Skip to content

Skip to table of contents

Ndakapona Buumi Buli Ampindu Kapati

Ndakapona Buumi Buli Ampindu Kapati

Ndakapona Buumi Buli Ampindu Kapati

Akaluulwa aba Herawati Neuhardt

Ndakazyalilwa mudolopo lya Cirebon, kucisi ca Indonesia. Cirebon ndidolopo lizyibidwe kapati kumakani aazisani zijisi madeeko aapangwa amaanza (tie and dye). Munzila imwi inga ndaamba kuti buumi bwangu bwabumisyinali bwakali mbuli cisani cijisi madeeko—akaambo kazilengwa ziindine-indene zyaku Southeast Asia alimwi aku South Pacific. Andipandulule.

MU 1962, nindakali amyaka iili kkumi, baama bakatalika kwiiya Bbaibbele a Bakamboni ba Jehova. Mukuya kwaciindi, baama abataata, boonse bobilo bakali bana China ibakazyalilwa ku Indonesia, antoomwe abana babo bosanwe, kubikkilizya andime, twakaba Bakamboni ba Jehova.

Kanji-kanji bamisyinali abalangizi beendeenda bakali kukkala muŋanda yesu ciindi nibakali kuswaya mbungano yesu. Cikozyanyo cabo cibotu amibandi iiyaka yakandikulwaizya kapati. Nindakaba amyaka 19, ndakatalika mulimo waciindi coonse. Nikwakainda mwaka omwe, ndakakwatwa kuli ba Josef Neuhardt, bamisyinali bakazwa ku German ibakaboola ku Indonesia mu 1968. Mpoonya, twakalongela ku Sumatra, nsumbu yabili kukomena munsumbu zili 17,000 zyaku Indonesia. Kubusena ooku nkotwakalongela, ba Josef bakaba balangizi beendeenda, imulimo wakuswaya mbungano zya Bakamboni ba Jehova.

Mulimo Wakukambauka ku Sumatra

Bbazu lyesu, naa cilawo ncitwakali kubelekela cakali cipati kuzwa kudolopo ilipya kapati lya Pandang, kusikila ku Lake Toba, lwizi lubotu iluli kumalundu aaku North Sumatra, ibusena kujanika malundu aazwa mulilo. Kumbele, twakalongela kucilawo cakumusanza. Twakazumanana kweendeenda amootokala wesu wakaindi wa Volkswagen Beetle, katwiinda mumigwagwa iijisi zilindi-lindi iinda mumasamu manji, mumabbiliki aatali mayumu aapangidwe azisamu zyamakunka, alimwi amumalundu aazwa mulilo. Masiku twakali koona ansi mumaanda aamuminzi. Twakali kusamba akuwasya mulwizi amumilonga. Bwakali buumi buuba-uba, alimwi twakali kubayanda bantu. Bakali kututambula kabotu akutupa zyakulya, alimwi banji bakali kutondezya luyandisisyo lwakwiiya Bbaibbele.

Bantu baku Padang, ibunji bwabo mba Muslimu, bakagambwa alimwi bakakkomana nitwakabatondezya kuzwa mu Bbaibbele kuti Leza ngumwi—kutali mbuli mbobayiisya basizikombelo zya Bunakristo Bwanyika kuti Leza Mbutatu. (Deuteronomo 6:4) Bantu banji bakali kwaatambula alimwi akwaakkomanina mamagazini aa Ngazi Yamulindizi a Sinsimuka!, alimwi aabo bakajisi luyandisisyo bakaiya Bbaibbele akuyaambele mumulimo wa Leza. Bantu baku Lake Toba, ibaitwa kuti Batak bunji bwabo ibalyaamba kuti Mbanakristo, bakalilizyi zyina lya Leza lyakuti Jehova nkaambo bakalibona muma Bbaibbele aabo. (Intembauzyo 83:18) Nokuba boobo, bakali kuyandika kuzyiba kasimpe kujatikizya Leza alimwi amakanze ngajisi kubantu. Bunji bwabo bakazumina kwiiya Bbaibbele, mpoonya bakaba Banakristo basungu.

