Skip to content

Skip to table of contents

Ndakajana Luyando Lwini-lwini Alimwi Aluumuno

Ndakajana Luyando Lwini-lwini Alimwi Aluumuno

Ndakajana Luyando Lwini-lwini Alimwi Aluumuno

Akaluulwa aba Egidio Nahakbria

Nindakali kukomena ndakali kulimvwa kutabikkilwa maano akutayandwa. Pele lino ndilimvwa kuyandwa alimwi akuliiba mumizeezo. Ino cakacitika buti eeci? Amuleke ndipandulule.

NDAKAZYALWA mumwaka wa 1976 mukaanda kabulongo kumalundu aaku East Timor, kaindi icakali cibeela ca Indonesia. Ndakali mwana walusele kuzyalwa akati kabana bali kkumi. Bazyali besu bakali bacete. Akaambo kakuti bazyali besu tiibakali kukonzya kutusanina toonse, mebo bakanditola kumweenima, pele balo bakacaala amwanookwesu ngutwakazyalwa limwi mumaanga.

Mu December 1975 kanditanazyalwa, cisi ca Indonesia cakatalisya nkondo acisi ca East Timor, alimwi nkondo eeyi yakatola myaka iinda kumakkumi obilo. Aboobo, zyintu nzyondiyeeya zyakacitika kandicili mwana ninkondo alimwi akupenga. Ndiliyeeyede kabotu-kabotu basikalumamba nibakasaala munzi wesu akupa kuti bantu boonse batije. Mebo amweenima twakatijila kumalundu kwalo bana Timor banji nkobakayubide.

Nokuba boobo, basikalumamba bakaazyiba mpotwakayubide alimwi tiikwakainda ciindi bakatalika kutufwusa mabbomba. Ndiciyeeyede zyintu ziyoosya zyakacitika, mbuli kujaigwa kwabantu alimwi akunyonyoonwa kwazyintu kwakatobela. Ciindi nitwakapiluka kumunzi wesu, lyoonse ndakali kuyoowa. Basimukoboma banji bakasweeka, bamwi bakajaigwa, alimwi ndakali kuyoowa kuti andime inga ndajaigwa.

Ciindi nindakajisi myaka iili kkumi yakuzyalwa, mweenima wakaciswa mpoonya wakafwa, aboobo bazyali bangu bakandaambila kuyookkala abanene bazyala bamaama. Bakali bamukamufwu ibatakalikkomene mubuumi, alimwi bakali kubona kuti ndibaminya buya. Bakali kundibelesya mbuli muzike. Bumwi buzuba kandicisidwe kapati cakuti tiindakali kucikonzya kubeleka, bakanduuma akundisiya kutegwa ndifwe. Mukuba acoolwe, mweenima ngotwakali kwiita kuti aisya, wakandibweza kuti ndikakkale amukwasyi wakwe.

Nindakakkwanya myaka yakuzyalwa iili 12, ndakatalika cikolo. Nikwakainda buyo ciindi cisyoonto, bamuka baaisya aaba bakaciswa, eeci cakapa kuti baaisya batyompwe kapati. Akaambo kakutayanda kubaminya, ndakatija aŋanda akusangana akabunga kamwi kabasikalumamba baku Indonesia ibakali kukkala musyokwe. Ndakaba mugwasyi wabo—kubawasyila zisani, kubajikila, alimwi akusalazya busena. Bakali kundibamba kabotu, alimwi ndakali kulimvwa kuyandwa. Pele nikwakainda myezi iili mbwiibede, banamukwasyi bakandijana alimwi bakaambila basikalumamba kuti bandipilusye kumunzi.

Kutola Lubazu Mutwaambo Twacisi

Nindakamanizya cikolo, ndakaunka kudolopo lipati lyaku East Timor, litegwa Dili, akutalika cikolo caku yunivesiti. Okuya ndakajana bakubusi banji ibakainda mubukkale bukozyenye abwangu. Twakazuminana kuti nzila ilikke iyakali kukonzya kupa kuti cisi cesu caanguluke, nkwiinda mukutola lubazu mutwaambo twacisi. Basicikoloma bakatalisya tubunga tunji tulwanina lwaanguluko, pele bunji bwaziindi, eeci cakali kuleta manyongwe kumamanino. Beenzuma banji bakalicisa. Bamwi bakajaigwa.

