Skip to content

Skip to table of contents

Amuzumanane Kutatola Lubazu Mutwaambo Twacisi Munyika Eeyi Iitakamantene

Amuzumanane Kutatola Lubazu Mutwaambo Twacisi Munyika Eeyi Iitakamantene

“Zintu zya Leza amupe Leza.”—MATAYO 22:21.

NYIMBO: 33137

1. Mbuti mbotukonzya kumvwida Leza alimwi amfwulumende zyabantu?

IBBAIBBELE lituyiisya kuti tweelede kulemeka mfwulumende zyabantu, pele alimwi litwaambila kuti tweelede kumvwida Leza lyoonse. (Milimo 5:29; Tito. 3:1) Ino eeci inga cakonzyeka buti? Jesu wakapandulula njiisyo iitugwasya kuzyiba ngotweelede kumvwida. Wakaamba kuti tweelede kupa ‘Kaisara zintu zya Kaisara, pele zintu zya Leza atupe Leza.’ [1] (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.) (Matayo 22:21) Tulapa “Kaisara zintu zya Kaisara” ciindi notumvwida milawo yamfwulumende, notulemeka baiminizi bamfwulumende alimwi anotutela mitelo. (Baroma 13:7) Nokuba boobo, ikuti mfwulumende yatwaambila kucita cintu cimwi Leza ncatayandi, tweelede kukaka, pele lyoonse tweelede kucita oobo cabulemu.

2. Mbuti mbotutondezya kuti tatutoli lubazu mutwaambo twacisi itucitika munyika?

2 Nzila imwi mbotupa ‘Leza zintu zya Leza,’ nkwiinda mukutatola lubazu mutwaambo twacisi itucitika munyika eeyi. Tatutoli lubazu pe mumakani aaya. (Isaya 2:4) Mbwaanga Jehova wazumizya mfwulumende zyabantu kuti zyeendelezye, tatuzikazyi pe. Alimwi tatutoli lubazu muzilengwa zili zyoonse izitondezya kuti cisi cimwi cilisumpukide kwiinda cimwi. (Baroma 13:1, 2) Tatusoli kucinca mfwulumende naa kusola kuyunga basitwaambo twacisi kuti bacite nzyotuyanda, alimwi tatuvwooti naa kuba basitwaambo twacisi.

3. Nkaambo nzi ncotuteelede kutola lubazu mutwaambo twacisi?

3 Kuli twaambo tunji itupa kuti Leza katukasya kutola lubazu mutwaambo twacisi. Kaambo kamwi nkakuti twiiya Jesu, ‘iwatakali wanyika.’ Kunyina naakali kutola lubazu mutwaambo twacisi naa munkondo. (Johane 6:15; 17:16) Kaambo kambi nkakuti tuli kulubazu lwa Bwami bwa Leza. Akaambo kakuti tatugwasyilizyi mfwulumende zyabantu, tujisi manjezyeezya aasalala ciindi notukambauka kuti Bwami bwa Leza bulikke mbobuyoomanizya mapenzi oonse ngobajisi bantu. Zikombelo zyakubeja zilatola lubazu mutwaambo twacisi, alimwi kucita boobu kupa bantu kwaandaana. Pele akaambo kakuti tatutoli lubazu mutwaambo twacisi, tulikamantene abakwesu alimwi abacizyi nyika yoonse mbwiizulwa.—1 Petro 2:17.

4. (a) Ino tuzyi buti kuti ciyookatazya kapati kutatola lubazu mutwaambo twacisi? (b) Nkaambo nzi ncotweelede kulibambila lino kutatola lubazu mutwaambo twacisi?

4 Tulakonzya kuti tukkala kubusena bantu nkobatalangili kuti inga twatola lubazu mutwaambo twacisi. Pele ciindi mamanino aabweende bwa Saatani nayaabuswena afwaafwi, cinooyaabukatazya kapati kulindiswe kuzumanana kuba bantu batatoli lubazu mutwaambo twacisi. Bantu mazuba aano ‘tabanyoneki’ alimwi ‘tabalaiki,’ alimwi banooyaabwiindila buya kwaandaana. (2 Timoteyo 3:3, 4) Bakwesu bamwi bakajatikizyigwa kale akucinca mutwaambo twacisi ikwakacitika cakutayeeyela mucisi cabo. Nkakaambo kaako ncotweelede kulibambila lino kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi nomuba mubukkale bukatazya. Atulange-lange zintu zyone nzyotukonzya kucita kutegwa tulibambile.

