Skip to content

Skip to table of contents

Sena Bantu Bayakuleta Buumi Bukkomanisya Kumbele?

Sena Bantu Bayakuleta Buumi Bukkomanisya Kumbele?

Sena Bantu Bayakuleta Buumi Bukkomanisya Kumbele?

Amweezyeezye kuti mwalongela muŋanda yazitina njumu alimwi mbotu kapati. Eeyi neŋanda njomwali kulombozya lyoonse. Mulijisi lusyomo lwakuti lino munookkala kabotu. Pele mumyaka buyo misyoonto, ŋanda eeyi yatalika kwaanduka kapati cakunga yeelede kumwaigwa buyo. Eeci camutyompya kapati. Pele, tamuli molikke nomujisi penzi eeli. Ndimunya penzi eeli nkolili amumaanda aambi aali mubusena oobo. Ibuvwuntauzi butondezya kuti capa boobo ncakuti maanda aaya tanaakayakwa kabotu alimwi zitina zyakabelesyegwa tiizyakali kabotu.

MBWEENA mbuli ŋanda eeyi, nyika ili mumapenzi mapati. Nokuba kuti basitwaambo twacisi alimwi abanamaleya basoleka nzila zinji alimwi kuli kuyaambele muluzyibo lwasayaansi alwakupanga zyintu, kuboneka kuti bukkale bwamunyika buya bwiindila kubija. Muzisi zimwi, milandu alupyopyongano mbobuumi. Sena kupya moyo kulakonzya kupa kuti bantu bamanizye mapenzi ngobajisi kwiinda mukubamba mfwulumende mbotu? Amulange-lange twaambo ntobakaamba basyaazibwene bamwi kujatikizya bukkale bwabantu.

“Twasola Nzila Zyoonse”

Mukusola kubotya nyika, basyaabusongo basiyene-siyene mbuli Plato waku Gilisi a Karl Marx waku Germany bali kupa mizeezo minji kujatikizya twaambo twacisi. Ino ncinzi cacitika? Kweelana acibalo camagazini iitegwa New Statesman cakati: “Kunyina notwamana bucete naa kuleta luumuno munyika. Pele kuboneka kuti twiile kuyungizya mapenzi. Eeci tacaambi kuti twali kwiile kulileka mbuli mulomo wakunsi. Twasola nzila zyoonse. Akati kanzila eezyi kuli mfwulumende zilanganya lubono lwacisi azyeezyo zitajisi nguzu mulubono lwacisi; kusola kulesya nkondo kwiinda mukubamba nkamu ya League of Nations akupanga zilwanyo ziyoosya. Tatweelede kuyeeya kuti tulakonzya kumana nkondo akaambo kakuti manyongwe aacitika mumadolopo eesu ayaabuvwula buya.” Cibalo cilazumanana kuti: “Nowakatalika mwaanda wamyaka wa [20] twakali kubasyoma kapati basayaansi kuti balakonzya kutuvwuna pele mazuba aano twakaleka.”

Mumwaka wa 2001, Eric Hobsbawm haazibwene mumakani aalubono abukkale bwabantu wakali kucikolo cipati ca London University wakalemba kuti, mfwulumende zyabantu “lino zyeelede kulanganya mapenzi aaboola akaambo kambobazibelesya bantu zilengwaleza zyamunyika.” Mapenzi aaya alakonzya kumanizyigwa kutali kwiinda “mukubona bunji bwabantu bayanda zyakulya naa zyintu zipangwa kwiinda mukubelesya zilengwaleza. Imakani aaya apa kulibilika ikapati twayeeya cikonzya kucitika munyika naa kumfwulumende zisalwa abantu.”

Naakakkala ansi kuyeeya mapenzi aalangilwa kumbele, Stephen Hawking imulembi alimwi haazibwene mumakani aazilengwaleza wakabuzya kuti: “Munyika muli mapenzi aajatikizya twaambo twacisi, bukkale bwabantu azilengwaleza, sena bantu balalangilwa kupona kwamyaka aimwi iili 100?”

