Skip to content

Skip to table of contents

ZICITIKA MUNYIKA

Kulanga-Langa Makani Aajatikizya Malwazi

Kulanga-Langa Makani Aajatikizya Malwazi

Nokuba kuti kuli kuyaambele mumakani aabusilisi, malwazi azumanana kupenzya bantu. Pele bumboni butondezya kuti tulakonzya kulikwabilila kumalwazi manji.

Nyika

Kabunga ka World Health Organization kaamba kuti kuzoosika mumwaka wa 2035 kulangilwa kuti bantu ibali 24 miliyoni banoojanwa abulwazi bwakkansa amwaka. Mweelwe ooyu wayungizyika a 70 pesenti kwiinda amweelwe uuliko lino uuyeeyelwa kuti usika ku 14 miliyoni. Kulangilwa kuti iciyoopa bantu basika kucisela kuciswa, nzintu mbuli kuciindizya kunywa bukoko, kutanyanyaasya mubili, kuneneya kapati, kubalwa zuba, alimwi akufweba.

Britain

Mfwulumende yaku Britain noyakamana kutondezya bumboni mboyakajana, yakatalika kuvwuntauzya kutegwa izyibe naa bulwazi bwa mad cow ibucisa bantu bwakali kukonzya kutambukila kwiinda mukubikkwa bulowa. Bamu Ŋanda ya Milawo, ba Andrew Miller bakaamba kuti: “Twakalibilika kapati kubona bumboni bwakuti bulwazi oobu ibutasilikiki bucileta ntenda kubantu. Twakaambilwa kuti [bulwazi oobu bulakonzya kutambukila] kwiinda mubulowa alimwi azibeela zyamubili izyasofwaazyigwa.”

Norway

Buvwuntauzi ibwakacitwa kwamyaka iili 11 kubantu baku Norway ibali 63,000, butondezya kuti kutyompwa kulakonzya kupa bantu kuba muntenda yakuba abulwazi bwamoyo kusika ku 40 pesenti. Mukuzubulula nzyaakaamba umwi wabasikuvwuntauzya, kabunga kategwa European Society of Cardiology kakaamba kuti kutyompwa takupi buyo ma hormones aapa muntu kutyompwa kutalika kubeleka pele alimwi apa muntu kutatobela lulayo lukonzya kupa kuti apone.

United States

Basayaansi bavwuntauzya ntenda zikonzya kuba kubuumi bwesu kwiinda mumulota wamisanga yatombwe uucaala, mulusuko lujanika mumaanda, mumaluumu amuhotela, alimwi amumyootokala. Kwaambwa kuti mulota ooyu ulakonzya kuleta ntenda ikuti wakkala kwaciindi cilamfwu.