Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 47

LWIIMBO 103 Beembezi Nzipego Mubantu

Bakwesu​—Sena Muli Mukusolekesya Kusika Azyeelelo Zyakuba Mwaalu?

Bakwesu​—Sena Muli Mukusolekesya Kusika Azyeelelo Zyakuba Mwaalu?

“Ikuti naa muntu uyanda kuba mulangizi, uyanda mulimo mubotu.”1TIM. 3:1.

ZILAAYIIGWE

Zyeelelo zyamu Magwalo zimwi mukwesu nzyayelede kuzuzikizya kutegwa ayelele kuba mwaalu.

1-2. ‘Mulimo nzi mubotu’ ngwacita mwaalu?

 IKUTI kamubeleka mbuli mukutausi, tacidoonekwi kuti mwabeleka canguzu kuba abube buyandika kutegwa mube mwaalu. Sena inga mwayanda kubeleka “mulimo mubotu” ngobabeleka baalu?—1Tim. 3:1

2 Ino mwaalu ubeleka mulimo nzi? Cabusungu, ulatola lubazu kukambauka ambungano, ulabeleka canguzu kucita bweembezi akuyiisya alimwi ulayumya lusyomo lwa Banakristonyina kwiinda muzintu nzyaamba alimwi akucita. Nkakaambo kaako Bbaibbele lyaamba baalu aabo ibabeleka canguzu kuti ‘nzipego mubantu.’—Ef. 4:8.

3. Mbuti mukwesu mbwakonzya kweelela kuba mwaalu? (1 Timoteyo 3:​1-7; Tito 1:​5-9)

3 Mbuti mbomukonzya kweelela kuba mwaalu? Kweelela kuba mwaalu, kuliindene amuntu mbwakonzya kweelela kulembwa mulimo umwi wakumubili. Kutegwa ayelele, weelede kuba aluzyibo ndobayanda aabo basikumulemba mulimo. Mukwiimpana, kutegwa mweelele kuba mwaalu, tamweelede kugolela buyo akuba aluzyibo mubukambausi alimwi amukuyiisya. Pele alimwi mweelede kuzuzikizya zyeelelo zyamu Magwalo zyabaalu izilembedwe kulugwalo lwa 1 Timoteyo 3:​1-7 a Tito 1:​5-9. (Amubale.) Mucibalo eeci, tulalanga-langa zyeelelo zyaambidwe mutupango ootu. Tulabona mukwesu mbwakonzya kuba ampuwo mbotu, kuba silutwe mubotu wamukwasyi alimwi acikonzya kumugwasya kubelekela mbungano.

KUBA AMPUWO MBOTU

4. Ino caamba nzi kuba muntu “uutakwe kampenda”?

4 Kutegwa mweelele kuba mwaalu, mweelede kuba muntu “uutakwe kampenda.” Eeci caamba kuba ampuwo mbotu mumbungano akaambo kakuti bukkale bwanu buli kabotu. Kunze lyaboobo, mweelede kuti kamujisi “mpuwo mbotu kubantu bakunze.” Masimpe kuti, bantu batamubelekeli Jehova balakonzya kwaamba zintu zibyaabi kujatikizya nzyomusyoma. Nokuba boobo, tabeelede kuba atwaambo tubapa kumudooneka kuti naa muli bantu basyomeka alimwi bali kabotu. (Dan. 6:​4, 5) Aboobo amulibuzye kuti, ‘Sena ndilijisi mpuwo mbotu mumbungano alimwi akubantu bakunze?’