MFWULUMENDE ZYABANTU AMUZIBONE MBULI MBWAZIBONA JEHOVA

5. Ino Jehova uzibona buti mfwulumende zyabantu?

5 Nzila imwi mbotukonzya kulibambila lino kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi nkwiinda mukubona mfwulumende zyabantu mbuli mbwazibona Jehova. Ciindi Jehova naakabalenga bantu, taakwe naakabapa nguzu zyakweendelezya bantunyina. (Jeremiya 10:23) Bantu boonse ubabona kuti mukwasyi omwe buyo. Pele mfwulumende zyabantu zyakabaandaanya bantu kwiinda mukulitaminina kuti cisi cabo ncibotu kwiinda zisi zimbi. Noliba leelyo mfwulumende noziboneka kuti zicita kabotu, tazikonzyi kumana mapenzi oonse pe. Mfwulumende alimwi zyaba basinkondo ba Bwami bwa Leza, ibwakatalika kulela mu 1914. Lino-lino Bwami oobu buyoozigwisya mfwulumende zyabantu zyoonse.—Amubale Intembauzyo 2:2, 7-9.

Amulibambila lino kuzumanana kutatola lubazu nomuba mubukkale bukatazya

6. Mbuti mbotweelede kubabona beendelezi bamfwulumende?

6 Leza wazizumizya mfwulumende zyabantu kuti zyeendelezye nkaambo zilakonzya kupa kuti kube luumuno luli mbolubede. Eeci cilatugwasya kukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza. (Baroma 13:3, 4) Leza ulatwaambila kupailila baleli kutegwa tukonzye kumukomba muluumuno. (1 Timoteyo 2:1, 2) Ciindi notwateendelezyegwa kabotu, tulakonzya kulomba beendelezi bamfwulumende kuti batugwasye. Eeci ncaakacita Paulo. (Milimo 25:11) Nokuba kuti Bbaibbele lyaamba kuti Saatani nguweendelezya mfwulumende zyabantu, talyaambi kuti nguweendelezya muntu umwi aumwi uujisi nguzu mumfwulumende. (Luka 4:5, 6) Aboobo tatweelede kwaamba munzila iipa muzeezo wakuti mwiiminizi wamfwulumende umwi weendelezyegwa a Diabolosi. Ibbaibbele lipandulula kuti tatweelede kusampaula bantu.—Tito 3:1, 2.

7. Nkuyeeya kuli buti nkotweelede kweeleba?

7 Tumvwida Leza kwiinda mukutakkomanina mwiiminizi wamfwulumende umwi naa kabunga kamwi kabasitwaambo twacisi, nokuba kuti mizeezo yabo ilakonzya kutugwasya. Zimwi ziindi, kucita boobu inga catukatazya. Mucikozyanyo, amweezyeezye kuti bantu bazangila mfwulumende akaambo kakuti kwaciindi cilamfwu yalikupenzya bantu kapati, kubikkilizya a Bakamboni ba Jehova. Masimpe kuti inga tiimwabasangana, pele sena inga mwayeeya kuti bazangi aabo bacita cintu cili kabotu akuti mulombozya kuti bazwidilile? (Baefeso 2:2) Kuti katuyanda kuti tuzumanane kutatola lubazu mutwaambo twacisi, tweelede kweeleba kuyeeya kuti bantu ibali kulubazu lumwi bacita kabotu kwiinda ibali kulubazu lumbi. Bantu balakonzya kuzyiba kulubazu nkotubede kwiinda muzintu nzyotwaamba akucita.

AMUBE BANTU “BACENJEDE” PELE “IBATAJISI LWEENO”

8. Ciindi nocikatazya kutatola lubazu mutwaambo twacisi, mbuti mbotukonzya kuba bantu “bacenjede” pele “batajisi lweeno”?

