Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 44

LWIIMBO 33 Kowaala Mukuli Wako Uuminya Mumaanza aa Jehova

Mbomukonzya Kuliyumya Ciindi Nomwacitilwa Cakutalulama

Mbomukonzya Kuliyumya Ciindi Nomwacitilwa Cakutalulama

“Utalilekeli kuzundwa abubi pe, pele kozumanana kuzunda bubi kwiinda mukucita zibotu.”—ROM. 12:21.

ZILAAYIIGWE

Ncomukonzya kucita ciindi nomwacitilwa cakutalulama kutegwa zintu zitaindili kubija.

1-2. Muunzila nzi motukonzya kucitilwa cakutalulama?

 JESU wakaamba cikozyanyo cijatikizya mukamufwu walo iwakazumanana kulomba mubetesi kutegwa amugwasye nkaambo muntu umwi tanaakali kumweendelezya kabotu. Tacidoonekwi buya kuti, basikwiiya ba Jesu bakali kumvwisya mbwaakalimvwide mukamufwu wamucikozyanyo eeci, nkaambo bantu kuciindi eeco kanji-kanji bakali kucitilwa cakutalulama. (Lk. 18:​1-5) Mbubwenya buyo, andiswe tulakonzya kumumvwisya mukamufwu ooyu nkaambo toonse ambweni aciindi cimwi twakacitilwa cakutalulama.

2 Bantu banji munyika mazuba aano balaalusalululo, tabakwe luzyalo alimwi mbaasyaacivwulemwangu. Akaambo kaceeci, tulizyi kuti zimwi ziindi inga tiitweendelezyegwa kabotu. (Muk. 5:8) Nokuba boobo, tulakonzya kutyompwa kapati ikuti mukwesu naa mucizyi nguwatatweendelezya kabotu. Bwini mbwakuti mukwiimpana abaabo batupenzya naa batukazya, bakwesu abacizyi inga tabajisi makanze aakutucitila cakutalulama, nkuti buyo tabalondokede. Pele tulakonzya kwiiya zinji kuli Jesu kujatikizya ncaakacita ciindi basikumukazya nobakamucitila cakutalulama. Ikuti katucikonzya kubakkazikila moyo basikutukazya ibatucitila cakutalulama, nkokuti tweelede kwiinda kubakkazikila moyo basyomima. Ino Jehova ulimvwa buti ciindi bantu batali basyomi naa bakwesu abacizyi nobatucitila cakutalulama? Sena ulabikkila maano?

3. Ino tuzyi buti kuti Jehova ulabikkila maano kujatikizya babelesi bakwe mbobeendelezyegwa?

3 Jehova ulabikkila maano kapati kujatikizya mbotweendelezyegwa, kayi “ulabuyandisya bululami.” (Int. 37:28) Jesu wakasyomezya kuti Jehova uyoobona masimpe kuti, ‘twakoswedwa makani cabululami alimwi cakufwambaana’ aciindi ceelede. (Lk. 18:​7, 8) Lino-lino uyakwaagusya mapenzi oonse aatucitikila alimwi akutalulama kuli koonse.—Int. 72:​1, 2.

4. Ndugwasyo nzi Jehova ndwatupa mazuba aano?

4 Nokuba kuti tweelede kulindila ciindi Jehova nayakuleta bululami, pele noliba lino ulatugwasya ciindi bamwi nobatucitila cakutalulama. (2Pet. 3:13) Mucikozyanyo, ulatuyiisya ncotweelede kucita ciindi notwateendelezyegwa kabotu kutegwa zintu zitaindili kubija. Nzila imwi mbwacita oobo nkwiinda mukubelesya cikozyanyo ca Mwanaakwe. Kunze lyaboobo, ulatupa lulayo lugwasya ndotukonzya kubelesya ciindi notwacitilwa cakutalulama.

AMUCENJELE KUJATIKIZYA NCOMUCITA CIINDI NOMWACITILWA CAKUTALULAMA

5. Nkaambo nzi ncotweelede kucenjela kujatikizya ncotucita ciindi notwacitilwa cakutalulama?

5 Kutalulama kulakonzya kutupa kulimvwa bubi kapati alimwi akutyompwa. (Muk. 7:7) Oobo mbobakalimvwa abalo babelesi basyomeka mbuli Jobu a Habakuku. (Job. 6:​2, 3; Hab. 1:​1-3) Kulimvwa boobu tacilubide pe, pele tweelede kucenjela kutegwa tutaciti cintu citaluzi.