Ncinzi Capa Kuti Bantu Baalilwe Kumana Mapenzi Aaya?

Ibbaibbele lelikke ndelipandulula munzila iilimvwisya ikaambo bantu ncobaalilwa kulyeendelezya kabotu. Kaambo kamwi nkakuti Bbaibbele lilaamba kabotu-kabotu ibwini mbotubede tobantu. Mucikozyanyo, amulange-lange twaambo tone tutobela.

Toonse tatulondokede. “Boonse babisya akulela kubulemu bwa-Leza.” (Ba-Roma 3:23) Mbweena ŋanda mboikonzya kwaanduka akuwa ikuti yayakwa azitina zitali kabotu, ikutalondoka kwabantu kulalibonya munzila zikonzya kupa kuti bantu babe amapenzi. Akati katumpenda tumwi ntotujisi kuli lweeno, kutasyomeka, bulyato akudyaaminina bamwi. Tumpenda ootu twaliko kuzwa kaindi. Imyaka iitandila kuzyuulu zyotatwe yainda, sikulemba Bbaibbele umwi wakalemba kuti: ‘Muntu naendelezya muntunyina ulamubisizya.’—Mukambausi 8:9.

Akaambo kakuzyiba kuti tatulondokede alimwi tulalubizya, baleli bazisi alimwi ababetesi balasoleka kumana tumpenda ootu kwiinda mukubikka milawo minji. Pele nobacita boobo inga balizyi kabotu-kabotu kuti kunyina nobakonzya kusungilizya bantu kuti kabayandana naa kutobela milawo njobabikka.

Tulafwa. “Mutasyomi bami, na muntu waansi uutagwasyi. Muuya [naa nguzu zyabuumi] wakwe wazwa, ulabweeda kubulongo; mubuzuba obo mbubonya makanze aakwe oonse alamana.” (Intembauzyo 146:3, 4) Akaambo kakubona mbocitagwasyi kulitakata kubeleka, mwami musongo wamu Israyeli yansiku uutegwa Solomoni wakalemba kuti: “Ndakasula milimo yangu yoonse njindakabeleka ansi ano, nkaambo ndakaziba kuti njooisiila oyo uulya izina lyangu. Takuzibwi na oyo muntu ulaba musongo na mufubafuba, nekubaboobo uyookona zintu zyoonse nzindakajana kumilimo yangu akubusongo . . . Eci acalo ncabuyo.”—Mukambausi 2:18, 19.

Tatukonzyi kulyeendelezya kabotu. “Muntu waansi tezi kubamba kabotu inzila yakwe. Muntu ulaya bweenda, pele tabwene kweenzya intaamu zyakwe.” (Jeremiya 10:23) Nitwakali londokede, Ibbaibbele liyiisya kuti kweelana amakanze ngaakajisi Leza kumatalikilo, Leza kunyina naakapa bantu nguzu zyakulyeendelezya lwabo beni naa kweendelezya bamwi munzila iili kabotu. Mucikozyanyo, nkaambo nzi bantu ncobalaakukalala eelyo muntu umwi naa kabunga kabantu nokabaambila nzyobeelede kucita naa nokababikkila milawo yaamba mbobeelede kulilemeka? Cili boobo akaambo kakuti: Twakalengwa munzila iipa kuti katuyanda busolozi bwamuntu uujisi cuuno caatala. Ooyo uujisi nguzu zili boobo ngu Leza.—Isaya 33:22; Incito 4:19; 5:29.

Bantu balayungwa amwami uutalibonyi. “Nyika yoonse iikede [mumubi]”—Saatani Diabolosi. (1 Johane 5:19) Ikuti beendelezi bakkampani kabali basilweeno—alimwi kabatajisi muntu uubainda nguzu—sena mubelesi ulakonzya kuzicinca zyintu? Cilakonzya kumukatazya kapati. Ncimwi buyo akumana mapenzi aatalisyigwa abeendelezi banyika eeyi batalibonyi, imyuuya mibi yeendelezyegwa a Saatani. Ibbaibbele lyaamba kuti beendelezi aaba ‘mbami,’ ‘mbasinguzu bamumudima waansi ano’ alimwi ‘njemyuuya yabubi iili mumyeenya yakujulu.’—Ba-Efeso 6:12.

