Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO 8

Jehova Uyanda Kuti Bantu Bakwe Kabasalala

Jehova Uyanda Kuti Bantu Bakwe Kabasalala

“Amulisalazye kutegwa musalale, nkaambo mebo ndilasalala.”—LEVITIKO 11:44.

1-3. (a) Nkaambo nzi mutumbu ncasinizya kuti mwanaakwe musankwa uboneka kabotu? (b) Nkaambo nzi Jehova ncayanda kuti bantu bakwe kabasalala?

AMWEEZYEEZYE kuti mutumbu siluyando ubamba mwanaakwe musankwa kutegwa aunke kucikolo. Wasinizya kuti wamusanzya akuti zisani zyakwe zili kabotu alimwi zinyina tombe. Eeci cipa kuti mwana kapona kabotu alimwi citondezya bamwi kuti bazyali bakwe balamulanganya kabotu.

2 Taateesu wakujulu, Jehova, uyanda kuti katusalala. (Levitiko 11:44, 45) Ulizyi kuti kusalala kulatugwasya. Alimwi ikuti katusalala, tupa kuti Leza alemekwe.—Ezekieli 36:22; amubale 1 Petro 2:12.

3 Ino kusalala caamba nzi? Alimwi nkaambo nzi kusalala ncokutugwasya? Ciindi notulanga-langa mibuzyo eeyi, tulakonzya kubona mpotweelede kucinca.

NKAAMBO NZI NCOTWEELEDE KUSALALA?

4, 5. (a) Nkaambo nzi ncotweelede kusalala? (b) Ino zilenge zituyiisya nzi kujatikizya Jehova mbwakubona kusalala?

4 Twiiya kusalala kuzwa kucikozyanyo ca Jehova lwakwe. (Levitiko 19:2) Aboobo kaambo kapati ncotweelede kusalala nkakuti tuyanda ‘kwiiya Leza.’—Baefeso 5:1.

5 Zilenge zituyiisya zintu zinji kujatikizya Jehova mbwakubona kusalala. Jehova wakabikka bubambe bwazilengwaleza izisalazya muya alimwi amaanzi. (Jeremiya 10:12) Amuyeeye nzila zinji nyika mboilisalazya, noliba leelyo bantu nobamana kwiisofwaazya. Mucikozyanyo, Jehova wakalenga tuuka tuniini kapati, ntomukonzya kubona buyo kwiinda mukubelesya muncini uukomezya tuntu tuniini kapati. Tuuka ootu tulakonzya kusandula misamu iijaya kuba cintu cimwi citajisi ntenda. Eeyi ninzila mbotu kapati. Mane buya basayaansi balatubelesya tuuka ootu tuniini ikusalazya masena aamwi aasofweede.—Baroma 1:20.

6, 7. Ino Mulawo wa Musa wakali kutondezya buti kuti aabo bakomba Jehova bakeelede kusalala?

6 Kuyungizya waawo, tulabona kusalala mbokuyandika kuzwa ku Mulawo Jehova ngwaakapa bana Israyeli kwiinda muli Musa. Mucikozyanyo, bantu bakeelede kusalala kutegwa Jehova abutambule bukombi bwabo. Mu Buzuba Bwakumanya Milandu, mupaizi mupati wakeelede kusamba ziindi zyotatwe. (Levitiko 16:4, 23, 24) Alimwi bapaizi bamwi kabatanatuula zituuzyo, bakeelede kusamba kumaanza akumaulu. (Kulonga 30:17-21; 2 Makani 4:6) Zimwi ziindi, cisubulo ncaakali kupegwa muntu akaambo kakutatobela milawo iijatikizya kusalala lwakali lufwu.—Levitiko 15:31; Myeelwe 19:17-20.

7 Mbuti kujatikizya mazuba aano? Tulakonzya kwiiya zinji kujatikizya zyeelelo zya Jehova kuzwa ku Mulawo. (Malaki 3:6) Mulawo wakali kutondezya cakutainda mumbali kuti bakombi ba Jehova bakeelede kusalala. Zyeelelo zya Jehova tazicincide pe. Naaba mazuba aano, Jehova ulangila kuti bakombi bakwe kabasalala.—Jakobo 1:27.

INO KUSALALA CAAMBA NZI?

8. Ino muunzila nzi motweelede kusalala?

8 Kweelana ambwazibona zintu Jehova, kusalala tacaambi buyo kusamba amubili, kuba azisani zinyina tombe alimwi aŋanda iinyina tombe. Kusalala kujatikizya buumi bwesu boonse. Kubikkilizya bukombi bwesu, kulilemeka alimwi amizeezo yesu. Inzya, kutegwa Jehova atubone kuti tulasalala, tweelede kusalala mumbazu zyoonse zyabuumi bwesu.

