Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO 11

Bwainda Buzuba Bwamucado

Bwainda Buzuba Bwamucado

“Luyando talumani.”​—1 BAKORINTO 13:8.

1, 2. Sena kuba amapenzi mucikwati caamba kuti cikwati tacikonzyi kuzwidilila? Amupandulule.

CIKWATI ncipego kuzwa kuli Jehova. Cilakonzya kupa muntu kukkomana kapati. Nokuba boobo, cikwati cili coonse cinoojisi mapenzi. Ambweni buya cilakonzya kulibonya mbuli kuti mapenzi takonzyi kumana, alimwi eeci cilakonzya kupa kuti mulumi amukaintu baleke kuyandana mbuli kaindi.

2 Tatweelede kugambwa ikuti mapenzi atalika kutobelana mucikwati cesu. Pele kuba amapenzi tacaambi kuti cikwati cesu tacikonzyi kuzwidilila. Nobaba banabukwetene ibakajisi mapenzi manji bacikonzya kubukulusya cilongwe cabo akuyumya cikwati cabo. Munzila nzi?

KUMVWANA A LEZA ALIMWI ANGOMUKWETENE LIMWI

3, 4. Ncinzi cikonzya kucitika mucikwati zimwi ziindi?

3 Cikwati ciswaanganya bantu bobilo baindene, umwi aumwi kuli zintu nzyayanda anzyatayandi, ulaamizeezo yakwe, alimwi anzila mbwacita zintu. Kuyungizya waawo, mulumi amukaintu balakonzya kuti bakazwa mubukkale bwiindene naa kutobela zilengwa ziindene. Kuyandika ciindi alimwi akubeleka canguzu kutegwa banabukwetene bazyibane kabotu.

4 Mukuya kwaciindi, mulumi amukaintu balakonzya kutalika kubikkila kapati maano kuzintu nzyalibilika umwi aumwi kumugama cakuti balatantamukana. Cilakonzya kulibonya mbuli kuti aumwi uzyi buyo zyakwe. Ncinzi cikonzya kubagwasya kutalika kubikkilana maano alimwi?

Lulayo lwamu Bbaibbele lulayandika kutegwa zintu kazyeenda kabotu mucikwati

5. (a) Ncinzi cikonzya kugwasya Munakristo kuti kabamvwana kapati angobakwetene limwi? (b) Kweelana alugwalo lwa Bahebrayo 13:4, ino cikwati tweelede kucibona buti?

5 Jehova ulapa lulayo lubotu kapati ilukonzya kumugwasya nywebo angomukwetene limwi kumvwana a Leza alimwi angomukwetene limwi. (Intembauzyo 25:4; Isaya 48:17, 18) Utwaambila kuti: “Cikwati acilemekwe abantu boonse.” (Bahebrayo 13:4) Cintu ncomubona kuti cilalemekwa, cilayandika kapati alimwi cilabikkilwa maano. Mulacikwabilila alimwi tamucuubyi-ubyi pe. Oobo Jehova mbwayanda kuti katucibona cikwati.

KUYANDA JEHOVA KULAKONZYA KUMUGWASYA MUCIKWATI

6. Ino lugwalo lwa Matayo 19:4-6 lutwaambila nzi kujatikizya Jehova mbwacibona cikwati?

6 Jehova ngowakatalisya cikwati cakusaanguna. Mwanaakwe, Jesu wakaamba kuti: “Sena tiimwakabala kuti ooyo wakabalenga kuzwa kumatalikilo, wakalenga mwaalumi amukaintu alimwi wakati: ‘Akaambo kaceeci mwaalumi uyoosiya bausyi abanyina akukakatila kumukaintu wakwe, eelyo aaba bobilo bayooba mubili omwe’? Nkokuti tabacili bobilo, pele baba mubili omwe. Aboobo aabo Leza mbaaswaanganya kutabi muntu uubaandaanya.” (Matayo 19:4-6) Kuzwa kumatalikilo, Jehova wakali kuyanda kuti cikwati kacitamani. Wakali kuyanda kuti banamukwasyi kabayandana akukkomana mubuumi.