8 Nzila yabili mbotukonzya kuzumanana kuba bantu batatoli lubazu mutwaambo twacisi nkwiinda mukuba bantu “bacenjede mbuli nzoka” pele “ibatajisi lweeno mbubonya mbuli nziba.” (Amubale Matayo 10:16, 17.) Tuba bantu “bacenjede” ciindi notuyeeya mapenzi kaatanacitika. Alimwi tulazumanana kuba bantu “ibatajisi lweeno” ciindi notutatoli lubazu mubukkale buli boobo bukatazya. Atulange-lange bukkale bumwi buli boobo alimwi ancotukonzya kucita kutegwa tuzumanane kuba bantu batatoli lubazu mutwaambo twacisi.

9. Nkucenjela kuli buti nkotweelede kuba ankuko ciindi notubandika abantu?

9 Mibandi. Tweelede kucenjela kapati ciindi bantu nobatalika kubandika makani aajatikizya twaambo twacisi. Mucikozyanyo, ciindi notubandika amuntu kujatikizya Bwami bwa Leza, tatukaambi kuti tulaizumina naa kwiikaka mizeezo njobaamba ibali munkamu imwi yabasitwaambo twacisi naa musololi. Muciindi cakwaamba nzyobayanda kucita bantu kutegwa bamanizye mapenzi, amumutondezye mu Bbaibbele Bwami bwa Leza mbobuyakwaamalizyila limwi mapenzi oonse. Kuti bantu kabayanda kukazyanya mumakani amwi, mbuli kukwatana kwabantu bajisi zizo zikozyenye, amubaambile ncolyaamba Jwi lya Leza alimwi ambomusola kucita ncolyaamba mubuumi bwanu. Kuti muntu umwi waamba kuti milawo imwi yeelede kugwisyigwa naa kucincwa, swebo tatweelede kutola lubazu pe, alimwi tatweelede kumusungilizya muntu ooyo kuti acince mizeezo yakwe.

Amweezyanisye zintu nzyomumvwa “kuceelelo camajwi mabotu” aajanika mu Bbaibbele

10. Mbuti mbotukonzya kuba masimpe kuti tatutoli lubazu mutwaambo twacisi ciindi notweebelela naa kubala makani aali woonse aasikapepele?

10 Basikapepele. Zimwi ziindi makani aakananwa abasikapepele alaambwa munzila iitondezya kulubazu nkobabede mumakani amwi. Oobu mbocibede kwaambisya muzisi oomo basikapepele mobeendelezyegwa amfwulumende. Ciindi basimubweza twaambo nobazulilwa kulubazu lumwi, tweelede kucenjela kuti tutataliki kuyeeya mbuli mbobayeeya. Mucikozyanyo, amulibuzye kuti, ‘Sena ndilakkomana kuswiilila mbwabandika simubweza twaambo umwi akaambo kakuti ndilazuminana azintu nzyaamba mumakani aajatikizya twaambo twacisi?’ Kutegwa mugwasyigwe kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi, amweelebe kweebelela naa kubala makani manji aalemenena kulubazu lomwe mutwaambo twacisi. Muciindi caboobo, amusoleke kujana makani ngobaamba bantu ibatalemeneni kulubazu lomwe. Alimwi lyoonse amweezyanisye zintu nzyomumvwa “kuceelelo camajwi mabotu” aajanika mu Bbaibbele.—2 Timoteyo 1:13.

11. Mbuti mbocikonzya kutukatazya kutatola lubazu mutwaambo twacisi ciindi zintu nzyotujisi notuzibona kuti zilayandika kapati kulindiswe?

11 Kuyandisya zintu zyakumubili. Ciindi mali azintu nzyotujisi noziba zintu ziyandika kapati kulindiswe, cilakonzya kutukatazya kapati kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi. Nowakainda mwaka wa 1970, Bakamboni banji mucisi ca Malawi bakeelede kusala kusweekelwa zintu zyoonse nzyobakajisi akaambo kakuti bakakaka kuyanzana akabunga kabasitwaambo twacisi. Cuusisya ncakuti, bamwi tiibakayanda kubusiya buumi bubotu mbobakali kupona. Mucizyi umwi utegwa Ruth ulayeeya izyakacitika, wakati: “Bamwi twakatija limwi kuzwa mucisi pele mukuyakwaciindi bakatalika kuyanzana akabunga kabasitwaambo twacisi akupiluka alimwi kucisi nkaambo tiibakalibambilide kuliyumya mumapenzi aamunkambi yabazangalisi.” Nokuba boobo, babelesi ba Leza banji tabali boobu pe. Tabatoli lubazu mutwaambo twacisi, nokuba kuti bajisi mali masyoonto naa basweekelwa zintu zyoonse nzyobajisi.—Bahebrayo 10:34.