5. Ino inga mwatondezya buti kuti ‘mulabuyandisya bubotu’?

5 Ikuti kamuli muntu “uuyandisya bubotu,” munoobikkila maano kubube bubotu mbobajisi bamwi alimwi akubalumbaizya. Alimwi munooyandisya kucitila bamwi zintu zibotu, nokuba kucita ziinda aali zyeezyo nzyomweelede kucita. (1Tes. 2:8) Nkaambo nzi bube oobu ncobuyandika kapati kubaalu? Nkaambo kakuti ndendilyo nobayookkomana kubelesya ciindi cabo cinji kulanganya mbungano alimwi akuzuzikizya milimo njobapedwe. (1Pet. 5:​1-3) Nokuba kuti milimo njobacita iyandika kubeleka canguzu, balajana lukkomano lunji akaambo kakubelekela bamwi.—Mil. 20:35.

6. Ino ‘kusamausya beenzu’ caamba nzi? (Bahebrayo 13:​2, 16; amubone acifwanikiso.)

6 Mulakonzya kutondezya kuti muli bantu ‘basamausya beenzu,’ ciindi nomucitila bamwi zintu zibotu, kubikkilizya abaabo batali balongwe banu. (1Pet. 4:9) Bbuku limwi lyakaamba kuti: “Muntu uusamausya beenzu ulatondezya luzyalo nokuba kubantu mbatazyi alimwi ulakkomana kapati kubatamba kuŋanda yakwe.” Amulibuzye kuti: “Ino ndijisi mpuwo iili buti caboola kukusamausya beenzu?”(Amubale Bahebrayo 13:​2, 16.) Muntu uusamausya beenzu, ulatondezya luzyalo kubeenzu bamusyobo uuli woonse. Mucikozyanyo, ulacita oobo kubantu bapengede, kubaambi baswaya alimwi akuli bamwi babeleka canguzu kukulwaizya bakwesu abacizyi, mbuli balangizi bamabazu.—Matl. 18:​2-8; Tus. 3:27; Lk. 14:​13, 14; Mil. 16:15; Rom. 12:13.

Banabukwetene batambula mulangizi weendeenda amukaintu wakwe kuŋanda yabo (Amubone muncali 6)


7. Ino mwaalu inga watondezya buti kuti ‘tali simuyanda mali’?

7 “Ikutali simuyanda mali.” Eeci caamba kuti tamuciindizyi kubikkila maano kapati kuzintu zyakumubili. Tacikwe makani muli bavwubi naa bacete, kubelekela Jehova ncecintu ciyandika kapati mubuumi bwanu. (Mt. 6:33) Mulabelesya ciindi canu, nguzu alimwi azintu nzyomujisi kukomba Jehova, kulanganya mukwasyi wanu alimwi akubelekela bakwesu abacizyi mumbungano. (Mt. 6:24; 1Joh. 2:​15-17) Amulibuzye kuti: ‘Ino ndaabona buti mali? Sena ndilakkutila azintu nzyondijisi? Naa sena ndibikkila kapati maano kuyanda kujana mali manji alimwi azintu zinji zyakumubili?’—1Tim. 6:​6, 17-19.

8. Ino ninzila nzi zimwi momukonzya kutondezya kuti ‘tamuciindizyi muzilengwa’ alimwi ‘mulalilesya’?

8 Ikuti kamuli muntu “uutaciindizyi muzilengwa” alimwi “uulilesya,” nkokuti mulanyoneka mumbazu zyoonse zyabuumi bwanu. Eeci cibikkilizya kutaciindizya mumakani aakulya, kunywa, kusama, kulibamba alimwi amuli zyakulikondelezya. Kunyina nomwiiya bantu aabo batabelekeli Jehova. (Lk. 21:34; Jak. 4:4) Mulazumanana kukkazika moyo nociba ciindi bamwi nobamunyemya. Kunyina ‘nomuli bakolwi’ naa kuzyibwa kuti mulanywa kapati bukoko. Amulibuzye kuti: ‘Sena mbondipona kutondezya kuti tandiciindizyi muzilengwa alimwi ndilalilesya?’