6. Ino cikozyanyo ca Abisalomu cituyiisya nzi? (Amubone acifwanikiso.)

6 Ciindi muntu naatucitila cakutalulama naa kucitila muntu ngotuyanda, inga twayanda kujolela cibi. Pele kucita boobo inga kwapa kuti zintu ziindile buya kubija. Amubone cikozyanyo ca Abisalomu mwana wa Mwami Davida. Wakanyema kapati ciindi Amunoni naakajata mucizyi wakwe Tamara. Kweelana a Mulawo wa Musa, Amunoni wakeelede kujaigwa akaambo kaceeci ncaakacita. (Lev. 20:17) Nokuba kuti kakali kulimvwisya kaambo kakapa kuti Abisalomu anyeme, pele tali nguwe wakeelede kumujaya Amunoni.—2Sam. 13:​20-23, 28, 29.

Abisalomu wakanyema kapati ciindi mucizyi wakwe Tamara naakajatwa (Amubone muncali 6)


7. Ino kutalulama kwakamujatikizya buti sintembauzyo?

7 Ciindi aabo ibacitila bamwi cakutalulama nobalibonya mbuli kuti tabasubulwi, tulakonzya kutalika kuyeeya kuti tacigwasyi kucita ciluzi. Amubone cikozyanyo casintembauzyo iwakabona basizibi ibakali kulibonya kuzwidilila kwiinda mukubacitila cakutalulama bantu bali kabotu. Wakaamba kuti: “Aaba mbantu babi, ibaliibide lyoonse buyo.” (Int. 73:12) Kuyungizya waawo, wakatyompwa kapati ciindi naakabona kutalulama ikwakali kucitika cakuti wakayeeya kuti tacigwasyi kubelekela Jehova. Wakaamba kuti: “Ciindi nindakali kusola kuti ndaamvwisye makani aaya, cakandikatazya kapati.” (Int. 73:​14, 16) Mane buya wakaamba kuti: “Lino mebo, maulu aangu akatiileye; maulu aangu akatiitezemuke.” (Int. 73:2) Cintu cikozyenye aceeci cakamucitikila mukwesu Alberto. a

8. Ino kucitilwa cakutalulama kwakamujatikizya buti mukwesu umwi?

8 Mukwesu Alberto wakatamikizyigwa kuti wakali kubba mali aambungano. Akaambo kaceeci, wakasweekelwa mikuli alimwi banji mumbungano ibakaazyiba makani aaya bakaleka kumulemeka. Wakaamba kuti: “Ndakanyema kapati akutyompwa.” Wakanyema kapati cakuti wakaleka akujanika kumiswaangano alimwi tanaakacisungweede kumuuya kwamyaka yosanwe. Cakuluula eeci citondezya cikonzya kucitika kuti twalekela kunyema kutweendelezya ciindi notwacitilwa cakutalulama.

AMWIIYE JESU MBWAAKALIYUMYA CIINDI NAAKACITILWA CAKUTALULAMA

9. Ino nkutalulama kuli buti kwakamucitikila Jesu? (Amubone acifwanikiso.)

9 Jesu wakatusiila cikozyanyo cibotu kapati kujatikizya mbotukonzya kuliyumya ciindi notwacitilwa cakutalulama. Banji tiibakali kumweendelezya kabotu kubikkilizya abamukwasyi wakwe. Mucikozyanyo, bacibbululu bakamwaamba kuti wasondoka, basololi bazikombelo bakaamba kuti nguzu wakali kuzijana kumadaimona, mpoonya basikalumamba bana Roma bakamusampaula, kumusubula mane buya akumujaya. (Mk. 3:​21, 22; 14:55; 15:​16-20, 35-37) Nokuba boobo, Jesu wakaliyumya kukucitilwa cakutalulama koonse ooku alimwi kunyina naakajolela cibi. Ino inga twaiya nzi kucikozyanyo cakwe?

Jesu wakatusiila cikozyanyo cibotu kapati kujatikizya mbotukonzya kuliyumya ciindi notwacitilwa cakutalulama (Amubone muncali 9-10)


10. Ino Jesu wakaliyumya buti kukutalulama? (1 Petro 2:​21-23)

10 Amubale 1 Petro 2:​21-23. b Jesu wakatusiila cikozyanyo cibotu kapati ncotweelede kutobela ciindi notwacitilwa cakutalulama. Mucikozyanyo, wakalizyi ciindi naakeelede kwaambaula aciindi naakeelede kuumuna. (Mt. 26:​62-64) Zimwi ziindi bamwi nobakali kwaamba makani aakubeja kujatikizya nguwe, wakali kusala kuumuna buyo. (Mt. 11:19) Mpoonya ciindi naakali kwaambaula, kunyina naakali kubasampaula naa kubakonga basikumupenzya. Jesu wakali kulilesya nkaambo “wakalyaaba mumaanza aayooyo uubeteka cabululami.” Wakalizyi kuti Jehova wakali kubona ciindi naakali kucitilwa cakutalulama. Alimwi wakalijisi lusyomo lwakuti Jehova wakali kuyookumana kutalulama koonse aciindi ceelede.