7. Mbuti mulumi amukaintu mbobakonzya kuyumya cikwati cabo?

7 Nokuba boobo, banabukwetene mazuba aano balaba amapenzi manji kwiinda mbocakabede kaindi. Zimwi ziindi mapenzi alakomena cakuti inga bayeeya kuti cikwati cabo tacikonzyi kuzumanana, aboobo inga bayanda kulekana. Pele kumvwisya mbwacibona cikwati Jehova kulakonzya kutugwasya.—1 Johane 5:3.

8, 9. (a) Ino ndilili notweelede kutobela busolozi bwa Jehova bujatikizya cikwati? (b) Mbuti mbotukonzya kutondezya kuti cikwati cilayandika kapati kulindiswe?

8 Busolozi bwa Jehova lyoonse bugwasya ndiswe. Mbubwenya mbotwabona, utulailila kuti: “Cikwati acilemekwe.” (Bahebrayo 13:4; Mukambausi 5:4) Ikuti twabutobela busolozi bwa Jehova nokuba kuti cilakatazya, cakutadooneka tuyoogwasyigwa.—1 Batesalonika 1:3; Bahebrayo 6:10.

9 Akaambo kakuti cikwati cilayandika kapati kulindiswe, tatweelede kucita cintu naa kwaamba majwi aakonzya kucinyonganya. Muciindi caboobo, tweelede kuyumya cilongwe cesu angotukwetene limwi. Mbuti mbotukonzya kucita oobo?

AMUTONDEZYE KUTI MULACILEMEKA CIKWATI KWIINDA MUZINTU NZYOMWAAMBA ANZYOMUCITA

10, 11. (a) Ino mapenzi nzi mapati aali muzikwati zimwi? (b) Ino nkaambo nzi ncotweelede kubikkila maano kujatikizya mbotwaambaula kumulumi naa kumukaintu wesu?

10 Kuli zintu zisiyene-siyene zikonzya kupa kuti muntu anyemye ngwakwetene limwi. Tulizyi kuti Banakristo tabeelede kumuuma ngobakwetene limwi naa kucita cintu cili coonse cikonzya kumucisa. Nokuba boobo, tulakonzya kucisizyanya myoyo kwiinda mukubelesya majwi. Majwi alakonzya kuba zilwanyo. Mukaintu umwi wakaamba kuti: “Mulumaangu ulandilwana kwiinda mumajwi ngabelesya. Inga kanditajisi zilonda izilibonya, pele majwi mabi ngabelesya lyoonse aakuti ‘Wandiminya!’ akuti ‘Tokwe mulimo!’ alandicisa kapati.” Mulumi umwi wakaamba kuti mukaintu wakwe lyoonse umwaambila majwi mabi alimwi akumunonga. Wakati: “Tandikonzyi kulikwaya kuziinduluka kuzyaamba zintu nzyandaamba. Nkakaambo kaako tandiyandi kwaambaula anguwe alimwi eeci ncocindipa kumuka kukotoka kuncito. Cili kabotu kukkala kuncito kwiinda kufwambaana kusika kuŋanda.” Kubelesya majwi aakusampaula, majwi mabi alimwi akwaamba zintu zicisizya moyo, kulidumide kapati mazuba aano.

11 Ciindi mulumi amukaintu nobabelesya majwi mabi kuli umwi amweenzinyina, apa kuba acikoto kumoyo citamani kufwambaana. Cilasalala kuti oobo tabusyi Jehova mbwayanda kuti mulumi amukaintu kabeendelezyanya. Pele cilakonzyeka kumunyemya ngomukwetene limwi kakunyina akuzyiba. Inga kamuyeeya kuti muli basiluse kuli yooyo ngomukwetene limwi, pele ino walo ulimvwa buti? Ikuti naa ncomwakaamba cakamunyemya ngomukwetene limwi, sena mulilibambilide kucinca?—Bagalatiya 5:15; amubale Baefeso 4:31.

12. Ino ncinzi cikonzya kunyonganya cilongwe ncajisi a Jehova muntu uukwete naa uukwetwe?

12 Mbomwaambaula kumuntu ngomukwetene limwi, kufwumbwa naa muubuleya naa ciindi nomuli nyolikke, kulamujatikizya Jehova. (Amubale 1 Petro 3:7.) Lugwalo lwa Jakobo 1:26 lutuyeezya kuti: “Ikuti muntu uuli woonse kayeeya kuti mukombi wa Leza, pele taujati mulaka wakwe, weena moyo wakwe mwini, alimwi bukombi bwakwe mbwabuyo.”