Kukambaukila ku Java

Mu 1973, twakalongela ku Java, insumbu yakeelene acisela ca Great Britain, yakajisi bantu bainda 80,000,000. * Twakali kukambauka makani mabotu kubantu bamisyobo ya Chijavanese, Chisundanese, alimwi a Chichinese.

Akaambo kakuba mu Chinese iwakakomenena ku Indonesia, ndilabandika myaambo minji kubikkilizya a Chijavanese, Chisundanese, Chiindonesian, alimwi a Chingisi. Eeci cakandigwasya kapati kubandika makani aamu Bbaibbele abantu aaba mumyaambo yabo.

Ku Jakarta, idolopo pati lyaku Indonesia ilili ku Java, ndakabandika kujatikizya bulangizi bwakupona buumi butamani mu Paradaiso anyika amusimbi wakatyompedwe wamyaka iili 19. Nindakali kubala Bbaibbele, wakalila. Wakaamba kuti: “Ndalumba kapati baama kundaambila zyintu eezyi.” Alimwi wakayungizya akwaamba kuti: “Juunza ndiyandika mali aambi aasika ku 1,500,000.00 rupiah [K800,000.00] aakubbadela kucikolo cayunivesiti, aboobo ndali kuyeeya kuti ndisambale bunakalindu bwangu kwiinda mukucita bwaamu kutegwa ndaajane mali aaya. Kamutanaboola ndali kupaila kutegwa ndizyibe cakucita. Lino ndabujana bwiinguzi. Lino ndilikanzide kusumpya ciindi cakuunka kucikolo kutegwa ndizumanane kusalala mukulilemeka.” Musimbi ooyu wakakkomana kapati kwiiya zinji kuzwa mu Bbaibbele.

Kuzwa ciindi eeci, bantu banji bakubusena ooku bakacinca bukkale bwabo kweelana azyeelelo zisumpukide zijanika mu Jwi lya Leza. Eeci cakabaletela luumuno alukkomano mbubwenya mbwaakasyomezya Leza.—Isaya 48:17, 18.

Kalimantan—Imunzi Waba Dayak

Nitwakazwa ku Java, twakalongela ku Kalimantan, cooko camunsumbu ya Borneo ku Indonesia. Eeyi ninsumbu yatatu kukomena munyika yoonse (obilo mapati kwiinda yeeyi ngu Greenland a New Guinea). Borneo mbusena bwamasamu manji, malundu alimwi amilonga mipati. Kujanika bama Chinese, ba Muslim Malays, alimwi aba Dayak—bantu ibakkala mumbali amilonga balo aciindi cimwi ibakali kujaya bantu kwiinda mukubakosola mitwe akwiiyobola kutondezya mbobakali kuzunda.

Kutegwa tucikonzye kusika kuminzi yaba Dayak, twakali kubelesya mato kweenda mumilonga iinda mumasamu. Baciwena bapati bakali kujanika mumbali-mbali, basokwe bakali kutulanga kuzwa mumasamu alimwi abayuni beebeka bakali kuuluka-uluka. Masimpe, mulimo wabumisyinali wakali kukkomanisya kapati!

Bunji bwamikwasyi yaba Dayak bakali kukkala mumaanda aayakilwa mujulu mbuli butala naa ngazi akaambo kameenda aakkalila. Maanda amwi akali masyoonto; pele amwi akali mapati aakonzya kukkalwa amikwasyi minji. Bantu banji tiibakalina buzuba babona mukuwa, aboobo bantu bakali kuyandisisya kubabona ba Josef. Bana bamumunzi bakali kututobela kabaamba kuti, “Mufwundisi! Mufwundisi!” Boonse bakali kubungana kabayanda kuswiilila ncaakali kuyanda kwaamba mukuwa. Ba Josef nibakali kwaambaula, Bakamboni bakubusena ooku bakali kusandulula nzyobakali kwaamba, mpoonya Bakamboni aaba, bakali kupanga bubambe bwakusololela ziiyo zya Bbaibbele kuli baabo bakali kutondezya luyandisisyo.

Kulonga Kuya ku Papua New Guinea

Mu December 1976, mfwulumende yaku Indonesia yakalesya mulimo wa Bakamboni ba Jehova akaambo kakusungilizyigwa abasizikombelo basikukazya. Akaambo kaceeci, twakalongela ku Papua New Guinea.