11. Ninzila nzi zimwi motukonzya kulijata kwaambaula? (Amubone azifwanikiso)

11 Tulakonzya kumwiiya Jesu kwiinda mukulijata kwaambaula ciindi notwacitilwa cakutalulama. Kutalulama kumwi inga kakutayi koomoonga, aboobo tulakonzya kusala kukulanga buyo. Naa tulakonzya kuumuna buyo kutegwa tweelebe kwaamba cintu calo cikonzya kupa kuti zintu ziindile buya kubija. (Muk. 3:7; Jak. 1:​19, 20) Pele zimwi ziindi inga twayandika kwaamba kujatikizya kutalulama ooko naa kwiiminina kasimpe. (Mil. 6:​1, 2) Ikuti naa twasala kwaambaula, tweelede kucita oobo cabubombe alimwi acabulemu kapati.—1Pet. 3:15. c

Ciindi notwacitilwa cakutalulama, tulakonzya kumwiiya Jesu kwiinda mukusala notweelede kwaambaula alimwi ambotukonzya kwaambaula (Amubone muncali 11-12)


12. Mbuti mbotulyaaba “mumaanza ayooyo uubeteka cabululami”?

12 Kunze lyaboobo, tulakonzya kumwiiya Jesu kwiinda mukulyaaba “mumaanza aayooyo uubeteka cabululami.” Ciindi bamwi nobatalika kutuyeeyela zintu zitali kabotu naa nobatucitila cakutalulama, tulakonzya kusyoma kuti Jehova nguuzyi masimpe. Lusyomo luli boobu lulakonzya kutugwasya kuliyumya ciindi notwacitilwa cakutalulama, nkaambo tulizyi kuti Jehova uyoozibamba zintu. Aboobo kwiinda mukusiya makani mumaanza aa Jehova, cilakonzya kutugwasya kutazumanana kunyema naa kubikkilila. Kayi kuzumanana kunyema akaambo kabamwi kulakonzya kupa kuti tucite cintu citaluzi, tumaninwe lukkomano alimwi akunyonganya cilongwe cesu a Jehova.—Int. 37:8.

13. Ncinzi cikonzya kutugwasya kuliyumya ciindi notwacitilwa cakutalulama?

13 Kwaamba masimpe, inga tiitwacikonzya kumwiiya Jesu cakulondoka. Zimwi ziindi, tulakonzya kwaamba naa kucita zintu zikonzya kutupa kuusa. (Jak. 3:2) Alimwi kutalulama kumwi, kulakonzya kututyompya akutucisa mubuumi bwesu boonse. Ikuti kamuli mubukkale buli boobu, amuzyibe kuti Jehova ulizibwene zyoonse zimucitikila. Awalo Jesu ulizyi mbomulimvwa nkaambo wakacitilwa kale cakutalulama. (Heb. 4:​15, 16) Kunze lyacikozyanyo ca Jesu, Jehova alimwi watupa Jwi lyakwe lyalo likonzya kutugwasya ciindi notwacitilwa cakutalulama. Amuleke tulange-lange tupango tobilo kuzwa mulugwalo lwa Baroma twalo tukonzya kutugwasya.

“AMUBUSIILE BUSENA BUKALI BWA LEZA”

14. Ino caamba nzi ‘kubusiila busena bukali bwa Leza’? (Baroma 12:19)

14 Amubale Baroma 12:19. Mwaapostolo Paulo wakakulwaizya Banakristo ‘kubusiila busena bukali bwa Leza.’ Mbuti mbotukonzya kucita oobo? Tulabusiila busena bukali bwa Jehova kwiinda mukulekela kuti akalete bululami aciindi cakwe ceelede alimwi amunzila njayanda. Naakacitilwa cakutalulama, mukwesu wazina lya John wakaamba kuti: “Ndakeelede kuleka kunyema kutegwa ndeelebe kucita cintu citaluzi nokuba kuti eeci tiicakali cuuba-uba. Lugwalo lwa Baroma 12:19 lwakandigwasya kukkazika moyo akulindila Jehova.”