13. Ino ninzila nzi aimwi muntu mbwakonzya kunyemya muntu ngwakwetene limwi?

13 Kuli mbazu azimbi banabukwetene nzyobeelede kubikkilana maano. Mucikozyanyo, ino ngomukwetene limwi inga walimvwa buti ikuti mwatalika kutola ciindi cinji kwiizya amuntu uumbi? Nokuba kuti inga kakuli twaambo tulimvwisya, mbuli kubeleka mumulimo wamumuunda naa kugwasya umwi kupenzi limwi, pele sena cilakonzya kumunyemya ngomukwetene limwi? Mukaintu umwi Munakristo wakaamba kuti: “Cilandicisa kapati nendibona mulumaangu mbwatola ciindi cinji alimwi ambwamubikkila maano kapati mucizyi umwi mumbungano. Eeci cindipa kulimvwa kuti tandikwe mulimo.”

14. (a) Ino nkaambo nzi kamasimpe nkotwiiya kulugwalo lwa Matalikilo 2:24? (b) Ino mubuzyo nzi ngotweelede kulibuzya?

14 Mbotuli Banakristo, tujisi mukuli wakulanganya bazyali besu, bakwesu alimwi abacizyi mumbungano. Nokuba boobo, ikuti naa twakwata naa kukwatwa, mukuli wesu mupati ngwakulanganya mulumi naa mukaintu wesu. Jehova wakaamba kuti mulumi ‘uyookakatila kumukaintu wakwe.’ (Matalikilo 2:24) Mbwalimvwa ngotukwetene limwi ceelede kuba cintu ciyandika kapati kulindiswe. Amulibuzye kuti: ‘Sena ndilajana ciindi cakwiizya angotukwetene limwi, kumubikkila maano alimwi akumuyanda kweelana amboceelede kuba?’

15. Nkaambo nzi Banakristo bakwete naa bakwetwe ncobateelede kumvwana kapati amuntu uutali mulumi naa mukaintu wabo?

15 Ikuti twatalika kumvwana kapati amuntu uumbi uutali mulumi naa mukaintu wesu, ciletela mapenzi mucikwati. Inga twatalika kumumenena mate muntu ooyo. (Matayo 5:28) Mukuya kwaciindi, mizeezo iili boobu ilakonzya kukomena akupa kuti tucite cintu citondezya kutalemeka cikwati cesu.

“BULO BWACIKWATI BUTASOFWAAZYIGWI PE”

16. Ino mulawo nzi Bbaibbele ngolipa kujatikizya cikwati?

16 Nolyamana kwaamba kuti “cikwati acilemekwe,” Bbaibbele alimwi lyaamba kuti: “Bulo bwacikwati butasofwaazyigwi pe, nkaambo Leza uyoobabeteka basibwaamu abasimamambe.” (Bahebrayo 13:4) Aawa, majwi aakuti “bulo bwacikwati” aamba koonana akati kamulumi amukaintu. (Tusimpi 5:18) Mbuti mbotukonzya kutondezya bulemu kububambe oobu alimwi akutabusofwaazya?

17. (a) Ino bantu banji mazuba aano babubona buti bumambe? (b) Ino Banakristo beelede kububona buti bumambe?

17 Bantu banji bayeeya kuti kunyina cilubide ikutasyomeka kumuntu ngobakwetene limwi. Pele tatweelede kuyungwa amizeezo iili boobu. Jehova ulacisalazya kuti ulabusulaika bwaamu abumambe. (Amubale Baroma 12:9; Bahebrayo 10:31; 12:29) Ikuti naa toonana amuntu uumbi uutali mulumi naa mukaintu wesu, nkokuti inga twasofwaazya cikwati cesu. Kucita boobo citondezya kuti tatuzilemeki zyeelelo zya Jehova, alimwi eeci cilakonzya kunyonganya cilongwe cesu anguwe. Aboobo, tweelede kutantamuka kubweza noiba ntaamu yakusaanguna iikonzya kusololela kukucita bumambe. Eeci cibikkilizya kuba amizeezo iitali kabotu kujatikizya muntu ngomutakwetene limwi.—Jobu 31:1.