9, 10. Ino caamba nzi kusalala mubukombi bwesu?

9 Kusalala mubukombi. Tatweelede kujatikizyigwa mubukombi bwakubeja munzila iili yoonse. Ciindi bana Israyeli nobakali mubuzike ku Babuloni, bakazingulukidwe aabantu ibakali kukomba baleza bakubeja. Isaya wakasinsima kuti bana Israyeli bakali kuyoopiluka kwabo akuyoobukulusya bukombi busalala. Jehova wakabaambila kuti: “Amuzwe ooko, mutagumi cintu cili coonse cisofweede! Amuzwe mulinguwe, kamusalala lyoonse.” Bukombi bwabo kuli Leza tiibwakeelede kuvwelana anjiisyo, ziyanza naa zilengwa zyabukombi bwakubeja bwaku Babuloni.—Isaya 52:11.

10 Banakristo bakasimpe mazuba aano abalo balabutantamuka bukombi bwakubeja. (Amubale 1 Bakorinto 10:21.) Nyika yoonse mboizulwa, tunsiyansiya tunji tudumide, zilengwa alimwi anzyobasyoma bantu, ziyeeme anjiisyo zyabukombi bwakubeja. Mucikozyanyo, mumasena manji, bantu basyoma kuti kuli cintu cimwi cizumanana kupona twafwa, alimwi kuli zilengwa zinji ziyeeme anjiisyo eeyi. (Mukambausi 9:5, 6, 10) Banakristo beelede kuzitantamuka zilengwa zili boobu. Banamukwasyi balakonzya kutusinikizya kutola lubazu muzilengwa zili boobu. Pele akaambo kakuti tuyanda kuti Jehova atubone kuti tulasalala, tatweelede kuzumina kutola lubazu muzilengwa eezyo.—Milimo 5:29.

11. Ino caamba nzi kusalala mukulilemeka?

11 Kusalala mukulilemeka. Kutegwa Jehova atubone kuti tulasalala, tweelede kutantamuka musyobo uuli woonse wakutalilemeka mumakani aakoonana. (Amubale Baefeso 5:5.) Mu Bbaibbele, Jehova utwaambila kuti “amubutije bwaamu.” Ulacisalazya kuti aabo batalilemeki alimwi bateempwi “tabakanjili mu Bwami bwa Leza.”—1 Bakorinto 6:9, 10, 18; amubone Bupanduluzi Buyungizyidwe 22.

12, 13. Nkaambo nzi ncotweelede kusalala mumizeezo?

12 Kusalala mumizeezo. Kanji-kanji nzyotuyeeya zisololela kumicito. (Matayo 5:28; 15:18, 19) Mizeezo iisalala ilatukulwaizya kucita zintu zisalala. Masimpe ngakuti tatulondokede, alimwi zimwi ziindi tulakonzya kuba amizeezo iitaluzi. Ikuti caba boobo, tweelede kwiikazya mpoonya-mpoonya. Ikuti tiitwacita oobo, mukuya kwaciindi tulakonzya kujana kuti moyo wesu taucisalali. Inga twatalika kuyanda kucita zintu nzyotuvwula kuyeeya. Muciindi caboobo, tweelede kuzuzya mizeezo yesu azintu zisalala. (Amubale Bafilipi 4:8.) Aboobo tweelede kuzitantamuka zintu mbuli zyakulikondelezya zitondezya kutalilemeka naa nkondo. Tulabikkila maano kusala nzyotubala, kweebelela alimwi anzyotubandika.—Intembauzyo 19:8, 9.

13 Kutegwa tuzumanane kukkala muluyando lwa Leza, tweelede kusalala mubukombi, mukulilemeka alimwi amumizeezo. Pele alimwi Jehova uyanda kuti katusalala akumubili.

MBUTI MBOTUKONZYA KUSALALA KUMUBILI?

14. Nkaambo nzi ncociyandika kusalala kumubili?

14 Ikuti mibili yesu alimwi azintu nzyotubelesya kazisalala, tulagwasyigwa lwesu kutugama alimwi abantu bamwi batuzingulukide. Tunoolimvwa kabotu, alimwi bantu bamwi banooyanda kuba andiswe. Pele kuli kaambo kambi kapati ncotweelede kusalala kumubili. Kusalala kumubili kupa kuti Jehova alemekwe. Amuyeeye kujatikizya kaambo aaka: Ikuti kamubona mwana uulaatombe lyoonse, mulakonzya kuyeeya kuti bazyali bakwe tabamubikkili maano. Mbubwenya buyo, ikuti katutalibambi kabotu alimwi katutasalali, bantu balakonzya kuyeeya kuti Jehova tatubikkili maano. Paulo wakaamba kuti: “Tatuciti cintu cili coonse cityompya bamwi, kutegwa mulimo wesu utajaninwi kampenda; pele muli zyoonse tulatondezya kuti tuli babelesi ba Leza.”—2 Bakorinto 6:3, 4.