Pele Bbaibbele lilaamba zyintu zinji muciindi cakwaamba buyo tumpenda ntobajisi bantu alimwi akuyubununa beendelezya banyika eeyi batalibonyi. Alimwi lilatwaambila amakani mabotu aamba mbwaya kumana mapenzi eesu oonse. Aboobo eeci citupa kuba abulangizi bwini-bwini.

Mulengi Wesu Uyakutuvwuna!

Kunyina naba omwe akati kesu uukonzya kujana nzila yakumana mapenzi aaya. Kunyina muntu uuli woonse naba musongo, ulaanguzu naa muvwubi kapati uukonzya kwaamana mapenzi aaboola akaambo kazyintu zyone nzyotwaamba mucibalo eeci. Pele mbubonya mbokwapandululwa mucibalo citobela, Mulengi wesu kunyina naatuluba naa kutulekelezya. Ibwini mbwakuti, mbwali Mweendelezi wanyika yoonse, uyakuzyigusya zyintu zyoonse zitakkomanisyi. (1 Johane 4:8) Icikkomanisya ncakuti, oobo mbwatiicite lino-lino. Ino tuzyi buti?

Mbuli mbokupanduludwe muzibalo zimwi zili mumagazini eeyi, ibukkale alimwi azicitika munyika zitondezya kuti tuli kwini “kumazuba aakumamanino” aanyika eeyi. (2 Timoteo 3:1; Matayo 24:3-7) Imamanino aambwa waawa teensyi nkondo yanyukiliya naa kupwayana kwanyenyezi antela nkondo yacijaye-jaye. Muciindi caboobo, Leza uyakupa kuti basizibi banyonyoonwe antoomwe aboobo basumpula bweendelezi bwabantu. (Intembauzyo 37:10; 2 Petro 3:7) Kulubazu lumwi, Leza uyakumanizya mapenzi oonse ngobaleta basikumukazya. *2 Ba-Tesalonika 1:6-9.

Mpoonya, Mulengi wesu uyakwaamanizya mapenzi eesu oonse amfwulumende kwiinda mukupa kuti nyika yoonse kayeendelezyegwa amfwulumende iitegwa “Bwami bwa-Leza.” (Luka 4:43) Mbubonya mbotulaabone lino, imfwulumende eeyo yanyika yoonse iiyopa kuti tukakkale kabotu kumbele.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 18 Mubuzyo wakuti “Nkaambo nzi Leza Ncalekelede Kupenga?” ulipanduludwe apeeji 106 mubbuku lyakuti Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

[Kabbokesi/Cifwanikiso icili apeeji 14]

TUMPENDA TWABANTU

▪ Toonse tatulondokede.

▪ Tulafwa.

▪ Tatukonzyi kulyeendelezya kabotu.

▪ Bantu balayungwa amwami uutalibonyi.

[Kabbokesi kali apeeji 15]

BANTU TABAKAKONZYI KWIINYONYOONA NYIKA!

Ibbaibbele lilijisi bumboni bunji butondezya makanze aa Mulengi aakuti nyika yeelede kukkalwa muluumuno abantu bayoowa Leza. Amulange-lange magwalo aatobela.

“Ngonguwe wakabika nyika antalisyo zyayo, kuti itabi niizungaana.”—Intembauzyo 104:5.

“Nduwe wakasitikizya nyika, lino ilikede mbwa.”—Intembauzyo 119:90.

“Musela umwi ulamana, kulasika umbi, pele nyika inookede lyoonse.”—Mukambausi 1:4.

“Nyika iyoozula luzibo lwa-Jehova mbubonya mbuli maanzi mbwaazuzya lwizi.”—Isaya 11:9.

“[Jehova] Ngonguwe iwakabumba nyika akwiipanga akwiimika. Teewakailenga kuti ibe yalupilingano pe, wakaibumba kuti ikalwe bantu.”—Isaya 45:18.