9. Ncinzi cijatikizyidwe mukuba muntu “uulibatamika” alimwi “mulondo”?

9 Ikuti kamuli bantu ‘balibatamika,’ nkokuti mulayeeya ncolyaamba Bbaibbele mubukkale bumwi abumwi. Mulazinzibala kuyeeya kujatikizya njiisyo zyamu Bbaibbele mbozikonzya kubeleka mubukkale bumwi abumwi, alimwi eeci camugwasya kumvwisya zintu akusala cabusongo. Taakwe nomucita zintu kakunyina kusaanguna kuyeeya. Muciindi caboobo, muba masimpe kuti mulijisi makani oonse aayandika. (Tus. 18:13) Akaambo kaceeci, musala cabusongo calo ceendelana akuyanda kwa Jehova. Ikuti kamuli ‘balondo,’ mulabikkila maano kuzintu zyoonse nzyomucita alimwi mulazicita aciindi ceelede. Inga muzyibidwe kuba bantu basyomeka alimwi batobela busolozi. Bube oobu, bulakonzya kupa kuti mube ampuwo mbotu. Lino amuleke tubandike mbomukonzya kuzuzikizya zyeelelo zyamu Magwalo mukuba silutwe mubotu wamukwasyi.

KUBA SILUTWE MUBOTU WAMUKWASYI

10. Mbuti mulumi mbwakonzya kutondezya kuti ulabeendelezya “kabotu bamuŋanda yakwe”?

10 Ikuti kamuli mulumi kumane muyanda kuba mwaalu, awalo mukwasyi wanu uyandika kuba ampuwo mbotu. Aboobo muyandika kuba ‘muntu ubeendelezya kabotu bamuŋanda yanu.’ Mweelede kuba ampuwo mbotu yakuulanganya caluyando mukwasyi wanu alimwi akusala zintu zikonzya kuugwasya. Eeci caamba kuti mweelede kusololela kukomba mumukwasyi, kuba masimpe kuti munamukwasyi umwi aumwi ulajanika kumiswaangano alimwi akubagwasya kuti kabacikonzya kucita kabotu mumulimo wakukambauka. Nkaambo nzi eeci ncociyandika kapati? Mwaapostolo Paulo wakaamba kuti: “Ikuti muntu katacizyi kweendelezya bamuŋanda yakwe mwini, ino mbuti mbwakonzya kulanganya mbungano ya Leza?”—1Tim. 3:5.

11-12. Ino bukkale bwabana inga bwazijatikizya buti zyeelelo zyamukwesu? (Amubone acifwanikiso.)

11 Ikuti kamuli muzyali, nkokuti bana banu boonse ibajisi myaka iitasiki ku 18 yakuzyalwa beelede kuti ‘kabalibombya cakumaninina.’ Mweelede kubayiisya caluyando. Masimpe mulayanda kuti kabakkomene, kabaseka-seka alimwi akusobana mbuli bana bambi boonse. Nokuba boobo, mweelede kubayiisya kuti kabamumvwida, kababalemeka bamwi alimwi akulilemeka kabotu. Kuyungizya waawo, mweelede kubagwasya bana banu kuba acilongwe cibotu a Jehova, kupona kweelana anjiisyo zyamu Bbaibbele alimwi akuba ambaakani yakuyoobbapatizyigwa.

12 “Uujisi bana basyoma ibatapedwe mulandu uuli woonse wabukkale bwabutaka naa ibatamvwi kulaigwa.” Ikuti mwana uusyoma wamumukwasyi wacita cibi cipati, ino eeco inga cabajatikizya buti bausyi? Ikuti bausyi tiibakali kubikkila maano kumuyiisya alimwi akumulaya, cilakonzya kupa kuti bateeleli kuzumanana kubeleka kabali baalu.—Amubone Ngazi Yamulindizi ya November 1, 1996, p. 17, munc. 6-7.