Mbotuli bantu ba Jehova, tweelede kusalala kubikkilizya amasena motukkala

15, 16. Ncinzi ncotukonzya kucita kutegwa katusalala?

15 Mubili wesu azisani zyesu. Kulibamba kabotu ceelede kuba cilengwa cesu cabuzuba abuzuba. Mucikozyanyo, tweelede kusamba buzuba abuzuba ikuti kacikonzyeka. Tweelede kusamba kumaanza ansipa, kwaambisya katutanatalika kujika naa kulya, alimwi tweelede kusamba notwazwa kucimbuzi naa notwajata tombe. Kusamba kumaanza cilibonya mbuli kuti ncintu citayandiki kapati, pele cilayandika kutegwa tuzunda alimwi amalwazi zitayambukili bamwi. Kucita boobu kulakonzya kukwabilila maumi. Ikuti katutajisi cimbuzi, tulakonzya kubelesya nzila zimwi izigwasya zyakusowa tubi. Bana Israyeli bansiku tiibakajisi zimbuzi, aboobo bakali kuvwukkila buya tubi, kulamfwu amaanda nkobakali kukkala naa nkobakali kuteka maanzi.—Deuteronomo 23:12, 13.

16 Zisani zyesu taziyandiki kuti mane buya kazidula naa kazili zyafasyoni. Pele zyeelede kuti kaziboneka kabotu alimwi kazisalala. (Amubale 1 Timoteyo 2:9, 10.) Lyoonse tuyanda kuti mbotulibonya kakupa kuti Jehova alemekwe.—Tito 2:10.

17. Nkaambo nzi maanda eesu alimwi azintu nzyotubelesya ncozyeelede kusalala?

17 Maanda alimwi azintu nzyotubelesya. Kufwumbwa naa tukkala kuli, maanda eesu tweelede kwaabamba kutegwa kaasalala. Alimwi tweelede kuba masimpe kuti moota wesu, honda naa ncinga zinyina tombe, kwaambisya ikuti nzyotubelesya ciindi notuya kumiswaangano naa mumulimo wamumuunda. Kuyungizya waawo, ciindi notukambauka, inga twaambila bantu kujatikizya buumi mbobuyooba munyika yaparadaiso iinoonyina tombe. (Luka 23:43; Ciyubunuzyo 11:18) Mboilibonya ŋanda yesu alimwi azintu nzyotubelesya zilatondezya kuti twatalika lino kulibambilila limwi buumi bwamunyika mpya.

18. Nkaambo nzi masena eesu aakukombela ncaayelede kusalala?

18 Busena bwesu bwakukombela. Tulatondezya kuti bulondo tulabubikkila maano kwiinda mukubona kuti busena bwesu bwakukombela bulasalala, kufwumbwa naa ni Ŋanda ya Bwami naa mbusena mbotucitila miswaangano yabbazu naa yacooko. Ciindi bantu nobaboola ku Ŋanda ya Bwami ciindi cakusaanguna, kanji-kanji balabona busena mbobusalala. Eeci cipa kuti Jehova alemekwe. Mbotuli basimbungano, toonse tulijisi coolwe cakugwasyilizya kusalazya Ŋanda ya Bwami alimwi akwiibamba kuti kaiboneka kabotu.—2 Makani 34:10.

KULEKA ZIYANZA ZITASALALI

19. Nzintu nzi nzyotweelede kutantamuka?

19 Nokuba kuti Bbaibbele talyaambi ziyanza zyoonse nzyotweelede kutantamuka, lilatupa njiisyo zikonzya kutugwasya kumvwisya Jehova mbwalimvwa kujatikizya zintu zili boobu. Tayandi kuti katufweba, kuciindizya kunywa bukoko naa kubelesya misamu iikola. Ikuti katuli balongwe ba Leza, tuyootantamuka kucita zintu eezyi. Nkaambo nzi? Nkaambo tulacilemeka kapati cipego cabuumi. Ziyanza zili boobu zilakonzya kunyonganya buumi bwesu, kupa kuti tufwe kufwambaana alimwi akunyonganya bantu batuzingulukide. Bantu banji balasola kuzileka ziyanza eezyi kutegwa kabapona kabotu. Pele swebo, mbotuli balongwe ba Jehova, tujisi kaambo kabotu kapati ncotweelede kuzileka ziyanza eezyi—akaambo kaluyando ndotujisi kuli Leza. Mukaintu umwi uucili mwana-mwana wakaamba kuti: “Kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, ndakacinca buumi bwangu akuzileka ziyanza nzyondakajisi. . . . Ndiyeeya kuti nondatakacikonzya kucinca kuti naatakandigwasya Jehova.” Atulange-lange njiisyo zyamu Bbaibbele zyosanwe izikonzya kugwasya muntu kuleka ziyanza zitali kabotu.