Ciindi cisi ca East Timor nicakaba aalwaanguluko mu 2002, mucisi kwakali matongo manji, bantu banji bakalifwide, alimwi bamwi bakanyina aakukkala. Ndakalijisi lusyomo lwakuti bumwi buzuba zyintu ziyoocinca. Nokuba boobo, kubula milimo, kupenga, alimwi akutamvwana mutwaambo twacisi kwakazumanana.

Cakandipa Kucinca

Aciindi eeco, ndakali kukkala abanamukwasyi, kubikilizya a Andre, muzyukulu wamweenima iwakali kwiiya Bbaibbele a Bakamboni ba Jehova. Akaambo kakuti ndakalilyaabide kapati kucikombelo ca Katolika, tiicakali kundikkomanisya kubona munamukwasyi wangu kanjila kucikombelo cimbi. Nokuba boobo, ndakajisi luyandisisyo lwakwiiya Bbaibbele alimwi ziindi zimwi ndakali kubala Bbaibbele lya Andre ndyaakabikkide kuzyuli lyakwe. Nzyondakali kubala zyakapa kuti ndibe aaluyandisisyo lunji.

Mu 2004, ciindi Andre naakandipa kapepa kakutamba bantu ku Ciibalusyo calufwu lwa Jesu, ndakaunka. Kunyina nindakaamvwisya malailile aakali akapepa aaka, aboobo ndakasika kubusena bwakuswaanganina kakucili mawoola obilo. Ciindi Bakamboni bakubusena ooko alimwi abamuzwakule nibakasika, bakandipa mooni wakumaanza akunditambula. Eelo kaka ndakakkomana! Ciindi naakali kupegwa makani aa Ciibalusyo, ndakali kulemba magwalo oonse ngaakali kwaamba mwaambi akulanga mu Bbaibbele lyangu lyaci Katolika kubona naa nzyaakali kwaamba mwaambi zyakali zyamasimpe. Inzya, zyakali zyamasimpe.

Nsondo yakatobela, ndakaunka kucikombelo cangu. Akaambo kakuti mebo alimwi abamwi twakamuka kusika, mupaizi wakabweza ciluso akututanda kuzwa mucikombelo. Katuciimvwi anze, mupaizi wakamanizya muswaangano kwiinda mukwaambila mbungano kuti, “Luumuno lwa Jesu alube andinywe.” Mukaintu umwi sicamba wakabuzya kuti, “Nkaambo nzi ncomwaamba zyaluumuno kakuli mwazwa aakutanda bantu mucikombelo?” Mupaizi kunyina naakamubikkila maano. Ndakazwa kucikombelo eeci alimwi kunyina nindakapiluka alimwi.

Nikwakainda buyo ciindi cisyoonto, ndakatalika kwiiya Bbaibbele akujanika kumiswaangano ya Bakamboni antoomwe a Andre. Banamukwasyi bakaazyiba makani aaya akutalika kutukazya. Bakaapanyina Andre bakatucenjezya kuti: “Ikuti muzumanane kwiiya Bbaibbele acikombelo eeci cipya, ndiyoomusida cilindi akumuzikka.” Nzyobakali kwaamba kunyina nizyakatutyompya pe. Twakalikanzide kuzumanana kuyaambele kumuuya.

Kucinca

Nindakali kwiiya Bbaibbele, ndakatalika kulimvwa kuti kunyina nindakaliluzyi luyando pe. Ndakanyina lubomba alimwi ndakali kuyanda kulikwabilila alimwi tiindakali kubasyoma bantu. Nokuba boobo, Bakamboni, bakanditondezya luyando lwini-lwini. Ciindi nindakaciswa akusulaikwa abanamukwasyi, Bakamboni bakandiswaya akundiyumya-yumya. Luyando lwabo tiilwakali “lwamajwi buyo naa lwaamulomo,” pele lwakali luyando lwini-lwini “lwamumilimo amukasimpe.”—1 Johane 3:18.