18. (a) Ino nkaambo nzi bumambe ncobuli mbuli kukomba mituni? (b) Ino Jehova ububona buti bumambe?

18 Mu Israyeli yansiku, nobakali kweendelezyegwa a Mulawo wa Musa, bumambe bwakali kubonwa kuti ncibi cipati kapati cakuti cakalikozyenye akukomba mituni. Cisubulo ncobakali kupegwa bantu ibakali kucita bumambe akukomba mituni, nkujaigwa. (Levitiko 20:2, 10) Ino kucita bumambe kwakakozyenye buti akukomba baleza bakubeja? Ikuti muna Israyeli wakomba baleza bakubeja, nkokuti wakali kwaalilwa kuzuzikizya cisyomezyo cakwe cakusyomeka kuli Jehova. Ikuti naa wacita bumambe, nkokuti taakazuzikizya cisyomezyo cakwe cakusyomeka kumuntu ngwakwetene limwi. (Kulonga 19:5, 6; Deuteronomo 5:9; amubale Malaki 2:14.) Aboobo, cilasalala kuti kaindi, Jehova wakali kubona bumambe kuti ncibi cipati.

19. Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kuba amakanze aakutacita bumambe?

19 Mbuti kujatikizya mazuba aano? Nokuba kuti tatuceendelezyegwi a Mulawo wa Musa, Jehova tacincide pe mbwabubona bumambe. Mbubonya mbotutakonzyi kukomba baleza bakubeja, tatweelede kuleka kusyomeka kumuntu ngotukwetene limwi. (Intembauzyo 51:1, 4; Bakolose 3:5) Ikuti naa twacileka, nkokuti tatucilemeki cikwati cesu alimwi a Leza wesu, Jehova.—Amubone Bupanduluzi Buyungizyidwe 26.

MBOMUKONZYA KUYUMYA CIKWATI CANU

20. Ino busongo inga bwagwasya buti mucikwati?

20 Mbuti mbomukonzya kuyumya cikwati canu? Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Ŋanda ilayakwa abusongo, alimwi ilayumizyigwa abupampu.” (Tusimpi 24:3) Ŋanda ilakonzya kuti kaitontola alimwi kaitajisi zintu naa kaikasaala, kaili kabotu alimwi kaikwabilidwe. Cikwati acalo mbocibede oobo. Muntu musongo ulabeleka canguzu kutegwa cikwati cakwe kacili kabotu alimwi kacikkomanisya.

21. Ino luzyibo inga lwaciyumya buti cikwati?

21 Kujatikizya ŋanda eeyo, Bbaibbele lyazumanana kwaamba kuti: “Kwiinda muluzyibo twaanda twanjiyo twamukati tulazuzyigwa zintu zyamisyobo yoonse ziyandisi alimwi zikkomanisya.” (Tusimpi 24:4) Zintu nzyomwiiya kuzwa mu Jwi lya Leza zilakonzya kucinca cikwati canu kutegwa cibote. (Baroma 12:2; Bafilipi 1:9) Ciindi nomubala Bbaibbele alimwi amabbuku aapandulula Bbaibbele antoomwe mbuli banabukwetene, amubandike mbomukonzya kuzibelesya nzyomwiiya. Amujane nzila mbomukonzya kutondezyanya luyando abulemu, alimwi anzila mbomukonzya kutondezyanya luzyalo akucitilana zintu zibotu. Amumulombe Jehova kuti amupe bube bukonzya kuyumya cikwati canu alimwi akupa kuti ngomukwetene limwi amuyande kapati.—Tusimpi 15:16, 17; 1 Petro 1:7.

Amusyome Jehova kutegwa amupe busolozi ciindi nomukomba mumukwasyi

22. Nkaambo nzi ncotweelede kutondezya luyando alimwi abulemu kumuntu ngotukwetene limwi?

22 Tweelede kucita zyoonse nzyotukonzya kutegwa katweendelezya mulumi naa mukaintu wesu caluyando alimwi acabulemu. Ikuti twacita oobo, cikwati cesu cinookkomanisya alimwi ciyooyuma. Ciyandika kapati ncakuti, tuyoopa kuti Jehova akkomane.—Intembauzyo 147:11; Baroma 12:10.