Nitwakasika kudolopo lipati lya Port Moresby, twakatalika kwiiya mwaambo wa Chihiri Motu, walo iwakatutolela myezi yobilo. Mpoonya twakalongela ku Daru, kansumbu kasyoonto ikali kucooko cakumbo. Kubusena ooku twakajana ba Eunice, bakaintu baneneede, balaanguzu, alimwi bakajisi menyo aasiya mbi akaambo kakunyeela nseke zya betel. Ciindi ba Eunice nibakaiya kuti Leza uyanda kuti babelesi bakwe kabasalala kumubili, kumuuya alimwi amukulilemeka, bakacileka cilengwa cabo cakunyeela nseke eezyi alimwi bakaba Banakristo basyomeka. (2 Bakolinto 7:1) Lyoonse nitwakali kubona bantu babombe myoyo bali boobu kababelesya kasimpe kamu Bbaibbele, twakabona mbwaali aamasimpe majwi aali mulugwalo lwa Intembauzyo 34:8, aakuti: “Amulabile, mubone kuti Jehova mubotu.”

Mukuya kwaciindi, ba Josef bakaba balangizi beendeenda alimwi, mpoonya twakaswaya masena oonse aaku Papua New Guinea, kwalo nkobabelesya myaambo iili 820. Kutegwa tucikonzye kubandika abantu banji, twakaiya mwaambo aumwi—Chitok Pisin, imwaambo wakubusena ooku. Aboobo kutegwa tucikonzye kusikila bantu mumadolopo amuminzi, twakali kweenda amaulu, amootokala, abwato, akandeke kasyoonto alimwi twakaliyumya nkaambo kubusena ooku kwakali kupya kapati, kwakali mansenya, alimwi abulwazi bwantuntumaanzi.

Kumane, mu 1985, twakatumwa mumulimo wabumisyinali kucisi ca Solomon Islands, cili kujwe aa Papua New Guinea. Ookuya twakabeleka kuofesi yamutabi wa Bakamboni ba Jehova alimwi twakeenda moonse munsumbu izili kubusena ooku kuya buyumya-yumya mbungano akujanika kumiswaangano mipati ya Bunakristo. Alimwi twakaiya mwaambo aumwi mupya—ciindi cino, mwaambo wa Chipidgin caku Solomon Islands. Eelo cakali kukkomanisya kaka kubandika abantu bakali kuyandisisya kwiiya Bbaibbele baku Solomon Islands!

Bukkale Bwakandikataazya Kapati

Mumwaka wa 2001, Bakamboni ba Jehova ku Indonesia bakazumizyigwa alimwi, aboobo twakapiluka ku Jakarta. Kuzwa waawo, balumi bangu bakaciswa bulwazi bwakkansa yalukanda. Twakaunka kwabo, ku Germany kuti bakasilikwe. Pele cuusisya ncakuti, mu 2005, mubuzuba mbotwakakkwanya myaka 33 kuzwa ciindi nitwakakwatana, bakafwa. Lino balindila bubuke mu Paradaiso munyika mpya. (Johane 11:11-14) Bakajisi myaka 62 yakuzyalwa alimwi bakabeleka myaka iili 40 mumulimo waciindi coonse.

Ndakazumanana kukkala ku Jakarta, kwalo nkondicibeleka mulimo wabumisyinali. Ndilabayeeya kapati balumi bangu, pele kuyiisya bamwi kasimpe kajanika mu Jwi lya Leza kwandigwasya kuliyumya nkaambo mulimo ooyu undipa kulimvwa kukkutila akuba aabulangizi mubuumi. Masimpe ngakuti, Jehova wandilongezya abuumi bulaampindu kapati.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 10 Mazuba aano bantu baku Java balainda ku 120,000,000.

[Maapu icili apeeji 21]

(For fully formatted text, see publication)

INDONESIA

Java

JAKARTA

Cirebon

Sumatra

Padang

Lake Toba

Borneo

PAPUA NEW GUINEA

PORT MORESBY

Daru

SOLOMON ISLANDS

[Cifwanikiso icili apeeji 22]

Ba Herawati abantu mbobakali kuyiisya Bbaibbele ku Solomon Islands

[Cifwanikiso icili apeeji 22]

Aba Josef ku Holland, kabatanafwa mu 2005