20, 21. Ino nziyanza nzi Jehova nzyayanda kuti tutantamuke?

20 “Mbwaanga tujisi zisyomezyo eezyi, nobayandwa, atulisalazye kuzintu zyoonse zisofwaazya mubili amuuya, alimwi atulondole kusalala kwesu lyoonse mukuyoowa Leza.” (2 Bakorinto 7:1) Jehova uyanda kuti tuzitantamuke ziyanza zikonzya kunyonganya mizeezo naa mubili wesu.

21 Ikaambo kapati ncotweelede ‘kulisalazya kuzintu zyoonse zisofwaazya’ kalaambidwe mulugwalo lwa 2 Bakorinto 6:17, 18. Jehova utwaambila kuti: “Amuleke kuguma cintu cisofweede.” Mpoonya utusyomezya kuti: “Eelyo ndiyoomutambula. Alimwi ndiyooba bauso, eelyo nywebo muyooba bana bangu basankwa abasimbi.” Inzya, Jehova uyootuyanda mbubwenya usyi mbwayanda bana bakwe ikuti twazitantamuka zintu zili zyoonse zikonzya kutupa kutasalala naa kusofwaala kulinguwe.

22-25. Ino ninjiisyo nzi zyamu Magwalo zikonzya kutugwasya kuleka ziyanza zitasalali?

22 “Weelede kuyanda Jehova Leza wako amoyo wako woonse, abuumi bwako boonse alimwi amizeezo yako yoonse.” (Matayo 22:37) Ooyu ngomulawo uuyandika kapati kwiinda milawo yoonse. (Matayo 22:38) Tweelede kumuyanda Jehova cakumaninina. Ino inga twamuyanda buti cakumaninina ikuti naa twasala kucita cintu cimwi cikonzya kupa kuti tufwe kufwambaana naa icikonzya kunyonganya bongo bwesu? Muciindi caboobo, tweelede kucita kufwumbwa ncotukonzya kutegwa tutondezye kuti tulabulemeka buumi mbwaakatupa.

23 “[Jehova] nguupa bantu boonse buumi, muya alimwi azintu zyoonse.” (Milimo 17:24, 25) Ikuti mulongwe wanu wamupa cipego cilibedelede, sena inga mwacisowa naa kucinyonyoona? Buumi ncipego citaliboteli kuzwa kuli Jehova. Tulalumba kapati akaambo kacipego eeci. Aboobo, tweelede kubelesya buumi bwesu munzila iikonzya kupa kuti alemekwe.—Intembauzyo 36:9.

24 “Weelede kuyanda simukobonyoko mbubonya mbuli mboliyanda omwini.” (Matayo 22:39) Ziyanza zitasalali tazinyonganyi buyo ndiswe tolikke. Zilabanyonganya abaabo batuzingulukide, kwaambisya bantu mbotuyanda kapati. Mucikozyanyo, muntu uukkala muŋanda yomwe amuntu uufweba ulakonzya kuciswa kapati akaambo kakuyoya busi bwatombwe. Pele ikuti naa twazileka ziyanza zibi, tutondezya kuti aabo mbotukkala limwi tulabayanda.—1 Johane 4:20, 21.

25 “Kozumanana kubayeezya kuti kabalibombya akuti kabazimvwida mfwulumende abaabo bajisi nguzu zyabweendelezi.” (Tito 3:1) Mumasi manji, kuba amisamu imwi iikola naa kwiibelesya, nkutyola mulawo. Mbwaanga Jehova utulailila kutondezya bulemu kumfwulumende, tweelede kwiitobela milawo iili boobo.—Baroma 13:1.

Ikuti katusalala, tutondezya kuti tulamulemeka Jehova

26. (a) Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa Jehova abutambule bukombi bwesu? (b) Nkaambo nzi ncotweelede kusolekesya kuba bantu basalala?

26 Ikuti katuyanda kuba balongwe ba Jehova, ambweni inga twayandika kucinca mumbazu zimwi. Ikuti mbocibede oobo, tweelede kutalika lino. Tacili cuuba-uba kuleka ziyanza zitasalali, pele inga twacikonzya. Jehova wasyomezya kuti uyootugwasya. Waamba kuti: “Mebo, nde Jehova ndime Leza wako, ndime ndikuyiisya kuti ugwasyigwe, uukusololela munzila moyelede kweendela.” (Isaya 48:17) Ikuti twabeleka canguzu kuba bantu basalala, tulakonzya kuba masimpe kuti tupa kuti Leza alemekwe.