12, 13. (a) Ino Jehova ubabona buti bantu boonse? (b) Ino inga twazyiba buti kuti twatalika kulisumpula kapati akaambo kacisi nkotuzwa?

12 Kulisumpula. Bantu banji balalimvwa akulidunda akaambo kamubala wabo, musyobo, zilengwa, dolopo nkobazwa naa cisi cabo. Pele Jehova tayeeyi kuti muntu umwi naa kabunga kamwi kabantu kalayandika kapati kwiinda kamwi. Kuli Leza, toonse tuleelene. Masimpe kuti toonse Jehova wakatupanga munzila iindene kuli umwi amweenzyina, alimwi kwiindana ooku kulatukkomanisya. Leza tayandi kuti tusiye zilengwa zyesu. Pele alimwi tayandi kuti katuyeeya kuti tuli kabotu kwiinda bantu bambi.—Baroma 10:12.

13 Tatweelede kulidunda akaambo kacisi cesu naa musyobo cakuti twatalika kuyeeya kuti tulabainda bambi boonse. Kuti naa twalimvwa boobo, inga catukatazya kapati kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi. Eeci cakacitika mumwaanda wamyaka wakusaanguna. Bakwesu bamwi ba Hebrayo bakali kubasalulula bamukabafwu ba Giriki. (Milimo 6:1) Ino inga twazyiba buti kuti twatalika kulisumpula munzila eeyi? Kuti mukwesu naa mucizyi uuzwa kubusena bumbi wamupa muzeezo, sena cakufwambaana muyeeya kuti, ‘Nzila njotubelesya okuno ilikabotu,’ mpoonya akuukaka muzeezo ooyo? Kuti kacili boobo, amuyeeye lulayo oolu iluyandika kapati lwakuti: ‘Cakulicesya kamubona bamwi kuti balamwiinda.’—Bafilipi 2:3.

JEHOVA UYOOMUGWASYA

14. Ino mupailo inga watugwasya buti, alimwi ncikozyanyo nzi camu Bbaibbele icisinizya kaambo aaka?

14 Nzila yatatu mbotukonzya kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi nkwiinda mukusyoma Jehova. Amulombe muuya uusalala kwiinda mumupailo, ulakonzya kupa kuti mukkazyike moyo akulilesya. Bube oobu buyoomugwasya ikuti naa mfwulumende yacita cintu cimwi citaluleme. Amulombe Jehova kuti amupe busongo kutegwa mubumvwisye bukkale oobo ibukonzya kupa kuti cimukatazye kutatola lubazu mutwaambo twacisi. Alimwi amumulombe kuti amugwasye kucita ciluleme mubukkale oobo. (Jakobo 1:5) Mulakonzya kwaangwa muntolongo naa kusubulwa munzila imwi akaambo kakusyomeka kuli Jehova. Ikuti caba boobo, amupailile kuti mube basicamba kutegwa mukonzye kupandulwida bamwi munzila iilimvwisya ikaambo ncomutatoleli lubazu mutwaambo twacisi. Mulakonzya kuba masimpe kuti Jehova uyoomugwasya kuliyumya.—Amubale Milimo 4:27-31.

Amwiiye tupango twamu Bbaibbele itukonzya kumugwasya kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi alimwi itupandulula buumi mbobuyooba munyika mpya

15. Mbuti Bbaibbele mbolikonzya kutugwasya kutatola lubazu mutwaambo twacisi? (Alimwi amubone kabbokesi kakuti “ Jwi lya Leza Lyakabagwasya Kuyumya Makanze Aabo.”)

15 Jehova wakatupa Bbaibbele kuti kalituyumya. Amuzinzibale kuyeeya tupango twamu Magwalo itukonzya kumugwasya kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi. Amusole kwiiya tupango ootu akutuyeeya, nkaambo tuyoomugwasya ciindi nomutanoojisi Bbaibbele. Bbaibbele alimwi lilakonzya kupa kuti mube abulangizi buyumu muzisyomezyo zyakumbele Leza nzyaamba. Tuyandika bulangizi oobu kutegwa tukonzye kuliyumya notupenzyegwa. (Baroma 8:25) Amusale tupango itupandulula zintu ziyoomukkomanisya munyika mpya, alimwi amweezyeezye kuti nkomuli aciindi eeco.