15. Nkaambo nzi ncocigwasya kulindila Jehova kuti alimane nguwe penzi?

15 Tulagwasyigwa kuti twalindila Jehova kuti alimane nguwe penzi. Ikuti twacita oobo, tulakonzya kweeleba kucimwa alimwi akutyompwa kuboola akaambo kakusola kulimana penzi tobeni. Jehova uliyandide kutugwasya. Cili mbuli kuti utwaambila kuti: “Amukusiye kutalulama koonse mumaanza aangu, ndilakulanganya.” Ikuti twacisyoma cisyomezyo ca Jehova cakuti “Ndime nendiyoopilusya cibi,” tatukazumanani kubikkilila, pele tunoosyomede kuti Jehova uyoozibamba zintu munzila mbotu kapati. Eeci ncicakagwasya mukwesu John iwaambidwe kale. Wakaamba kuti: “Ikuti ndamulindila Jehova, uyakwaalanganya makani munzila mbotu kapati kwiinda mbondikonzya kucita mebo.”

“AMUZUMANANE KUZUNDA BUBI KWIINDA MUKUCITA ZIBOTU”

16-17. Ino mupailo inga watugwasya buti ‘kuzumanana kuzunda bubi kwiinda mukucita zibotu’? (Baroma 12:21)

16 Amubale Baroma 12:21. Paulo alimwi wakakulwaizya Banakristo ‘kuzumanana kuzunda bubi kwiinda mukucita zibotu.’ Mu Mulumbe wakwe Waacilundu, Jesu wakaamba kuti: “Amuzumanane kuyanda basinkondonyoko akubapailila aabo bamupenzya.” (Mt. 5:44) Amana buya eeco ncaakacita walo. Ambweni inga twayeeya mapenzi Jesu ngaakaliyumya, ciindi naakali kugagailwa acisamu abasikalumamba bana Roma. Wakeendelezyegwa calunya alimwi wakaliyumya kukucisa kutaambiki. Kwaamba masimpe, tatukonzyi kumvwisya bwini mbwaakapenga.

17 Jesu wakazumanana kuba siluyando alimwi akusyomeka kuli Jehova nokuba kuti wakacitilwa cakutalulama. Muciindi cakulomba kuti basikalumamba aabo basubulwe, Jesu wakapaila kuti: “Taata, kobalekelela nkaambo tabazyi ncobacita.” (Lk. 23:34) Ikuti katubapailila aabo batucitila cakutalulama, cilakonzya kupa kuti tuleke kubabikkilila akunyema, alimwi buya cilakonzya kupa kuti tucince mbotubabona.

18. Ino mupailo wakamugwasya buti mukwesu Alberto amukwesu John ciindi nobakacitilwa cakutalulama?

18 Mupailo wakabagwasya bakwesu bobilo baambidwe kale mucibalo eeci kuliyumya ciindi nobakacitilwa cakutalulama. Mukwesu Alberto wakaamba kuti: “Ndakabapailila bakwesu ibatakandeendelezya kabotu. Alimwi ndakamulomba Jehova kwaziindi zili mbozibede kutegwa andigwasye kuleka kunyema kujatikizya kutalulama kwakandicitikila.” Cikkomanisya ncakuti, mukwesu Alberto lino ulamubelekela alimwi Jehova cakusyomeka. Mukwesu John wakaamba kuti: “Ziindi zinji ndakali kumupailila mukwesu uulya iwatakandeendelezya kabotu. Mipailo iili boobu yakandigwasya kumulanga munzila iili kabotu kakunyina kumubeteka. Kucita boobo alimwi kwakandigwasya kuba aluumuno lwamumizeezo.”

19. Ncinzi ncotweelede kucita kufwumbwa katucili munyika eeyi mbyaabi? (1 Petro 3:​8, 9)

19 Kufwumbwa kuti katucili munyika eeyi mbyaabi, tuyoozumanana kucitilwa cakutalulama. Tacikwe makani abukkale motukonzya kulijana, tweelede kuzumanana kupaila kuli Jehova kutegwa atugwasye. Kuyungizya waawo, atumwiiye Jesu mbwaakacita ciindi naakacitilwa cakutalulama akuzumanana kubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele kutegwa zitugwasye. Ikuti twacita oobo, tulakonzya kuba masimpe kuti Jehova uyootulongezya.—Amubale 1 Petro 3:​8, 9.

LWIIMBO 38 Uyoomuyumya

a Mazina amwi acincwa.

b Mulugwalo lwa 1 Petro caandaano 2 a 3, Petro wakaamba kujatikizya bukkale bwalo Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna mobakacitilwa cakutalulama kuli basimalelaabo basilunya naa bamalumi babo ibatakali basyomi.—1Pet. 2:​18-20; 3:​1-6, 8, 9.

c Amubone kavidiyo kakuti Luyando Mbolusololela Kuluumuno Lwini-lwini a jw.org.