twamuzunda. Kutegwa tuzumanane kusyomeka, tweelede kupaila kuli Jehova, kwiiya Jwi lyakwe, alimwi akuyanzana abakwesu abacizyi. (Bahebrayo 10:24, 25) Zintu eezyi zilatugwasya kuzumanana kusyomeka kuli Leza alimwi akucikonzya kwiiminina lusyomo lwesu.

AMULIBAMBILE KWIIMININA LUSYOMO LWANU

22, 23. (a) Mbuti mbotukonzya kuba bantu balibambilide ciindi coonse kwiiminina lusyomo lwesu? (b) Ncinzi ncotuyoobandika mucibalo citobela?

22 Tweelede kulibambila kwiiminina lusyomo lwesu ciindi coonse. (Johane 15:19) Mumakani aamwi, Bakamboni ba Jehova balacita zintu munzila iindene kapati aya banabunji. Amulibuzye kuti: ‘Sena ndilikazyi kaambo ncotucitila zintu munzila eeyi? Sena ndili masimpe kuti ncolyaamba Bbaibbele alimwi amuzike uusyomeka zililuzi? Sena ndilikkomene kuba Kamboni wa Jehova? (Intembauzyo 34:2; Matayo 10:32, 33) Sena ndilakonzya kubapandulwida bamwi nzyondisyoma?’—Matayo 24:45; Johane 17:17; amubale 1 Petro 3:15.

23 Mubukkale bwiindene-indene, zintu nzyotweelede kucita kutegwa tuzumanane kutaba banyika inga tulizizyi. Pele zimwi ziindi cilakatazya kuzizyiba. Saatani ulasola kututeya munzila ziindene-indene. Kakole kamwi nkabelesya, nkulikondelezya. Mbuti mbotukonzya kusala zyakulikondelezya izili kabotu? Cibalo citobela cilatwaambila.