AMUGWASYIGWE AZIKOZYANYO ZYABABELESI BA JEHOVA BASYOMEKA

16, 17. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kuzikozyanyo zyababelesi ba Leza basyomeka ibakazumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

16 Cintu cane iciyootugwasya kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi nkuyeeya zikozyanyo zyababelesi ba Jehova basyomeka. Bantu ibakali kupona kaindi bakali basicamba, alimwi bakali kusala cabusongo calo icakabapa kuti bazumanane kutatola lubazu mutwaambo twacisi. Amuyeeye kujatikizya ba Sadirake, Mesaki alimwi a Abedinego, ibakakaka kukomba cibumbwa icakali kwiiminina mfwulumende ya Babuloni. (Amubale Daniele 3:16-18.) Cibalo eeci camu Bbaibbele cilabagwasya Bakamboni banji mazuba aano kuba basicamba akukaka kukomba ndembela yacisi mobakkala. Jesu taakwe naakatola lubazu mutwaambo twacisi naa mutwaambo tumwi itwakali kwaandaanya bantu. Wakalizyi kuti cikozyanyo cakwe cibotu cakali kuyoobagwasya basikwiiya bakwe. Wakati: “Amube basicamba! Mebo ndaizunda nyika.”—Johane 16:33.

17 Bakamboni banji mazuba aano bazumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi. Bamwi akati kabo bakapenzyegwa calunya, bakaangwa muntolongo, mane akujaigwa nkaambo bakazumanana kusyomeka kuli Jehova. Zikozyanyo zyabo zilakonzya kutugwasya kuba basicamba. Mukwesu umwi waku Turkey wakati: “Franz Reiter wakali mukwesu mukubusi iwakajaigwa akaambo kakukaka kuba umwi wabasikalumamba ba Hitler. Lugwalo ndwaakalembela banyina busiku katanafwa lutondezya lusyomo luyumu kapati ndwaakajisi alimwi akusyoma Jehova, alimwi ndakali kuyanda kutobela cikozyanyo cakwe kuti naa ndasunkwa munzila eeyi.” [2]—Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.

18, 19. (a) Mbuti bakwesu abacizyi mumbungano yanu mbobakonzya kumugwasya kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi? (b) Ino mujisi makanze nzi?

18 Bakwesu abacizyi mumbungano yanu balakonzya kumugwasya kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi. Amubazyibye baalu kuti naa mwaba mupenzi likatazya. Balakonzya kumupa lulayo lubotu iluzwa mu Bbaibbele. Alimwi ikuti bakwesu abacizyi mumbungano babuzyiba bukkale mbomujisi balakonzya kumukulwaizya. Amubalombe kuti bamupailile. Pele andiswe tweelede kubagwasya bakwesu akubapailila. (Matayo 7:12) Kutegwa mujane mulongo wamazina aabakwesu ibali muntolongo, amubone cibalo icili awebbusaiti ya jw.org cakuti “Jehovah’s Witnesses Imprisoned for Their Faith—By Location,” ncomukonzya kujana ansi aacibeela cakuti NEWSROOM > LEGAL DEVELOPMENTS. Amusale mazina masyoonto, akulomba Jehova kuti abagwasye bakwesu abacizyi aaba kuti babe basicamba alimwi akuti bazumanane kusyomeka kulinguwe.—Baefeso 6:19, 20.

19 Mbotuyaabuswena afwaafwi amamanino, mfwulumende zilalangilwa kutusungilizya kuti tutole lubazu mutwaambo twacisi. Nkakaambo kaako cilayandika kapati kulindiswe kulibambila lino kuzumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi munyika eeyi iitakamantene!

^ [1] (muncali 1) Jesu wakali kwaamba mfwulumende ciindi naakaamba zya Kaisara. Kuciindi eeciya, Kaisara wakali ngomweendelezi alimwi wakali muntu iwakajisi nguzu zyakweendelezya kwiinda boonse.

^ [2] (muncali 17) Amubone bbuku lyakuti Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, peeji 662, alimwi akabbokesi kakuti “Lufwu Lwakwe Lwakapa Kuti Leza Alemekwe” apeeji 150 mubbuku lyakuti Bwami bwa Leza Bulalela!