Nokuba kuti ndakali kulibonya kuba muntu uuyoosya, Bakamboni bakali kundilanganya ‘calweetelelo’ alimwi bakali kunditondezya “luyando lwabunyina.” (1 Petulo 3:8) Eeci cakali ciindi cakusaanguna kulimvwa kuyandwa mubuumi bwangu. Ndakacinca bube bwangu, alimwi ndakatalika kumuyanda Leza alimwi abantuma. Mpoonya mu December 2004, ndakalyaaba kuli Jehova kwiinda mukubbapatizyigwa mumaanzi. Andre awalo wakabbapatizyigwa nikwakainda ciindi cisyoonto buyo.

Zilongezyo Akati Kamapenzi

Nindakabbapatizyigwa, ndakaba aaluyandisisyo lwakugwasya bambi kutegwa bazyibe luyando lwini-lwini alimwi abululami. Aboobo, ndakasala mulimo waciindi coonse wa Bunakristo, naa bupainiya, kweelana ambobaamba Bakamboni ba Jehova. Kutola lubazu mukwaambila bamwi makani aayaka aamu Bbaibbele kwakali kukatalusya kapati kwiinda kutola lubazu mutwaambo twacisi amumanyongwe. Eeci cakali ciindi ncindakali kugwasya bantu ncobeni!

Mu 2006, ku East Timor kwakaba manyongwe mutwaambo twacisi alimwi. Tubunga tumwi twakatalika kulwana akaambo katwaambo twakacitikide kaindi. Dolopo lya Dili lyakatalika kweendelezyegwa abasikalumamba, eeci cakapa kuti bantu ibakali kukkala kujwe aacisi eeci batije. Mebo ndakaunka antoomwe a Bakamboni bamwi kudolopo lipati lya Baucau, ikulampa makilomita aatandila ku 120 kujwe aadolopo lya Dili. Nitwakasika okuya, penzi lyesu lyakaba cilongezyo mbwaanga twakacikonzya kutalisya mbungano mpya—mbungano yakusaanguna kunze aambungano zyakali mudolopo lya Dili.

Nikwakainda myaka yotatwe, mu 2009, ndakatambwa kuyoojanika kucikolo caalubazu cabaabo babeleka mulimo waciindi coonse wa Bunakristo mudolopo lya Jakarta, ku Indonesia. Bakamboni baku Jakarta bakanditambula camaanza obilo akunditola mumaanda aabo. Luyando lwabo lwini-lwini lwakandikkomanisya kapati. Ndakalimvwa kuti ndakali cibeela “[ca]ciinga coonse cabakwesu,” “mukwasyi” uujanika nyika yoonse wabantu ibabikkilana maano.—1 Petulo 2:17.

Luumuno Lwasika!

Nindakamanizya cikolo ca yunivesiti, ndakapiluka ku Baucau, nkonkuko nkondibede asunu. Cindikkomanisya kapati, nkugwasya bantu kumuuya, mbubwenya mbabakandigwasya andime. Mucikozyanyo, mumunzi umwi uuli afwaafwi adolopo lya Baucau, mebo alimwi abamwi tulabayiisya Bbaibbele bantu batandila ku 20, kubikkilizya abacembeede ibatacikonzyi kubala akulemba. Bantu boonse aaba balajanika kumiswaangano nsondo ansondo, bantu botatwe kuzwa mukabunga aaka bakatusangana ‘mumukwasyi’ wakumuuya kwiinda mukubbapatizyigwa akuba cibeela cambungano ya Banakristo.

Myaka yainda, ndakajana musimbi ulaalubomba alimwi uusangalizya ulaazyina lya Felizarda, walo wakakatambula kasimpe kamu Bbaibbele akuyaambele kumuuya cakufwambaana. Mpoonya mu 2011, twakakwatana. Alimwi ndilikkomene kuti Andre, ubelekela kuofesi ya Bakamboni ba Jehova iili ku East Timor. Bunji bwabanamukwasyi tababusulaiki bukombi bwesu, kubikkilizya abakaapanyina Andre ibakali kuyanda kutuzikka cimwi ciindi.

Kaindi, ndakali kunyema, ndakali kulimvwa kutayandwa alimwi kuti kunyina cakali kunga capa kuti ndiyandwe. Ndilalumba kuli Jehova, nkaambo lino ndajana luyando aluumuno lwini-lwini!

[Cifwanikiso icili apeeji 20]

Ba Egidio kabatola lubazu mutwaambo twacisi

[Cifwanikiso icili apeeji 22]

Ba Egidio aba Felizarda antoomwe abasimbungano bamudolopo lya Baucau ku East Timor