Basilutwe bamikwasyi balabayiisya bana babo kwiinda mukubagwasya kutola lubazu mumbazu zisiyene-siyene zyamulimo uusetekene (Amubone muncali 11)


KUBELEKELA MBUNGANO

13. Mbuti mbomukonzya kutondezya kuti muli muntu “uunyoneka,” “ikutali muntu uutanyoneki”?

13 Bakwesu ibajisi bube bubotu bwa Bunakristo balaigwasya kapati mbungano. Muntu “uunyoneka,” ukulwaizya luumuno. Ikuti kamuyanda kuzyibwa kuti muli bantu banyoneka, mweelede kubaswiilila bamwi akusola kumvwisya mbobalimvwa. Mucikozyanyo, amweezeezye kuti mwakaba kale mwaalu. Mpoonya muli mumuswaangano wakabunga kabaalu, sena muyookuzumina kusala kwabaalu banji ikuti kakunyina mulawo naa njiisyo yamu Bbaibbele yasotokwa? ‘Ikutaba muntu uutanyoneki’ caamba kuti tamusinikizyi bamwi kucita zintu mbuli mbomuyanda. Pele mulizyi mbociyandika kubikkila maano kumizeezo yabamwi. (Matl. 13:​8, 9; Tus. 15:22) Kunyina nomuli ‘basinkazi’ naa ‘bafwambaana kukalala.’ Eeci caamba kuti mulabalemeka bamwi alimwi tamukazyanyi ambabo. Muciindi caboobo, mulabatondezya luzyalo. Mbuli muntu siluumuno, mulabeleka canguzu kubamba luumuno abamwi nomuba mubukkale bukatazya. (Jak. 3:​17, 18) Majwi aanu aaluzyalo alakonzya kupa kuti bamwi bacince mbobazilanga zintu, nobaba baabo bamukazya.—Bab. 8:​1-3; Tus. 20:3; 25:15; Mt. 5:​23, 24.

14. Ino caamba nzi ‘kutaba muntu wakasanduka caino-ino’ alimwi ‘akusyomeka’?

14 Mukwesu weelela kuba mwaalu, teelede kuba muntu “wakasanduka caino-ino.” Nokuba kuti tauli mulawo buya kuti kamubbapatizyidwe kwamyaka minji, pele muyandika ciindi kutegwa mube Munakristo uusimide. Mbubwenya mbuli Jesu, mweelede kuba bantu balicesya alimwi balisungwide kubelekela Jehova munzila iili yoonse. Alimwi cakukkazika moyo, mweelede kulindila Jehova kutegwa amupe mikuli imwi iiyungizyidwe mumbungano. (Mt. 20:23; Flp. 2:​5-8) Mulakonzya kutondezya kuti ‘mulasyomeka’ kwiinda mukukakatila kuli Jehova, kuzyeelelo zyakwe ziluleme alimwi akutobela busolozi mboipa mbunga.—1Tim. 4:15.

15. Sena baalu boonse beelede kuba baambi bacibwene? Amupandulule.

15 Cakusalazya, Magwalo aamba kuti balangizi beelede kuba bantu bakonzya ‘kuyiisya kabotu.’ Pele sena eeci caamba kuti mweelede kuba mwaambi uucibwene? Peepe. Tabali baalu boonse bacibwene kupa makani. Nokuba boobo, ciindi nobayiisya alimwi akucita nyendo zyabweembezi, baalu beelede kuti kabacikonzya kulibelesya kabotu Bbaibbele kutegwa bayiisye alimwi akukulwaizya bakwesu abacizyi. (Amweezyanisye a 1 Bakorinto 12:​28, 29 alimwi a Baefeso 4:11.) Nokuba kuti tamuyandiki kuba mwaambi uucibwene buya, mweelede kuzumanana kubeleka canguzu kutegwa mucikonzye kuba mwiiyi mubotu. Mbuti mbomukonzya kucita oobo?

16. Mbuti mbomukonzya kuba mwiiyi mubotu? (Amubone acifwanikiso.)

16 “Uukakatila kumajwi aasyomeka.” Kutegwa mucikonzye kuba mwiiyi mubotu, nzyomuyiisya zyeelede kuti kaziyeeme alulayo luzwa mu Jwi lya Leza. Aboobo, mweelede kuba abubambe busitikide bwakwiiya Bbaibbele alimwi azyakumwaya zyesu. (Tus. 15:28; 16:23) Ciindi nomwiiya, amubikkile maano kubona zyakumwaya zyesu mbozitupandulula tupango twamu Bbaibbele kutegwa mutubelesye kabotu. Mpoonya ciindi nomuyiisya, amusolekesye kugwasya baswiilizi banu kumuyanda kapati Jehova alimwi akubelesya nzyobaiya. Mulakonzya kuyungizya luzyibo lwanu mukuyiisya kwiinda mukulomba lugwasyo kubaalu bacibwene alimwi akulubelesya. (1Tim. 5:17) Baalu beelede kuti ‘kabacikonzya kubakulwaizya’ bakwesu abacizyi. Nokuba boobo, zimwi ziindi inga bayandika kubapa lulayo naa ‘kubasinsa’ buya. Mubukkale boonse oobu, beelede kubeendelezya caluzyalo. Ikuti kamuli batete moyo, kamuli basiluyando alimwi zyoonse nzyomuyiisya kaziyeeme aa Jwi lya Leza, muyooba mwiiyi mubotu akaambo kakuti mwiiya Jesu, Mwiiyi Mupati.—Mt. 11:​28-30; 2Tim. 2:24.

Mukutausi ulayiya mbwakonzya kukulwaizya bamwi kubelesya Bbaibbele ciindi nabeleka amwaalu uucibwene. Mukutausi wiinduluka makani aakwe ngayoopa kumbungano kumbele aacimbonimboni (Amubone muncali 16)


AMUZUMANANE KUBELEKA CANGUZU KUTEGWA MUSIKE AZYEELELO

17. (a) Ncinzi cikonzya kugwasya bakutausi kuzumanana kubeleka canguzu kutegwa basike azyeelelo? (b) Ncinzi baalu ncobeelede kuyeeya ciindi nobalanga-langa bakwesu bakonzya kusalwa kuba baalu? (Amubone kabbokesi kakuti “ Amuzilange Kabotu Zintu Ciindi Nomulanga-langa Bamwi.”)

17 Bamana kulanga-langa zyeelelo zyakuba mwaalu, bakutausi bamwi balakonzya kulimvwa kuti kunyina nobakonzya kusika azyeelelo eezyo. Pele kamuyeeya kuti Jehova alimwi ambunga yakwe kunyina nobalangila kuti mulondoke buya. (1Pet. 2:21) Alimwi muuya wa Jehova nguukonzya kumugwasya kutegwa musike azyeelelo eezyi. (Flp. 2:13) Sena kuli bube bumwi bugaminide mbomukonzya kuyanda kuba ambubo? Amupaile kuli Jehova kujatikizya bube oobo. Amuvwuntauzye kujatikizya mbubo akulomba mwaalu umwi kutegwa amugwasye kubona mpomuyandika kubambulula.

18. Ino bakutausi boonse bakulwaizyigwa kucita nzi?

18 Bakwesu, toonse buyo, kubikkilizya abaabo bakaba kale baalu, atuzumanane kuba abube bwaambwa mucibalo eeci. (Flp. 3:16) Sena muli mukutausi? Amuzumanane kuyaambele! Amumulombe Jehova kuti amuyiisye akumugwasya kuti mumubelekele cakumaninina alimwi akubelekela bakwesu abacizyi mumbungano. (Is. 64:8) Aboobo, Jehova aamulongezye ciindi nomubeleka canguzu kutegwa mweelele kuba mwaalu.

LWIIMBO 101 Kubelekela Antoomwe Calukamantano